Приложение к слайду Н Н.Ефименко «Мектепке дейінгі және бастауыш сыныптағы дене тәрбиесі мен денсаулық театры» презентациясы (қосымша).

Ұйқыдан ояту жаттығулары (№1 жаттығулар жиынтығы) 1.  Б.қ. арқада жату, қол жаңында. 1­ қолды көтеріп артқа қою, аяқтың басың тартып созылу; 2­ қолды   жаңына қойып, аяқтың үшін созу; 3­4 қайталу. 2. Б.қ. ішпен жату, қол алдында бүгулі, мандай қолдың үстінде. Басты көтеріп ­4­5 счетына дейін үстау, б.қ. келу. 4 рет қайталау. 3.Тура отыру   аяқ бірге, аяқтың басы созулы, қолымен артына таянып отыру. Аяқтың басын тарту, б.қ. келу. 4­5 рет қайталау. 4. Керуеттің қасына тұру. Б.қ. аяқ бірге, қол астында.  «Әйнек» қол«құлыпта» үстіне көтеру­ тыныс алу, қолды түсіріп босату­ тынысты шығару. 4­5 рет 5. Кереуеттің қасына тұру. «Жүзуші» алға сәл еңкейіп, қолдарың алға созып тыныс шығару. Тыныс алып қолдыжан­жаққа созып түзелу. 6. Б.қ. аяқтың арасы сәл ашық, қол бос «Ұшақ» қолды жаң­жаққа созып, оң­сол жаққа еіңкейіп тоқтамастаң «у­у­у­у» деп дыбыс шығару. Үзіліс жасап тағыда қайталау. 7.Б.қ. аяқ бірге,қол бүгулу «қоян» секілді орында  6­7 рет секіру, 6­8 орында жүру. 2 рет қайталау.                      Ұйқыдан ояту жаттығулары (№2 жаттығулар жиынтығы) Б.қ. арқада жату, қол жаңында. Басты көтеру,аяқтың басың өзіне тарту, Б.қ. ішпен жату, қол алда бүгулі,  маңдай саусақтардың үстінде, бас пен 1. Б.қ. арқада жату,бас,дене,аяқ –бір сызықта, қол дене бойы. Иекті кеудеге жабыстыру (басты көтермей, аяқтың басың өзіне тарту; баспен аяқты қарама­ қарсы жаққа тарту 4­5 есеп) босаңсу б.қ. 2 рет қайталу. 2. қолды алға созу, бұл қалыпта 4 есепке қалу, б.қ. қайту. 4 рет қайталау. 3. иықты көтеріп, қолдары «қанат» ретінде ұстап тұру.   Тура отыру   аяқ бірге, аяқтың басы созулы, қолымен артына таянып 4. отыру.  «Жүру»   1­   бір   табанды   өзіне   тарту.  2­табанды   орнына   қойып,екінші табанды тарту. Алма­  кезек жасау. Қайталау.  5. бір қадам       алға, орнына қайту артқа қадам жасап. Қайталау . 6.  Б.қ.н.т., 1­қолды алға. 2­ қол үстінде. 3­ қол иықта. 4­ б.қ.   4 рет қайталау. 7.     Б.қ.   қол   иық   кендігінде,   қол   белде.   –   «   Қаздар   пышылдайды»   алға еңкею,қолды      артқа созу, «ш­ш­ш» дейді, б.қ. қайту. 4 рет қайталау. Б.қ. кереуеттің қасына тұру. – «Оловянный солдатик»: тұрысты түзету,Ұйқыдан ояту жаттығулары (№3 жаттығулар жиынтығы) Б.қ. қолды көтеріп арқада жату, иекпен кеудеге жабысу,   баспен аяқты  Б.қ. ішпен жату, қол алда бүгулі,  маңдай саусақтардың үстінде, бас пен 1. қарама­       қарсы жаққа тарту 4­5 есеп) босаңсу б.қ. 2 рет қайталу. 2. Б.қ. арқада жату, қолдар бүгілу, саусақтар иықта;  басты көтеріп , аяқтың үшін өзіне тарту, осы қалыпта кідіру, жаурынды кереуеттең көтермей; б.қ 4 рет қайталау. 3. иықты көтеріп, қолдары жан­жақта 4­5 есепке  ұстап тұру. 4 рет қайталау. 4. жанбасты кереуттен көтермей  аяқтарың 5 реттен көтеру. 5. Б.қ. н.т. кереуттің қасында тұрып «қанат» жасап колдарың бүгіп тұру, алақандарың алға, үлкен саусақтарың иықтың үстіңгі жағына қаратып кідіру, б.қ. келу. 4 қайталау. «Аюлар»  аю секілді орында қорбандап жүру. 6. «Әтеш» тыныс алу жаттығуы. Б.қ. тура тұру, аяқтың арасы ашық, қол 7. жан­жақта, қолдарымен сандарың ұрып тынысың шығарып «ку­ка­ре­ку» дейді. 4­5 рет.    Б.қ.   ішпен   жату,   қол   алда   бүгулі,     маңдай   саусақтардың   үстінде, Ұйқыдан ояту жаттығулары (№4 жаттығулар жиынтығы) 1. Б.қ.   арқада   жату,   қол   жаңында:   басты   көтеріп   йекті   кеудеге   тигізу, аяқтың үшіне қарау, аяқтың үшін өзіне тарту, осы қалыпта 2­3 есепке кідіру. Баспен аяқты қойып босансу. 3 рет қайталау. 2. Б.қ. арқада жату, аяқ тізедең бүгулі, табан кереутте, қол белде. Басты көтеру, қолдарың алға қойып тізеге созады, осы қалыпта кідіру. Б .қ. келу. 4 рет қайталау. 3.  Б.қ. ішпен жату, қол алда бүгулі,  маңдай саусақтардың үстінде, бас пен иықты   көтеріп,   қолдары   белде.   Осы   қалыпта   3­4   есепке   кідіру,   б.қ.   4   рет қайталау. 4. Б.қ. ішпен жату, қол алда бүгулі,  маңдай саусақтардың үстінде, бас пен иықты көтеріп, қолдары «қанат» қалпында; жаң­жақта; «қанат» қалпында б.қ. оралу. 4 ретқайталау. 5. рет қайталау. Келбетің дұрыс  ұстауды қадағалау.  6. Б.қ.     кереуттің   қасында   тұру,   аяқ   табан   кендігінде,   қол   бос.   «Теңіз қобалжиды»: 1­аяқтың басына көтерілу, қолды байсалды алға көтеру; 2­өкшеге тұру, қолды түсіріп артқа қою. Тербелу, кідіру тағы қайталау. Б.қ. «түрікше» отыру,қол белде: 1­қол иықта; 2­ алға; 3­желкеде; 4­ б.қ. 5«Жарылған шар» тыныс алу жаттығуы. Б.қ.аяқтың арасы сәл ашық, қол  7. астында, қолды жаң­жақтаң көтеріп­тыныс алып шапалақ ұру­ тынысты  шығарып «ш­ш­ш» дейді. 4­5 рет қайталау. Ұйқыдан ояту жаттығулары (№5 жаттығулар жиынтығы) Б.қ.   ішпен   жату,   қол   алда   бүгулі,     маңдай   саусақтардың   үстінде;   екі Б.қ.     арқада   жату,   қол   жаңында:1­қол   йықта   (тыныс   алу);   2­   басты 1. көтеріп(тынысты шығару); 3­ 4 –қайталау, қол жаң­жақта. 3­4 рет қайталау. 2. Б.қ.  арқада жату, қол жаңында,басты көтеріп, аяқтың үшін өзіне тарту; бір аяғың   бүгіп ішіне қарай тарту, қолдарымен тізені  құлаштап құшақтап алып мандайын тізеге тигізу, б.қ.  қайту; екінші аяқпен қайталау. 4 рет қайталау әр аяқпен. Б.қ. ішпен жату, қол алда бүгулі,  маңдай саусақтардың үстінде; 1­ баспен 3. иықты қолдырың «қанат» тәрізді көтеру; 2­ қолды алға созыу шапалақ ұру;3­ баспен иықты қолдырың «қанат» тәрізді көтеру;4­ б.қ. 4 рет қайталу. 4. аяқтарың көтеру, осы қалыпта 4­5 есепке кідіру. Б.қ. қайту. 4 рет қайталау.  5. Б.қ. өкшеде отыру, тізе бірге, арқа түзу, қол тізенің үстінде. Қолдыры «құлыпта»     бастың   үстінде   және   алақандарың   үстіне   қаратып   ұстап   төбеге созылу,   итерген   тәрізді.   Желкені   тырыстырмау   керек.   Тынысы   тыныш.   6­7 секунд кідіру. Қолды түсіре отырып тыныс шығару. Тағы қайталау.  Б.қ.  кереуттің қасында тұру. «Аист» бір аяғың көтеріп  өкшені екінші 6. аяқтың  тізенің ішкі жағына қою; қолың жаң­жаққа  қою,30 сек тұру;б.қ. келу. Екінші аяқпен орындау. «Балташы»   тын.ыс   алу   жаттығуы.   Б.қ.   аяқ   иық   кендігінде,   қол     дене 7. бойында.   Ұстасқан   қолың   көтеріп­   тыныс   алу,   түсіріп   «ух­х­х»   деп   тыныс шығару. 4­5 рет. Ұйқыдан ояту жаттығулары (№6 жаттығулар жиынтығы) 1. Б.қ.  арқада жату, қол белде, аяқ түзу. Тізені бүгіп  табанды   көтермей  алма­ кезек  кереутте  жылжу. 8­10 рет қайталау. 2. Б.қ.  арқада жату, қол жаңында. Басты көтеріп, екі аяқты бүгіп тізені кеудеге тарту, қол тізенің астында 4­5есепке кідіру, б.қ. қайту. 4 рет қайталау. 3. Б.қ. ішпен жату, қол алда бүгулі маңдай саусақтардың үстінде; Бас,иықты және  қолдарың жаң­жаққа қойып көтерілу;  Қолдарың алға айналдыру ­5 рет, б.қ. келу. 4 рет қайталау.4. Б.қ. ішпен жату, қол алда  бүгулі маңдай саусақтардың үстінде;  Аяқтырын көтеріп «кроль» жүзу әдісімен 10 есепке дейн орындаймыз, б.қ. қайтамыз. 1 рет қайталау. 5. Б.қ.   кереуттің қасында тұру, қол астында. «Біз өсеміз»: қол «құлыпта», үстіне қолың айналдырып көтеріп созылу. Өкшені едеңнен көтермей. Б.қ. 2 рет қайталау. 6.   Б.қ.   н.т.,   қол   белде.   «Кел   билейік»:   Сол  /түзу   қойылған/   аяқты   –алға­ жаңына­артқа­б.қ. 4 рет  /аяқтың үшін созып/ ; оң аяпен қайталау 4 рет. 7.   Тыныс   алу   жаттығуы   «Сорғы»   Б.қ.   н.т.,   қол   бос.   Еңкейіп   «с­с­с»   деп дыбыстап ауа шығару, қол дене бойымен жылжиды, көтеріліп тыныс аламыз. 6­ 8 ретқайталау. Ұйқыдан ояту жаттығулары (№7 жаттығулар жиынтығы) 1. Б.қ. арқада жату, қол белде, аяқ түзу. Иекті кеудеге тартып, қолдарымен жанбасын басып тартылу, босану б.қ. 2 рет қайталау. 2. Б.қ. арқада жату, қол белде, аяқ түзу. Тізені бүгіп, үстіне көтеріп­ бүгіп­ б.қ. қайту. Екінші аяқпен жасау. 4 рет қайталау. 3. «Жылын»;   Б.қ.   ішпен   жату,   мандай   кереуетте,   қол   сыртқы   жағымен жанбасқа қою. Баяу: «ш­ш­ш»деп  басты, кеудені биік көтеру; б.қ. қайту. 4 рет қайталау.  4. Б.қ. қырымен жату, астынғы аяқ жартылай  бүгулі, бір қол бүгулі бастың астында. Екінші қолды кеуде алдына қойып таянып жату. Тура қойылған аяқты 450  көтеру 4 есепке кідіру, түсіру. 2 рет қайталау. Екінші аяқпен орындау. 5. «Маятник». Б.қ.  кереуттің қасында тұру,аяқ иық кендігінде, қол белде. Дененің салмағын «тик­так» деп оң аяққа  содан соң сол аяққа алма­кезек түсүру.15 сек жасау,кідіру. Кайталау . 6. «Піл»   .   Б.қ.     кереуттің   қасында   тұру,   аяқ   сәл   ашық,   қол   «кұлыпта» артында. Баяу алға­астына еңкею, қолды үстіне­алға көтеру.            («хобот», аяқтарың бүкпеу); 4 есепке кідіру; б.қ. 3­4 рет қайталау. 7. «Кірпі» тыныс алу жаттығуы. Б.қ. кереутте отыру, аяқ бірге, қолдарымен      артта таянып отыру. Тізені бүгіп, кеудеге тарту, аяқтарың түзетіп «ф­ф­      ф» деп тыныс шығару. 5­6 рет қайталау.            Ұйқыдан ояту жаттығулары (№8 жаттығулар жиынтығы)      1.  Б.қ.  арқада жату, қол жаңында. Қол желкеде, шынтақтары жаң­жақта.           ­ тыныс алу; қолды жаңына қойып –демді шығару. Қайталау 4­5 рет.      2.  Б.қ. арқада жату, қол белде аяқ түзу. «Велосипед», баяу орындау.           Кідіру,тағы  қайталау.      3. Б.қ. ішпен жату, қол алда  бүгулі маңдай саусақтардың үстінде.«Балық»; бас, иықты көтеріп, қолымен «брасс» тәсілімен жүзуді салу.          3 рет 10 сек. Орындау.      4. Б.қ. қырымен жату, астынғы аяқ жартылай  бүгулі, бір қол бүгулі бастың          астында. Екінші қолды кеуде алдына қойып таянып жату. Тура    қойылған аяқты көтеріп кішкене щенбер алға және артқа «салу». 2 рет    қайталау. Екінші қырымен орындау.      5 .Б.қ.  арқада жату, қолды көтеріп. Қолмен серпіліп отыру,қол  белде,    арқаны түзу,б.қ. 5рет қайталау.      6.«Ай». Б.қ.  кереуттің қасында тұру,аяқ сәл ашық, тік қолды көтеріп   алақандары ішке қарайды. Баяу оңға еңкею, тізені бүкпей, денені бұрмай   3 есепке кідіру,б.қ. кайту. Сол жаққа қайталау. 3­4 рет әр жаққа. 7. «Сағат» тыныс алу жаттығуы. Б.қ. аяқ сәл ашыққол бос. «Тик­так» деп    қолдарың алға –артқа қайта­қайта бұлғау. 10­12 рет.               Ұйқыдан ояту жаттығулары (№9 жаттығулар жиынтығы) 1. Б.қ.     арқада   жату,   қол   жаңында.   Қолды   жаң­жаққа   қойып­тыныс   алу, кеуде тұсына қолдарын айқастыру­ тыныс шығару. 4­5 рет қайталау. 2. Б.қ.   арқада жату, қол жаңында. Басты көтеріп, қолдарың алға созады, аяғының үшін алға тартады,6 есепке кідіру; б.қ. босану. 4 рет қайталау. 3. Б.қ. арқада жату, қол белде аяқ түзу. Тізені бүгіп, аяқтарың көтеру; баяу аяқтарың түсіру. 4 рет қайталау. 4. Б.қ. ішпен жату, қол алда бүгулі маңдай саусақтардың үстінде; 1­бас пен иықты көтеру, қолды   «қанат» тәрізді көтеру; 2­қол желкеде; 3­қолдар «қаат» тәрізді; 4­ б.қ. 4­5 рет қайталау. 5. Б.қ. өкшеге отыру, қол бос.   Еңкею, алға қолдарымен жылжи отырып, жанбасты өкшедең үзбеу,б.қ қайту. 2 рет қайталау. 6. Б.қ. н.т. кереуеттің жанында. «Әтеш», бір аяқпен тұру,екінші аяғың артқа бүгіп табанды жанбасқа жабыстыру 30 сек. б.қ. қайту. Кінші аяқпен  қайталау. 7. «Масаны ұста» тыныс алу жаттығуы. Маса ұшып келе жатыр «з­з­з­з» деп  дем шығару, шапалақ ұрып масаны ұстап алу, алақанды ашып маса ұшып  кетті «з­з­з­з» дейді. 3 рет қайталау.5­7 жасар балаларға арналған  ертеңгілік  жаттығулар жиынтығы  «Ормандағы таң» /Н.Н.Ефименко  методикасы/ Баяу музыка орындалады. Тәрбиеші: «Орманға барғыларың келеме? Орманда таң қалай атады, тәбиғат  қалай оянады: шөптер, ағаштар, құрт­құмырсқалардың оянғаның бейнелеп  көремізбе? Онда бастайық!» 1. «Табиғат ұйқыда». Б.қ. –арқада жату, көз жұмулы, денені бос ұстау. Фонограмма:  «Құстардың дауысы, салдыраған судың дыбысы».  2. «Шөп қозғалады». Б.қ. –арқада жату. Қолды көтеріп артқа қою, саусақтарың қозғалту және  омыртқаларың созу. 3. «Гүлдер сабақтарың жазады». Б.қ. –арқада жату. Қолды жаң­жаққа қойып жату; қолдарың  кеуде алдыңа  қою­бүгу, жазып жаң­жаққа қою. 4. «Гүлдің түйнегі күнге қарайды». Б.қ. –арқада жату.Екі қолды көтеріп, қолдарымен «фонарик» жасап  қозғалту. 5. «Өсімдіктер күш жинайды» Б.қ. –арқада жату, қол жаң­жақта. Кеуде омыртақаларың қайыстыру. 6. «Шегірткелер аяқтарың жаттықтырады». Б.қ. –арқада жату. Аяқтарың көтеріп  тізеден «бүгіп­жазу». 7. «Қоңыздар аяқтарың бұлғақтатады». Б.қ. –арқада жату. Аяқ­қолдарын бұлғақтату. 8. «Құрттар деңелерің жаттықтыруда».Б.қ. –арқада жату, қол желкеде, тізе бүгулі. Оңға­солға бұрылу. 9. «Ұйқылы қырықбуын домалайды». Б.қ. –арқада жату,қол үстінде созулы. Аударылып ішпен жату, қайта б.қ. 10. «Қырықбуын басын көтереді». Б.қ.­ішпен жату, қол кеуде астында. Басты көтеру­түсіру. 11. «Шегіртке аяқтарын көтереді». Б.қ.­ішпен жату, қол кеуде астында. Аяқтарың алма­кезек түзу көтеру. 12. «Шыбын торда шайқалады». Б.қ.­ішпен жату, қолдарымен тілерсектерің ұстап алға­артқа домалау. 13. «Қырықбуын жер бауырлап еңбектейді». Аяқтың көмегінсіз алға жылжи еңбектеу. 14. «Өрмекші еңбектейді». Қол мен табанға таянып, жамбасың көтеріп алға жылжу. 15. «Секірген шегіртке». Жартылай отырып секіру. 16. «Тышқан оянып серуенге шығады» Қолдарың көтеріп, аяқтың үшімен жүру. 17. «Қоңыздар серуенге шығады» Өкшемен жүру, қол белде. 18. «Құстар ұшады». Қолдарың көтеріп, «қанат» секілді қағып жүгіру.  19. «Өсімдіктер мен  жәндіктер таза ауа жұтады». Жүре келе жатып тыныс алу жаттығуларын орындайды. 20. «Ағаш» Тәрбиеші: Саумал жел бетімізге соғып тұр. ( қолдарың көтеріп оңға­солға  шайқалады) ағаш шайқалады. Жел ақырын соғады.  ( Қолдарың баяу, ақырын  түсіреді). Ағаштар болса төмен­төмен түседі, оларды ұйықтату үшін жел   соғады. Ағаштар болса шайқалып ұйықтайды. Ұядағы балапандарды тербетеді.  Арқаға жатып, көздерің  жұмады, денені бос ұстайды. Музыка ойнайды  «Табиғат таңғажайбы».  Көздерің ашады, созылады, тұрады және айналады. Тәрбиеші: 1,2,3 –айнал                   Балалар болып қал.