Презентация по психологии на тему "Болашакка жол"

““Жоба тап, Жоба тап, жол көрсет, жол көрсет, Келешек қамы Келешек қамы үшін” үшін” Ш. Құдайбердиев Ш. Құдайбердиев

«Көкжайық орта мектебі» КММ «Көкжайық орта мектебі» КММ Мектеп психологы: Мектеп психологы: Бутабаева Айгерім Тельмухамбетовна Бутабаева Айгерім Тельмухамбетовна

Мақсаты: Мақсаты: Оқушылардың өзін­өзі  Оқушылардың өзін­өзі  танып, өзін­өзі тәрбиелей  танып, өзін­өзі тәрбиелей  білуіне және мамандық  білуіне және мамандық  таңдауда дұрыс шешім  таңдауда дұрыс шешім  қабылдауына көмектесу қабылдауына көмектесу

Міндеті: Міндеті: • Өзін­өзі тәрбиелеуіне жол ашу; Өзін­өзі тәрбиелеуіне жол ашу; •   Танымдық белсенділігін  Танымдық белсенділігін  арттыру; арттыру; •   Өзінің кәсіби дамуын жобалай       Өзінің кәсіби дамуын жобалай                  білетін қабілетін дамыту;            білетін қабілетін дамыту; •   Ой­ өрісін кеңейту; Ой­ өрісін кеңейту;

Тренинг бөлімдері:: Тренинг бөлімдері I.  «Мен қандаймын?»                 I.  «Мен қандаймын?»                 II. «Мен мамандықтар әлеміндемін» II. «Мен мамандықтар әлеміндемін» III. «Мен таңдаған мамандық»              III. «Мен таңдаған мамандық»                   IV. «Менің жетістігім»  IV. «Менің жетістігім»

Халық даналығы Халық даналығы

II. Мен қандаймын? . Мен қандаймын?   Оқушылардың  қабілеттерін,  Оқушылардың  қабілеттерін,  жеке қасиеттерін, икемділіктерін  жеке қасиеттерін, икемділіктерін  анықтай алуына, түзетуді қажет  анықтай алуына, түзетуді қажет  ететін кемшіліктерін дер кезінде   ететін кемшіліктерін дер кезінде   көруіне көмектеседі. көруіне көмектеседі.

““Өзіңді­ өзің                                 “Мен өзімді  Өзіңді­ өзің                                 “Мен өзімді  бағала”,                                         не үшін білуім бағала”,                                         не үшін білуім  “ “Алақан”                                               керек?” Алақан”                                               керек?”                                                 т.б тренингтерін  т.б тренингтерін                                                                                                   жүргізуге болады. жүргізуге болады.

.«Мен мамандықтар әлеміндемін» IIII.«Мен мамандықтар әлеміндемін» Оқушылар мамандықтар әлеміне        Оқушылар мамандықтар әлеміне               саяхат жасайды.  саяхат жасайды.                  “Мамандықтар әлемі”, “Кім болам?”,  Мамандықтар әлемі”, “Кім болам?”,           “      “Мамандығым­мақтанышым”  Мамандығым­мақтанышым”       “       тақырыптарда сынып сағаты, жаттығулар,  тақырыптарда сынып сағаты, жаттығулар,              іскерлік ойындар, кездесулер  іскерлік ойындар, кездесулер        ұйымдастырылады. ұйымдастырылады.

Мамандық типтері: Мамандық типтері: (Е. А. Климов) (Е. А. Климов) Адам- табиғат” (( Ботаник, мал дәрігері, ) ““Адам- табиғат” Ботаник, мал дәрігері, ) Адам- техника” ” (жүргізуші, инженер, слесарь) ““Адам- техника (жүргізуші, инженер, слесарь) Адам- адам” (психолог, дәрігер, режиссер) ““Адам- адам” (психолог, дәрігер, режиссер) Адам- белгілі жүйе” (библиотекарь, ““Адам- белгілі жүйе” (библиотекарь, программист)) программист Адам- көркем бейне” (актер, суретші, ““Адам- көркем бейне” (актер, суретші, дизайнер) дизайнер)

. «Мен таңдаған мамандық» IIIIII. «Мен таңдаған мамандық» Оқушылар таңдаған  Оқушылар таңдаған  мамандықтарының    қыр­сыры, яғни  мамандықтарының    қыр­сыры, яғни  қызықты қырлары мен қиындығы, бұл  қызықты қырлары мен қиындығы, бұл  мамандыққа оқушының икемділігі  мамандыққа оқушының икемділігі  анықталады, мамандық таңдау  анықталады, мамандық таңдау  бағыты салмақталады.   бағыты салмақталады.

. «Менің жетістігім» IVIV. «Менің жетістігім»       Оқушылар өзі таңдаған  Оқушылар өзі таңдаған  мамандыққа сәйкес тереңірек   мамандыққа сәйкес тереңірек   білім алуға мүмкіндік алады;  білім алуға мүмкіндік алады;  өзін­өзі дамыта. . өзін­өзі дамыта

Күтілетін нәтижелер: Күтілетін нәтижелер: • Өзі­ өзі бағалау, талдау дағдысы  Өзі­ өзі бағалау, талдау дағдысы  артады; артады; •   Өзінің қызығушылығын, икемділігін,  Өзінің қызығушылығын, икемділігін,  болшағын сезінеді; болшағын сезінеді; •   Болашағына жауакершілігі артады;  Болашағына жауакершілігі артады;  •   Алдына мақсат қоюға дағдыланады; Алдына мақсат қоюға дағдыланады; •   Өзінің қабілеті мен икемділігіне  Өзінің қабілеті мен икемділігіне  қарай білім алуға қолы жетеді; қарай білім алуға қолы жетеді;

Болашаққа жол” жжобасы алдына обасы алдына ““Болашаққа жол”   ауқымды мақсат қойып, сол ауқымды мақсат қойып, сол мақсатқа жетуге жетелейтін,  мақсатқа жетуге жетелейтін,  ішкі сезімін оятып, өзін­өзі  ішкі сезімін оятып, өзін­өзі  тәрбиелеуге бағыттайды, болашақ  тәрбиелеуге бағыттайды, болашақ  мамандыққа дайындық жасауға   мамандыққа дайындық жасауға мүмкіндік береді. мүмкіндік береді.

Мамандық таңдаудағы ең кең таралған қателіктер 1.   Мамандық таңдауға өзгермейтіндей қарау. Кез келген қызмет саласында адамның квалификациясының өсу шамасы бойынша жұмыстың, қызметтің  ауысуы болып тұрады. Сонымен қатар ең үлкен жетістіктерге бастапқы баспалдақтардан жақсы өткендер  жетеді. 2.   Мамандықтың беделі туралы пікірлер. Мамандыққа қатысты қателіктердің бірі кейбір қоғамға пайдалы мамандықтар ұятты, төмен саналады  (мысалы, қоқыс тазалаушы). Экономист немесе психологтың қоғамға пайдасы химик пен темір ұстасының  пайдасынан артық емес. Мамандықтың беделі Сіздің қызығушылықтарыңыз бен қабілеттеріңізден кейін  барып қана ескерілуі тиіс. Әйтпесе “сәнді”, бірақ сізге ләззат сыйламайтын маман иесі боласыз немесе  негізгі жұмыс функцияларыңызды атқаруға жарамсыз боласыз… 3.   Достарыңыздың әсер етуімен мамандық таңдау (солармен бірге болу үшін, қалып калмас үшін). Біз мамандықтың киім немесе аяқ киім сияқты “ұнағанын” “мөлшері сәйкес келетінін” таңдаймыз. Топ,  қатарластарға бейімделу – сенің жасындағы балалардың өте жағымды ерекшеліктері. Олар қоғамда  өзіңді ұстау нормаларын меңгеруге, “МЕН” образының және өзіндік бағаңның қалыптасуына қажет.    Сондақтан басқаларға өзіңді олармен САЛЫСТЫРА отырып қара, көз жұмып олардың істерін қайталай  берме. Өзіңнің олардан айырмашылықтарың мен ортақ ұқсастықтарыңды көруге тырыс.  4.   Қандай да бір маман иесі – адамға қатынастың мамандыққа қатынасқа ауысуында. Мамандықты таңдау кезінде сол қызметпен айналысатын адамның саған ұнамайтынына емес, берілген  қызметтің ерекшеліктеріне назар аудару қажет. Әсіресе мұғалімді ұнату қауіпті (егер саған физика ұнаса,  ол саған “комплектсіз” тек физика пәні ұнайды деген сөз емес). Сондай­ақ, балалар өздерінің кумирлерінің  мамандығын аламыз деп шатасып қалады – спортшы, саясат, журналист, әртіс. Спортшылар – бәрі ондай  емес. 5.   Мамандықтың сыртқы немесе басқа бір бөлігін ғана ұнату. Актердің сахнадағы оп – оңай образының артында ауыр, күнделікті еңбек жатыр. Ал журналисттер  әрдайым телехабарларға шықпайды, олар көбінесе басқалар хабарлайтын (телевидениедегі диктор) 10  минуттық хабарды дайындар алдында көптеген ақпараттарды, мұрағаттарды ақтарады, ондаған  адамдармен сөйлеседі.

6.   Оқу пәнін мамандықпен теңестіру немесе бұл ұғымдарды нашар ажырату. Ағылшын тілі деген пән бар және тілге деген қабілет керек мамандықтар көп – аудармашы, экскурсия  жетекшісі, халықаралық байланыс телефонисі және т.б.. Сондықтан мамандық таңдау кезінде бұл пәннің  әрі жағында қандай істер мен мамандықтар жатқанын ескеру қажет.  Ол үшін ең жақсысы мамандықтар  сөздігі мен профессиограммаларды ғана жаттап алмау керек.  Еңбек биржасындағы вакансиялар бар  газеттерді талдау қажет (әдетте, оларда нақты бір вакансия үшін қандай білім талап етілетіні  көрсетіледі). Мысалы, лингвистикалық білімі  (мектептегі “орыс тілі мен әдебиеті”, “шет тілі” пәндері)  бар адам мұғалім болып, аудармашы болып, редактор болып және хатшы болып жұмыс істей алады.  Мамандықтың мектеп пәндеріне қарағанда көп екенін ұмытпа. Заңгер, маркетолог, аппаратшы болуға  болады. Мамандықтар көбінесе бірнеше мектеп пәндерімен байланысты болады (әдетте, осы мамандық  бойынша ЖОО – ға түсер кездегі емтихан пәндеріне сәйкес келеді). Мысалға, болашақ экономистке  мектепте математика да, география да ұнауы мүмкін. 7.   Материалдық өндіріс саласындағы еңбек сипаты туралы ескірген ойлар Барлық мамандықтарға, соның ішінде бірінші кезекте жұмысшы мамандықтарға күрделі және қызықты  техника енгізіледі, еңбек мәдениеті көтеріледі (ал компьютер барлық салаларға – тіпті мал  шаруашылығына да енгізіледі). 8.   Өзінің жеке қасиеттерін ажырата алмау (оған ықылассыз болу). Өз – өзіңді тануға профкеңескерлер, ата – аналар, мұғалімдер, әріптестер көмектеседі. Психологиялық  тестілер, сондай – ақ, мақалалар және танымал психология тақырыбындағы публикациялар да пайдалы  болуы мүмкін. 9.   Мамандық таңдауда өзінің физикалық ерекшеліктерін, кемшіліктерін, білмеу (дұрыс бағаламау). Денсаулық жағдайларына байланысты тыйым салынған мамандықтар болуы мүмкін. Мұндай  мамандықтар көп емес, оларға негізінде қандай да бір физиологиялық жүйеге ұзақ ауыртпалықты талап  ететін мамандықтар жатады. Компьютер мамандары көздеріне ауыртпалық түсіреді, ал ұшқыштар –  жүректеріне ауыртпалық түсіреді… 10.  Мамандық таңдау кезіндегі мәселені шешу, ойластыру кезінде негізгі әрекеттерді, операцияларды  білмеу. Сен математикадан есеп шығарған кезде сен белгілі бір кезектілікпен амалдарды орындайсың.  Мамандықты таңдау кезінде де дәл солай ету керек.