Механикадағы және термодинамикадағы жұмыс

Астана қаласы Білім басқармасы №38 мектеп­лицей КММ Физика пәні бойынша  Шеберлік сабақ Тақырыбы: Механикадағы және  термодинамикадағы жұмыс (Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 25 жыл мерекесіне арналады) Жалпы білім беретін мектеп педагогтарының  біліктілігін арттыру курсы  бірінші (ілгері) деңгей бойынша сертификатталған  физика пәнінің мұғалімі Дусчанова А.У. Сыныбы: 10 «Ә» Астана қаласы 2016­2017 оқу жылы Тексерілді:  Мектеп директорының оқу ісі жөніндегі орынбасары:........../Балабекова Ж.Б./ Сыныбы: 10 «А» Күні: .....12.16 Сыныбы: 10 «Ә» Күні: 2. 12.16 Пәні:физика Сабақтың аты 37­сабақ Сілтеме  Сабақтың  мақсаты Оқыту мақсаты Күтілетін нәтиже Негізгі  идеялар  Механикалық жұмыстың математикалық өрнегін  Цилиндарлі поршендердің қазіргі техникада тұтқан  Механикадағы және термодинамикадағы жұмыс Жоспар  термодинамикалық жұмысқа келтіре білу  рөлін  және теориялық білімін практикада қолдана білуге үйрету.  білімдерін кез келген жағдайда тиімді пайдалана білуіне жағдай  жасау.   Оқушылар газдың қандай жағдайларда жұмыс атқара  алатынын білетін болады, формуланы келтіре алады; Оқушының тақырыпты терең түсінуіне және алған   Тақырып бойынша сөйлей біледі; өз ойын еркін жеткізе алады  Өздерінің іс­әрекеттеріне анализ жасай алады.  Механикада жұмыс  Жыжылжымалы поршендегі газ параметрлерінің өзгерісі   Термодинамикадағы жұмыс Газ қысымының графигі арқылы жұмысты анықтау Механикада   макроскопиялық   денелердің   қозғалысы   қарастырылады. Егер күштің әрекетінен дене орын ауыстырса, онда шамасы: A  Fs cos Термодинамикада   дененің   тұтастай   қозғалысы   емес,   макроскопиялық дененің   ішіндегі   дара   микробөлшектрдің   бір­біріне   қатысты   салыстырмалы орын ауыстырулары қарастырылады. Газдың атқаратын жұмысы:  A  Fh  Shp 2  hpS 2  h 1    Sh 2    VVp 1 2   Vp Газ көлемі өзгергенде ғана жұмыс атқарылады. Егер  , онда газ оң жұмыс  VV ,1 2   V 0 атқарады. Бұл жағдайда газдың өзі жұмыс  атқарады. Егер , онда газдың жұмысы теріс  формула   бойынша   газдың   тұрақты   қысымда   атқарған   жұмысын   ғана,   яғни изобаралық процесс кезінде атқарылатын жұмысты есептеуге болады. Газ   қысымының   көлемге   тәуелділік   графигін   изобаралық   процесс   үшін салайық: Боялған фигураның ауданы газдың жұмысына тең. қысымда Тұрақсыз жұмыс мына графикпен шектелген боялған фигураның ауданына тең, бірақ фигура басқаша болады. Демек газдың атқаратын жұмысы болып жатқан процеске тәуелді. Сұрақ­ жауап: оқушы оқушы, ( диалогтік оқыту) Деңгейлік тапсырма ( жас ерекшеліктеріне сәйкес оқыту) Топтық жұмыс, бағалау ( оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау) Демонстрация, тәжірибе жасау, психологиялық ахуалды орнату (қалай оқу керектігін үйрету) Постер, коллаж жасау (сыни тұрғыдан ойлауға үйрету) Қажетіне қарай АКТ Оқулық, ватман, түрлі түсті фломастер мен маркерлер,  стикерлер, жылжымалы поршенге мысал бола алатын денелер  (шырық,  Әдіс­тәсілдер. Мұғалім әрекеті.  Тапсырма мазмұны  Оқушы  әрекеті 1. Сабақтың типі:  2. білім мен  3. шығармашылықты 4. қалыптастыру. Қолданылатын  әдістер: Ресурстар  5. 6. № Сабақ кезеңдер і 0 Ұйымдас тыру  Орта ша уақы т 2 Жайлы қалыптастыру   орта 1 Білу 4 2 Үй тапсырмасын  сұрау, дәптер  тексеру.  Сұрақтарды оқу Миға шабуыл; Тақырыпты ашу 2 Түсіну 12 3 Қолдану  10 4 Талдау  3 Топтық   жұмыс: «Инсерт»   (мәтін, жаңа информация) Физикалық құбысқа математика көзімен   (ДТ)* Жұптық жұмыс қарау Сәлемдесу, оқушылардың сабаққа деген дайындығын тексеру,сыныпты түгендеу,дұрыс отырғанын байқау,назарын сабаққа аудару Өткен сабақтан сұрақтар  (ашық сұрақтар) Топқа бөлу, өткен  тақырыптарды шолу, ең  білгішін анықтау Қозғалысты  демонстрациялау арқылы  механикалық жұмысты  көрсету Механикадағы және  термодинамикадағы жұмыс  Құбылыстың математикалық  өрнегімен келтіру (есептер  шығару) Бір­біріне   жылы лебіздерін  білдіру Сұраққа   жауап береді,   топ   болып бөлінеді Ресурс   –   оқушы: Талқылайды  Ресурс – оқулық:  Әр   түрлі   идеялар кезеңі.  Постер қорғау Ресурс–ФТЕЖ**: Орындауға кіріседі, қорғайды Механикалық және  термодинамикалық жұмысты салыстыру салыстыру нәтижесін айтады 5 Жинақта у 6 Бағалау  (тақырып ты) Бағалау (білімді) Соңы  4 5 2 1 Жеке жұмыс Бір біріне сұрақ  қоюды тапсыру:  оқушыларды  диалогқа түсіру Критериалды  кесте,бағдаршам,  бас бармақ. Жиынтық бағаны  шығару Үй тапсырмасын  беру. (ДТ) Тақырыптың қысқаша  мазмұнын 3 тілде айту.  Өмірде қолдану, мысалдар  келтіру Тақырып бойынша 2 сұрақтан немесе  Ресурс   –ғаламтор желісі: орындайды Бір   біріне   сұрақ қояды Сабақ кезеңдерінде  оқушылардың қатысуы. Бірін­бірі бағалайды Өзін өзі тексеру сұрақтарына жауап жазу.    ....­есеп Жазып алады * ДТ – дарынды және талантты оқушылармен жұмыс * ФЕШТ – авторлық жұмыс: «Физика пәнінен есептер шығару тәсілдері» (ҰБТ  тапсырмалары) Викториналық сұрақтар «Жарық жұлдыз» (Топқа бөлу үшін өткен тақырыптарды еске түсіру мақсатында қойылатын сұрақтар) 10­сынып: Сұйықтар мен газдар қозғалысы. МКТ негіздері 1. Гидростатика ілімін зерттеген ғалымдарды ата 2. Гидроаэродинамика ілімін зерттеген ғалымды ата 3. Үш қысымның теңдеуі не деп аталады? 4. Қабаттасқан ағынның орнына қандай ағын пайда болады? 5. Денені көтеретін күштің пайда болуы қалай аталады? 6. МКТ­ның негізгі қағидалары 7. Термодинамиканың негізгі үш параметрі 8. Броундық қозғалысты Броун қалай және ненің көмегімен бақылады? 9. Молекулалардың жылдамдығын анықтауда кім тәжірибе жасады? 10.Күміс атомдары жылдамдығы шамамен қаншаға тең? 11.Заттың атомдық массасын қай элементке салыстыра отырып есептейді? 12.Авагадро тұрақтысы қаншаға тең? 13.Молекулалар концентрациясының анықтамасы немесе формуласы 14.Көлемін сақтай алмайды, пішінін сақтайды – бұл заттың қандай күйі? 15.Кристалл торлардың түрлері 16.Температура шкалалары 17.Қалыпты жағдай дегенде нені түсінесің? 18.Молекулалары серпімді соқтығысады, шексіз аз көлемді иеленеді бір­ бірімен және қабырғаға соқтығысуы ғана білінетін газ ­ .... 19.МКТ­ның негізгі теңдеуіндегі  ( р=1 3 20.Больцман тұрақтысы қаншаға тең? 21.Клапейрон теңдеуі 22.Изохоралық процесс кезінде қысым  артатын болса температура қалай  ) 3 саны нені білдіреді? nm0ϑ2 өзгереді? 23.Изотермалық ұлғаю кезінде қысым қалай өзгереді? 24.Қоспаның қысымы барлық үлестік қысымдардың қосындысына тең. Бұл  қай заң?Реал газдарға қандай теңдеу қолданылады? 25.Газдарды техникада қандай мақсатта қолданады? 1. 2. 3. 4. 5. 6. Тұрақты 304 кПа қысымда көлемі 3 л­ден 10 л­ге дейін ұлғайған газдың жұмысы Есептер шығару ФЕШТ ( А=2128 Дж) Көлемі 2 м3, ішкі энергиясы 450 кДж бір атомды идеал газ молекулаларының қысымы ( Р=1,5∙105Па) Массасы 0,16 кг ауаны изобаралық 120С температураға қыздырғанда, газдың атқаратын  жұмысы (μауа = 29∙10­3 кг/моль) ( А=550 Дж) t0=270С температурада алынған оттекті изобаралық түрде сығып, оның көлемін  бастапқымен салыстырғанда 5 есе азайтады. Егер газдың массасы m=100г болса, сығу  кезіндегі атқарылатын жұмыс ( А=104 Дж) *     00С температурадағы 10 м3 ауаның қысымы 2∙104 Па. Газды изобаралық жолмен 100  С –ға дейін қыздырғанда істелінетін жұмыс ( А=7,4 кДж) *    Газдың М күйден N күйге өтуі 4 түрлі жолмен: 1,2,3,4 жүреді. Газдың жұмысы  максимал болатын жағдай, дәлелдеңіз.           (1) р 1 2 4 3 V 7. 8. 9. 10. 11. Тұрақты 304 кПа қысымда көлемі 3 л­ден 10 л­ге дейін ұлғайған газдың жұмысы Есептер шығару ФЕШТ ( А=2128 Дж) Көлемі 2 м3, ішкі энергиясы 450 кДж бір атомды идеал газ молекулаларының қысымы ( Р=1,5∙105Па) Массасы 0,16 кг ауаны изобаралық 120С температураға қыздырғанда, газдың атқаратын  жұмысы (μауа = 29∙10­3 кг/моль) ( А=550 Дж) t0=270С температурада алынған оттекті изобаралық түрде сығып, оның көлемін  бастапқымен салыстырғанда 5 есе азайтады. Егер газдың массасы m=100г болса, сығу  кезіндегі атқарылатын жұмыс ( А=104 Дж) *     00С температурадағы 10 м3 ауаның қысымы 2∙104 Па. Газды изобаралық жолмен 100  С –ға дейін қыздырғанда істелінетін жұмыс ( А=7,4 кДж) 12. *    Газдың М күйден N күйге өтуі 4 түрлі жолмен: 1,2,3,4 жүреді. Газдың жұмысы  максимал болатын жағдай, дәлелдеңіз.           (1) р 1 2 4 3 V  Поршенді цилиндрде термодинамикалық жұмыс Боялған фигураның ауданы газдың жұмысына тең. Газ қысымының көлемге тәуелділік графигін               Тұрақсыз қысымда  жұмыс мына  изобаралық процесс үшін                                                     графикпен шектелген боялған 2. 12. 2016-жыл Сабақтың   тақырыбы: