Работа с функциями

SINF ____________ SANA____________      MAVZU: 1­dars. Sodda ifodalarni hisoblash DARS  MAQSADI: O’quvchilarga Paskalning shakillar chizish operatorlari  haqida ma’lumot berish. TA’LIMIY MAQSADI : O’quvchilarga elektron jadvallar, ularning imkoniyatlari  va vazifalari, inson hayotidagi ahamiyati haqida ma’lumot berish. Axborotlarni izlash va  elektron vositalarda yig‘ish kompetensiyasi Axborotlarni elektron vositalar orqali uzatish  kompetensiyasi  TARBIYAVIY  MAQSADI: O;quvchilarni Vatanga muhabbat ruhida tarbiyalash.  Миллий ва умуммаданий компетенция o’quvchilarni erkin fikirlashga yo’naltirish. RIVOJLANTIRUVCHI  MAQSADI: O’quvchilarda soda misollarni hisoblash  ko’nikmasini shakllantirish DARS USLUBI:  Aralash.  DARS SHAKLI:  Savol­javob. Aqliy hujum.  DARSNING JIHOZLANISHI: Elektron resurslar, kompyuter, darslik,plakatlar,  tarqatma materiallar.  № 1 2 Tashkiliy  qism O`tilganlarni  takrorlash   Dars  bosqichlari Usullar  Vaqti 2  minut 10  minut SJ K BST 3 4 Yangi  mavzu ustida ishlash Yangi mavzuni mustahkamlash 5 Uyga vazifa Tashkiliy qism:    1.Salomlashish.  2.Yo'qlama qilish.  3.Uyga vazifani so'rash. 15  minut 15  minut 3 minut AH M SJ MY O’quvchilardan 9­sinfda  o’tilgan mavzular  bo’yicha  savol javob  o’tkaziladi. Yangi mavzu bayoni Asosiy tushunchalar:  Elektron jadval, Excel elektron jadvali, kiob, varaq, ustun, satr, arifmetik amallar. Mavzuni boshlashga hozirlik:  Informatika va hisoblash texnikasi asoslari darsligi. O‘qituvchi tomonidan kompyuterlar ishga tayyorlanadi. Informatikadan mavzuga mos elektron qo‘llanmalar kompyuterga yuklanadi. Excel elektron jadvali ishchi holatga keltiriladi. Mavzuni yoritish:  O’quvchilar  EXCEL dasturi bilan 9­sinfdan tanish ekanliklarini hisobga olib qisqacha  savol javob o’tkaziladi. MS Excel 2010 elektron jadvalida yangi interfeysi asosida tasma (ingliz  tilida “Ribbon”) deb nomlanuvchi va asosiy oynaning yuqori qismida joylashgan ko‘p varaqli  soha joylashgan. MS Excel 2010 ning tasmaning har bir bo‘lagida muayyan vazifalarni bajarishga mo‘ljallangan  tugmalar majmuasi jamlangan:  Bosh oynaning yuqori chap burchagida tez­tez ishlatiluvchi murojaatni osonlashtiruvchi panel  mavjud bo‘lib, u yerda xotirada saqlash, oxirgi amalni bekor qilish kabi amallarni tez va oson  bajarish mumkin.  Ushbu panelga yangi buyruqlar kiritish orqali imkoniyatini oshirish mumkin.  Tasmaning   tagida   elektron   jadvalning   ishchi   sohasi   joylashgan.   Jadval   ko‘rinishida berilgan   fayl   Excelda   kitob   (Книга)   deb   ataladi.   Kitob   esa   Avvalambor,   kalkulyatorning imkoniyatlari va kamchiliklari haqida o‘quvchilarga ma’lumot beriladi.  Insonlarda hisob­kitoblarni avtomatlashtirish uchun xizmat qiluvchi dasturlarga bo‘lgan talab   kuchaydi.   Odatda,  bunday   dasturlarni   elektron   jadvallar   yoki  jadval  protsessorlari   deb nomlashadi. Elektron jadvallar avvalo iqtisodiy masalalarni yechish uchun mo‘ljallangan. Lekin ular­ ning yordamida muxandislik masalalarini yechish, formulalar bo‘yicha hisob­kitoblar bajarish mumkin. Elektron jadvallar qo‘llanilayotgan sohalar juda ko‘p. Masalan: moliya, buxgalteriyaga oid (xususan, ish haqini hisoblash), har xil iqtisodiy, texnik hisoblar, kundalik, xo‘jalik mollari va mahsulotlarni sotib olish hisoblari va hokazolar. Elektron jadvallarning asosiy vazifasi ma’lumotlarni  jadval  ko‘rinishida  tasvirlash  va qayta ishlash bo‘lib, birlamchi vazifasi hisob­kitoblarni avtomatlashtirishdir.  Elektron jadvallar beradigan imkoniyatlar dasturlarning turlariga bo‘g‘liq bo‘lib, asosan, quyidagilardan iborat:    ma’lumotlarlarni   jadval   ko‘rinishida   tasvirlash   va   ko‘rinishini o‘zgartirish;         jadval elementlarini formatlash;  formulalardan foydalanish(hisob­kitoblarni avtomatlashtirish);  katakchalarni avtomatik to‘ldirish;  turli xildagi funksiyalar majmuidan foydalanish;  ma’lumotlarni qidirish va almashtirish;  ma’lumotlar asosida turli ko‘rinishda shakllar hosil qilish va tahrirlash;  ma’lumotlar ombori hosil qilish va uning ustida amallar bajarish. Birinchi   elektron   jadval   dasturi  VisiCalc  nomi   bilan   o‘tgan   asrning   80­yillari boshida ishlab chiqilgan. Undan keyin kompyuterlarning turlari va vazifasiga qarab SuperCalc, Multiplan,   Framework,   Simphony,   Works,   1C­Buxgalteriya,   Master,   MS   Excel  va boshqalar ishlab chiqarilgan va takomillashtirib borilmoqda.  Dastlabki   naqli   (versiyasi)  1994   yilda   Microsoft  kompaniyasi   tomonidan   ishlab chiqarilgan   va   takomillashtirib   borilayotgan  Excel  dasturi   hozirgi   kunda   eng   ommalashgan jadval protsessoridir. 1­mashq. B1 katakka 231 ini, B2 katakga 569 ni kiritib, ularning yig‘indisini B3 da hosil  qiling.  Bajarish:B3 katakka = belgisini yozish orqali MS Excel 2010 kiritish rejimiga o‘tadi. So‘ngra sichqonchaning chap tugmasi B1 katak ustida bosilganda, ushbu manzil B3 da hosil bo‘ladi.   Navbatdagi   qadamda   +   kiritilib,   keyin   B2   katak   ustida   yana   sichqonchaning   chap tugmasi bosiladi. Natijada B3 da B1+B2 yozuvi paydo bo‘ladi. Enter tugmasi bosilgandan so‘ng, bajarilgan amal natijasi B3 da hosil bo‘lib, Formulalar satrida =B1+B2 ifoda yoziladi. Odatda, tayyorlangan xujjatni diskda fayl ko‘rinishida biror nom bilan saqlab qo‘yish mumkin. Excel dasturi asosida tayyorlangan faylning kengaytmasi .xls (eslang, Wordda ­.doc, Bloknotda ­ .txt, Paintda ­ .bmp) bo‘ladi. Elektron jadvallarda jadval bo‘ylab sichqoncha, kursorni boshqarish (yo‘nalish) klavi­ shalari, varaqlash (PgUp va PgDn) klavishalari, Home va End klavishalari yordamida harakatla­ nish mumkin. Mavzuni mustahkamlash va yakunlash:  O‘quvchilarga   darslikdagi   savollar   orqali   murojaat   etiladi   va   interfaol   usulda   mavzu mustahkamlanadi.Mustahkamlash uchun turli soda topshiriqlardan foydalaniladi. A1 katakka 1 ni kiriting, B1 ga 2 ni kiriting, C1 da A1+B1 ni hisoblang, D1 katakka 15 ni  kiriting, E1 ga 12 ni kiriting, F1 da D1–E1 ni hisoblang va G1 da C1*F1 ni hisoblang;  Uyga vazifa: 1. Excelda   Kitob   va   varaq   hosil   qilish   uchun   bajariladigan   amallar   ketma­ketligini yozish. 2*. Algebraik ifodalarni Excelda yozilishiga misollar tuzish. 3. qiymatlarida hisoblang.  Excel   elektron   jadvali   yordamida   (a+b)*(c+d)   ifoda   o‘zgaruvchilarning   ixtiyoriy