MAVZU: Atrof-muhitni muhofaza qilishning xalqaro aspektlari
MAVZU: Atrof-muhitni muhofaza qilishning xalqaro aspektlari.
РЕЖА
РЕЖА
Табиатни муҳофаза қилишдаги халқаро аспектлар қуйидаги тадбирларни ўз ичига олади: - табиатдан фойдаланиш миллий дастурларини тадбиқ қилишда тажриба алмашув; - давлатлараро дастур ва битимларни яратиш…
Табиатни муҳофаза қилишдаги халқаро аспектлар қуйидаги тадбирларни ўз ичига олади:
- табиатдан фойдаланиш миллий дастурларини тадбиқ қилишда тажриба алмашув;
- давлатлараро дастур ва битимларни яратиш ва жорий қилиш;
- атроф-муҳитни ҳолатини назорат қилиш бўйича халқаро ташкилотларни таъсис қилиш ва қабул килинган битимларни бажариш.
Ривожланган мамлакатларда табиатдан фойдаланиш тадбирларига давлатнинг аралашуви сезиларли тавсифга эга
Ривожланган мамлакатларда табиатдан фойдаланиш тадбирларига давлатнинг аралашуви сезиларли тавсифга эга. Бошқариш тизимлари тузилиб, уларда табиатдан фойдаланиш сиёсатини мақсадлари, уларнинг объектлари (ҳаво бассейни, сув тизимлари, ер ресурслари, ўрмонлар ва бошқалар) кўрсатилган. Атроф-муҳит мониторинги, жараёнларни бошқариш, молиялаштириш, табиатдан фойдаланиш фаолиятларини рағбатлантириш қоидалари ишлаб чиқилган. Сўнгги йилларда атроф-муҳит ҳолатига масъул тармоқ вазирликларини қз ичига олган давлат бошқарув органларининг кўпайиш тенденцияси кузатиляпти.
Экологик муаммоларни ҳал этишдаги тажриба ва миллий дастурларнинг аҳамияти
Экологик муаммоларни ҳал этишдаги тажриба ва миллий дастурларнинг аҳамияти. Барча мамлакатларда миллий миқёсида табиатдан фойдаланиш сиёсатига раҳбарликни уюштирувчи марказий органлар пайдо бўлди. Масалан, Японияда атроф муҳитни муҳофаза қилиш бошқармаси, Францияда вазирлик, АҚШда атроф-муҳитни муҳофаза қилиш бўйича Федерал Агентлик (қатор штатларда ўз бўлимига эга) ва бошқалар.
Бозор иқтисодиётига ўтиш нафақат мамлакатни иқтисодий аҳволини яхшилайди, балки унда экологик вазиятни яхши томонга ўзгартиради
Бозор иқтисодиётига ўтиш нафақат мамлакатни иқтисодий аҳволини яхшилайди, балки унда экологик вазиятни яхши томонга ўзгартиради.
Биринчидан, бу қайта қуриш тизимини зарурлиги, яъни хўжаликнинг «оғир» секторида қатор самарасиз ишлаб чиқариш корхоналарни йўқотиш билан ва марказлашган иқтисодиёт учун хос бўлган ресурсларни йўқотишни тўхтатиш билан боғлиқ.
Иккинчидан, корхоналарни давлат молиясига кириб боришини тўхтатиш, ресурсларни субсидия қилишни тўхтатиш билан боғлиқ. Бу ресурсларни истеъмол даражасини, хусусан энергиясизликни пасайтиради.
Учинчидан , капитални ҳақиқий қийматига ишонч ҳосил қилиш билан боғлиқ
Учинчидан, капитални ҳақиқий қийматига ишонч ҳосил қилиш билан боғлиқ. Хом-ашё ресурсларидан фойдаланишда исрофгарликка барҳам бериш билан бирга ишлаб турган корхоналарда жиҳозларни узлуксиз алмаштириб туришга тўғри келади, ҳамда янгиларини қуриш ва эски технологияларни консервация қилинади.
Тўртинчидан, хусусийлаштириш билан боғлиқ, яъни давлатнинг экологик ҳаражатлардан ҳоли қилиш. Сўнгги йилларда бозор иқтисодиётига ўтаётган мамлакатларда зарарли чиқиндилар ҳажми кескин камайди. Бу биринчи навбатда иқтисодиётни ислоҳ қилиш шароитида ишлаб чиқаришни пасайиши билан боғлиқ бўлди.
Халқаро ҳамкорлик битим ва дастурлари
Халқаро ҳамкорлик битим ва дастурлари. Охирги йилларда халқаро ҳамкорликнинг конвенция, кўп ёки икки томонлама битим келишуви, шартнома, дастурлар деб аталувчи шакллари пайдо бўлди. Табиат муҳофазасини у ёки бу аспекти бўйича мамлакатларда қабул қилинган мажбуриятлар уларнинг якуний ифодасидир. Бу конвенцияларнинг энг аҳамиятлиси қуйидагилар:
Озон қатламини муҳофазаси тўғрисида (1992 йил) -
- узоқ масофада ҳавонинг трансчегаравий ифлосланиши (1979 йил тўғрисида.)
Озон қатламини муҳофазаси тўғрисида
(1992 йил)
- Денгизларни чиқинди ва бошқа маҳсулотлар билан ифлосланишини олдини олиш тўғрисида (1975 йил).
- қора денгизни ифлосланишдан сақлаш бўйича (1992 йил).
- Биологик турли-туманлик тўғрисида (1992 йил).
- Бутун дунё маданий ва табиий меросларни муҳофаза қилиш тўғрисида ва бошқалар.
Халқаро экологик ҳамкорлик . Ер сайёраси ва унинг ўзига хос табиати инсониятнинг умумий яшаш макони, ягона уйи қамда яшаш воситаси ҳисобланади
Халқаро экологик ҳамкорлик. Ер сайёраси ва унинг ўзига хос табиати инсониятнинг умумий яшаш макони, ягона уйи қамда яшаш воситаси ҳисобланади. Шунинг учун юз бераётган экологик гангликларни бартараф этиш ер юзидаги барча халқлар ва давлатларнинг умуминсоний вазифасидир. Сайёрамизда Халқаро экологик ҳамкорликнинг зарурлиги қуйидаги ҳоллар билан белгиланади:
-ер сайёраси ва унинг ўзига хос табиатини инсонга маълум бўлган Оламда ягона эканлиги;
-ер табиати ва биосфера яхлит тизим сифатида мавжуд бўлиб инсон ва жамият унинг таркибий қисми эканлиги;
-инсониятнинг барча ишлаб чиқариш фаолиятини моддий негизи табиат эканлиги;
-барча инсониятнинг биргаликдикда ҳаракати сайёрамиздага экологик вазиятни яхшилашнинг энг мақбул йўли эканлиги.
БМТнинг мавжуд 14 та ихтисослашган ташкилотларидан 6 таси атроф-муҳит муҳофазасига алоқадор масалалар билан шуғулланади
Ҳозирда БМТнинг мавжуд 14 та ихтисослашган ташкилотларидан 6 таси атроф-муҳит муҳофазасига алоқадор масалалар билан шуғулланади.
ЮНЕСКО - таълим, фан ва маданият масалалари билан шуғулланувчи ташкилот фаолиятининг асосий йўналишларидан бири атроф-муҳит муҳофазаси соҳасида маориф ва кадрлар тайёрлаш, табиий ресурслардан оқилона фойдаланиш бўйича ижобий тажрибаларни оммалаштириш, илмий тадқиқотлар ўтказишга қаратилган.
ФАО — озиқ-овқдт ва қишлоқ хўжалиги бўйича ташкилот. У ер, сув, ўсимлик ва ҳайвонлардан комплекс фойдаланиш, уларнинг унумдорлигини ошириш муаммолари билан шуғулланади.
ВОЗ - халқаро соғлиқни сақпаш ташкилоти
ВОЗ - халқаро соғлиқни сақпаш ташкилоти. Ачроф-муҳит муҳофазасининг санитар-гигиеник масалалари билан шуғулланади.
ВМО — халқаро метеорологик ташкилот. Иқлимдаги умумсайёравий ўзгаришлар билан шуғулланади.
ИМКО — денгизлар бўйпча давлатлараро маслаҳат ташкилоти
ИМКО — денгизлар бўйпча давлатлараро маслаҳат ташкилоти.
Юқоридагилардан ташқари БМТнинг ижтимоий ва иқтисодий маса-лалар билан шуғулланувчи кенгаши —ЭКОСОС фаолиятида ҳам атроф-муҳит муҳофазасига жиддий эътибор берилади. Шунингдек, минтақавий экологик муаммолар турли комиссиялар фаолиятида ўз ифодасини топади. Улар дунёнинг турли қисмларида социал-иқтисодий ҳолатни ўрганадилар, ҳукуматлар учун тавсияномалар ишлаб чиқадилар ва лойихаларни татбиқ қилишда иштирок этадидлар.
Масалан: ЭСКАТО комиссияси (Осиё ва
Масалан: ЭСКАТО комиссияси (Осиё ва Тинч океани минтақаси).
ЭКЛАК (Лотин Америкаси минтақаси учун).
ЕЭК (Европа учун).
1962 йилда ЮНЕСКО нинг XII Бош конференциясида «Экологик тараққиёт ва табиий ресурсларни, флора ва фаунани муҳофазалаш» резолюцияси қабул қилинди. 1968 йилга келиб, ХЭҲ фаолияти сезиларли даражада кенгайиб, мустаҳкамланган бўлсада, бу борада халқаро ҳаракатни аниқ ва талаб даражасида ташкил этиш ҳамда мувофиқлашти-ришга эришилмади.
Стокгальм (Швеция) да 113 мамлакат, турли давлатлараро ва нодавлат ташкилотлари иштирокида
1972 йилда Стокгальм (Швеция) да 113 мамлакат, турли давлатлараро ва нодавлат ташкилотлари иштирокида БМТнинг атроф-муҳит муҳофазаси бўйича конференцияси ўтказилди. Унинг натижалари асосида «Атроф-муҳит тўғисида Деклараиция» қабул қилинди
ЮНЕСКО нинг XVI (1970) сессиясида атроф-муҳит муҳофазаси бўйича янги «Инсон ва биосфера»
ЮНЕСКО нинг XVI (1970) сессиясида атроф-муҳит муҳофазаси бўйича янги «Инсон ва биосфера» МАБ дасгурини амалга оширишга қарор қилинди. Дастурни амалга ошириш учун 25 ташкилот вакилларидан иборат Халқаро мувофиқлаштирувчи Кенгаш (ХМК) тузилди. МАБ нинг дастлабки фаолиятида ташкилий масалаларга кентроқ ўрин берилган бўлса.
1972 йил БМТнинг I Умумжаҳон конгрессида ҳар йили 5 июнни «Халқаро табиагни муҳофазалаш куни» деб эълон қилинди.
Шу йили БМТ Бош Ассамблеясининг XXVII сессиясида давлатлараро ҳамкорликнинг ташкилий ва молиявий тадбирларини белгиловчи «Ташқи муҳит бўйича БМТнинг иш дастури» (ЮНЕП) ва уни бошқарувчилари Кенгаши таъсис эгилди.
БМТ томонидан белгиланган атроф-муҳитни муҳофазасига доир кунлар 22 март
БМТ томонидан белгиланган атроф-муҳитни муҳофазасига доир кунлар
22 март Бутун дунё сув куни
23 март Бутун дунё метеорологлар куни
7 апрел Бутун дунё соғлиқни сақлаш куни
22 апрел Ер сайёраси куни
22 май Халқаро биологик хилма-хиллик куни
31 май Бутун дунё чекишни ташлаш куни
5 июн Бутун дунё атроф-муҳитни муҳофаза қилиш куни
17 июн Бутун дунё чўлланиш ва қурғоқчиликка қарши кураш куни
26 июн Халқаро наркотик моддаларни қабул қилишга қарши кураш куни
11 июл Бутун дунё аҳоли куни
16 сентябр Халқаро озон қобиғининг ҳимоя қилиш куни
10 октябр Ўрта Осиё табиати куни
Сентябрнинг охирги ҳафтаси Бутун дунё денгиз куни
1 декабр Бутун дунё СПИДГА қарши кураш куни
© ООО «Знанио»
С вами с 2009 года.
