Татар теленнән "Сүз төркемнәре "темасына дәрес эшкәртмәсе.

Укытучы:  Г.Н.Хафизова                Класс  3А                       Предмет: Татар теле                           Дата   27.10.16. Тема:  Сүз төркемнәре  Максат : сүз төркемнәре турында таныштыру,сораулар ярдәмендә аерырга өйрәтү  Бурычлар: ­укучыларны сүз төркемнәре белән таныштыру,аларның мәгънәсен ачыклау,сорауларга карап төркемнәргә бүлә  белергә өйрәтү;. ­теманы аңлауны күнегүләр өстендә ныгыту; ­балаларда дуслык хисләре, мөстәкыйллек, игътибарлылык; көзге табигатькә мәхәббәәт  тәрбияләү Дәрес тибы :  яңа теманы өйрәнү.  Универсаль  уку гамәлләре: ШУУГ: яңа уку материалына һәм аны үзләштерү юлларына кызыксыну белдерү; ТБУУГ: дәреслектә ориентлашу ,эш барышында өйрәнелгән кагыйдәләрне куллана белү; РУУГ: үз эшчәнлегеңне контрольгә алу,үзбәя һәм үзара бәя кую; КУУГ:үз фикереңне төгәл, ачык итеп әйтә белү. Белергә тиеш: исем, сыйфат, фигыльнең  сүз төркеме булуын, аларның сорауларын. Башкара алырга тиеш: үтелгән кагыйдәләргә нигезләненеп күнегүләрдә сүз төркемнәрен таба белергә. Материал:  И.Х.Мияссарова,К.Ф.Фәйзрахманова татар теле 3 класс,1 кисәк 55­56 битләр, Предметара бәйләнеш: әйләнә­тирә дөнья Эш формалары :  фронталь,индивидуаль,төркемләп,парлап эшләү. Дәрес барышы: Дәреснең этаплары I этап.  Дәресне  оештыру,  психологик уңай  халәт булдыру. Укытучы эшчәнлеге Укучы эшчәнлеге УУГ ­Исәнмесез,балалар,укытучылар,жюри әгъзалары! Мин  Гөлнара Нургалиевна, Яңа Кенәр урта мәктәбенең   башлангыч сыйныфлар укытучысы.Хәзер татар теле дәресе. ­  Кыңгырау чылтырады,        Инде дәрес башланды.        Тырыш бул син дәрестә, КУУГ:  классташл ар һәм  укытучы  белән уку  эшчәнлеге н  оештыруд Уйла,аннан соң эшлә. ­ ­Дәрестә дөрес утыра белүне тикшерү. ­ Аяклар?                                         ­ Арка?  ­ Куллар?  Терсәкләр?  Дәрестә кулланырга тиешле кагыйдәләр искә төшерелә: Идәндә. Туры . Партада  Парта читендә.                                  а  хезмәттәш лек итү ШУУГ:  үзмаксат  кую ­ Игътибар белән тыңла, бүлдермә ­ Тулы җөмләләр белән сөйлә ­ Кеше фикерен кабатлама, үз  фикереңне әйт. II этап.  Актуальләштерү III этап.  Уку мәсьәләсен  кую . Экранга карыйк әле ­Нәрсәләр күрәсез? ­Кошлар. ­Әйе,икенче төрле кошлар төркеме дип була. ­­Болары кемнәр? ­Балалар. ­Әйе,бик дөрес,балалар төркеме. ­Сез “төркем” сүзен ничек аңлыйсыз? 1)Кошлар 2)Балалар. ­Берәү генә түгел, берничә  предмет. ­Аңлатмалы сүзлектән табыйк әле,төркем сүзе ничек  аңлатылган? ­Укучылар, сез ничек уйлыйсыз,сүзләрнең төркемнәре  буламы? ­Әйе.Сүз төркемнәре була. ­Була. ­Димәк,бүгенге татар теле дәресендә тема ничек аталыр? ­Сүз төркемнәре. ­Дәреснең максаты нинди булыр икән? IV этап.   Уку мәсьәләсен  чишү. Табышмак әйтәм, тыңлагыз:  Кырлар буш кала, Яңгырлар ява. Җирләр дымлана Бу кайчак була? ­Укучылар,карагыз   әле,кунаклар   белән   бергә   Көз   кызы   да килгән.   Кәрзиненә   төрле   яфраклар   җыеп   алып   килгән. ­ Сүз төркемнәре белән  танышу,аларның мәгънәсен  ачыклау,сорауларга карап  төркемнәргә бүлә белергә  өйрәнербез. ­Көз. Яфраклар серле­артына сүзләр язылган.  Көзге җил очырып алып килгән сүзләрне укып сорау куегыз әле. Кем?нәрсә? – балалар, агач,яңгыр; ­Бу сүзләр нәрсәне белдерә? ­Предметны белдерә. ­Берәрегез   әйтмәс   микән,   кем?нәрсә?   соравына   җавап биреп,предметны белдерүче сүзләр ничек атала?  ­Хәзер   мин   тагын   берничә   яфракны   тезәм,ә   сез   аларның нинди сорауларга җавап бирүен әйтегез. ­Нинди?кайсы?­ тырыш,озын,вак. ­Әйдәгез, бу сүзләрне исемнәр белән “дуслаштырыйк”. ­Балалар тырыш; агач озын, яңгыр вак... ­Сары   сүзе   яфрак   дигән   исемне   ачыклый,   аның   билгесен белдерә;озын сүзе кайсы исемне ачыклый, вак сүзе? ­Димәк,   нинди?   кайсы?   сорауларына   җавап   биреп, предметның билгесен белдергән сүзләр сыйфат дип атала. ­Көз   кызындагы   яфракларда   нинди   сүзләр   калды? (укый,шаулый,ява). ­Бу сүзләргә нинди сорау куябыз? ­Нишли? ­Алар нәрсәне белдерә? ­Алар эшне,хәрәкәтне белдерә. ­ Игътибар иттегезме,яфраклар нинди төстә? ­Ни өчен? ­Укучылар,сүзләрне   төркемләгәндә   сез   нәрсәгә   карап белдегез? ­Әлбәттә,сорау   куеп   карадыгыз   һәм   нәрсә   белдергәнен карадыгыз. Димәк,сүзләрне төркемләү алгоритмы ничек төзербез? 1)Сүзгә сорау кую; ­Исемнәр. 1)Кирәкле сүзгә сорау куй; 2)Нәрсә белдергәнен уйла. Ял минуты. 2) Нәрсә белдергәнен белү. ­Чынлап та,укучылар,галимнәр дә сүзләрне төркемләүнең 2 үзенчәлеген әйткәннәр 1)Һәр сүз төркеменең үз соравы була. 2)Һәр сүз төркеме билгеле бер  мәгънә белдерә. ­Дәреслекнең 55 нче битен ачып кагыйдәне укыгыз.  ­Рус   теле   фәненнән   сүз   төркемнәренең   үз   исемнәрен   дә өйрәндек? Аларны кем хәтерли? ПАРЛАРДА   ЭШ:   яфраклардагы   сүзләр   белән   җөмләләр төзеп әйтегез. ­ Укучылар, әйдәгез бераз ял итеп алыйк (Микс­фриз­груп). Мин музыка куям һәм сез класс буенча биеп йөрисез. Музыка беткәч,  сез   туктап   каласыз,шуннан   мин   сезгә   сорау   бирәм. Аңа   җавап   берәр   сан   була.   Җавапны   сез   миңа,   бер   сүздә әйтмичә,   төркемнәргә   басып   күрсәтергә   тиеш   буласыз. Аңлашылдымы? Ә хәзер барыбыз да торабыз. Музыка. ­Фигыль  сүзендә ничә иҗек бар?   ­“Исем” сүзендә ничә хәреф бар?  ­Иң кечкенә сүз ничә аваздан тора? V этап.  Белем һәм  күнекмәләрне   ныгыту 1.96 нчы күнегү. 3 кеше ­ исемнәрне;3 кеше­ сыйфатларны,3 кеше ­ фигыльне  күчереп язалар. Укучылар кагыйдәне  укыйлар,бер­берсенә әйтәләр.  ­Имя существительное,имя  прилагательное,глагол. Икешәрләп басалар Дүртәрләп басалар Берәрләп басалар ИСЕМ:  керпе,нарат,авыл,бала,кыш. СЫЙФАТ: куркак, җылы,  кечкенә, ямьле, язгы. 2.Укучылар,сүз төркемнәре кирәкме?Әйдәгез, текст өстендә  эшләп алыйк әле. Эчтән укыгыз. ­ Әле кайчан гына ямь­яшел … иде. Кошлар җыры белән  гөрли иде … . Безнең тәрәзә каршында да зифа буйлы  …   җилфердәп тора иде. Җәй көннәрендә аңа нинди генә …  кунмады ! ­Укучылар, аңлашылдымы? ­Ни өчен аңлашылмады? ­Хәзер яңадан укып чыгыгыз. 1)Әле кайчан гына ямь­яшел җәй иде. Кошлар җыры белән  гөрли иде урманнар. Безнең тәрәзә каршында да зифа буйлы,  бөдрә чәчле каен кызы җилфердәп тора иде. Җәй көннәрендә аңа нинди генә кош кунмады да ничек кенә сайрамады! 2)  ––Укучылар,алдагы текстны укыгыз һәм нәтиҗә ясагыз. Укучылар,алдагы текстны укыгыз һәм нәтиҗә ясагыз. Менә көз …. Кояш болыт артына  …. Кошлар көньякка … .  Вак яңгырлар явып үтте . ФИГЫЛЬ: сайрый, йөгерә, сикерә, елый, көри. ­Юк? ­Исем сүз төркемендәге сүзләр  төшеп калган. НӘТИҖӘ: исемнәр булмаса  җөмләнең мәгънәсе булмый. НӘТИҖӘ: фигыльләр  булмаса  җөмләнең мәгънәсе булмый Менә көз җитте. Кояш болыт артына качты . Кошлар  көньякка очтылар . Вак яңгырлар явып үтте  3)  сентябрь ае җитте… һәм … көннәр башланды.  Алмагачлар … уңыш вәгъдә итә. Тиздән … яфраклар җирне  … маныр.  Ямьле сентябрь ае җитте. Коры һәм җылы көннәр башланды.  Алмагачлар мул уңыш вәгъдә итә. Тиздән сары яфраклар  җирне алтынга маныр.      ­Димәк,исем,фигыльдән башка җөмләнең мәгънәсе  аңлашылмый. Сыйфат сөйләмебезне тагын да матурлый. НӘТИҖӘ: сыйфатлар булмаса    җөмләнең мәгънәсе  ажлашыла,ләкин сөйләм  тулы,матур булмый. VI этап.  Белем һәм  күнекмәләрне   тикшерү. VIII этап.  Йомгаклау.  Рефлексия. ­Баштагы 2 җөмләне күчереп яз,сүз төркемнәрен билгелә. КОНЭРС : укучылар һәрберсе карточка ала,андагы сүзне  укый, тиешле почмакка баса һәм нәтиҗә ясый. ­Без дәрестә нәрсәләр турында белдек? ­Белгәннәребез истә калсын өчен шигъри юлларны укыйк. Дөньяда бик күп төрле Предметны белдерәбез. Кем?нәрсә? сорауларына Һәрчак җавап бирәбез. Без барыбыз да бергә “ИСЕМ” дип йөртеләбез. Нишләр?Нишләгән?Нишли? Безнең сорауларыбыз. Һәрчак эштә,хәрәкәттә, Фигыльләр –шундыйлар без. Нинди?кайсы? сораулары Сыйфатларныкы була. Предметның төрле билгесен Сыйфат белдереп тора. Дәрес темасын аңладым, дәрес ик ошады дигән кешеләр яшел смайлик, аз гына аңлап бетермәдем өйдә тагын укып аңлармын дигән кешеләр зәңгәр, бер әйбер дә аңламадым  дигән кешеләр кызыл смайлик күтәрәләр.