Презентация по биологии на тему "Крестгүлділер тұқымдасы"

Күні Сыныбы: 6 Б Пәні:Биология Сабақтың тақырыбы: Крестгүлділер тұқымдасы. Сабақтың мақсаты: Крестгүлділер тұқымдасы маңызын білу Білімділігі: Оқушыларға   жабық   тұқымды   өсімдіктердің   қосжарнақты класы   бөлімін   және  оған   жататын   асқабақ   және   орамжапырақ   тұқымдастар туралы мағлұмат беру Дамытушылығы:   Оқыту   кезінде   оқушыларға   түрлі   тапсырмалар   мен жұмыстар бере  отырап, оқушылардың ойлау қабілеттерін, қиялдарын, жадысын, шығармашылық қабілеттерін арттырып, сабаққа қызығушылықтарын ояту Тәрбиелігі:  Оқушыларды өз   беттерімен   жұмыс   жасауға,   тапсырылған жұмысты   мұқият   орындауға,алған   білімдерін   іс­жүзінде   қолдана   білуге тәрбиелеу Сабақтың түрі: аралас сабақ Сабақтың әдісі: түсіндіру, сұрақ­жауап, тапсырмалар Сабақтың көрнекілігі: асқабақ, қияр, орамжапырақ Сабақ жоспары: I. Ұйымдастыру бөлімі. (2 мин) II. Үй тапсырмасын сұрау (15 мин)   III. Жаңа тақырыпты түсіндіру. (15 мин )   IV. Білімді бекіту. (8 мин)   V. Үйге тапсырма беру. (2мин)  VI. Оқушылардың білімін бағалау. (2 мин)  VII Сабақты қорытындылау.. (1 мин)   I.Ұйымдастыру  Рефлексия Сәлеметсіздер   ме,   балалар!   Мен   сіздерге   мынадай   көңіл­күймен   келдім. (күнді көрсету) Ал сіздердің көңіл­күйлеріңіз қандай? Оқушыларға карточкалар (күн, бұлт, бұлт   арасындағы   күн)   таратылған.   Әр   оқушы   өзінің   көңіл­күйін   білдіретін карточканы көтереді. II.Үй тапсырмасын тексеру  Жабық тұқымдылардың жер бетіне кеңінен таралуының себебі?   1. Жабық тұқымды өсімдіктердің басқа өсімдіктерден айырмашылығы неде? 2. 3. Жабық тұқымды өсімдіктер қалай ұрықтанады? 4. Жабық тұқымдылардың  тұқымы мен жемісі неден пайда болады? 5.   Жабық   тұқымды   өсімдіктердің   табиғаттағы   және   шаруашылықтағы маңызы қандай? 6.   тұқымдастарға,   кластарға   түрлерге,   туыстарға,   Өсімдіктерді топтастырғанда қандай белгілер негізге алынады?  Қосжарнақтылар класына қандай белгілер тән?  Даражарнақтылар класына қандай белгілер алынады? 7. 8. 9. Гүлді өсімдіктер қандай кластарға бөлінеді? III.Жаңа сабақ Асқабақ және орамжапырақ тұқымдастар Асқабақ тұқымдастар бұлар­бақша өсімдіктері. “Бақша”парсының “шағын бақ”   деген   сөзінен   негіз   алады.   Онда   өсірілетін   өсімдіктерді   бақшада   өсетін дақылдар   деп   есептейді.   Асқабақ,   қарбыз,   қауын,   қияр­бақшада   өсірілетін  қосжарнақты   өсімдіктер.   Қазір   бақшада   өсімдіктердің   900   түрі   белгілі. Қазақстанда 9 түрі бар. Бұл өсімдіктердің көпшілігі бізге бұрыннан таныс.   ерекшеліктері­шөптекті Бақша   өсімдіктерінің   негізгі   біржылдық өсімдіктер. Қазақстанда асқабақ тұқымдастарға жататын көпжылдық өсімдіктің бір түрі Қаратау маңында кездеседі. Ол құтырған қияр. Өркендері шырмалып немесе төселіп өседі яғни олар­жатаған сабақты өсімдіктер. Бұлардың сабағында мұртшалары   бар.   Мұртша­өзгерген   өркен.   Асқабақ   тұқымдастар   тропиктік, субтропиктік, елдерде таралған. Олар негізінен алғанда мәдени өсімдіктер. Асқабақ   тұқымдастар   ұзын   сағақты,жай   жапырақты   болады.Гүлдері жапырақ қолтығында ,шашақты гүлшоғыр түрінде немесе жеке өседі.Көпшілігі дара жынысты,қосжыныстылары да кездеседі. Асқабақ тұқымдастардың гүлінде жіңішке 5 тостағанша жапырақшалары,5 тұтасқан   күлтесі   бар.Аталығы   5­еу,оның   4­еуі   тұтасып,екі­екіден   біріккен.Бір аталығы бос тұрады.Кейде 5 аталық тұтасып,гүл ортасына бағана түзеді.Аталық тозаңдығы­имек.Аналық ұялы.Жемісі­қабақ.Асқабақ тұқымдастардың   тұқымы   көп   болады.Бір   тұқымды   түрлері   де   бар мысалы,мексикалық қияр­чайот.   жатыны   үш   Асқабақ   тұқымдастар   бақшада   өсірілетін   мәдени   өсімдіктер   болып саналады.Бұлар –жемісі ірі өсімдіктер. Асқабақ­ірі жемісті тағамдық,дәрілік,малазықтық және сәндік,біржылдық шөптекті өсімдік.Оның ұзындығы 5 метрге жететін жатаған сабағы болады.Бес қырлы   сабағында   тікенектер   көп   өскен,Жай   жапырақтарында   қарама­қарсы орналасқан   мұртшалары   бар.Мұртша­түрін   өзгерткен   өркен,жатаған   сабағы нәзікболғандықтан,жан­жағында   басқа   өсімдікке   оралуға   тіпек   үшін қажет.Жапырағы­ ірі,тақтасының жиегі 5 салалы тілімденген жай жапырақ.Гүлі дара   жынысты,бірүйлі,жапырағы   қолтығында   жеке­жеке   өседі.   Аталық   гүлінің формуласы:Т(5)К(5)А(2)+(2)+1Ж0 Аналық гүлінің формуласы:Т(5)К(5)А0Ж(3) Қауын­бір   жылдық   шөптекті   өсімдік,Гүлі   дара   жынысты,кейде   қосжынысты болады.Бунақденелер   арқылы   тозаңданады.Жемісі­қабақ,оның   салмағы   20 килограмға   дейін   жетеді.Қауыннан   әртүрлі даярланады.Жемісін тіліп,кептіріп қақ жасайды,қауынқұрт қайнатады.   тағамдық   өнімдер Қияр­асқабақ   тұқымдастарының   көкөністік   түрі.Гүлі   қосжынысты   түрі сирек   кездеседі,көпшілігі   даражынысты.30­жуық   түрлері   бар.Бұлар­қауын туыстас өсімдіктер.Жемісі­қабақ,тағамға пайдаланады Орамжапырақгүлділер.Бұларды кейде шаршыгүлділер тұқымдасы деп атайды.   шала       және бұталы Олар­шөптекті қосжарнақты өсімдіктер.Ғаламшарымызда орамжапырақгүлділер тұқымдасына жататын 3000­ ға жуық түрлері бар.Жапырақтары кезектесіп орналасады,бөбешік жапырақтары болмайды.Қосжынысты гүлі шаршы болып орналасқандықтан,орамжапырақгүлді өсімджіктер шаршыгүлділер тұқымдастары деп аталған.Гүлі шашақ гүлшоғырына жиналған.Тостағанша жапырағы 4,күлтесі 4­еу,аталығы 6­ау,оның 4­еуі ұзын,2­еуі қысқа,аналығы   2   жеміс   жапырақшасынан   тұрады.Гүлдерінің   түсі ақ,сары,қызғылт,ақшыл   көк   түсті   болып   келеді.Жемісі­бұршаққын   немесе бұршаққынша. Орамжапырақ гүлділер тұқымдасы гүлінің формуласы:жабайы шомырдікі­ Т2+2К4А2+4Ж(2) Артық болмас білгенің! Асқабақ пен дермене (жусанның түрі) ұрығының ұнтағынан бір­бір ас қасық алып,сол ұнтақты жарты килограмм сол ұнтақты қара мейізге қосып темір келіде жаншып,осының бас бармақтайын күніне 4 рет ішқұрты бар балаға жегізсе,бір күннің ішінде іштегі құртты айдап шығады.Сонымен қатар асқазан,ұлтабар және ішек жараларына ем үшін осы қосындыны береді. Асқабақты   сүтке   қайнатып ас орнына жиі ішсе­бауыр,көкбауыр, қант диабеті ауруларына өте жақсы ем. Ал асқабақ сабағын суға қайнатып ішсе,несеп жүргізеді,бүйрек пен жүректің ісініп ауырғанын қайтарады.   IV.Бекіту   1. ВЕЕН диаграмасы   Асқабақ пен орамжапырақтың ерекшеліктері мен ұқсастықтары   Асқабақ.Жемісі­қабақ,ұзын   сағақты,жай   жапырақты,  Ұзын   сағақты,   жай жапырақ,   гүлшоғыры   шашақ,   даражынысты   және   қосжынысты.   900   түрі   бар. Қазақстанда 9 түрі бар.  Орамжапырақ. кезектесіп   Жемісі­бұршаққын,жапырақтары орналасқан,бөбешік   жапырақтары   болмайды.  Шөптекті,   шала   бұталы, жапырақтары  кезектесіп  орналасады,  гүлі шаршы болып келеді. 3000­ға  жуық түрі бар.     Ұқсастықтары:Қосжарнақты гүлді,бақша өсімдіктері