Сабақтың тақырыбы:Күкірт және оның қосылыстары

Сабақтың тақырыбы:Күкірт және оның қосылыстары. Мақсаты:   Күкірт   және   оның   түсіндіре   отырып,   толық   мағлұмат   беру. Оқушылардың сабаққа, пәнге деген қызығушылығын арттыра отырып сапалы білім   беру,   олардың   ізденіс,   танымдылық   қабілеттерін   қалыптастыру,   ізгі тәрбие беру. Әдісі:   «Оқу   мен   жазу   арқылы   сын   тұрғысынан   ойлауды   дамыту» педагогикалық техологиясы. Көрнекілігі: Д.И.Менделеевтің периодтық системасы, слайдтар, әр түрлі тестілер, реактивтер, кестелер. Барысы:   Сабақтың   ұйымдастыру   кезеңінен   кейін   үйге   берілген тапсырмаларды танымдылық ойындар арқылы шолу жасаймын. Жаңа сабақты түсіндіруге технологиялық карта. Стратегия. Ой қозғау, ассоциация. Ассоциация ,топтастыру,  слайдтар. Мақсат қою. № 1. Күкірт және оның қосылыстары. 2. Күкірт қосылыстарының жалпы қасиеттері. 3. Пән   аралық байланыс. Игеретін материал.   Жалпы күкірт қосылыстарына   шолу жасау. 1.Алынуы. 2.Физикалық қасиеттері. 3.Химиялық қасиеттері. 4.Табиғатта таралуы. 5.Қолданылуы. Физика, Биология. 4. Жаңа   сабақты Әр түрлі тестілер. Қызықтыру. бекіту. Үй тапсырмасын тексеру. рөлрөл дамдам ларлар деде арар атат үлүл дыды ңң дыды менмен лілі рара тете шіші Ат жүрісі” ойыны. ““Ат жүрісі” ойыны. дардар нуну ОтОт қақа жажа кенкен аа тіртір гінгін кк ңң ““Химиялық лото” ойыны. Химиялық лото” ойыны. ++ ++ ++ ++ ++ ++ == == == ++ ++ == ++ ++ ++ ++ ++ Керекті формулалар: OO3 3 ;;HH22OO;;HH22SOSO44;; CaO CaO;;KK22MnOMnO44; ; NaOH; O Керекті формулалар:  CuSOCuSO44.5H.5H22OO;; BaSO  KMnO4 4 ;; I I22;;      CuSO44;; Na Na; ; KOHKOH;    ;    NaOH; O2 2 ;; KMnO  BaSO44;;  MnOMnO22;; H H22;; Ca Ca;; KI  KI;; BaO BaO22;; CuSO ““Жұлдызды сәт”  ойыны.  Жұлдызды сәт”  ойыны.  Осы затардың нөмірімен оқушылар сұрақтың ретінде  Осы затардың нөмірімен оқушылар сұрақтың ретінде  көтеріп отырады.  көтеріп отырады.  1. O2 2. O3 3. H2O S4. 1772 жылы швед химигі  ашқан элемент. Белсенді металдармен әрекеттесіп пероксид түзетін  элемент. Түссіз, иіссіз сұйықтық. Жер қыртысында 49,13% кездесетін зат. Озонатор арқылы алынатын зат. Оттектің неше аллотропиялық түр өзгерісі бар, қандай. Найзағайлы жаңбыр жауғанда ауада көп кездесетін газ. 150 атм қысымда болат баллондарда сақталады. Сіріңке өндірісінде колданылытын элемент. Медицинада майлы дәрі жасайтын зат. Жаңа сабақ: Қызығушулықты ояту. Ассоциация әдісі арқылы. Жаңа сабақ: Қызығушулықты ояту. Ассоциация әдісі арқылы. H2S H2SO3 NaHS O4 Күкір Күкір тт Na2SO4 SO2 SO3 H2SO4 Күкірт қосылыстарын жинақтап, аттарын атап шығайық. Күкірт қосылыстарын жинақтап, аттарын атап шығайық. Түсі сары қатты  кристалды зат. Қайнаған күкіртті жылдам суыту кезінде күкірт түсі  деп аталатын  ұнтақ түзіледі. Ағаш қалыптарға құю арқылы алынған түрі таяқша күкірт деп  аталады. Суда ерімейді, спирт пен эфирде  нашар ерейді, бензолда,күкіртті  көміртекте жақсы ериді.  SS 3 аллотропиялық түр  өзгерісі бар:ромбтық,  моноклинді және  пластикалық. Едәуір тұрақтысы –  ромбтық күкірт. Бу күйіндегі  күкірт температураға  байланысты  S2  S4 S6 S∞      молекулаларынан  тұрады. -600C cұйық күйге ауысады. Өте улы газ. H2S -860С – та қатаяды. Шірінген жұмыртқан ың иісі сияқты. Тұншықтырғыш иісі бар. -730С қатаяды. SO 2 T -100C cұйық күйге айналады. 1л суда бөлме температурас ы 40 көлем күкіртті газ ерейді. SOSO22 алынуы. Күкіртті ауада жағу арқылы. алынуы. Күкіртті ауада жағу арқылы. S+O S+O22=SO=SO22 Ол ауада түтіндейді. 500С-тан жоғары температурада криталдары ерімей бірден уланады. Күкіртті газ деп аталады. Ауада 0,03%-дан артық болса адамды улайды SO2 SO3 Күкірт ангидриді түрінде кездеседі. Ұшқыш сұйықтық. 16,80С мталдың мөлдір масса түрінде қатады. SO 3 44,60С қайнайды. Сульфидтер CuS, ZnS Сульфаттар Na2SO4 S Барит BaSO4 Күкірт қосылыстары. Жер қыртысында 1%. H2S Емдік қасиеті бар минералды суларда кездеседі атқылағанда газдардың Табиғатта жанартау қүрамында болады. Химиялық қасиеттері. Химиялық қасиеттері. +H2 +O2 280C +C H2S SO2 +Hg CS2 Сынаптың ұсақ тамшылары төгілген жерге HgS күкірт ұнтағын себебі бұл процеті демеркуризацияда. 3SO3 +2KCL K2SO4+K2S+3H2O диспропорциялану диспропорциялану реакциясы. реакциясы. +H2O NaOH H2SO4 Na2SO4+H2O S +NO2 2SO2+N2 +H2SO43SO3 +2H2O H2SO4+2NO +2HNO 3 +2KCLO3 +KOH SO 3 H2S SO2 +O2 +3O2 +Br2 +2HNO3 +KOH HgCL2 +2FeCL3 Сілтілік металдар сульфидтері суда Сілтілік металдар сульфидтері суда ериді. Ауыр металдар сульфидтері ериді. Ауыр металдар сульфидтері суда ерімейді. Na22S+HOH S+HOH суда ерімейді. Na NaHS+NaOH NaHS+NaOH SS2 2 +HOH HS+OH сілтілік орта +HOH HS+OH сілтілік орта түзіледі. түзіледі. =3PbSO44+4H+4H22O+8NO 3PbS+8HNO33=3PbSO O+8NO 3PbS+8HNO 2H2O+2S 2H2O+2SO2 2HBr+S S+2NO2+2H2O KHS+H2O HgS +2HCL сульфдтер 2FeCL2+S +2HCL +H2O +O2 Pt.V2O5 +K2O +2NaOH H2S H2SO3 2SO3 K2SO3 Na2SO3+H2O S+2H2O K2SO4+2HNO3 Na2SO4+2HCL CaSO4+2H 2H3PO4+3CaSO F Сулфат иондарға Сулфат иондарға сапалық реакция сапалық реакция барий тұздарының барий тұздарының ерітіндісі реактив ерітіндісі реактив болып табылады. BaBa2+2+ болып табылады. +SO+SO44 -=BaSO44 ақ ақ 22-=BaSO тұнба. тұнба. +2KNO3 +2NaCL +CaF2 +Ca3(PO4)2 Fe 4 FeSO4+H2 SnSO4+H H2SO4 Sn Hg конц +С +S +2KBr +8KI Анолитикалық химияда ерітіндіден металл катиондарын бөлуге анықтауға қолданылады. 2 HgSO4+SO2 +H2O CO2 +2SO2+2H2O 3SO2 +2H2O Br2+SO2 +K2SO4+2H2O 4I2+H2S +4K2SO4+4H2O H2S Минералды суларда емдеу сауықтыру мақсатында қолданылады. Өсімдік зиянкестеріне, ауруларына қарсы күреске. Каучукті вулканизаци- лауға. S Сіріңке өндірісіне Көкөніс жеміс құймаларын зарарсыздандыруға. Тоқыма өнеркәсібінде. SO2 Ветеринарияда. SO3 Күкірт қышқылын өндіруге. Күкірткөміртек өндіруге. Медицинада майлар дайындауға. Мата, қағазды ағарту үшін. Медицинада дезинфикциялық зат ретінде. Олеум алу үшін. H2SO4 алу үшін Қышқылдар алу. Тұздар. Глюкоза. Жасанды жібек. Минералды тыңайтқыштар алу. H2SO4 Мұнай өнімдерін тазарту. Мысты электролиттік жолмен алу. Бояғыш заттар. Қопарғыш зат алу. Аккумулятордағы электролиттер. ZnSO4, ZnSO4:7H2O дезинфекциялаушы зат ретінде,металды бояған кезде басытқы ретінде қолданылады. CuSO4 суда белсенді қосып алып,CuSO4:5H2O түзеді. Тотияйн минералды бояулар дайындауда және өсімдіктерді дәрілеуде қолданылады. глаубер тұзы. Na2SO4,Na2SO4:10H2O Медицинада глаубер тұзын MgSO4 қатар (ащы тұз),іш өткізетін Ba және Pb тұздарыме ретінде қолданылады. Дәрі ретінде қолданылады. уланған жағдайда “У” қайтарғыш Сульфаттар. CaSO4; CaSO4:2H2O гипс 2CaSO4:H2O алебастр. алебастрға айналады. Гипсті (150-1700С) қыздырғанда Медицинада сынықтардың сыртынан қоршап таңуда және тіс протезін дайындауда қолданады. BaSO4 суда ЕМ. Асқазан қолданылады улы емес мен ішектің ренгеноскопиясында (барийдің еритін тұздары күшті У). Химия өнеркәсібінде бояу және полиграфия өнеркәсібінде,резеңке және қағаз өндірісінде,пиротехникада, медицинада,ауыл шаруашылығында және аз мөлшерле аккумулятор өндірісінде қолданылады Сульфатт ар. FeSO4. FeSO4:7H2O Купоросы. Сүректі консервілеу үшін, сия және берлин көгілдірін жасауда, ауыл шаруашылығының зианкестеріне қарсы күресте қолданылады. Әр түрлі ашутастар қос сульфаттар, мысыла, алюмоколий ашутасының K2SO4:AL2(SO4)3:24H2O хромкалий ашутасының K2SO4:Cr2(SO4)3:24H2O және маңызы зор. алюмокомий ашутасын тері илеуде, бояу ісінде де кеңінен қолданылады. Толғаныс. 1.Сәйкестендіру кестесі. N    формулалар                 аттары 1. H2SO4                  а) күкірт(ІV) оксиді 2. SO2                               ә) күкірт сутек 3. SO3                               б) күкірт қышқылы 4. Na2SO4                        в) күкірт (VІ) оксиді  5. H2S                      г) натрий сульфаты   Толықтыру тестісі. 1. Күкірт ­­­­­­­ қатты ­­­­­­­ зат.  2. ­­­­­­­ иісі шіріген жұмыртқа тәрізді. 3. Күкірттің ­­­­­­­ аллотропиялық түр өзгерісі бар. 4. Күкірт қышқылын ­­­­­­­ араластыру үшін, ­­­­­­­ суға  аздап тамшылатып құю керек. Керекті сөздер: Сары, суға, күкірт – сутек, кристалды,  қышқылды, үш. Дұрыс жауабын тап Дұрыс жауабын тап •• •• •• Лабраториялық жағдайда азот, хромсутек, фторсутек қышқылдарын алу  Лабраториялық жағдайда азот, хромсутек, фторсутек қышқылдарын алу  үшін қай қышқыл қолданылады. А)HH33POPO4 4 Ә)Ә)HH22SOSO44 Б) үшін қай қышқыл қолданылады. А) HH22SiOSiO33        В)HH22COCO3 3 Г) Г)   Б)HH22SOSO33 В) Сұйытылған күкірт қышқылымен әрекеттесіп сутегін ығыстыратын  Сұйытылған күкірт қышқылымен әрекеттесіп сутегін ығыстыратын  металдар. А)Cu, Fe  Ә)Fe, Sn  Б)Fe, Hg  B)Au, Cu Г)Sn, Cu металдар. А)Cu, Fe  Ә)Fe, Sn  Б)Fe, Hg  B)Au, Cu Г)Sn, Cu Сульфат иондарға сапалық реакция қай металдың тұздары.А)BaSO44     Сульфат иондарға сапалық реакция қай металдың тұздары.А)BaSO Ә)AgCL   Б)NaNO33 В)CaCL2 Г)CaSO  В)CaCL2 Г)CaSO44   Ә)AgCL   Б)NaNO Сәйкестендіру тестісі. Сәйкестендіру тестісі. NN 1.1. 2.2. 3.3. 4.4. 5.5. Формуласы Формуласы NaNa22SOSO44:10H:10H22OO MgSOMgSO44:7H:7H22OO CaSOCaSO44:2H:2H22OO CuSOCuSO44:5H:5H22OO FeSOFeSO44:7H:7H22OO Аттары Аттары А) көкжар А) көкжар Ә) ғаныш Ә) ғаныш Б) глаубер тұз Б) глаубер тұз В) ащы тұз В) ащы тұз Г) тотияйын Г) тотияйын Толықтыру тестісі. Толықтыру тестісі. Күкірт ­­­­­ концентрлі ­­­­ қышқылында ериді, ­­­­­­ деп аталатын Күкірт ­­­­­ концентрлі ­­­­ қышқылында ериді, ­­­­­­ деп аталатын ерітінді түзеді.  ­­­­­­­ күкірт ­­­­­­­ мөлшері 60% ке дейін жетеді. ерітінді түзеді.  ­­­­­­­ күкірт ­­­­­­­ мөлшері 60% ке дейін жетеді. Керекті сөздер: Олеум, ангидриді, күкірт, олеумдегі,ангидридінің.  Керекті сөздер: Олеум, ангидриді, күкірт, олеумдегі,ангидридінің.  Үй тапсырмасы: 8 тарау. 15, 16, 17, 18. Формулалар Физикалық қасиеті. Алынуы. Табиғатта кездесуі. Химиялық қасиеті. Қолданылуы. Биохимиялық рөлі. Есептер  шығару 1 S 2 H2S 3 SO2 4 SO3 5 H2SO4 6 тұздары