Maxsus kartalar tasnifi va ularning mohiyati

Nazorat savollari

1.Shriftlar deb nimaga aytiladi ?

2.  Shriftlarni turlarini sanang ?

3.  Standart shriftlarni tushuntiring

Javoblar

TOPOGRAFIK CHIZMACHILIKDA ISHLATILADIGAN RAQAMLARNI  VA SHRIFTLARNI YOZISH 2.1.  Shriftlarni  chizish qoidalari  va usullari. Sonlar  va  qarflarni  ma'him  qonuniyatlarda  bajarilishi  shriftlar  deyiladi.  Har  qanday  chizmada,  plakatda, loyihalarda, kortografik  va  Topografik  chizmalarda shriftlar  , harflar  va sonlar  yoziladi. Shriftlar  turlicha  bo'lib,  standart  shriftlar,  qirqilgan  (chandiqlangan),  kursiv  (qiya  bosma  harflar) arxitektura va boshqa shriftlar  mavjud.  Shriftlar  tik  (vertikal), qiya (og'ma)  ko'rinishda  bo'ladi. 2.2. Standart  shriftlar GOST  2.304  -  81  belgilanadigan  bo'lib,  sanoat,  mashinasozlik  qurilish  chizmalarida  va  texnikaviy hujjatlarini  yozish uchun ishlatiladi. Shriftning  quyidagi  o'lchamlari  belgilangan:  2,5;  3,5;  5,7;  10;  14. Standart  shriftlar  ikki  A  va  B  turga  bo'linadi.  A  turdagi  shriftlar  balandligi  14  ga,  B  turdagi  shriftlar balandligi  esa  10  ga  bo'linadi.  Ularni  yozish  uchun  katakchalar  chizib  olinadi  va  shu  katakchalar  bo'yicha harflar,  sonlar  yoziladi.  Harf  qalinligi  bir  katak,  oraliqlari  ikki  katak  qoldiriladi.  A  va  M  harflari  eni  7  katak, J,  F,  Sh,  Sh,  I,  Yu  harflarining  eni  8  katak,  barcha  qolgan  harflar  eni  6  katak  olinadi.  Kichkina  harflarning eni  5  katak  bo'ladi.  harflar  qiyaligi  o'ng  tomonga  taxminan  75  qilib  bajariladi.  Bosh  harf  10  mm  ya'ni  JVb 10  bo'lsa,  kichkina  harflar  10  dan  7  katak  (7/10)  da  yoziladi.  Asosiy  yozuvlar  hamda  sarlovhalar  tik  shriftda yoziladi  (21  -rasm). 2.3.  Qalamda chizilgan shriftlarni  reysfederda tush bilan chizish. Topografik  va  topografik  shriftlar  asosan  besh  asosiy  guruhga  bolinadi.  Oltinchisi  bu beshtasi  hisobiga kirmaydigan  qo'lyozma  va  bosma  harflardir.  Shularda  kontrastlik  (keskinlik)  va  chandiqlanganligi  guruhga bo'linish  asosi  boladi  (  22-rasm).  23-rasmda  topografik  shriftlarning  guruhlari  ko'rsatilgan.  To'g'ri  burchakli shrift  asosan  reja,  karta,  Topografik  chizmalarni  sarlovhalarini  yozishda  ishlatiladi.  To'g'ri  burchakli shriftda  ingichka,  o'rta  yo'g'on  qilib  yozish  mumkin.  yo'g'onlashgan  shriftlar  sarlovhalarda  ishlatilsa, o'rtacha  va  ingichka  qalinlikdagilar  esa  tushuntirish  xatlarinT,  har  xil  ma'lumotnomalarni  va  har  xil  shahar, qishloq  nomlarini  yozishda  ishlatiladi.  Bu  to'g'ri  burchakli  shrift  ham  bir  necha  ko'rinishda  .  yozilishi mumkin.  Tik  va  og'ma  (qiya)  ko'rinishda,  harflar  bo'yicha  eninig  o'zgarishi,  harf  qalinligi  turlicha  bolishi mumkin.  harflarning  vertikal  tayoqchalari  yo'g'onroq  ko'rinishda  bolsa,  gorizontalarni  boglovchi tayoqchalari  undan uclyto'rt  marta  ingichka boMadi. Shrift  turlari:   a)  qiyaliklari  bo'yicha; b)  shakl  bo'yicha  o'ta ensiz, ensiz, o'rtacha keng; c)  yo'g'onligi  bo'yicha; d)  chizilishi  bo’yicha.