Паскаль тилида операторлар бўлими Begin сўзи билан бошланиб, End сўзи билан тамом бўлади. Ҳар бир оператор ; (нуқ-
тали вергул) билан тугалланади, охирги End дан кейин эса нуқта қўйилади.
Таъминлаш оператори. Ўзгарувчиларни тегишли қийматларни дастурни ўзида бериш ҳамда ифоданинг қийматини ҳисоблаш учун таъминлаш оператори ишлатилади.
Операторнинг умумий кўриниши қуйидагича
12-MAVZU.docx
ПАСКАЛ ТИЛИНИНГ АСОСИЙ ОПЕРАТОРЛАРИ
Паскаль тилида операторлар бўлими Begin сўзи билан бошланиб, End сўзи
билан тамом бўлади. Ҳар бир оператор ; (нуқ
тали вергул) билан тугалланади, охирги End дан кейин эса нуқта қўйилади.
Таъминлаш оператори. Ўзгарувчиларни тегишли қийматларни дастурни
ўзида бериш ҳамда ифоданинг қийматини ҳисоблаш учун таъминлаш
оператори ишлатилади.
Операторнинг умумий кўриниши қуйидагича:
V:=A;
бу ерда Vўзгарувчи номи; Aифода; := таъминлаш белгиси.
Бу операторнинг бажарилиши қуйидагича: := белгидан ўнг томондаги
ифоданинг қиймати ҳисобланади ва уни чап томондаги ўзгарувчига
таъминлайди. Бу оператор бажарилиши учун := белгининг ўнг томонидаги
ифодада қатнашган барча ўзгарувчиларнинг қиймати аниқланган бўлиши
шарт. Таъминлаш оператори арифметик, мантиқий, сатрли ва ҳарфли бўлиши
мумкин.
Масалан:
X:=5; Z:=x*y+x/y; P:=sqrt(x+y)ln(2*x);
S:=“Samarqand”;
Таъминлаш операторида ўзгарувчи ва ифода бир хил типли бўлиши керак.
Киритиш
. Дастурда қатнашаётган ўзгарувчиларга бошланғич
маълумотларни бериш учун киритиш оператори ишлатилади.
Киритиш операторининг умумий кўриниши қуйидагича:
оператори
Read(a,b,c, …);
ёки
Readln(a,b,c,…);
бу ерда a, b, c, …лар қийматлари киритилиши керак бўлган ўзгарувчилар
рўйхати.
Биринчи ҳолда ўзгарувчиларнинг қиймати сатр бўйлаб киритилади,
иккинчи ҳолда эса ҳар бир ўзгарувчининг қиймати янги қатордан киритилади.
Чиқариш оператори. Бу оператор дастурда ҳосил бўлган натижаларни
чиқариш учун ишлатилади. Бу операторнинг умумий кўриниши қуйидагича:
Write(x,y,z,…);
ёки
Writeln(x,y,z,…);
Writeln;
бу ерда x, y, z,… лар қиймати чиқарилиши керак бўлган ўзгарувчи
ларнинг рўйхати.
Масалан:
Write(a1,a3);
Writeln(x1,x3,x3,); Чиқарилаётган маълумотлар учун ажратилган жойни кўрсатиш ҳам
мумкин.
write(a:m); writeln(a:m); бу ерда аўзгарувчи номи; mчиқарилаётган
қиймат учун ажратилган жойни билдиради.
Масалан: write(a:4, b:3); writeln(a:4, b:3);
Ҳақиқий турли қийматларни чиқаришда, чиқарилаётган қийматининг
ҳаммаси ва сонининг каср қисми учун ажратилган жой кўрсатилади:
write(a:m:n); writeln(a:m:n); бу ерда аўзгарувчи номи; mчиқарилаётган
қиймат учун ажратилган умумий жой, nўзгарувчининг каср қисми учун
ажратилган жой бўлиб, бунда neps do begin v:=(x/yy); y:=y+v; end;
Операторнинг бажарилишида repeat
Шарти кейин қуйилган цикл оператори. Бу оператор такрорла
нувчи ҳисоблаш жараёнларида такрорланиш сони номаълум бўлган
ҳолатларда
ишлатилади. Операторнинг умумий кўриниши қуйидагича:
Repeat S1, S2,…Sn until B;
бу ерда repeat(такрорламоқ) ва until(гача) хизматчи сўзлар; S1, S2,…,Sn
операторлар кетмакетлиги, В мантиқий ифода.
ва until орасида жойлашган
операторлар кетмакетлиги бир марта ва ундан ортиқ бажарилиши мумкин.
Бу жараён қўйилган мантиқий ифода В ёлғон қиймат қабул қилгунча давом
этади.
Repeat операторнинг While операторидан фарқи шундаки, бунда энг аввал
операторнинг қиймати ҳисобланиб, сўнгра қўйилган шарт текширилади. Бу
эса бунда берилган операторнинг ҳеч бўлмаганда бир марта бажарилишига
имкон яратади.
Масалан: y:=1; x:=2; eps:=0.01;
Repeat v:=(x/yy)/2; y=y+v; until abs(v)
Операторы Turbo Pascal
Операторы Turbo Pascal
Операторы Turbo Pascal
Операторы Turbo Pascal
Операторы Turbo Pascal
Операторы Turbo Pascal
Операторы Turbo Pascal
Операторы Turbo Pascal
Операторы Turbo Pascal
Операторы Turbo Pascal
Материалы на данной страницы взяты из открытых истончиков либо размещены пользователем в соответствии с договором-офертой сайта. Вы можете сообщить о нарушении.