Microsoft Access 2010 dasturida ma’lumotlarni shablon bo’yicha izlash

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI

OLIY VA O`RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

 

NAMANGAN DAVLAT UNIVERSITETI HUZURIDAGI XALQ TA’LIMI XODIMLARINI QAYTA TAYYORLASH VA  ULARNING MALAKASINI OSHIRISH HUDUDIY MARKAZI

 

“Himoyaga ruhsat etaman” Markaz direktori

___________I. Rahimov

“__”    _________2018 yil

 

Informatika o`qituvchilari malaka

oshirish kursi tinglovchisi

Akbaraliyev Sheralini

 

Microsoft Access 2010 dasturida   ma’lumotlarni   shablon  bo’yicha  izlash   va  qayta  ishlashda  didaktik  materiallardan foydalanish ”

mavzusidagi

 

                  

 

Kafedra mudiri:                                   M. Mo’minov  

                                                                                                       

   Kurs  ishi rahbari:                              A. Jumaboyev

 

Namangan – 2018

 

MUNDARIJA:

Kirish

I.    Bob

1.1  Microsoft  Access2010   haqida  umiumiy  ma’lumot …………........... 4

1.2   Mavzuni  ma’ruza   mashg’ulotlarida   zamonaviy   pedagogik  tahnologiyalar  va  interfaol  usullardan foydalanish …………………..  7-10

 

II Bob

2.1  Microsoft  Access2010da   ma’lumotlarni shablon   bo’yicha  izlash va  qayta  ishlash  haqida tushuncha  ………..………………………..……………… 11-15

2.2  Microsoft  Access2010da   ma’lumotlarni  shablon   bo’yicha   izlash va  qayta  ishlashda   didaktik  materiallardan  foydalanish …….……………………….16-18

2.3  Microsoft  Access2010da   ma’lumotlarni shablon  bo’yicha  izlash va  qayta  ishlash  haqida tushuncha   berishda  “Savol- Javob ” metodidan   foydalanish 19-21

2.5  So’rovlar  yaratish ………………………………………………………… 22

2.4  Dars    jarayonida    mavzuga  oid   testlarni  tuzish ……    ……………22-23

Hulosa  va  takliflar   …………………………………………………………24

Foydalanilgan adabiyotlar ……………………………………………………….25

Ilova ……………………………………………………………………………..26

 

 

 

 

 

 

 

“Iqtidorli va iste’dodl iyoshlarni ta’lim va ilmiy-tadqiqot muassasalarida, shu jumladan xorijiy mamlakatlarda o’qitish, qayta tayyorlash va amaliyotni o’tash dasturlaridan tanlov asosida foydalanishni ta’minlash lozim .”

KIRISH.

O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2017-yil 6-apreldagi “Umumiy o’rta va o’rta maxsus, kasb-hunar ta’Hmining davlat ta’lim standartlarini lasdiqlash to’g’risida”gi 187-sonli qarori bilan tasdiqlangan umumiy o’rta ta’Hmining davlat ta’lim standard hamda umumiy o’rta ta’limning informatika va axborot texnologiyalari fani bo’yicha malaka talablari asosida yaratilgan.

Xozirgi kunda zamona taraqiyotining e’ng yuqori chuqqisiga zamonaviy texnalogialar orqali boshqarish tizimi asosiy omildan biridir. Bizni o’rab turgan barcha o’rmonlar, muzliklar, tog’u-dashtlar, havo-yu suvlar, xullas tabiatning har bir shahobchasi odamning a’zolari kabi bir-biri bilan uzviy tarzda bog’langandir. Tabiatning biror-bir jabhasida sodir bo’ladigan o’zgarish o’z navbatida, uning muvozanatiga qandaydir ta’sir ko’rsatmay qolmaydi.

Fan-texnika taraqqiyoti jadallashgan sari insonning atrof muhitga bo’lgan munosabatlari ham faollashib, u tabiat boyliklaridan ko’proq olishi va ularni insoniyat ehtiyojiga sarf qilishi kuchaygan sari, ming yillar davomida barqaror bo’lib kelgan ekologik muvozanat buzilib, inson va tabiat o’rtasidagi munosabat murakkablashib, tabiiy muhit falokat yoqasiga kelib qoldi. Insonning tabiiy boyliklardan haddan tashqari ortiqcha foydalanishi oqibatida sayyoramizning qiyofasi o’zgarib bormoqda. 

 

Malakaviy ishi mavzusining dolzarbligi.O‘zbekiston Respublikasi mustaqillikka erishgan dastlabki kunlardanoq ta’lim tizimiga alohida e’tibor qaratildi. Buning yorqin dalili sifatida O‘zbekiston Respublikasining ta’lim to‘g‘risidagi Qonuni va Kadrlar tayyorlash Milliy Dasturini qabul qilinishi, ta’lim muassasalari moddiy texnik bazasini tubdan yangilash va rekonstruksiya qilish, Milliy dasturlarini amalga oshirilishi, ta’lim jarayoniga yangi axborot texnologiyalari joriy etish sohasidagi qabul qilingan Qonun va qarorlarning keltirishimiz mumkin.

Bugungi kunda ta’limning asosiy konsepsiyalaridan biri – bu bilim oluvchining mustaqil fikrlay olishini, ijodiy ko‘nikmalarga ega bo‘lishini, o‘z sohasi bo‘yicha yangiliklardan boxabar bo‘lishini ta’minlash, o‘z navbatida innovatsion faoliyat uchun layoqatli kadrlar tayyorlash hisoblanadi. Ushbu vazifani amalga oshirishda bugungi kunda keng tarqalgan ta’limning interfaol usullaridan foydalanish muhim ahamiyatga ega.Ta’lim muassasalarida o‘qitiladigan fanlarni, xususan “Informatika va axborot texnologiyalari” fanini interfaol usullardan foydalanib o‘qitishning o‘rni haqida so‘z yuritish o‘rinlidir.

Malakaviy ishining amaliy ahamiyati.Barcha ma`lumotlar ombori ham bir xil printcip asosida yaratilmaydi, lekin an`anaviy tarzda ularda yozuvlar ko’rinishida ma`lumotlarni tashkil kilish g’oyasi qo’llaniladi.Har bir yozuv belgilangan maydonlar to’plamiga ega.Yozuvlar jadvalga joylashtiriladi, jadvallar yig’indisi esa ma`lumotlar omborini tashkil qiladi.Ma`lumotlar ombori bilan ishlaganda MOBT (ma`lumotlar omborini boshqarish tizimlari), ya`ni ma`lumotlarga kirish bilan bog’liq barcha ishlarni o’z zimmasiga oluvchi dastur zarur. Unda jadvallar yaratishga imkon beruvchi

buyruqlar mavjud, jadvallarga yozuvlar kiritish, qidirish va hatto yozuvlarni

o’chirishi xam mumkin.

Malakaviy ishining maqsadi shundan iboratki, ta’lim muassasalarida “Informatika va axborot texnologiyalari” fanini o‘qitishda zamonaviy aborgic texnologiyalar va interfaol usullarni o‘rganish, ta’lim jarayonida nazorat ishlarini samarali tashkil etish.

Malakaviy ishining vazifalari:

-ta’lim muassasalarida “Informatika va axborot texnologiyalari” fanini o‘qitishda zamonaviy aborgic texnologiyalar va interfaol usullarni ilmiy adabiyotlarni tahlil qilish, umumlashtirilgan xulosalar chiqarish;

-ta’lim muassasalarida “Informatika va axborot texnologiyalari” fanini o‘qitishda zamonaviy aborgic texnologiyalar va interfaol usullaridan foydalanishning didaktik jihatlarini asoslash;

-ta’lim muassasalarida “Informatika va axborot texnologiyalari” fanini o‘qitishda zamonaviy aborgic texnologiyalar va interfaol usullarni foydalanish metodikasi to‘g‘risida to‘liq ma’lumotni o‘z ichiga qamrab olgan tizim ishlab chiqish;

-ta’lim muassasalarida “Informatika va axborot texnologiyalari” fanini o‘qitishda zamonaviy aborgic texnologiyalar va interfaol usullarni foydalanib o‘qitishning ta’lim texnologiyasini yoritish;

-o‘quv muassasalari uchun yaratilgan saytlardan foydalanib o’quvchilar bilimini nazorat qilish va baholashda oddiy hamda tarmoqqa mo‘ljallangan test dasturlaridan foydalanish.

Malakaviy ishining ob’yektini – ta’lim muassasalarida “Informatika va axborot texnologiyalari” fanini o‘qitishda foydalaniladigan zamonaviy aborgic texnologiyalar va interfaol usullar tashkil etadi.

Malakaviy ishining predmeti – ta’lim muassasalarida “Informatika va axborot texnologiyalari” fanini o‘qitishda foydalaniladigan zamonaviy aborgic texnologiyalar va interfaol usullardan foydalanish jarayoni, ta’lim muassasalari o‘quvchilarida zamonaviy axborot texnologiyalari haqidagi bilim va malakalarni shakllantirish metodikasi.

 

I BOB. Microsoft Access 2010 dasturidahaqida

1.1.          Microsoft Access 2010 dasturida ishlash tushunchasi

Ma’lumotlar omborini  tashkil  qilish,  ularga  qo‘shimcha  ma’lumotlarni  kiritish  va ma’lumotlardan    foydalanish  uchun  maxsus  Molar  bilan  ishlaydigan dasturiy  ta’minotlar  yaratilishi  zarur  bo‘ladi.  Bunday  dasturlar  majmuasi ma’lumotlar omborini boshqarish tizimlari deb yuritiladi.

Ma’lumotlar omborini boshqarish tizimi (MOBT)  –foydalanuvchilar  tomonidan  Moni  yaratish,  to‘ldirish  va  birgalikda  qo‘llash  uchun mo‘ljallangan dasturiy vositalar tizimidir.  MOBTlariga MS  Access, OpenOffice.org Base, Cache, IMS,  Firebird, MySQL kabi dasturiy vositalar misol bo‘ladi.

MOBTning asosiy xususiyatlari  –  bu nafaqat ma’lumotlarni kiritish va saqlashda  ishlatiladigan  protseduralar  tarkibi  bo‘lmasdan,  ularning  strukturasini ham tasvirlaydi. Ma’lumotlarni  o‘zida saqlab va MOBT ostida boshqariladigan fayl oldin ma’lumotlar banki, keyinchalik esa “Ma’lumotlar ombori” deb yuritila boshlanadi.

MO yaratishda quyidagilarga e’tibor qaratish kerak:

   ma’lumotlar  turi,  ko‘rinishi  ularni  qo‘llaydigan  dasturlarga  bog‘liq  bo‘lmasligi lozim;

  ma’lumotlar ombordagi kerakli ma’lumotni bilish yoki izlash uchun  biror dasturni tuzishga hojat qolmasligi lozim.

Shuni ta’kidlash lozimki, hozirgi vaqtda deyarli barcha  MOBT  asosan relyatsion  modellar  asosida  tashkil  qilinmoqda.  Shu  sababli,  Microsoft

Office  korporatsiyasi  ham  eng  ommalashgan  dasturiy  vositalarini  yaratmoqda.  Bu  dasturiy  vositalar  ixtiyoriy  sohada  yuqori  darajadagi professional  hujjatlar  tayyorlash  imkonini 

 

 

II BOB.Microsoft Access 2010 dasturida   ma’lumotlarni   shablon  bo’yicha  izlash   va  qayta  ishlashda  didaktik  materiallardan foydalanish

2.1. Microsoft Access 2010 dasturida   ma’lumotlarni   shablon  bo’yicha  izlash.

Ma’lumotlardan foydalanish, ya’ni ulami ma’lum bir texnologiya asosida yig’ish, saqlash, qayta ishlash va uzatish muhim masalalardan hisoblanadi. Ma’lumot resurslarini shunday tashkil etish lozimki, undan foydalanish maksimal qulaylik va foyda keltirsin. Masala yechishga harakat qilish, ma’lumotlarni ishlash jarayonidagi yangicha yondashish, yangi texnologiyani keltirib chiqardi. Mazkur texnologiyaning asosini ma’lumotlar ombori va banklari tashkil etadi.

MaHumotlar ombori {MO) – kompyutcr xotirasiga kihtilgan ma’lum bir strukturaga ega, o’zaro bir-biri bilan bog’langan va tartiblangan ma’lumotlar majmuasidir.

MaHumotlar modeli – bu ma’lumotlaraing o’zaro bog’langan tuzilishlari va ular ustida bajariladigan operatsiyalar to’plamidir.

Ma’lumki, aynan bir axborotni mashina ichki muhitida joylashtirish uchun ma’lumotlarni turli xil tuzilishlari va modellaridan foydalanish mumkin. Ulardan qaysi birini tanlash MO yaratayotgan foydalanuvchining zimmasiga yuklatilgan bo’lib, u ko’plab omillarga bog’liq.

MO tuzishning asosiy usullari quyidagilardan iborat:

■ Ierarxik (shajara) model – bu modelda ma’lumotlar daraxtsimon
ko’rinishda saqlanadi. Ishlash birligi yozuvdir;

» Tarmoq model – bu modelda daraxtsimon bog’lanish bo’lsada, tugunlardagi tarmoqlanishlarga cheklanish yo’q;

■ Relyatsion (o’zaro bog’langan) model – bu modelda ma’lumotlar
jadval ko’rinishda saqlanadi.

Ma’lumotlarni ikki xil usuldan foydalanib olish mumkin Bular tuzilmalashtirilmagan va tuzilmalashtirilgan.

TuzilmalashtirUmagan – bu ma’lumotlarni tasvirlash usuli haqida keiishuv bo’lmasa, u holda ular tuzilmalashtirilmagan deyiladi.

Tuzilmalashtirilgan – bu ma’lumotlarni tasvirlash usullari haqidagi keiishuv bo’lsa, u holda ular tuzilmalashtirilgan deyiladi.

Ma’lumotlarni tuzilmalashtirilmaganiga quyidagicha misol keltirish mumkin: o’quvchi (Familiyasi, ismi, otasining ismi, yashash manzili, telefon raqami) haqidagi  axborotdan iborat ma’lumotlarga quyidagicha

Microsoft Access 2010 MOBTning relyatsion turiga mansub bo’lib, hozirgi vaqtda eng ommaviy maMumotlar omborini boshqarish tizimlariga kiradi va u Moni yaratish, Moda maMumotlarni saqlash, izlash va qayta ishlashni avtomatlashtirishga mo’ljallangan.

MS  Access  2010  da  MOBT  jadvallarni  bir-biri  bilan  bog‘lash  katta ahamiyatga ega hisoblanadi. Chunki, MOBT bir nechta jadvallar hosil qilish va  ulardagi  kerakli  ma’lumotlarni  bir  joyga  jamlashda  foydalaniladi.  MS Access  2010  da  jadvallarni  bog‘lash  uchun  Работа  с  базами  данных menyusining  Схема  данных  bo‘limidan  amalga  oshiriladi.  Jadvallarni  bog‘lash  va  ushbu  jadvallarni  so‘rovlar  yordamida  bitta  jadvalga  birlashtirish  uchun  Создание  menyusining  Конструктор  запросов bo‘limidan amalga oshiriladi.

 

 

Dasturiy ta’minotni ishga tushuramiz

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-mashq.Turli  ma’lumotlarga  ega  bo‘lgan  uchta  jadvallarni  bog‘lash  masalasini ko‘rib o‘tamiz.

Bajarish:

 Создание  menyusining  Конструктор  таблиц  bandidan  uchta jadval hosil  qilamiz va jadvallarni  “1-jadval”, “2-jadval”,  “3-jadval” nomi  bilan saqlaymiz. So‘ngra    Работа  с  базами  данных 

menyusining  Схема данных  bo‘limini  tanlab,  Добавление  таблицы  oynasini  hosil  qilinib,  undan har bir jadvalni belgilab, Добавить tugmasi tanlanadi;

 hosil bo‘lgan jadvallarni  o‘zaro bog‘lash uchun menyuda Изменить связи bo‘limi tanlanadi. Natijada quyidagi oyna hosil bo‘ladi:

oynadan  Новое.. tugmasi tanlanib,  Создание  nomli yangi oyna hosil qilinadi.  Oynaning  Левая  таблица  qatoridan  “1-jadval”ni,  Правая таблица  qatoriga  “3-jadval”ni  tanlaymiz.  Левый  столбец  va  Правый столбец qatoriga “Kod” tanlanib, OK tugmasi tanlanadi;

2.2. Microsoft Access 2010 dasturida   ma’lumotlarni   shablon  bo’yichaqayta  ishlash

MS Access 2010 da ma’lumotlar omborini tashkil etish uchun Microsoft Office dasturlari orasidan Microsoft Access 2010 ni yuklaymiz:

Hosil  bo‘lgan  oynadan  Новая  база  данных  bo‘limini  tanlaymiz. Natijada quydagi oyna hosil bo‘ladi:

MS Access 2010 da jadval hosil qilib, ularga ma’lumotlarni kiritish ikki xil usulda amalga oshirish mumkin:

1.    Режим-Конструктор.                                                                                                                                    2.  Создание-Конструктор таблиц.

MS  Access  2010  oynasida  bitta  jadval  hosil  qilish  uchun  Режим-Конструктор  bo‘limidan  foydalanish  mumkin.  Agar  oynada  bir  nechta jadvallar  hosil  qilish  va  ular  bilan  o‘zaro  bog‘lanish  hosil  qilish  uchun Создание menyusining Конструктор таблиц bo‘limi orqali bajariladi.

MS Access 2010 da  ma’lumotlarni  berilgan shablon bo‘yicha izlash va qayta  ishlash  uchun  Главная  menyusidan  Выделение  bandidan  yoki jadval  ustiga  sichqonchaning  o‘ng  tugmasini  bosilib,  Текстовые  –фильтры – Ровнр… ketma –  ketligi yordamida amalga oshirishi mumkin. Jadvaldagi  ma’lumotlarni  familiyasi,  ismi,  manzili  kabi  ma’lumotlari bo‘yicha  izlashimiz  mumkin.  Izlab  topilgan  ma’lumotlarni  bekor  qilish uchun Главная menyusining Фильтр bo‘limi tanlanadi.

Mashq.  10-sinf  o‘quvchilarining  (familiyasi,  ismi,  yashash  manzili,

telefon raqami, tug‘ilgan  yili) ma’lumotlar omborini yaratish va ular ustida  izlash va qayta ishlash.

Bajarish:

 MS  Access  2010  da  o‘quvchilar  haqidagi  ma’lumotlarni  aytilgan parametrlari bo‘yicha shakllantiramiz:

Ushbu jadvaldagi ma’lumotlardan “Ali” ismli  o‘quvchilar izlash uchun “Ali” ismli yozuvni belgilab, Главная menyusidan Выделение – Равно – Ali  ketma-ketligi  bajariladi.  Natijada  dastur  jadvaldagi  “Ali”  ismli o‘quvchilar  haqidagi  ma’lumotlarni  qidirib  topib  beradi.  Agar  bizga jadvaldan  “Ali  va  Vali”  ismli  o‘quchilarni  izlash  so‘ralgan  bo‘lsa, o‘quvchilar ismi yozilgan katakchaga chizqonchaning  o‘ng tugmasi bosilib,Текстовыйфильтры  –  Заканчиваетсяна..  ketma-ketligi  tanlanadi  va  Настраиваймый фильтр  qatoriga  “Ali  or  Vali”  jumla  kiritilib,  OK tugmasi tanlanadi.

Natijada  quyidagi  oynada  Ali  va  Vali  ismli  o‘quvchilar  haqidagi  ma’lumotlar hosil bo‘ladi:

Tartiblangan  ma’lumotlarni  bekor  qilish  uchun  Главная  menyusining Фильтр burug‘i tanlanadi. Shuningdek,  MS  Access  2010  da  ma’lumotlarni  so‘rovlar  yordamida  ham  izlash  imkoniyati  mavjud.  Mazkur  jarayonni  Создание  menyusining  Конструктор  запрос  bo‘limi  orqali  amalga  oshirish  mumkin.

MS Access 2010 da so‘rovlarning bir nеchta turlari mavjud:

 tanlov asosidagi so‘rov, namuna asosidagi so‘rov; paramеtrli so‘rov;

yuqorida  ko‘rsatilgan  so‘rovlardan  keng  tarqalgani  –  tanlovasosidagi so‘rov.Bu so‘rovni qo‘llashdan maqsad so‘rov sharti bo‘yicha tasvirlanadigan  natijaviy jadvalni hosil qilishdan iborat.

So`rovlar yaratish

 

Amaliyotda dastlabki yaratilgan jadvaldan yozuvlarning bir qismini (ma`lummеzonlarbo`yicha) tanlab olish va tartiblash zarurati ko`plab tug`ilib turadi. Tanlash mеzonlari bir qator shartlar majmuasi bilan aniqlanishi mumkin.

Tanlab olish o`rovlari. So`rovlarning eng ko`p uchraydigan turi bu tanlab olish so`rovlaridir. Uning maqsadi MO ma`lumotlari orasidan bеrilgan shartlarga bo`ysunadigan ma`lumotlarni tanlab, natijaviy jadvalni chop etishdir. So`rovlarni yaratish uchun Moda maxsus so`rovlar tili mavjud.U SQL dеb ataladi.

1.     Ombor uchun so`rov yaratishda MOning muloqot oynasidan«Запросы» (So`rovlar)ilovasinitanlash, so`ngra«Создат» (Yaratish) tugmachasinibosish kеrak. Natijadaquyidagioynaochiladi (15.6-rasm).

2.     Ochilgan«Новый запрос» (Yangiso`rov) muloqot oynasida «Конструктор» bo`limini tanlash bilan so`rovni qo`lda ishlash holatida yaratish usuli bеlgilanadi.

3.     «Конструктор»xolatida  so`rovni yaratish, Modan  mana  shu  so`rov asosini tashkil  etadigan  jadvallarni tanlashdan boshlanadi.

4.     Jadvalni tanlash«Добавлениетаблицы» (Jadvalniqo`shish) muloqot oynasida bajariladi. Unda MO dagi barcha jadvallar ro`yxati aks ettirilgan bo`ladi.

5.     Tanlangan jadvallar so`rov blankasining yuqori qismiga yozib qo`yiladi. Buning uchun jadvallar tanlab olingandan so`ng«Добавит» (qo`shish) tugmachasi bosiladi.

6.     «Добавлениетаблицы» (Jadvalniqo`shish)oynasidauchtailova«таблицы» (jadvallar), «запросы» (so`rovlar) va«таблицы и запросы» (jadvallarvaso`rovlar) borligigae`abor bеrish kеrak.

7.     Namunabo`yichaso`rovblankasiikkita panеlgaega. Yuqori panеldaso`rovgaasosbo`ladiganjadvallarmaydonlariningro`yxatijoylashadi (15.7-rasm).

8.     Quyi panеl satrlari so`rov tuzilmasini,  ya`ni so`rov natijasida olingan ma`lumotlar joylashadigan natijaviy jadval tuzilmasini aniqlaydi.

9.     Quyi panеldagi«Поле» (Maydon)satri blankining yuqori qismidagi maydonlar nomini olib o`tish bilan to`ldiriladi. Yaratiladigan  natijaviy jadvalning har bir maydoniga namuna bo`yicha so`rov blankining bitta ustuni mos  kеladi.

10. «Имя» (Nomi)satri maydonlar olib o`tilayotganda avtomatik ravishda to`ldiriladi.

11. Agar «Сортировка» (Saralash) satrida sichqoncha tugmachasi bosilsa, saralash turlarini ko`rsatuvchi ro`yxatni ochadigan tugmacha paydo bo`ladi.

12. «Условиеотбора» (Tanlashsharti) satrida natijaviy jadvalga kiritish uchun yozuvlarga qo`yiladigan mеzon (shart) yoziladi. Ular bir maydon uchun o`zining tanlash sharti bo`lishi mumkin.

13. So`rovni ishga tushirish«Вид» (Ko`rinish) tugmachasini bosish orqali bajariladi. Unda natijaviy jadval xosil bo`ladi.

14. Natijaviy jadvaldan chiqish va namuna bo`yicha so`rov blankasida yangi so`rovni yaratishga kaytish uchun«Вид» (Ko`rinish) tugmachasini takroran bosish kеrak.

O`zgartirishso`rovlari.Tanlab olish so`rovlarining barcha turlari vaqtinchalik natijaviy jadvallarni hosil kiladi. Bunda bazadagi jadvallar o`zgarishsiz qoladi. Shunga qaramasdan Moni yaratuvchilari uchun so`rovlarning maxsus guruxi mavjudki, ular o`zgartirish so`rovlari dеyiladi.O`zgartirishso`rovlari — bu, bir amalni bajarish bilan bir nеchta so`rovlarga o`zgartirish kiritadigan so`rovdir. Uning 4 turimavjud: yo`qotish, yangilash, yozuvlarqo`shishvajadvalyaratishso`rovlari.

Yo`qotishso`rovlari bir yoki bir nеcha jadvaldan yozuvlar guruxini yo`qotadi. Yo`qotish so`rovlari orqali yozuvni to`laligicha yo`qotish mumkin. Uning ichidagi ayrim jadvallarni alohida yo`qotib bo`lmaydi.

Yangilash so`rovlari  bir yoki bir nеcha jadvaldagi yozuvlar guruxida umumiy o`zgartirishlar  kiritadi.Ushbu so`rov mavjud jadvallardagi ma`lumotlarni o`zgartirish imkonini bеradi.

Yozuvlar qo`shish surovi biryoki bir nеcha jadvaldagi yozuvlar guruxini boshqabi ryoki bir nеcha jadvalning oxiriga qo’shadi.

Jadvalyaratishso`rovi biryoki bir nеcha jadvalning barcha ma`lumotlari yoki ularning bir qismi asosida yangij

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Mavzu:                 MS ACCESS 2010 DA MA’LUMOTLARNI BERILGAN

 SHABLON BO‘YICHA  IZLASH VA QAYTA ISHLASH

 

Darsning maqsadi:	Ta’limiy:    O’quvchilarga MS Access 2010 dasturida ma’lumotlarni berilgan shablon bo‘yicha izlash va qayta ishlashni o’rgatish. Rivojlantiruvchi:    O’quvchilarni mustaqil fikrlarini oshirish va rivojlantirish. Tarbiyaviy:          Vatanini sevish, milliy va  umuminsoniy qadriyatlarga hurmatda bo‘lish, odob-axloq qoidalariga rioya  qilishni singdirish
Kompetensiya	TK: mediamanbalardan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish saralash, qayta ishlash, saqlash, ulardan foydalana olish, ularning xavfsizligini ta’minlash, mediamadaniyatga ega bo‘lish. FK: maxsus amaliy dasturlar yordamida ma’lumotlar ombori va so‘rovlar hosil qila oladi va hisobotlar tayyorlay oladi;
Dars usuli	suhbat, tushuntirish, “Savol-javob” metodi, “Rasmli boshqotirma” , “To‘g‘risini top”,”Yosh aktyor”o‘yinlari.
Dars turi	Bilim va ko’nikmalarni nazorat qiluvchi va mustahkamlovchi.

 

Asosiy tushunchalar:

Darsning borishi:

I.       Tashkiliy qism:

ü O’quvchilar bilan salomlashish

ü Xonani va o’quvchilarni darsga tayyorliklarini kuzatish

ü Yo’qlamani aniqlash

ü Navbatchi axboroti.

ü Siyosiy daqiqa.

Uyga vazifalarini tekshirish va o’tilgan mavzuni mustahkamlash.

menyudan Выполнить buyrug‘i tanlanadi. Natijada quyidagi oyna  hosil bo‘ladi:

Jadvalga e’tibor qaratadigan bo‘lsak, uchta jadvaldagi ma’lumotlar  so‘rovlar orqali bitta jadvalga birlashtirildi.

Mavzuni yoritish.

MS Access 2010 da  ma’lumotlarni  berilgan shablon bo‘yicha izlash va qayta  ishlash  uchun  Главная  menyusidan  Выделение  bandidan  yoki jadval  ustiga  sichqonchaning  o‘ng  tugmasini  bosilib,  Текстовые  –фильтры – Ровнр… ketma –  ketligi yordamida amalga oshirishi mumkin. Jadvaldagi  ma’lumotlarni  familiyasi,  ismi,  manzili  kabi  ma’lumotlari bo‘yicha  izlashimiz  mumkin.  Izlab  topilgan  ma’lumotlarni  bekor  qilish uchun Главная menyusining Фильтр bo‘limi tanlanadi.

Mashq.  10-sinf  o‘quvchilarining  (familiyasi,  ismi,  yashash  manzili,

telefon raqami, tug‘ilgan  yili) ma’lumotlar omborini yaratish va ular ustida  izlash va qayta ishlash.

Bajarish:

 MS  Access  2010  da  o‘quvchilar  haqidagi  ma’lumotlarni  aytilgan parametrlari bo‘yicha shakllantiramiz:

Ushbu jadvaldagi ma’lumotlardan “Ali” ismli  o‘quvchilar izlash uchun “Ali” ismli yozuvni belgilab, Главная menyusidan Выделение – Равно – Ali  ketma-ketligi  bajariladi.  Natijada  dastur  jadvaldagi  “Ali”  ismli o‘quvchilar  haqidagi  ma’lumotlarni  qidirib  topib  beradi.  Agar  bizga jadvaldan  “Ali  va  Vali”  ismli  o‘quchilarni  izlash  so‘ralgan  bo‘lsa, o‘quvchilar ismi yozilgan katakchaga chizqonchaning  o‘ng tugmasi bosilib,Текстовый  фильтры  –  Заканчивается  на..  ketma-ketligi  tanlanadi  va  Настраиваймый фильтр  qatoriga  “Ali  or  Vali”  jumla  kiritilib,  OK tugmasi tanlanadi.

Natijada  quyidagi  oynada  Ali  va  Vali  ismli  o‘quvchilar  haqidagi  ma’lumotlar hosil bo‘ladi:

Tartiblangan  ma’lumotlarni  bekor  qilish  uchun  Главная  menyusining Фильтр burug‘i tanlanadi. Shuningdek,  MS  Access  2010  da  ma’lumotlarni  so‘rovlar  yordamida  ham  izlash  imkoniyati  mavjud.  Mazkur  jarayonni  Создание  menyusining  Конструктор  запрос  bo‘limi  orqali  amalga  oshirish  mumkin.

MS Access 2010 da so‘rovlarning bir nеchta turlari mavjud:

 tanlov asosidagi so‘rov, namuna asosidagi so‘rov; paramеtrli so‘rov;

yuqorida  ko‘rsatilgan  so‘rovlardan  keng  tarqalgani  –  tanlovasosidagi so‘rov.

Bu so‘rovni qo‘llashdan maqsad so‘rov sharti bo‘yicha tasvirlanadigan  natijaviy jadvalni hosil qilishdan iborat.

Mavzu yuzasida savol va topshiriqlar:

1. Ma’lumotlar omborida berilgan shablon bo‘yicha izlash qanday amalga oshiriladi?

2. Saralangan ma’lumotlar qanday bekor qilinadi?

3. Jadvaldagi uchta familiyani bir vaqtda qidirib saralang.

II.    Darsga yakun yasash:

O’quvchilarni olgan bilimlari hamda qilgan ishlarini nazorat qilib  baholash, ularni yo’l qo’ygan kamchiliklarini to’g’irlash.

III.  Uyga vazifa berish:             

1. 10-sinf  darsliklarining  ma’lumotlar  omborini  hosil  qiling  va ularning mualliflar orqali qidiruvchi dastur yarating.

             

Mavzuga  oid  test savollari

1. So’rovlarning  eng  ko’p  uchraydigan  turi

A) Tanlab  olish  

B) O’zgartirish

S)  Yozuvlar qo’shish

2.   MO uchun   so’rov  yaratishda  muloqot  oynasidan   qaysi  ilova  tanlanadi

A) Конструктор

B) Добавление  таблици

S)  Запросы

3. So’rovni   qo’lda  ishlash  holatida   yaratish uchun  qaysi   bo’lim  tanlanadi

A)Новый  запрос

B)Конструктор

S) Добавление  таблици

4.   ………satr  maydonlar  olib  o’tilayotganda  avtomatik  ravishda to’ldiriladi

A) Имя 

B)Сортировка

S)  Условие  отбора

5.   So’rovni  ishga  tushirish  qaysi  menyu  orqali  amalga  oshiriladi ?

A)  Имя 

B)  Сортировка 

S)   Вид

 

XULOSA VA TAKLIFLAR

 

XULOSA

 

Globallashuv jarayoni ta'limda axborot-kommunikatsiya texnologiyalari (AKT) dan keng foydalanishni talab etadi. O‘qitishning zamonaviy usullari va axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini qo‘llamasdan turib, o‘qituvchi o‘z kasbiy faoliyatida samarali natijalarga erisha olmaydi. Ammo bunda ta'limning maqsad va mazmuni, usul va vositalari hamda tashkiliy shakllarini to‘g‘ri tanlash muhim ahamiyatga ega.

Axborot texnologiyalari qo‘llanadigan darslarning qulayligi shundaki, unda o‘quvchining o‘quv materiallarini o‘zlashtirib olayotganligini doimiy ketma – ket kuzatishga, nazorat olib borishga, kerak holarda tuzatishlar kiritib borishga imkoniyat yaratiladi.

Ta'lim jarayonida axborot – kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalanish zamon talabidir. O‘qitishning zamonaviy usullari va axborot – kommunikatsiya texnologiyalarini qo‘llamasdan turib, o‘qituvchi o‘z kasbiy faoliyatida samarali natijalarga erisha olmaydi. Ammo bunda ta'limning maqsad va mazmuni, usul va vositalari hamda tashkiliy shakllarini to‘g‘ri tanlash muhim ahamiyatga ega.

Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari vositalarining ta'limning boshqa texnik vositalariga qaraganda asosiy ustunliklari nozikligi, ta'limning turli modellari va algoritmlariga sozlash, shuningdek, har bir ta'lim oluvchining xatti-harakatlariga yakka tartibda reaksiya qilish imkoniyati sanaladi. Aynan, shu nuqtai nazardan kompyuter ta'lim sohasi uchun nihoyatda keng imkoniyatlar taqdim qiladi.

 

 

 

 

 

Foydalanilgan adabiyotlar:

Huquqiy-meyoriy adabiyotlar:

1.     O`zbekiston Respublikasi «Ta’lim to`g`risida» qonuni. T., 1997

2.     O`zbekistonda «KadrlartayyorlashningMilliydasturi». T., 1997.

3.     Uchinchimingyillikningbolasi (tayanch-dastur). Toshkent, 2009.

4.     “Bolajon”tanchdastur. T., 2010 yil

Prezident asarlari:

5.            Karimov I.A. O`zbekiston buyuk kelajak sari. -T.: O`zbekiston, 1998.

Asosiy adabiyotlar:

FOYDALANILGAN  ADABIYOTLAR

 

6. Axmedova M., Abdurahmonova N., Jumaev M. Matematika. 1-sinf uchun darslik. T.: “Turon-iqbol”. 2008-yil.

7.  Burxonov S., Xudoyorov O‘., Norqulova Q. Matematika. Umumiy o‘rta ta'lim maktablarining 3-sinfi uchun darslik. “Sharq” nashriyot matbaa aksiyadorlik kompaniyasi bosh tahririyati. –T.: 2012 yil. 208 bet.

8.  ZiyomuxamedovB. Pedagogika. Oliyo‘quvyurtlariuchuno‘quvqo‘llanma. –T: “Turon-Iqbol”. 2008 yil.112-bet.

 

9.        Informatika va ahborot tehnalogiyalari -10-sinf darsligi

 

 

Elektron ta’lim resurslari.

1.   http://www.edunet.uz. 

2.   http://www.gov.uz

3.   http://pedagog.uz. 

4.   http://www.ZiyoNet.uz

5.http://www.eduportal.uz

 

 

Скачано с www.znanio.ru