Урок на тему "Химиялық реакция теңдеулері бойынша есептер шығару." ( Химия)

Ұзақ мерзімді жоспардың тарауы:               8.2В Стехиометриялық есептеулер Күні: Сынып: 8 Мектеп:  Мұғалімнің аты­жөні:  Қатысқандар:  Қатыспағандар: Химиялық реакция теңдеулері бойынша есептер  шығару 8.2.3.5 ­химиялық реакция теңдеулері бойыншазаттың массасын, зат  мөлшерін есептеу Сабақтың  тақырыбы Осы сабақта қол  жеткізілетін оқу  мақсаттары (оқу  бағдарламасына  сілтеме) Сабақтың мақсаты Барлық оқушылар: Химия реакция теңдеулерінің түрлерін біледі, заттардың Бағалау критерийі Тілдік мақсаттар Құндылықтарға  баулу Пәнаралық  байланыс Алдыңғы білім молекулалық массасын таба алады. Оқушылардың басым бөлігі: Химия реакция теңдеулері бойынша есептер шығарады Кейбір оқушылар:  Химия реакция теңдеулері бойынша есептер шығарады, реакция теңдеулеріне өздері есептер құрастырады алған білімдерін пайдаланып тәжирібе жасай алады. ­Химиялық реакция теңдеуі бойынша заттың массасын есептейді  ­ Зат мөлшерін есептейді Тілдік емес пәндер үшін қалыптастырылады. Заттардың күйі: қатты, сұйық, газ  Лексика мен сөз тіркестерінің мысалдарын қамтитын тілдік  мақсаттарды анықтаңыз. Зат   мөлшері,   заттың   салыстырмалы   молекулалық   массасы,   зат мөлшерінің  өлшем бірлігі,  Пәнге қатысты сөздік қор мен терминдер. Зат мөлшері деп……………….. Молекулалық масса дегеніміз……………….. Зат  мөлшерінің  өлшем бірлігі Диалогтер мен жазу үшін қолданылатын тіркестер:  Салыстырмалы молекулалық масса дегеніміз …………. ...1 м.а.б­нен  ……………….. көрсететің шама Жауапкершілікке, ынтымақтастыққа тәрбиелеу, алған білімдерін өмірде қолдана алуға, өз мүмкіндігіне сенуге, жолдасын бағалай білуге  тәрбиелеу. Математика, жаратылыстану  7.1.2.10 ­салыстырмалы атомдық массаның анықтамасын білу 7.1.2.11 ­элементтердің атауларын, валенттілікті және олардың  қосылыстардағы атомдық қатынастарын қолдана отырып, биэлементті  химиялық қосылыстардың формулаларын дұрыс құра білу 7.1.2.12 ­химиялық қосылыстың формуласы бойынша салыстырмалы  молекулалық/ формулалық массасын есептеу Сабақ барысы Сабақтың жоспарланға н кезеңдері Сабақтың басы 3 мин 5 мин Сабақтағы жоспарланған жаттығу түрлері Ресурстар Ұйымдастыру кезеңі: 1.Сәлемдесу 2.Оқушыларды түгелдеу 3. Оқушылар «Қосылу», «Орынбасу», «Айырылу», «Алмасу»  сүреттерін таңдау арқылы 4 топқа бірікеді.  Химиялық реакция типтері нешеге  жіктеледі: Қағазда  «Қосылу»,  «Орынбасу »,  «Айырылу» , «Алмасу»  суреттері. Интеракти в тақтадан  көрсету Үлестірме  қағаздары Бір заттың бірнеше затқа айналып ыдырауын ............  CuO + 2HCI = CuCI2 + H2O  берілген химиялық реакция қай Атом – молекулалық ілімінің неше қағидалары бар? Қайталау үшін  тест тапсырмасы. 1. А) 2 Ә) 3 Б) 4 2. реакциясы деп атайды? А) Қосылу            Ә)  Айырылыу           Б) Орынбасу 3. типке жатады? А) Алмасу Ә) Айырылу Б)  Қосылу 4.     СuCI2 + Zn = ZnCI2 + Cu берілген химиялық реакция қай  типке жатады? А) Қосылу    Ә)  Орынбасу   Б) Айырылу 5. А)  7          Ә) 8                Б)9 6.  Екі немесе бірнеше заттың бірігіп, бір күрделі затқа  айналуын ....... реакциясы деп атайд? А) Айырылу Ә)  Қосылу Б) Орынбасу 7. ........қабылданған? А) грамм Ә) килограмм Б)  моль 8. А) Барлық заттар атомдар мен молекулалардан құралады Ә) Атомдар мен молекулалар үздіксіз қозғалыста болады Б)  Барлық жауап дұрыс. Дұрыс жауабтары.1. Б,   2. Ә,   3. А,   4. Ә, 5. А,  6. Ә,  7.Б, 8. Б;  «ОЙЛАН – ЖҰПТАС – БӨЛІС» әдісі  Химияда зат мөлшерінің  (ν)  өлшем бірлігі ретінде  Атом­молекулалық ілімнің қағидасы? Сабақтың ортасы 7 мин Жалпы сипаттама  Идеялар мен ойларды дамытудың құрылымдалған әдісі.  Сыныпты жоспарлау  Нақты еш нәрсе қажет емес.  Жұмыс алгоритмі  Төмендегіні қараңыз  Көбірек білу үшін  http://www.eazhull.org.uk/nlc/think,_pair,_share.htm қараңыз Дескриптор  1. Анықтамаларды еске түсіреді. 2.  Химиялық реакция теңдеулерінің түрлерін ажыратады. Химиялық реакция теңдеуі бойынша есеп шығару реті бойынша  мұғалім оқушыларға нұсқаулық береді, жаңа тақырып бойынша  есептер шығарады   1. Есептің шартымен мұқият танысу 2. Есеп шартын таңбалармен жазып жобасын құру ( есептің берілгенің  жазу) 3. Реакция теңдеуін жазу 4. Реакцияны теңестіру 5. Есеп шартында айтылған заттардың астын сызу  6. Теңдеу бойынша есеп шығаруға қажет мәліметтерді анықтау ( есеп  шартына байланысты молекулалық масса, зат мөлшері,  көлем,атом саны) 7. Теңдеудегі формула үстіне есеп шартында берілгенін, ал астына  теңдеуден табылған шамаларды жазамыз 8. Пропорция құрып теңдеуді есептейміз Есеп. № 1.  20 г кальций ауада жанғанда түзілетін кальций оксидінің СаО массасы қанша? Берілгені:     m (Са)=20 гр Табу керек: m (СаО)­­ ? Шешуі: 1) Кальций металының ауада жанғандағы реакция теңдеуін  жазып теңестіреді?     2  Ca + О2   =2 CaО    2) реакцияға қатысатын қажетті заттардың формулалары бойынша  массаларын есептейді: Мr (Са) =40                                              2М (Са)= 40 г*2= 80 г Мr (СаО) =40+16=56                               2М (СаО)= 56г * 2= 112 г 3) тиісті формулалардың астына берілген және іздейтін шамалар  жазылады.:     2  Ca + О2   =2 CaО        80г               112г     20г              х г 4) теңдеу бойынша: 80г Са оттекпен әрекеттескенде 112г СаО түзілді, Ал 20 г Са оттекпен әрекеттескенде х г СаО түзіледі.  Бұдан мынадай  пропорция құруға болады.                                               80г :20г =112г : х г,                    х=20 г* 112г / 80г = 28 г CаО түзіледі.  Жауабы m (СаО)=28г   Есеп. № 2.  Кальций мен оттек әрекеттескенде 56 г СаО түзіледі. Реакцияға  қатынасқан оттектің массасы мен зат мөлшері қанша? Берілгені:     m (СаО)=56 гр Табу керек:  m (О2)­­ ?                     2) ­­­?  Шешуі:  2  Ca + О2   =2 CaО        32г               112г             немесе          1 моль ­­­­112г     х г              56 г                                    2 моль ­­­­56г  Бұдан          х=32г* 56г / 112г = 16 г (О2 ) түзіледі, және              = m /  М                                                                ν Жауабы: m (О2)—16г                     Химиялық реакция теңдеулерін жаза білу және ол бойынша есептер  шығаруды қорытындылап жүйеге келтіреді.  = m / М =16 г/ 32г / моль = 0,5 моль (О 2)  табылады: ν   (Оν   (Оν 2) ­­­0,5 моль  20 мин Үлестірме  қағаздары 1­ тапсырма.  1 – деңгей тапсырма 1­нұсқа Ca+CI2 =CaCI2   (           ) Na2O=Na+O2    (           ) Ғе+СuCl2 =ҒеCl2+Cu(   ) 2­нұсқа AI+CI2 =AICI3       (            ) K2S+Na=Na2S+K   (            ) ZnO +HCl=ZnCl2 +H2O(     )  2 –деңгей тапсырмалар. Химиялық элементтердің олардың  таңбаларын оларға сәйкес келетін қазақша  және латынша  атауларымен сәйкестілігін табу 1. Сu                        темір                cupprum   Fe                         сынап                 ferrum  H                          сутек               hudrogenuim   Мына заттардың салыстырмалы молекулалық массасын есепте?  Мr (СО)=                       Мr (BaО)=                         Мr (Al 2О 3)=         Дұрыс жауабтары:    Мr (СО)=28г                      Мr (BaО)=153г                  Мr (Al 2О 3)=   102 г     3 –деңгей тапсырмалар. 1) 8г мыс(ІІ) оксидін алу үшін қанша грамм мыс реакцияға түседі? 2) Нәтижесінде   4   моль   сутек   алу   үшін   қанша   грам   суды айыруға болады? 3) Массасы 6,5г цинк оттекпен әрекеттессе цинк оксидінің қанша зат мөлшерін алуға болады? 4) 1 моль алюминий күкіртпен реакцияға түсу үшін қанша күкірт   қажет   және   түзілген   алюминий   сульфидінің массасын есептеңдер? 5) Оттегінде 54г алюминий жанған кезде, алынған алюминий оксидінің массасы қандай? «ӘР АДАМ ӘРҚАЙСЫСЫН ОҚЫТАДЫ» әдісі (сондай­ақ «Біреуін  аласың – біреуін бересің» деген атпен танымал)  Қалыптастырылатын дағдылар:  •  бірлескен жұмыс;  •  ақпараттарды басқару.  Жалпы сипаттама  Бұл – оқушылар арасында нақты ақпараттың ауқымды көлемін таратудың  балама тәсілі. Мұғалім дәріс оқығанның немесе айтып түсіндіргеннің орнына,  оқушылар тақырыпқа қатысты ақпаратты өздерінің құрбыларымен бөліседі.  Ақпаратты тарату бойынша басқа да пайдалы ойын үшін «Кластерлерді»  қараңыз.  Сыныпты жоспарлау  Жүріп­тұру және әңгімелесу ыңғайлы болуы үшін ашық кеңістік қажет.  Немесе төрт адамнан тұратын топта оқушылар партада отырады, екі оқушы  белгілі бір уақыт өткеннен кейін тобын ауыстыра алады.  Жұмыс алгоритмі  1. Белгілі бір факт немесе статистикалық деректері бар қағаз парағы әрбір  оқушыға таратылады. Мүмкіндігінше әрбір оқушы үшін әртүрлі тұжырым  болғаны жақсы.  2. Оның тұжырымның мағынасын түсінетіндігін анықтау мақсатында,  оқушылар өздерінің тұжырымдарын оқиды.  3. Оқушылар сынып ішінде жүріп, өздерінің тұжырымдарын басқа  оқушылармен бөліседі. Оның мақсаты өзінің фактісін барынша көп адамға  түсіндіру болып табылады.  4. Оқушылар мысал келтіре отырып, өз түсініктемелерін толықтыра алады.  Егер қисыны келсе, олар өз тұжырымдарын басқа оқушылардың  тұжырымдарымен байланыстыруға тиіс.  5. Фактілермен алмасуға арналған уақыт аяқтағаннан кейін, оқушылар  тапсырманы орындау барысында алынған ақпаратты жүйелеу үшін шағын  топтарда жұмыс істейді.  6. Кейіннен жауап алу жүргізілген кезде оқушылар өздерінің санаттау жүйесін түсіндіреді және дәйектейді.  7. Олар сонымен қатар әртүрлі фактілерге/деректерге қатысты өздерінің  реакциясымен бөлісуі мүмкін. Оларды не таң қалдырды? Оларды не  абыржытты? Қандай да бір тұжырым оларды мұңға батырды ма немесе  бақытты етті ме? Немесе қандай тұжырым оларды қызықтырды?  8. Оқушылар өзінің жеке оқуы туралы ойлануы мүмкін. Олар қандай  ақпаратты есте жеңіл сақтайды? Олар үшін ең маңыздысы не?  9. Барлық сауалдар бойынша басты тұжырымдарды тақтаға немесе оқу  плакатына жазып қоюға болады. Дескриптор  − реакция теңдеуін жазып, теңестіреді;  − есептеуге қажетті қосылыстардың молярлық массасын есептейді;  − массасы белгісіз заттың массасын анықтайды;  − өнімдердің зат мөлшерін есептейді.  «Басбармақ» әдісі бойыншаесептер шығарып болған соң               өзін –өзі бағалайды. 2 мин «Аяқталмаған сөйлем»    Сабақтың соңы 3 мин Бүгін  мен …  білдім. Мен  үшін ….  қызық   болды. Мен үшін …. қиын  болды. Мен…  тапсырмала р  орындадым. Мен … екенін  түсіндім. .....менің қолымнан  келді. Мен енді… жасай  аламын. Мен…сезіндім. Мен ...туралы  білім алдым. Мен .... үйрендім. Мені ... таң  қалдырды. Мен....өзімді  сынап  көремін. Үйге тапсырма. 1) Массасы 360г алюминий сульфидін алу үшін, оған жұмсалған алюминий мен күкірттің массасын есептеп шығар. 2) 8г мыс(ІІ) оксидінен мысты жеке бөліп алу үшін, қанша грамм сутегі жұмсалады? 3) 8г сутегі жанғанда түзілетін судың массасы және зат мөлшері қанша? 4) Реакцияға   16г   оттегі   түскенде   судың   қандай   зат   мөлшері шығады? 5) Реакциядан   9г   су   түзіледі.   Реакцияға   түскен   оттегінің массасын  және зат мөлшерін табыңдар. Саралау – Сіз қандай тәсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз? Сіз басқаларға қарағанда қабілетті оқушыларға қандай тапсырмалар бересіз?   Бағалау – Сіз оқушылардың материалды игеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлап отырсыз? Денсаулы қ және қауіпсізді к техникасы н сақтау Бұл бөлімде оқушылардың сабақ кезінде  нені үйренгендерін бағалау үшін  қолданатын әдіс­тәсілдерді  жазыңыз. Саралау тапсырмаларды   іріктеуді, белгілі бір оқушыдан  күтілетін нәтижені, оқушыға  жеке қолдау көрсетуде, оқу  материалы мен ресурстарды  оқушылардың жеке қабілеттерін  ескере отырып әзірлеуді қамтуы  мүмкін  (Гарднер бойынша көптік  зият теориясы). Уақытты тиімді  пайдалана  отырып, саралауды сабақтың кез  келген кезеңінде қолдануға болады.  Денсаулы қ сақтау  технологи ялары. Сабақта  сергіту  жаттығу лары мен  белсенді  жұмыс  түрлерін  қолдану. Осы  сабақта қолданыл атын  Қауіпсізді к  техникасы ережелері нің  тармақта ры Бұл тарауды сабақ туралы рефлексия жасау үшін пайдаланыңыз.  Сол бағандағы өзіңіз маңызды деп санайтын сұрақтарға жауап  беріңіз.  Сабақ бойынша  рефлексия  Сабақ мақсаттары  немесе оқу  мақсаттары  шынайы,  қолжетімді болды  ма? Барлық оқушылар  оқу мақсатына қол  жеткізді ме? Егер  оқушылар оқу  мақсатына  жетпеген болса,  неліктен деп  ойлайсыз? Сабақта  саралау дұрыс  жүргізілді ме? Сабақ кезеңдерінде  уақытты тиімді  пайдаландыңыз ба?  Сабақ жоспарынан  ауытқулар болды  ма және неліктен? Жалпы бағалау Сабақта ең жақсы өткен екі нәрсе (оқыту мен оқуға қатысты)? 1: 2: Сабақтың бұдан да жақсы өтуіне не оң ықпал етер еді (оқыту мен оқуға қатысты)? 1:  2: Осы   сабақтың   барысында   мен   сынып   туралы   немесе   жекелеген   оқушылардың жетістіктері/  қиыншылықтары   туралы  нені анықтадым,   келесі  сабақтарда не  нәрсеге назар аудару қажет?