Оғзаки ва ёзма нутқнинг вазифаси, ўхшашлиги ва фарқи.

             Og‘zaki va yozma nutqning vazifasi, o'xshashligi va farqi.

Ma'lumki nutq og‘zaki va yozma ko'rinishga ega. Og‘zaki nutq gapirib turgan vaqt birligidagina mavjud bo‘lib, bu jarayon nutq tugashi bilan tugaydi. Og‘zaki nutq tezkorlik bilan amalga oshadi va tahrirga ega bo‘lmaydi. Og‘zaki nutqda fikrni aytganlarini xotirada ushlab turgan holda rivojlantirishga to'g'ri keladi. Og‘zaki nutq so‘z boyligi jihatdan yozma nutqdan anchagina kambag'al bo‘ladi. Unda bir xil so'zlar, bir xil shakllar takror qo'llaniladi. Bu holat so'zlarni tanlash bilan bog'liq hisoblanadi. So‘zlovchining faol nutqiy harakati to‘xtam, ohang, urg‘u, turli xil imo-ishoralar asosida tinglovchiga yetib boradi. Dalillar keltirish va muallifning umumlashtira olish qobiliyati nutqni mazmundorligini kafolatlaydi. Keltirayotgan ma'lumot hayotiy va dolzarb bo'lishi kerak. Fonetik va leksik vositalardan to'g'ri foydalanish esa ifodaligini oshiradi.   Bu turdagi nutqning o'ziga xos xususiyatlardan yana biri shuki, nutqning biron bir nuqtasiga qaytib bo‘lmaydi. Shu bilan birga mantiqiy o'ylab gapirish ham maqsadga muvofiq. Og‘zaki nutqni tayyorlash ham mumkin va aksincha tayyorlanmasdan so'zlash ham mumkin. Tayyorlangan og‘zaki nutq o‘ychanlik, aniqrog'i tarkibi bilan ajralib turadi. Ammo shu bilan birga odatdagidek nutqni to'g'ridan to'g'ri aloqa o'rnatishga intiladi. Tayyorlanmagan og‘zaki nutq bunda juda ko‘p pauzalar bo‘ladi. Lekin bu pauzalar o'ylab gapirishlik imkonini beradi.

     Yozma nutq - bu og‘zaki nutq. Yozuvda ishlatiladigan harflar  bu nutq tovushlari. Matnda ishlatiladigan tinish belgilari nutqq a'zo  bo'lishga xizmat qiladi: nuqta, vergul, o‘zaki  nutqning intanatsion  pauzalariga mos keladi. Bu harflar  yozuvning moddiy  shakli ekanligini anglatadi. Yozma nutq og‘zaki nutq bilan quyidagilar bilan ajralib turadi:

- nutqni yozayotgan muallif vaqt jihatdan bemalol  fikrlash imkoniyatiga ega.

- u o‘z nutqni va butun nutqni ham tahlil qilish, matn uchun mos bo'lgan fikrni tanlash xususiyatiga ega.

- yozma nutq og‘zaki nutqdan ravon hisoblanadi.

       Adabiy tilda uning har ikkala shakli uchun xos bo'lgan betaraf va uslublararo ifoda vositalari bilan bir qatorda adabiy tilning bir shakli og‘zaki yoki yozma  shakli uchun xosdir til unsurlari, vositalari ham bo‘ladi.

Adabiy tilda sintaktik qurilish jihatdan ham ikki shakllar xos xususiyatlarni ko'rish mumkin. Ko'pincha sodda gaplarni, ayniqsa, to'liqsiz gaplarning qisman bog'langan qo'shma gaplarni ishlatish adabiy tilning og‘zaki shakli uchun xos bo‘ladi.

   Yozma adabiy tilning sintaktik qurilishi esa o'zining ancha murakkabligi bilan ajralib turadi. Unda ergash gapli qo'shma gaplar kirish so‘z va iboralar murakkab qurilishli sodda gaplar, ajratilgan va uyushiq bo'laklar, murakkab qo'shma gaplar ancha keng ishlatiladi.

  Adabiy tilning og‘zaki shakli maruza va suhbatlarda, yozma shakli esa fan, texnika va asarlarida, rasmiy ish hujatlari, nashriyot va matbuot sohalarida ishlatiladi. Lekin bular o'zaro uzviy bog‘liq bo‘ladi. Ma'ruzalar, har xil chiqishlar o‘z xususiyatlari bilan yozma adabiy tilga yaqin turadi. Shuningdek, yozma adabiy tilda ayniqsa, badiiy asarlarda so'zlashuv nutqiga xos so‘z va iboralar ham qo'llaniladi.

Ma'lumki nutq og‘zaki va yozma ko'rinishga ega. Og‘zaki nutq gapirib turgan vaqt birligidagina mavjud bo‘lib, bu jarayon nutq tugashi bilan tugaydi. Og‘zaki nutq tezkorlik bilan amalga oshadi va tahrirga ega bo‘lmaydi. Og‘zaki nutqda fikrni aytganlarini xotirada ushlab turgan holda rivojlantirishga to'g'ri keladi. Og‘zaki nutq so‘z boyligi jihatdan yozma nutqdan anchagina kambag'al bo‘ladi. Unda bir xil so'zlar, bir xil shakllar takror qo'llaniladi. Bu holat so'zlarni tanlash bilan bog'liq hisoblanadi. So‘zlovchining faol nutqiy harakati to‘xtam, ohang, urg‘u, turli xil imo-ishoralar asosida tinglovchiga yetib boradi. Dalillar keltirish va muallifning umumlashtira olish qobiliyati nutqni mazmundorligini kafolatlaydi. Keltirayotgan ma'lumot hayotiy va dolzarb bo'lishi kerak. Fonetik va leksik vositalardan to'g'ri foydalanish esa ifodaligini oshiradi.   Bu turdagi nutqning o'ziga xos xususiyatlardan yana biri shuki, nutqning biron bir nuqtasiga qaytib bo‘lmaydi. Shu bilan birga mantiqiy o'ylab gapirish ham maqsadga muvofiq. Og‘zaki nutqni tayyorlash ham mumkin va aksincha tayyorlanmasdan so'zlash ham mumkin. Tayyorlangan og‘zaki nutq o‘ychanlik, aniqrog'i tarkibi bilan ajralib turadi. Ammo shu bilan birga odatdagidek nutqni to'g'ridan to'g'ri aloqa o'rnatishga intiladi. Tayyorlanmagan og‘zaki nutq bunda juda ko‘p pauzalar bo‘ladi. Lekin bu pauzalar o'ylab gapirishlik imkonini beradi.

     Yozma nutq - bu og‘zaki nutq. Yozuvda ishlatiladigan harflar  bu nutq tovushlari. Matnda ishlatiladigan tinish belgilari nutqq a'zo  bo'lishga xizmat qiladi: nuqta, vergul, o‘zaki  nutqning intanatsion  pauzalariga mos keladi. Bu harflar  yozuvning moddiy  shakli ekanligini anglatadi. Yozma nutq og‘zaki nutq bilan quyidagilar bilan ajralib turadi:

- nutqni yozayotgan muallif vaqt jihatdan bemalol  fikrlash imkoniyatiga ega.

- u o‘z nutqni va butun nutqni ham tahlil qilish, matn uchun mos bo'lgan fikrni tanlash xususiyatiga ega.

- yozma nutq og‘zaki nutqdan ravon hisoblanadi.

       Adabiy tilda uning har ikkala shakli uchun xos bo'lgan betaraf va uslublararo ifoda vositalari bilan bir qatorda adabiy tilning bir shakli og‘zaki yoki yozma  shakli uchun xosdir til unsurlari, vositalari ham bo‘ladi.

Adabiy tilda sintaktik qurilish jihatdan ham ikki shakllar xos xususiyatlarni ko'rish mumkin. Ko'pincha sodda gaplarni, ayniqsa, to'liqsiz gaplarning qisman bog'langan qo'shma gaplarni ishlatish adabiy tilning og‘zaki shakli uchun xos bo‘ladi.

   Yozma adabiy tilning sintaktik qurilishi esa o'zining ancha murakkabligi bilan ajralib turadi. Unda ergash gapli qo'shma gaplar kirish so‘z va iboralar murakkab qurilishli sodda gaplar, ajratilgan va uyushiq bo'laklar, murakkab qo'shma gaplar ancha keng ishlatiladi.

  Adabiy tilning og‘zaki shakli maruza va suhbatlarda, yozma shakli esa fan, texnika va asarlarida, rasmiy ish hujatlari, nashriyot va matbuot sohalarida ishlatiladi. Lekin bular o'zaro uzviy bog‘liq bo‘ladi. Ma'ruzalar, har xil chiqishlar o‘z xususiyatlari bilan yozma adabiy tilga yaqin turadi. Shuningdek, yozma adabiy tilda ayniqsa, badiiy asarlarda so'zlashuv nutqiga xos so‘z va iboralar ham qo'llaniladi.

             Og‘zaki va yozma nutqning vazifasi, o'xshashligi va farqi.

Ma'lumki nutq og‘zaki va yozma ko'rinishga ega. Og‘zaki nutq gapirib turgan vaqt birligidagina mavjud bo‘lib, bu jarayon nutq tugashi bilan tugaydi. Og‘zaki nutq tezkorlik bilan amalga oshadi va tahrirga ega bo‘lmaydi. Og‘zaki nutqda fikrni aytganlarini xotirada ushlab turgan holda rivojlantirishga to'g'ri keladi. Og‘zaki nutq so‘z boyligi jihatdan yozma nutqdan anchagina kambag'al bo‘ladi. Unda bir xil so'zlar, bir xil shakllar takror qo'llaniladi. Bu holat so'zlarni tanlash bilan bog'liq hisoblanadi. So‘zlovchining faol nutqiy harakati to‘xtam, ohang, urg‘u, turli xil imo-ishoralar asosida tinglovchiga yetib boradi. Dalillar keltirish va muallifning umumlashtira olish qobiliyati nutqni mazmundorligini kafolatlaydi. Keltirayotgan ma'lumot hayotiy va dolzarb bo'lishi kerak. Fonetik va leksik vositalardan to'g'ri foydalanish esa ifodaligini oshiradi.   Bu turdagi nutqning o'ziga xos xususiyatlardan yana biri shuki, nutqning biron bir nuqtasiga qaytib bo‘lmaydi. Shu bilan birga mantiqiy o'ylab gapirish ham maqsadga muvofiq. Og‘zaki nutqni tayyorlash ham mumkin va aksincha tayyorlanmasdan so'zlash ham mumkin. Tayyorlangan og‘zaki nutq o‘ychanlik, aniqrog'i tarkibi bilan ajralib turadi. Ammo shu bilan birga odatdagidek nutqni to'g'ridan to'g'ri aloqa o'rnatishga intiladi. Tayyorlanmagan og‘zaki nutq bunda juda ko‘p pauzalar bo‘ladi. Lekin bu pauzalar o'ylab gapirishlik imkonini beradi.

     Yozma nutq - bu og‘zaki nutq. Yozuvda ishlatiladigan harflar  bu nutq tovushlari. Matnda ishlatiladigan tinish belgilari nutqq a'zo  bo'lishga xizmat qiladi: nuqta, vergul, o‘zaki  nutqning intanatsion  pauzalariga mos keladi. Bu harflar  yozuvning moddiy  shakli ekanligini anglatadi. Yozma nutq og‘zaki nutq bilan quyidagilar bilan ajralib turadi:

- nutqni yozayotgan muallif vaqt jihatdan bemalol  fikrlash imkoniyatiga ega.

- u o‘z nutqni va butun nutqni ham tahlil qilish, matn uchun mos bo'lgan fikrni tanlash xususiyatiga ega.

- yozma nutq og‘zaki nutqdan ravon hisoblanadi.

       Adabiy tilda uning har ikkala shakli uchun xos bo'lgan betaraf va uslublararo ifoda vositalari bilan bir qatorda adabiy tilning bir shakli og‘zaki yoki yozma  shakli uchun xosdir til unsurlari, vositalari ham bo‘ladi.

Adabiy tilda sintaktik qurilish jihatdan ham ikki shakllar xos xususiyatlarni ko'rish mumkin. Ko'pincha sodda gaplarni, ayniqsa, to'liqsiz gaplarning qisman bog'langan qo'shma gaplarni ishlatish adabiy tilning og‘zaki shakli uchun xos bo‘ladi.

   Yozma adabiy tilning sintaktik qurilishi esa o'zining ancha murakkabligi bilan ajralib turadi. Unda ergash gapli qo'shma gaplar kirish so‘z va iboralar murakkab qurilishli sodda gaplar, ajratilgan va uyushiq bo'laklar, murakkab qo'shma gaplar ancha keng ishlatiladi.

  Adabiy tilning og‘zaki shakli maruza va suhbatlarda, yozma shakli esa fan, texnika va asarlarida, rasmiy ish hujatlari, nashriyot va matbuot sohalarida ishlatiladi. Lekin bular o'zaro uzviy bog‘liq bo‘ladi. Ma'ruzalar, har xil chiqishlar o‘z xususiyatlari bilan yozma adabiy tilga yaqin turadi. Shuningdek, yozma adabiy tilda ayniqsa, badiiy asarlarda so'zlashuv nutqiga xos so‘z va iboralar ham qo'llaniladi.

             Og‘zaki va yozma nutqning vazifasi, o'xshashligi va farqi.

Ma'lumki nutq og‘zaki va yozma ko'rinishga ega. Og‘zaki nutq gapirib turgan vaqt birligidagina mavjud bo‘lib, bu jarayon nutq tugashi bilan tugaydi. Og‘zaki nutq tezkorlik bilan amalga oshadi va tahrirga ega bo‘lmaydi. Og‘zaki nutqda fikrni aytganlarini xotirada ushlab turgan holda rivojlantirishga to'g'ri keladi. Og‘zaki nutq so‘z boyligi jihatdan yozma nutqdan anchagina kambag'al bo‘ladi. Unda bir xil so'zlar, bir xil shakllar takror qo'llaniladi. Bu holat so'zlarni tanlash bilan bog'liq hisoblanadi. So‘zlovchining faol nutqiy harakati to‘xtam, ohang, urg‘u, turli xil imo-ishoralar asosida tinglovchiga yetib boradi. Dalillar keltirish va muallifning umumlashtira olish qobiliyati nutqni mazmundorligini kafolatlaydi. Keltirayotgan ma'lumot hayotiy va dolzarb bo'lishi kerak. Fonetik va leksik vositalardan to'g'ri foydalanish esa ifodaligini oshiradi.   Bu turdagi nutqning o'ziga xos xususiyatlardan yana biri shuki, nutqning biron bir nuqtasiga qaytib bo‘lmaydi. Shu bilan birga mantiqiy o'ylab gapirish ham maqsadga muvofiq. Og‘zaki nutqni tayyorlash ham mumkin va aksincha tayyorlanmasdan so'zlash ham mumkin. Tayyorlangan og‘zaki nutq o‘ychanlik, aniqrog'i tarkibi bilan ajralib turadi. Ammo shu bilan birga odatdagidek nutqni to'g'ridan to'g'ri aloqa o'rnatishga intiladi. Tayyorlanmagan og‘zaki nutq bunda juda ko‘p pauzalar bo‘ladi. Lekin bu pauzalar o'ylab gapirishlik imkonini beradi.

     Yozma nutq - bu og‘zaki nutq. Yozuvda ishlatiladigan harflar  bu nutq tovushlari. Matnda ishlatiladigan tinish belgilari nutqq a'zo  bo'lishga xizmat qiladi: nuqta, vergul, o‘zaki  nutqning intanatsion  pauzalariga mos keladi. Bu harflar  yozuvning moddiy  shakli ekanligini anglatadi. Yozma nutq og‘zaki nutq bilan quyidagilar bilan ajralib turadi:

- nutqni yozayotgan muallif vaqt jihatdan bemalol  fikrlash imkoniyatiga ega.

- u o‘z nutqni va butun nutqni ham tahlil qilish, matn uchun mos bo'lgan fikrni tanlash xususiyatiga ega.

- yozma nutq og‘zaki nutqdan ravon hisoblanadi.

       Adabiy tilda uning har ikkala shakli uchun xos bo'lgan betaraf va uslublararo ifoda vositalari bilan bir qatorda adabiy tilning bir shakli og‘zaki yoki yozma  shakli uchun xosdir til unsurlari, vositalari ham bo‘ladi.

Adabiy tilda sintaktik qurilish jihatdan ham ikki shakllar xos xususiyatlarni ko'rish mumkin. Ko'pincha sodda gaplarni, ayniqsa, to'liqsiz gaplarning qisman bog'langan qo'shma gaplarni ishlatish adabiy tilning og‘zaki shakli uchun xos bo‘ladi.

   Yozma adabiy tilning sintaktik qurilishi esa o'zining ancha murakkabligi bilan ajralib turadi. Unda ergash gapli qo'shma gaplar kirish so‘z va iboralar murakkab qurilishli sodda gaplar, ajratilgan va uyushiq bo'laklar, murakkab qo'shma gaplar ancha keng ishlatiladi.

  Adabiy tilning og‘zaki shakli maruza va suhbatlarda, yozma shakli esa fan, texnika va asarlarida, rasmiy ish hujatlari, nashriyot va matbuot sohalarida ishlatiladi. Lekin bular o'zaro uzviy bog‘liq bo‘ladi. Ma'ruzalar, har xil chiqishlar o‘z xususiyatlari bilan yozma adabiy tilga yaqin turadi. Shuningdek, yozma adabiy tilda ayniqsa, badiiy asarlarda so'zlashuv nutqiga xos so‘z va iboralar ham qo'llaniladi.

             Og‘zaki va yozma nutqning vazifasi, o'xshashligi va farqi.

Ma'lumki nutq og‘zaki va yozma ko'rinishga ega. Og‘zaki nutq gapirib turgan vaqt birligidagina mavjud bo‘lib, bu jarayon nutq tugashi bilan tugaydi. Og‘zaki nutq tezkorlik bilan amalga oshadi va tahrirga ega bo‘lmaydi. Og‘zaki nutqda fikrni aytganlarini xotirada ushlab turgan holda rivojlantirishga to'g'ri keladi. Og‘zaki nutq so‘z boyligi jihatdan yozma nutqdan anchagina kambag'al bo‘ladi. Unda bir xil so'zlar, bir xil shakllar takror qo'llaniladi. Bu holat so'zlarni tanlash bilan bog'liq hisoblanadi. So‘zlovchining faol nutqiy harakati to‘xtam, ohang, urg‘u, turli xil imo-ishoralar asosida tinglovchiga yetib boradi. Dalillar keltirish va muallifning umumlashtira olish qobiliyati nutqni mazmundorligini kafolatlaydi. Keltirayotgan ma'lumot hayotiy va dolzarb bo'lishi kerak. Fonetik va leksik vositalardan to'g'ri foydalanish esa ifodaligini oshiradi.   Bu turdagi nutqning o'ziga xos xususiyatlardan yana biri shuki, nutqning biron bir nuqtasiga qaytib bo‘lmaydi. Shu bilan birga mantiqiy o'ylab gapirish ham maqsadga muvofiq. Og‘zaki nutqni tayyorlash ham mumkin va aksincha tayyorlanmasdan so'zlash ham mumkin. Tayyorlangan og‘zaki nutq o‘ychanlik, aniqrog'i tarkibi bilan ajralib turadi. Ammo shu bilan birga odatdagidek nutqni to'g'ridan to'g'ri aloqa o'rnatishga intiladi. Tayyorlanmagan og‘zaki nutq bunda juda ko‘p pauzalar bo‘ladi. Lekin bu pauzalar o'ylab gapirishlik imkonini beradi.

     Yozma nutq - bu og‘zaki nutq. Yozuvda ishlatiladigan harflar  bu nutq tovushlari. Matnda ishlatiladigan tinish belgilari nutqq a'zo  bo'lishga xizmat qiladi: nuqta, vergul, o‘zaki  nutqning intanatsion  pauzalariga mos keladi. Bu harflar  yozuvning moddiy  shakli ekanligini anglatadi. Yozma nutq og‘zaki nutq bilan quyidagilar bilan ajralib turadi:

- nutqni yozayotgan muallif vaqt jihatdan bemalol  fikrlash imkoniyatiga ega.

- u o‘z nutqni va butun nutqni ham tahlil qilish, matn uchun mos bo'lgan fikrni tanlash xususiyatiga ega.

- yozma nutq og‘zaki nutqdan ravon hisoblanadi.

       Adabiy tilda uning har ikkala shakli uchun xos bo'lgan betaraf va uslublararo ifoda vositalari bilan bir qatorda adabiy tilning bir shakli og‘zaki yoki yozma  shakli uchun xosdir til unsurlari, vositalari ham bo‘ladi.

Adabiy tilda sintaktik qurilish jihatdan ham ikki shakllar xos xususiyatlarni ko'rish mumkin. Ko'pincha sodda gaplarni, ayniqsa, to'liqsiz gaplarning qisman bog'langan qo'shma gaplarni ishlatish adabiy tilning og‘zaki shakli uchun xos bo‘ladi.

   Yozma adabiy tilning sintaktik qurilishi esa o'zining ancha murakkabligi bilan ajralib turadi. Unda ergash gapli qo'shma gaplar kirish so‘z va iboralar murakkab qurilishli sodda gaplar, ajratilgan va uyushiq bo'laklar, murakkab qo'shma gaplar ancha keng ishlatiladi.

  Adabiy tilning og‘zaki shakli maruza va suhbatlarda, yozma shakli esa fan, texnika va asarlarida, rasmiy ish hujatlari, nashriyot va matbuot sohalarida ishlatiladi. Lekin bular o'zaro uzviy bog‘liq bo‘ladi. Ma'ruzalar, har xil chiqishlar o‘z xususiyatlari bilan yozma adabiy tilga yaqin turadi. Shuningdek, yozma adabiy tilda ayniqsa, badiiy asarlarda so'zlashuv nutqiga xos so‘z va iboralar ham qo'llaniladi.

             Og‘zaki va yozma nutqning vazifasi, o'xshashligi va farqi.

Ma'lumki nutq og‘zaki va yozma ko'rinishga ega. Og‘zaki nutq gapirib turgan vaqt birligidagina mavjud bo‘lib, bu jarayon nutq tugashi bilan tugaydi. Og‘zaki nutq tezkorlik bilan amalga oshadi va tahrirga ega bo‘lmaydi. Og‘zaki nutqda fikrni aytganlarini xotirada ushlab turgan holda rivojlantirishga to'g'ri keladi. Og‘zaki nutq so‘z boyligi jihatdan yozma nutqdan anchagina kambag'al bo‘ladi. Unda bir xil so'zlar, bir xil shakllar takror qo'llaniladi. Bu holat so'zlarni tanlash bilan bog'liq hisoblanadi. So‘zlovchining faol nutqiy harakati to‘xtam, ohang, urg‘u, turli xil imo-ishoralar asosida tinglovchiga yetib boradi. Dalillar keltirish va muallifning umumlashtira olish qobiliyati nutqni mazmundorligini kafolatlaydi. Keltirayotgan ma'lumot hayotiy va dolzarb bo'lishi kerak. Fonetik va leksik vositalardan to'g'ri foydalanish esa ifodaligini oshiradi.   Bu turdagi nutqning o'ziga xos xususiyatlardan yana biri shuki, nutqning biron bir nuqtasiga qaytib bo‘lmaydi. Shu bilan birga mantiqiy o'ylab gapirish ham maqsadga muvofiq. Og‘zaki nutqni tayyorlash ham mumkin va aksincha tayyorlanmasdan so'zlash ham mumkin. Tayyorlangan og‘zaki nutq o‘ychanlik, aniqrog'i tarkibi bilan ajralib turadi. Ammo shu bilan birga odatdagidek nutqni to'g'ridan to'g'ri aloqa o'rnatishga intiladi. Tayyorlanmagan og‘zaki nutq bunda juda ko‘p pauzalar bo‘ladi. Lekin bu pauzalar o'ylab gapirishlik imkonini beradi.

     Yozma nutq - bu og‘zaki nutq. Yozuvda ishlatiladigan harflar  bu nutq tovushlari. Matnda ishlatiladigan tinish belgilari nutqq a'zo  bo'lishga xizmat qiladi: nuqta, vergul, o‘zaki  nutqning intanatsion  pauzalariga mos keladi. Bu harflar  yozuvning moddiy  shakli ekanligini anglatadi. Yozma nutq og‘zaki nutq bilan quyidagilar bilan ajralib turadi:

- nutqni yozayotgan muallif vaqt jihatdan bemalol  fikrlash imkoniyatiga ega.

- u o‘z nutqni va butun nutqni ham tahlil qilish, matn uchun mos bo'lgan fikrni tanlash xususiyatiga ega.

- yozma nutq og‘zaki nutqdan ravon hisoblanadi.

       Adabiy tilda uning har ikkala shakli uchun xos bo'lgan betaraf va uslublararo ifoda vositalari bilan bir qatorda adabiy tilning bir shakli og‘zaki yoki yozma  shakli uchun xosdir til unsurlari, vositalari ham bo‘ladi.

Adabiy tilda sintaktik qurilish jihatdan ham ikki shakllar xos xususiyatlarni ko'rish mumkin. Ko'pincha sodda gaplarni, ayniqsa, to'liqsiz gaplarning qisman bog'langan qo'shma gaplarni ishlatish adabiy tilning og‘zaki shakli uchun xos bo‘ladi.

   Yozma adabiy tilning sintaktik qurilishi esa o'zining ancha murakkabligi bilan ajralib turadi. Unda ergash gapli qo'shma gaplar kirish so‘z va iboralar murakkab qurilishli sodda gaplar, ajratilgan va uyushiq bo'laklar, murakkab qo'shma gaplar ancha keng ishlatiladi.

  Adabiy tilning og‘zaki shakli maruza va suhbatlarda, yozma shakli esa fan, texnika va asarlarida, rasmiy ish hujatlari, nashriyot va matbuot sohalarida ishlatiladi. Lekin bular o'zaro uzviy bog‘liq bo‘ladi. Ma'ruzalar, har xil chiqishlar o‘z xususiyatlari bilan yozma adabiy tilga yaqin turadi. Shuningdek, yozma adabiy tilda ayniqsa, badiiy asarlarda so'zlashuv nutqiga xos so‘z va iboralar ham qo'llaniladi.

             Og‘zaki va yozma nutqning vazifasi, o'xshashligi va farqi.

Ma'lumki nutq og‘zaki va yozma ko'rinishga ega. Og‘zaki nutq gapirib turgan vaqt birligidagina mavjud bo‘lib, bu jarayon nutq tugashi bilan tugaydi. Og‘zaki nutq tezkorlik bilan amalga oshadi va tahrirga ega bo‘lmaydi. Og‘zaki nutqda fikrni aytganlarini xotirada ushlab turgan holda rivojlantirishga to'g'ri keladi. Og‘zaki nutq so‘z boyligi jihatdan yozma nutqdan anchagina kambag'al bo‘ladi. Unda bir xil so'zlar, bir xil shakllar takror qo'llaniladi. Bu holat so'zlarni tanlash bilan bog'liq hisoblanadi. So‘zlovchining faol nutqiy harakati to‘xtam, ohang, urg‘u, turli xil imo-ishoralar asosida tinglovchiga yetib boradi. Dalillar keltirish va muallifning umumlashtira olish qobiliyati nutqni mazmundorligini kafolatlaydi. Keltirayotgan ma'lumot hayotiy va dolzarb bo'lishi kerak. Fonetik va leksik vositalardan to'g'ri foydalanish esa ifodaligini oshiradi.   Bu turdagi nutqning o'ziga xos xususiyatlardan yana biri shuki, nutqning biron bir nuqtasiga qaytib bo‘lmaydi. Shu bilan birga mantiqiy o'ylab gapirish ham maqsadga muvofiq. Og‘zaki nutqni tayyorlash ham mumkin va aksincha tayyorlanmasdan so'zlash ham mumkin. Tayyorlangan og‘zaki nutq o‘ychanlik, aniqrog'i tarkibi bilan ajralib turadi. Ammo shu bilan birga odatdagidek nutqni to'g'ridan to'g'ri aloqa o'rnatishga intiladi. Tayyorlanmagan og‘zaki nutq bunda juda ko‘p pauzalar bo‘ladi. Lekin bu pauzalar o'ylab gapirishlik imkonini beradi.

     Yozma nutq - bu og‘zaki nutq. Yozuvda ishlatiladigan harflar  bu nutq tovushlari. Matnda ishlatiladigan tinish belgilari nutqq a'zo  bo'lishga xizmat qiladi: nuqta, vergul, o‘zaki  nutqning intanatsion  pauzalariga mos keladi. Bu harflar  yozuvning moddiy  shakli ekanligini anglatadi. Yozma nutq og‘zaki nutq bilan quyidagilar bilan ajralib turadi:

- nutqni yozayotgan muallif vaqt jihatdan bemalol  fikrlash imkoniyatiga ega.

- u o‘z nutqni va butun nutqni ham tahlil qilish, matn uchun mos bo'lgan fikrni tanlash xususiyatiga ega.

- yozma nutq og‘zaki nutqdan ravon hisoblanadi.

       Adabiy tilda uning har ikkala shakli uchun xos bo'lgan betaraf va uslublararo ifoda vositalari bilan bir qatorda adabiy tilning bir shakli og‘zaki yoki yozma  shakli uchun xosdir til unsurlari, vositalari ham bo‘ladi.

Adabiy tilda sintaktik qurilish jihatdan ham ikki shakllar xos xususiyatlarni ko'rish mumkin. Ko'pincha sodda gaplarni, ayniqsa, to'liqsiz gaplarning qisman bog'langan qo'shma gaplarni ishlatish adabiy tilning og‘zaki shakli uchun xos bo‘ladi.

   Yozma adabiy tilning sintaktik qurilishi esa o'zining ancha murakkabligi bilan ajralib turadi. Unda ergash gapli qo'shma gaplar kirish so‘z va iboralar murakkab qurilishli sodda gaplar, ajratilgan va uyushiq bo'laklar, murakkab qo'shma gaplar ancha keng ishlatiladi.

  Adabiy tilning og‘zaki shakli maruza va suhbatlarda, yozma shakli esa fan, texnika va asarlarida, rasmiy ish hujatlari, nashriyot va matbuot sohalarida ishlatiladi. Lekin bular o'zaro uzviy bog‘liq bo‘ladi. Ma'ruzalar, har xil chiqishlar o‘z xususiyatlari bilan yozma adabiy tilga yaqin turadi. Shuningdek, yozma adabiy tilda ayniqsa, badiiy asarlarda so'zlashuv nutqiga xos so‘z va iboralar ham qo'llaniladi.

             Og‘zaki va yozma nutqning vazifasi, o'xshashligi va farqi.

Ma'lumki nutq og‘zaki va yozma ko'rinishga ega. Og‘zaki nutq gapirib turgan vaqt birligidagina mavjud bo‘lib, bu jarayon nutq tugashi bilan tugaydi. Og‘zaki nutq tezkorlik bilan amalga oshadi va tahrirga ega bo‘lmaydi. Og‘zaki nutqda fikrni aytganlarini xotirada ushlab turgan holda rivojlantirishga to'g'ri keladi. Og‘zaki nutq so‘z boyligi jihatdan yozma nutqdan anchagina kambag'al bo‘ladi. Unda bir xil so'zlar, bir xil shakllar takror qo'llaniladi. Bu holat so'zlarni tanlash bilan bog'liq hisoblanadi. So‘zlovchining faol nutqiy harakati to‘xtam, ohang, urg‘u, turli xil imo-ishoralar asosida tinglovchiga yetib boradi. Dalillar keltirish va muallifning umumlashtira olish qobiliyati nutqni mazmundorligini kafolatlaydi. Keltirayotgan ma'lumot hayotiy va dolzarb bo'lishi kerak. Fonetik va leksik vositalardan to'g'ri foydalanish esa ifodaligini oshiradi.   Bu turdagi nutqning o'ziga xos xususiyatlardan yana biri shuki, nutqning biron bir nuqtasiga qaytib bo‘lmaydi. Shu bilan birga mantiqiy o'ylab gapirish ham maqsadga muvofiq. Og‘zaki nutqni tayyorlash ham mumkin va aksincha tayyorlanmasdan so'zlash ham mumkin. Tayyorlangan og‘zaki nutq o‘ychanlik, aniqrog'i tarkibi bilan ajralib turadi. Ammo shu bilan birga odatdagidek nutqni to'g'ridan to'g'ri aloqa o'rnatishga intiladi. Tayyorlanmagan og‘zaki nutq bunda juda ko‘p pauzalar bo‘ladi. Lekin bu pauzalar o'ylab gapirishlik imkonini beradi.

     Yozma nutq - bu og‘zaki nutq. Yozuvda ishlatiladigan harflar  bu nutq tovushlari. Matnda ishlatiladigan tinish belgilari nutqq a'zo  bo'lishga xizmat qiladi: nuqta, vergul, o‘zaki  nutqning intanatsion  pauzalariga mos keladi. Bu harflar  yozuvning moddiy  shakli ekanligini anglatadi. Yozma nutq og‘zaki nutq bilan quyidagilar bilan ajralib turadi:

- nutqni yozayotgan muallif vaqt jihatdan bemalol  fikrlash imkoniyatiga ega.

- u o‘z nutqni va butun nutqni ham tahlil qilish, matn uchun mos bo'lgan fikrni tanlash xususiyatiga ega.

- yozma nutq og‘zaki nutqdan ravon hisoblanadi.

       Adabiy tilda uning har ikkala shakli uchun xos bo'lgan betaraf va uslublararo ifoda vositalari bilan bir qatorda adabiy tilning bir shakli og‘zaki yoki yozma  shakli uchun xosdir til unsurlari, vositalari ham bo‘ladi.

Adabiy tilda sintaktik qurilish jihatdan ham ikki shakllar xos xususiyatlarni ko'rish mumkin. Ko'pincha sodda gaplarni, ayniqsa, to'liqsiz gaplarning qisman bog'langan qo'shma gaplarni ishlatish adabiy tilning og‘zaki shakli uchun xos bo‘ladi.

   Yozma adabiy tilning sintaktik qurilishi esa o'zining ancha murakkabligi bilan ajralib turadi. Unda ergash gapli qo'shma gaplar kirish so‘z va iboralar murakkab qurilishli sodda gaplar, ajratilgan va uyushiq bo'laklar, murakkab qo'shma gaplar ancha keng ishlatiladi.

  Adabiy tilning og‘zaki shakli maruza va suhbatlarda, yozma shakli esa fan, texnika va asarlarida, rasmiy ish hujatlari, nashriyot va matbuot sohalarida ishlatiladi. Lekin bular o'zaro uzviy bog‘liq bo‘ladi. Ma'ruzalar, har xil chiqishlar o‘z xususiyatlari bilan yozma adabiy tilga yaqin turadi. Shuningdek, yozma adabiy tilda ayniqsa, badiiy asarlarda so'zlashuv nutqiga xos so‘z va iboralar ham qo'llaniladi.