Жобаның тақырыбы: «Астанадағы Бейбітшілік және келісім сарайының архитектурасы.»

2018­2019 оқу жылындағы «Дарын» ғылыми­практикалық  орталығының оқу зерттеу жұмыстарының байқауына  СҰРАНЫС Астсна қаласы, №2 Абай атындағы лицей, тел. 4­10­17 (871036) Секцияның аты:     математика        Жобаның тақырыбы:  «Астанадағы Бейбітшілік және келісім сарайының архитектурасы.» Жұмыстың авторының тегі, аты (толық), сыныбы, мектебі:                №2  Абай атындағы лицейдің               9 «е»  сынып оқушысы     Әділқызы Айым Ғылыми жетекшінің аты­жөні (толық), жұмыс орны, қызметі: Арғынбекова Жамал Мешітбайқызы  математика пәні мұғалімі Аңдатпа:   Жобада математика пәніне бейім оқушыны  Елорда Астананың сәулетті  ғимараты Пирамиданың геметриялық  пішіндегі фигура екендігіне көз  жеткізу, математика ғылымына қызығушылығын артыру, мектеп курсында  кезедесе бермейтін  тақырыптар бойынша  мағлұматтар алуға көмек беру.   Жобаның негізгі мақсаты: «Заманауи  сәулеткерліктің,  қазіргі   архитектураның  мүмкіндіктері  толық көрініс  тапқан,  ғаламат  ғимараттары  бар  қайталанбас  әсем  шаһар  ­ Астананың  сәулеткерлік стилімен танысу.»  Проблемалық сатистика аясында оқушыны математика пәні мұғалімі  мамандығына бағыттау, бейімдеу, қызықтыру. Сонымен бірге, оқушының жоба аясында жинақтаған кітапшалары мен қосымшалары оқушыларға көмекші  құрал бола алады. Негізінен, жобаның тақырыбы автордың  ғылыми  жетекшісіне еліктеуі арқылы болашақта математика пәні мұғалімі  мамандығын таңдауынан туындаған.  Лицей директоры:                         Ж.Т.Айтова №2 Абай атындағы лицейдің  9 «е»  сынып оқушысы     Әділқызы Айым «Астанадағы Бейбітшілік және келісім сарайының архитектурасы.» тақырыбына жазған ғылыми жобасына     Әділқызы Айым 4­сыныптан бастап өзекті мәселелер тақырыбында  Пікір ғылыми жобалар жазып, өз ойын қоғаммен бөлісуге машықтанған.  Мәселен, 4  сыныпта жолда жүру ережесі бойынша , гимназия өмірінде «Жасыл желек»  бөлмесінің, «Жолда жүру ережесі» блогының  ашылуына себеп болды.  Ал, осы алған жобасының тақырыбы автордың  ғылыми жетекшісіне  еліктеуі арқылы болашақта математика пәні мұғалімі мамандығын таңдауынан туындаған.               Жобада математика пәніне бейім оқушыларды ұлы математиктер,  оның ішінде Қазақстан математиктерінің өмірбаяны мен олардың еңбектері  арқылы  математика ғылымына қызықтыру, мектеп курсында кезедесе  бермейтін  тақырыптар бойынша  мағлұматтар алуға көмек беру.   Жобаның негізгі мақсаты: ««Астанадағы Бейбітшілік және келісім  сарайының архитектурасы.»» проблемалық сатистика аясында оқушыны  математика пәні мұғалімі мамандығына бағыттау, бейімдеу, қызықтыру.  Сонымен бірге, оқушының жоба аясында жинақтаған кітапшалары мен  қосымшалары оқушыларға көмекші құрал бола алады.        Ғылыми іздену барысында  әлеуметтік ортадан алынған сауалнамалар  арқылы статистикалық  мәліметтер жинақтады. Ұлы математиктердің  өмірбаяны мен еңбектері жайлы жан­жақты деректер жинақтады.      Жұмыстың нәтижесі ретінде  оқушы көмекші жинақ жасап шығарды.   Онда математикалық олимпиадалар тізімі, ұлы математиктер, Қазақстан  математиктері, өз өңірінің математиктері, олардың еңбектері туралы  мәліметтер көрсетілген. Аталған жинақ  оқушыларға есеп шығаруда  дағды  мен икемділігін қалыптастыруға көмекші құрал бола алады.  Бұл ғылыми жұмыс Жанардың  және с.с. оқушылардың математикалық  білімін кеңейтіп қана қоймай, шығармашылық ізденіске баулып, ойлау  қабілетін жетілдіріп, математика ғылымына қызығушылығын арттырады,  болашақта математика пәні мұғалімі мамандығын таңдауына түрткі болады.        Лицей директоры:                                              Ж.Т.Айтова  Пікір жазушы:                                                    А.Б.Алибиева                                                             –Ы.Алтынсарин төсбелгінің,  ҚР Оқу үздігі төсбелгінің иегері,  «жоғары» санатты математика пәнінің мұғалімі Мазмұны    Кіріспе 1.Жұмыстың міндеттері:   2.Ғылыми жұмыстың жаңалығы:   3.Ғылыми жұмыстың зерттеу әдістері:    4.Зерттеу жұмысының кезеңдері:    5.Ғылыми жұмыстың ақпараттық базасы:  Негізгі бөлім 1. Зерделеу жұмыстарының мазмұны, қорытындысы және оны  талдау  Астана­бейбітшілік пен жасампаздық  қаласы  2. 3. «Алтын қима» тарихы   4.  «Алтын  қиманы»  сәулет өнерінде пайдалану.  Қорытынды Қосымшалар Пайдаланылған әдебиеттер Жұмыстың міндеттері:  1.  Қала ғимараттарының геометриялық пішіндерімен танысып маңызын,  мазмұнын, анықтау;  2.  Бейбітшілік пен Келісім сарайы да «алтын қима» қағидасын сақтау  арқылы салынғандығы туралы пікірді зерттеу.  3.  Ғылыми жұмыстың жаңалығы:  Аталған ғылыми жоба Елордаға біріншіден сән беретін ғимараттардың бірі Норман Фостердің жобасы бойынша пирамида үлгісінде салынған  «Бейбітшілік  және  келісім»  сарайының  өлшемдерінде  «алтын  қима»  қатынасы бар екендігі есептер арқылы көрсетіледі.    Ғылыми жұмыстың зерттеу әдістері:  Ғылыми жобаны жазу барысында теориялық, статистикалық,  математикалық талдау, есептеу және графикалық әдістер пайдаланылды.  Зерттеу жұмысының кезеңдері:  1  кезең:    пирамида,  «алтын  қағида»  туралы,  «алтын  қағида»   қолданылған әулет өнері туындылары туралы деректер жинау, мазмұнын   зерттеу;  2  кезең:  Геометриялық  фигураларды  зерттеу  әдістері    негізінде   Астананың көрікті ғимараттарының пішіндерімен танысу;  3  кезең:  «Бейбітшілік  және  келісім»  сарайының  «алтын  қима»     қағидасы арқылы салынғанын  туралы есептер шығару;  4  кезең:  «Бейбітшілік  және  келісім»  сарайының  «алтын  қима»     қағидасы aрқылы салынғанын  туралы есептеулер жүргізіп, дәлелдеу;  5 кезеңі: жобаны рәсімдеу мен қосымшаларды әзірлеу.   Ғылыми жұмыстың ақпараттық базасы: Ғылыми  жобаны  жазу  үшін  шетелдік  және  қазақстандық  ғалымдардың  географиялық,  сәулет­құрылыс  туралы  ғылыми  еңбектері  мен  құзіретті  органдар мен кәсіпорындардың есептері мен жоспарлары пайдаланылды.   Кіріспе     І.  Астана­бейбітшілік пен жасампаздық  қаласы   «Алыстасаң  аласарып,  жақындасаң  биіктей  беретін,  ал  ішіне  кірсең   жан­дүниеңе  шуақ  себетін  бұл  әсем  ғимараттың  бүкіл  болмыс­бітімі   қашанда «еңкейгенге  еңкейіп,  шалқайғанға  –  шалқаятын»  біздің   халқымыздың  биік рухы  мен  кең  пейілінің  белгісі  емес  пе?!  Ендеше   сіздер  мен  біздерге  ғана емес, қазақстандықтардың әлі талай ұрпағына адал  қызмет етуге жаратылған әсем ғимаратымыздың іргесі берік, ғұмыры ұзақ  болғай»         Нұрсұлтан  Назарбаев  Сарайда  орналасқан  опера  театрында  сөйлеген  сөзі.  Ежелгі  Сарыарқа  жерінде  тек  астана  емес,  еліміздің  болашақ  бесігі  өмірге  келді.  Астана  тарихы  мен  қазақстандықтардың  тағдыры  бір­бірінен ажырағысыз. Елорда біздің республикамыздың күш­қуатының іске асуының,  динамикалық  дамуының  және  тұрақтылығының  көрінісі.  Астана  барша  қазақстандықтарды  біріктіретін  және  алға  қарай  қадам  басқан  жарқын,  қуатты, гүлденген қалаға айналды. Біздің елордамыз Отанымыздың жүрегі,  халықтың  өз  күшіне  сенімі  мен  ұлы  тағдыр­талайының  символы болып  табылады.  Бүгінде  Астанада,  Қазақстанның  барлық  өңіріндегі  сияқты,  жүзден  астам  ұлт  өкілдері  өмір  сүреді.  Халықтар  достығы,  өзара   түсіністік және  ынтымақтастық  –  Астананы  және  жаңа  Қазақстанды   құрудың  негізі. Астананың  миссиясы  –  еуразиялық  кеңістіктегі  мәдени   және зияткерлік орталыққа айналу және Қазақстанның  орнықты дамуының  басты қозғаушы  күшінің рөлін атқару. Қазақстанның жас астанасы – Астана  қаласының мыңдаған жылдардан астам тарихы бар. Бозоқ — ежелгі қалашық.  Шамамен 8 ғасырда өмір сүрген. Астана  қаласының  оңтүстік­батыс  шетінде  Бозоқ  кентінің  шығыс жағалауында  орналасқан.  Қалашық  Нұра  өзенінің   Есіл  өзеніне  өте  жақын ағып келетін тұсында орналасқан. Бұл жер  шаруашылық мақсаттарға,   әскери­стратегилық  дайындық  өткізуге,  керуен   жолдарын  бақылауға  алуға  өте қолайлы  болған.  Бұл  ортағасырлық   қалашық  10  —  11  ғасырлардағы ескерткіші — аумақтың әкімшілік және  сауда орталығы, сонымен қатар Ұлы Жібек  жолы  бойындағы  қыпшақ   билеушілерінің  әскери  ордасы  болған. Сонымен қатар діни­ғибадаттық шаралар өткізетін және адам аз тұратын маң далада  жолаушылар  мен  сауда   керуендеріне  географиялық  бағдар  беретін орталық  саналған.  13  —  15   ғасырларда  қалашық  орны  қасиетті,  киелі саналып, ақсүйектерді жерлейтін  орынға айналды. Бозоқ адамдардың рухани өмірінде де ерекше маңызға ие  бола бастады. Мұсылмандар арасында киелі орын саналып, бұл жерде  құлшылық етіп, әруақтарды еске алып, ас берілетін болды, ұлттық ойындар  ойналып, жарыстар өткізіліп тұрды. Сонымен қатар жолаушылар  мен   керуендердің  дем  алып,  түнейтін  орнына  айналды.  Бозоқ солтүстіктен   оңтүстікке  қарай  Есіл  —  Нұра  —  Қорғалжын  —  Сарысу  — Сырдария   бағытындағы,  шығыстан  батысқа  қарай  Моңғолия  —  Алтай  — Хазария   —  Болгария  —  Русь  бағытындағы  керуен  жолдардың  түйіскен жерінде   орналасқан.   Мемлекет  басшысы  Н.Назарбаев  өз  еңбектерінде: «...ортағасырлық  Бозоқ  қаласын Ақмоланың түпкі атасы деп санауға болады, aл оның соңғы мұрагері  қазіргі Қазақстанның астанасы — Астана қаласы», — деп жазған.  Астана  –  заманауи  сәулеткерліктің,  қазіргі  архитектураның  мүмкіндіктері  толық  көрініс  тапқан  қала.  Кең  байтақ  қазақ  даласының   нақ ортасында  ғаламат  ғимараттары  бар  қайталанбас  әсем  шаһар  бой   көтерді. Қала  құрылысында  ең  озық  технологиялар  мен  XXI  ғасырдың   қала  салу өнерінің  инновациялық  әдістері  қолданылуда.  Қазақстанның   қазіргі елордасына  Батыс  пен  Шығыстың  мәдени  дәстүрлерін  жарасымды  тоғыстырған  сәулеткерлік  стиль  тән.  Әлемнің  әйгілі  сәулеткерлері  мұнда  өздерінің  үздік  жобаларын  іске  асырды.Олар  «Бәйтерек»  кешені  жаңа  елорданың  басты  символына,  оның  өзіндік  бойтұмарына  айналды.  Өзге  де бірегей  сәулеткерлік  ғимараттар  қатарында  белгілі  британдық  архитектор  Норман  Фостердің  жобасы  бойынша  пирамида  үлгісінде  салынған  «Бейбітшілік  және  келісім»  сарайын,  әлемдегі  ең  биік  шатыр  үлгісіндегі  ғимарат  –  «Хан  Шатыр»  сауда­ойын­сауық  орталығын,  теңізден  алыс  орналасқан океанариум –  «Думан» орталығын, «Қазақстан» орталық концерт  залын, «Триумф Астана» және «Солтүстік шұғыласы» тұрғын үй кешендерін,  «ҚазМұнайГаз»  және  «Қазақстан  темір  жолы»  ұлттық  компанияларының  кеңселік ғимараттарын атауға болады. Спорттық нысандар арасында 30 мың  көрерменге арналған «Астана­Арена» жабық стадионын, 2011 жылы әлемде  үздік деп танылған, 10 мың орынға арналған «Сарыарқа» бірегей велотрегін  атап өту қажет. Тағы бір маңызды спорттық кешен – ең жоғары халықаралық  стандарттарға сай келетін «Алау» мұз айдыны. Елорданы  әлемнің  жиырмадан  астам  қаласымен  достық  және бауырластық  қатынастар  байланыстырады.  Бүгінде  Астана  халықаралық маңызы  бар   түрлі  форумдар,  конгрестер  мен  өзге  де  іс­шаралар  өтетін Еуразия   кеңістігінің  орталығына  айналды.  Соңғы  жылдар  ішінде Қазақстанның   елордасы  бірнеше  рет  барша  әлемдік  қоғамдастықтың  басты назарында   болды.  Елордада  Әлемдік  және  дәстүрлі  діндер көшбасшыларының   съездері,  Астана  экономикалық  форумы  және  өзге  де маңызды   халықаралық  оқиғалар  тұрақты  түрде  өтіп  келеді.  2010  жылы  желтоқсанда  Астанада  ЕҚЫҰ­ның  тарихи  саммиті,  ШЫҰ  мен  ИЫҰ­ның мерейтойлық саммиттері болып өтті. 2011 жылдың басында республиканың  елордасы  VII  Қысқы  Азия  ойындарының  қатысушылары  мен  қонақтарын  қабылдады.  Қазіргі  уақытта  Астана  «Expo­2017»  халықаралық  көрмесін  өткізуге арналған конкурсқа қатысуда және оны өткізуге басты үміткерлердің  бірі. Астана 1999 жылы шілдеде ЮНЕСКО­ның «Бейбітшілік қаласы» деген  сыйлығына ие болды. 2000 жылдан бері Қазақстанның бас қаласы Астаналар  мен ірі қалалардың халықаралық ассамблеясының мүшесі болып саналады.      2 Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің съезді   ҚР Президенті Н.Ә. Назарбаев бастамасы бойынша 2003 жылдың 23­24  қыркүйегінде Астанада алғашқы рет Әлемдік және дәстүрлі діндер  лидерлерінің съезді өтті. Алғашқы дінаралық форум жұмысына ислам, христиан, иудаизм, синтоизм,  индуизм, буддизм айрықша беделді өкілдері қатысты.    Форум жұмысына құрметті қонақтар ретінде Әділет министрі ­ Сауд  Аравиясы Патшасының арнайы өкілі А.Аль Аш­Шейх, вакуфтер министрі –  Египет Президенті арнайы өкілі М.Закзук, Жапония  экс­Премьер­Министрі  Ц.Хата, БҰҰ Бас Хатшылығы арнайы өкілі В.Сотиров сынды атақты  саясаткерлер ат салысты. Конфессия аралық форум өткізу жөніндегі Қазақстан бастамасын жүзеге  асырудың сөзсіз табысы болып Съезд өкілді құрамы мен қатысушылардың  жоғары деңгейі болды. Тарихта алғашқы рет әлемдік және дәстүрлі діндер басшылары бірге жиналды  және бірлескен құжаттар қабылдады. Христиандықтың барлық салалары,  православие, католицизм, протестанттықты қосқанда, ислам ойының басты  орталықтары және суннизм мен шиизм, иудаизм өкілдері, ірі азиат діндері  көрініс тапты. Съезд өркениетаралық және мәдениетаралық диалог глобальды үдерісіне  елеулі үлес болды. Форум әлемдік қоғамдастықтың өркениет дағдарысы мен  мәдени және діни айырмашылықтар негізінде шиеленістерін еңсеру,  толерантты, тұрақты әлем құру, тұрақты дамуға қол жеткізу   бойынша күшін  бейнеледі.  Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшылары өркениет арасындағы диалогты  ілгерілету бойынша халықаралық қоғамдастық күшін қолдай отырып  конфессия аралық диалог халықтар мен ұлттар арасындағы бейбітшілік пен  келісімді қолдаудың маңызды құралының бірі ретінде қарастырылған  Декларация қабылдады. Форум қатысушылары өздерінің рухани  құндылықтарды және жаңа мыңжылдықта бейбітшілікті қамтамасыз ету  мақсатымен диалог мәдениетін ілгерілету ісіндегі бірлікшілдігін нақтылады, діни айырмашылықтарды өшпенділік пен алауыздық құралы ретінде қолдануға жол бермеу үшін барлық күштерін салуға, және діндер мен мәдениеттер  глобальды келеңсіздіктерінің алдын алуға    дайындықтарын білдірді.  Көпжақты диалог пен әлемдегі шиеленісушілікті азайту бойынша ұжымдық  шешім қабылдау үшін конфессия аралық форум шақыру бойынша Қазақстан  бастамасы жалпыға бірдей ардақтауды және әлемдік қауымдастық мүшелері  жағынан кең қолдауға йе болғанын және қазіргі заман талабына тиісті жауап  болғанын атап өткен жөн. Ол халықтар арасында бейбітшілік пен келісімді  бекіту үшін әлемдік және дәстүрлі діндер алпауыт әлеуетін қолдану үшін  жаңа мүмкіндіктер ашады. 2006 жылдың 12­13 қыркүйегінде Астанада Қазақстан Республикасы  Президенті Н.Ә. Назарбаев төрағалық етуімен әлемдік және дәстүрлі діндер  лидерлерінің II Съезді өтті. Съезд жаңа, арнайы форум өткізуге салынған  «Бейбітшілік және келісім сарайы» ғимаратында өтті.  Іс­шараға 26 дін  лидерлері (оның ішінде ислам 7 өкілі, христиан 7 өкілі, буддизмнен 4 өкіл,  иудаизмнен 2 өкіл, синтоизм, даосизм, индуизм әрқайсысынан 1 өкілден және  2 халықаралық дін ұйымының басшылары) және Еуропа, Америка, Азия,  Африка және Жақын Шығыстың 26 елінен 14 құрметті қонақ ат салысты.  Барлық қатысушылар саны 160­тан астам адамды құрады. Астанаға алғаш рет  Ливиядан, Тайландтан, Армениядан, Оңтүстік Кореядан делегациялар,  сонымен қатар АҚШ, Швейцария басқа халықаралық діни ұйымдар  басшылары келді. Форумға құрметті қонақтар ретінде атақты саясаткерлер,  халықаралық ұйымдар, мемлекет басшылары қатысты.    II Съезд сенімді бекітуге және өзекті тапсырмаларды шешуде және бірлескен  әрекеттерді жасауда әлемнің негізгі конфессиялары арасында конструктивті  бірлестікті орнатуға бағытталған болатын. Съезд жалпы «Дін, қоғам және халықаралық қауіпсіздік» тақырыбында екі  бағыт бойынша: «Дін тұту еркіншілігі мен басқа діндер ізбасарларын  құрметтеу» және «халықаралық қауіпсіздікті бекітудегі дін  көшбасшыларының рөлі» өтті.  Форумның бірінші күнінде «Дінаралық диалог принциптері» қабылданды,  онда Съезд жұмысы барысында Форум қатысушылары басшылыққа алған  базалық құрамалар көрініс тапты.  2009ж. 1­2 шілдеде Астанада Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің III  Съезді өтті, оған Еуропа, Азия, Жақын Шығыс пен Америка 35 мемлекетінен  77 делегация қатысты. III Съезд басты тақырыбы ретінде рухани көшбасшылар – әртүрлі діндер  шіркеушілерінің рөлі орын алды, оларға   қазіргі қиын кезеңде толеранттыққа,  өзара сыйластық пен бірлестікке негізделген әлемді құруға ерекше үміт  артылған.  Съезд өткізудегі жаңа кезең болып сондай­ақ заманауи әлемдегі  бейбітшілікпен, келісіммен және диалогпен байланысты өткір мәселелерді  талқылау бойынша секциялық мәжілістерді құру болды. III Съездте  секциялық мәжілістер үшін келесі тақырыптар таңдалды:  1) Моральдық және рухани құндылықтар; 2) Әділеттілік, бейбітшілік пен қауіпсіздік;  3) Қоршаған орта мен үйлесімділік;  4) Диалог пен бірлестік;  5) Ынтымақтастық, әсіресе дағдарыс кезеңінде. Секциялық мәжіліс өткізудің  басты мақсаты – кез келген мәселені позитивті шешудегі рухани көшбасшылар рөлін арттыру, өзара сыйластық пен бірлестікке негізделген  толерантты әлемді қамтамасыз етуге олардың шамаға шақ үлестерімен  үйлесімде. Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің Съездін шақырту бастамасы,  өздігінен әмбебап бола тұрып, әртүрлі мемлекеттер, халықаралық және  үкіметтік емес ұйымдардың дінаралық және мәдениет аралық диалогты  жылжыту бойынша күштерін толықтыратындығын атап өткен жөн. Сондықтан  берілген форум ғаламшардағы бейбітшілік пен келісімді алға тарту үшін  тиімді диалогтық алаң ретіндегі мойындаушылыққа йе болды.  Форум  жетістіктерінің бастыларының бірі болып бір үстел басына тек дін  көшбасшылары ғана емес, сондай­ақ әлемдік қауымдастықтың көптеген  елдерінен келген достастық пен бейбітшілікті өмірге бірлікпен шақырумен сөз сөйлеген ықпалды саясаткерлер болды, ал оның күн тәртібі қазіргі заман  өзекті мәселелерінің кең өрісін қамтуға мүмкіндік береді.          Қазақстан осындай бағыттағы бастауларды қолдайды, 2014 жылдың 9­шы  желтоқсанында 19.00­де Бейбітшілік және Келісім Сарайында Қазақстан  Республикасының елордасы Астанаға ауысуына 16 жыл толғанға орай  "Арманға жетелей бер, Астана!" мерекелік концерті өтті.  Көрермендер егемен Қазақстанның жаңа астанасының құрылу тарихындағы  басты сәттерін еске түсіріп, олардың жалпы еліміз бен әрбір қазақстандық  үшін маңыздылығын сезінеді. Қазақстандықтар көзімен Астана қалай көрінеді? Адамдардың тағдырлары  Астана тағдырымен қалай байланысқан? 20­шы ғасыр жобасының құрылуымен мыңдаған отбасылар тарихы қалай байланысқан? Осының барлығын  өмірлерінде Астана маңызды рөл атқарған концерт жүргізушілері мен  бейнесюжеттердің кейіпкерлері баяндайды. Барлығы Астана қаласы  дамуының алғашқы жылдарын көріп, ол жылдардың қоғам дамуына берілген  әсерін көре алады. Астаналықтар мен Астана қонақтары алдында әйгілі қазақстандық әншілер  өнер көрсетеді: Жанар Дұғалова, Айгүл Иманбаева, Нұрболат Абдуллин,  МузАРТ, Арнау, Мархаба Сабиева, Айгүл Қосанова, The Jigits, Rin'Go,  Қайрат Баекенов. "Арманға жетелей бер, Астана!" –бұл әдеттегі концерт емес, Қазақстан  Республикасы астанасының құрылу тарихын баяндайтын нағыз театр  қойылымы. 5 желтоқсанда , сағат 17.00 Астана қаласындағы “Бейбітшілік және  келісім Сарайында” Қазақстандағы мәдениет, білім, вокалды­ инструменталды ән айту және спорт салаларындағы жоғарғы  жетістіктерге қол жеткізені үшін мүгедектігі бар адамдарға берілетін «ЖанШуақ» қоғамдық премиясының VII салтанатты тапсырылуы. Іс  шара «Шекарасыз мүмкіндіктер ­2014» акциясының шеңберінде  өткізілді.               «ЖанШуақ» премиясы мүгедектігі бар адамдарға, олардың  Қазақстандағы мәдениет, білім, вокалды­инструменталды ән айту, спорт  салалары және қолданбалы өнердің барлық түрінде жоғарғы жетістіктерге қол жеткізені үшін берілед. Сонымен бірге, премия жаңа таланттарды іздестіруге  жаңа алаң және ерекше рух күшінің көрінісі болып табылады.                «Шекарасыз мүмкіндіктер ­2014» акциясынының басты бағыты  мүгедек адамдарды қоғамның толық құқықыты бөліктері ретінде оларға  қоғамның қарым­қатынасын өзгерту болып табылады. Қазіргі кезде дүниежүзілік масштабта инклюзия процессі жүріп жатыр және іс шараның басты мақсаты­ әр адамның назарын осыған аудару. Акцияға  Қазақстанның барлық аудандарынан , жақын және алыс шетелдерден мүмкіндіктері шектеулі адамдар қатысады. Номинанттар дара жанрда немесе коллективті өнер көрсететін I, II, III группа  мүгедектігі бар азаматтар. Іріктеудің басты критериі – көрермендерге өзінің ерекше қабілеттерін  көрсетуге ынтасы. «Шексіз мүмкіндіктер» акциясының ұйымдастырушысы, басшысы және  идедеялық шабыттандырушысы Омарбеков Иран Елубайұлының  басшылығымен «Қазақстан мүгедектер конфедерациясы» Республикалық  Қоғамдық Брлестігі . Іс­шара «Нұр Отан» партиясының ұйымдастырушылық, идеологиялық және  ақпараттық қолдауымен өтеді. Бүгінгі күнде Қазақстанда 620 мыңға жуық мүгедектігі бар адамдар өмір  сүреді. Олардың көпшілігі талантты, мақсатты ержүрек адамдар. Жыл сайын «Шексіз мүмкіндіктер» акциясы мүмкіндіктері шектеулі мүгедек  адамдарға қоғамдық –әлеуметтік өмірге алға қадам басып, қиыншылықтар  мен денсаулық мәселелеріне қарамастан, өмір бақытты болу үшін  берілетіндігін барлығына дәлелдеуге мүмкіндік береді.  Олардың барлығы дерлік қиыншылықтың ұзақ жолы, адаптация, қайта ойлау,  қазіргі заман қоғамының үлкен бөлігі басынан кешірмеген өмір сүру  жағдайларынан өткен адамдар. Осындай іс­шараларға орай мүгедек адамдар бірте­бірте жемісті және  қаражаттан тәуелсіз, бір сөзбен айтқанда қоғамдық өзгерсістердің біртұтас  бөліктеріне айналады. Жоғарыда айтылған жұмыстарға «Нұр Отан» партиясының ерекше  қажеттіліктері бар азаматтардың белсенді өміріне кедергі келтіретін  барьерлерді жоюға бағытталған көмегі үлкен рөл атқарады. Номинанттардың марапаттау рәсімінде ҚР­ның әйгілі қоғамдық  қайраткерлері, білім беру, мәдениет және спорт саласының жарық өкілдері  қатысты. 2014 жылдың 17 қазан аралығында Астана қаласында орналасқан  Бейбітшілік және келісім сарайында «Әлем мәдениеті, руханият және  келісім» атты ұлтаралық ғылыми­практикалық конференциясы өтті. Конференция ұйымдастырушылары дүниежүзілік рухани мәдениет форумы  және Қазақстан халқы ассамблеясы. Дүниежүзілік рухани мәдениет форумына дайындық белсенді фазасына өтті. Планетадағы күнннен күнге ұлғайып, қиындап жатқат жағдай форумның  өткізуін тездетуіне негізгі себеп. Кез келген сәтте әлемдік қақтығысқа айналуы мүмкін жергілікті  қақтығыстардың саны өсуде. Дүниежүзілік соғыс туралы жиі айтылатын  болды. Сол себепті, дүние жүзін жаппай апатқа ұшырауын алдын алу ­біздің  мақсатымыз. Мерекелік шаралар шеңберінде 17 қазаңда Бейбітшілік және келісім  сарайының «Бесiк» залында сағат 14.00­де бұқаралық ақпарат құралдарына  арналған брифинг және 15.00­де «Әлем мәдениеті, руханият және келісім»  атты ұлтаралық ғылыми­практикалық конференциясы өтті. Ресми іс­шараларда 15­тен астам елдің өкілдері, сонымен бірге Аргентииа,  Австрия, Германия, Грузия, Ливан, Израиль, Индия, Испания, Қырғазстан,  Ресей, АҚШ, Украйна, Франция, Швецария т.б елдердің өкілдері қатысады. 17­18 қазан аралығында Дүниежүзілік рухани мәдениет форумының  дүниежүзілік ұйымдастырушы комитетінің кезекті отырысы өтті. Форумда оның өту жері, уақыты, күн тәртібі, дербес құрамы т.б. сияқты  негізгі принципті сұрақтар шешіледі Біз тек осындай жолмен, қарама-қарсыластыққа ұшыраған елдердің саясатшылары мен үкімет басшыларына әсер ете аламыз және оларды қарапайым халықтың жағдайын ойлауына күш салысамыз . Бейбітшілік және Келісім Сарайы Қазақстан жеріндегі бірлік пен  достастықтың, бейбітшілік пен ынтымақтастықтың белгісі. Елордада  Пирамида тәріздес сарайды салу Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың идеясы.  Жоба авторы белгілі ағылшын архитекторы Норман Фостер. Елордада Пирамида тәріздес сарай бой көтерсе, әрі онда түрлі ұлт, дін  өкілдері бас қосып, барша адамзатты бейбітшілік пен жақсылыққа жетелейтін  шешімдер қабылдаса деген идеяны Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев 2003 жылы Астана қаласында өткен Әлемдік және дәстүрлі діндер басшыларының І­ші  съезінде ұсынған болатын. Мемлекет басшысының идеясы съезге әлемнің  түкпір­түкпірінен жиналған түрлі конфессиялардың көшбасшыларының үлкен қолдауын тапты. Әлемнің ең жас елордасы Астана қаласында 2006 жылы  қайта қауышқан съезд делегаттары екінші бас қосуын жаңа, бірегей ғимарат –  Бейбітшілік және Келісім Сарайында өткізді. Бейбітшілік пен келісім сарайы Балама аты Статусы Орналасуы Биіктігі Ең соңғы қабат Ғимараттың ішкі ауданы Лифтілер Сәулетшісі Инженері Дүкендер саны Бөлмелер саны Пирамида мира Жалпы мағлұмат Құрылысы аяқталған Астана, Қазақстан Биіктігі 62 м 16 Техникалық сипаттамасы 25,5 мың м² 3 Дизайны мен құрылымы Foster and Partners Buro Happold Басқа да мағлұматтар 2 105  Ғимараттың сыртқы беті ішкі бейнені көрсететін әйнек және тас плиталармен  қапталған, ал пирамиданың төбесі, яғни күмбезі – елімізде тұратын түрлі ұлт  өкілдерін суреттейтін 130 ақ көгершін бейнеленген нағыз өнер туындысы  атақты суретші Брайн Кларктың витражымен безендірілген. Жаңа сарайдың салтанатты ашылу рәсімінде әлемнің классикалық  музыкасының жарық жұлдызы Монсеррат Кабалье өнерін паш етті. Сарай ішінде 1302 орынға арналған Опера залы, Atrium салтанат залы, «Бесік» конференция залы, көрме алаңдары, «Құланшы» галереясы, баспасөз  орталығы, Астана қаласының этникалық мәдени орталықтары, Халықаралық  мәдениеттер мен діндер орталығы, Түркі әлемінің академиясы орналасқан. 2009 жылдың 13 шілдесінде Астана қаласы әкімдігінің қаулысына сәйкес  «Бейбітшілік және келісім сарайы» Мемлекеттік коммуналды қазыналық  кәсіпорны құрылды. Сарай демалыс күндерінсіз жұмыс істейді. Экскурссиялар үш тілде – қазақ,  орыс және ағылшын тілдерінде өткізіледі. Бейбіштшілік және келісім сарайында:  Түркі әлемі академиясы  Мәдениет пен діндердің халықаралық орталығы     «Құланшы» заманауи өнер галереясы Астана қаласының этникалық мәдени орталықтары «Ежелгі пирамидалар асыл қазыналары» экспозициясы Ұлттық киімдер мұражайы «Сарайымыздың төрт тағаны дүниенің төрт бұрышына бірдей айқара есік  ашқан. Бұл ғимарат әлемнің әр тарабындағы барша ұлттар мен дін өкілдеріне дос  құшағын ашқан тәуелсіз Қазақстанның символы іспеттес» Н.Ә. Назарбаев ҚАЗАҚСТАН ХАЛҚЫ АССАМБЛЕЯСЫ 1995 жылғы 1 наурызда Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев Қазақстан  Халқы Ассамблеясын құру туралы Жарлыққа қол қойды.  Президенттің  алдында жаңа кеңес беріп, талқылайтын орган құрылды, ал оның басты міндеті азаматтық институттар мен мемлекеттің достастығының негізінде  айқындалған этностардың қызығушылығындағы бірігуді қамтамасыз  ету,  этностар арасында тиімді қарым­қатынастар жүргізу және бірдей мәдени,  құқықтық, саяси өрісті құру. Ассамблеяны құрудың негізгі идеясы 1992 жылы Қазақстан халықтарының бірінші форумында Президентпен айтылған болатын. Мұндай органды құру саяси тұрғыдан ғана емес, сонымен қатар жас, тәуелсіз,  көп ұлтты, көп конфессиялы мемлекеттің тұрақты даму тұрғысынан да қажет  болды. Өзінің он тоғыз жылдық тарихында, Қазақстан Халқы Ассамблеясы өз даму  жолының атап өтерлік эволюциясын жасады, оның негізінде этносаралық  шыдамдылық пен қоғамдық келісімнің қазақстандық моделі орнады, ал қазіргі таңдағы атауымен айтсақ Н. Назарбаев моделі.  Бұл модель Біріккен Ұлттар ұйымында, ЕҚЫҰ құрамындағы елдерде, ірі  халықаралық форумдар өткен Копенгаген, Нбю Йорк, Вена, Женева тәрізді  мемлекеттерде көрсетілді. БҰҰ Бас хатшысы Пан Ги Мун өзінің Қазақстанға келген іс­сапарында  Қазақстан Халқы Ассамблеясның жұмысымен жақынырақ танысып,  Ассамблеяның қағидаттары толығымен БҰҰ­ның қағидаттарымен сәйкес  келетіндігін атап өтті. Қазақстандық модель Қазақстан халқы Ассамблеясы мен ЕҚЫҰ азшылық  ұлттар істері бойынша жоғарғы комиссарының жақын қарым­қатынасының  бағыттарының біріне айналды. Ассамблея бүгінде конституциялық орган, ол Төраға – Елбасымен  басқарылады және Конституцияның кепілі болып табылады. Бұл жағдайлар  оның жоғарғы беделін айқындайды.Ассамблеяға Қазақстанда тұратын  әртүрлі этностық топтардың  411 өкілі кіреді.  Аудандарда Ассамблея құрылымын облыс әкімдері басқарады. Төрағаның  екі орынбасары этностық бірлестіктердің атынан ҚР Президентінің  басқаруымен Ассамблея Кеңесінің ұсынуы бойынша және ротациялық  негізде сайланады. Кеңеске республикалық этно­мәдени бірлестіктердің өкілдері, қоғам  қайраткерлері, Парламент депутаттары, министрлер, облыс  әкімдері кіреді.  Этнос аралық, конфессия аралық қарым­қатынастар мемлекеттік саясаттың  негізгі арқауы болып табылады, ол ұлттық бірлік пен қоғамдық  келісімге бағытталған. Қазақстанда 100 ден аса этнос өкілдері өмір сүреді, ҚХА қамқорлығында 818 этно­мәдени бірлестіктер әрекет етеді, оның ішінде 24­і республикалық  дәрежеде, 267­ аудандық, жергілікті атқарушы органдардың есептік  тіркеуінде 156 қалалық және 371 аудандық бірлестіктер бар. ҚХА қызметінің негізіне ҚР Конституциясы, 2008 жылы қабылданған ҚР  «Қазақстан Халқы Ассамблеясы туралы» Заңы,  орташа  мерзімдіҚазақстан халқы Ассамблеясының даму Концепциясы (2020  жылға дейін) салынған. Ассамблеяның жоғарғы органы сессия болып табылады, ол  Елбасының төрағалығымен өтеді.Оның барлық шешімдері мемлекеттік  органдар мен азаматтық қоғамның институттарының қарастыруына міндетті  болып табылады. Қазақстан халқы Ассамблеясының 19 жылғы даму жолында, сессияда  мемлекеттің дамуы бойынша маңызды сұрақтар қарастырылды, оның  ішінде Жаңа Конституцияны қабылдау бойынша референдум,  Қазақстанның зайырлы мемлекет ретінде құрылуы мен дамуы туралы  стратегия, Қазақстанның ұлттық бірлігінің Доктринасы.  Жұмыс істейтін орган болып Президент Әкімшілігінің құрамында жеке  бөлім болып табылатын Қазақстан Халқы Ассамблеясының  Хатшылығы болып табылады. Оның қоғамдық қарым­қатынас пен  мемлекеттік басқаруға қатысуындағы тиімділігі мен әрекеттілігінің негізі  осында жатыр. Ассамблеяның басты ерекшеліктерінің бірі еліміздің Парламентінде  кепілдік уәкілдік ретінде – жоғарғы заң органдарында этностық  топтардың қызығушылығындағы уәкілеттік орган болып табылатындығы. Парлымен Мәжілісінің 9 депутаты Қазақстан Халқы Ассамблеясының атынан  сайланады және халқымыздың барлық этностарының қызығушылықтарын  көрсетеді.Сонымен қатар,Парламенттегі қазақстандық этностық  бірлестіктердің уәкілеттілігі олардың саяси паритялар арқылы уәкілетті  органдарда тікелей қатысуының негізінде жүзеге асырылады.    Ассамблея атынан сайланатын Депутаттар заң шығару процессіне белсенді  қатысады және заң шығару бастамасының құқығын қолданады. Барлық  қабылданатын заңдар, этнос аралық қарым­қатынасқа байланысты,  депуттармен жүргізілетін тиісті сараптамадан өтеді. Әр түрлі дәрежедегі масилхаттардағы сайлаудың нәтижелері  бойынша 3334 этностық топтардың өкілдеріне 683 депутат қатысты. Облыстық маслихаттар дәрежесіндегі этностық  топтардың депутаттарының үлесі 22,9 % құрайды, аудандық дәрежеде – 17,6 %, қалалықмаслихаттар дәрежесінде – 28,3 %, бұл қазақстанның  этнодемографиялық құрылымын және этностардың территориялық  орналасуын көрсетеді.  Қазақстандағ этнос аралық қарым­қатынастар қағидатты түрде   саясатсыздандырылған. ҚР «Саяси партиялар туралы» Заңының 5 бабына  сәйкес әулеттік, діни, ұлттық, нәсілдік, әлеуметтік қырқыстың тұтануына  бағытталған әрекеттер немесе мақсаттардағы саяси партиялардың әрекет  етуіне және құрылуына жол берілмейді. ҚР 39 бабының 2 тармағында ұлтаралық келісімнің бұзылуына алып келетін  кез­келген әрекеттер конституцияға сәйкес емес болып танылады делінген. Барлық этностық топтардың бірдей азаматтық­құқықтық және қоғамдық  дәрежесі бар. Олардың өкілдері кейбір халықаралық стандарттарда  орнатылған ұлттар азшылығы түрінде шықпайды, толық құқығы  бар Қазақстанның бірлігі бар халқының азаматтары ретінде шығады.  Қазақстандық модель көбінде «төменде» орналасты этностардың қоғамдық  бірлестіктерінің негізінде, мемлекет пен этностық­мәдени бірлестіктердің  атынан азаматтық қоғамның институттарының қарым­қатынасының негізінде. Қазақстандық модельде шоғарландырушы қағидат бар – «Әртүрлілік  арқылы бірлікке қол жеткізу». Мәдени көптілікті сақтау мен жоғарылатуға  этностық тілдер мен мәдениеттің қолдауы бойынша  мемлекеттің өзгеріссіз саясаты ықпал етеді. Елбасымен «Үш тұғырлы тіл» бағдарламасы белгіленді, ол қазақ, орыс  және ағылшын тілдерін толықтай меңгеріп шығуға мүмкіндік береді.  Барлық  этностардың тілдерінің дамуына максималды жағдай жасалған. Елімізде ұлттық тілді оқытатын 214 мектеп жұмыс жасайды: 76 өзбек,  түрік, тәжік тілдерін оқытатын толық метеп, 138 аралас мектептер. 190 это­ жандандыру кешендері және лингвистикалық мектептер ашылған. Ұлттық театрлар жұмыс жасайды: 14 орыс, ұйғыр, кәріс және неміс (ТМД­ дағы жалғыз), өзбек. 37 этностық БАҚ құрылған (15 тілде орыс, өзбек, ұйғыр, украин, неміс, кәріс,  дүнген, түрік, әзірбайжан, татар, белорусь, еврей, армян, курд тілдерінде  эфирге шығатын), олардың ішіндегі ең ірілері республикалық бюджеттен  қаржыландырылады. Этнос аралық мәселелердің жаңғыртылу мәселелерінің аса маңыздылығын  есепке ала отырып, Қазақстан Халқы Ассамблеясының жанында Сарапшы­ журналисттер Клубы құрылды.Этносаралық қарым­қатынастарды болжау  мен талдау мақсатында Этносаралық қарым­қатынастарды зерттеу  бойынша орталық және Ғылыми­сараптамалық кеңес қызмет етеді. Этносаралық қарым­қатынастар қызметін қаржылық қолдау үшін  Ассамблеяның Қоғамдық Қорлары құрылған. Алматы қаласы мен 10 облыста Достық үйлері қызмет жасайды, Астанада  Елбасының бұйрығы бойынша салынған – Бейбітшілік және келісім  сарайы. Осы жерде Қазақстан Халқы Ассамблеясының жал сайынға  сессиялары, әлемдік жне дәстүрлі діндер съездері, маңызды іс­шаралар  өткізіледі.  ҚХА қызметінің негізге бағыттарының бірі шекаралас қарым­қатынас, басқа  мемлекеттермен қарым­қатынас орнату, Қазақстанда тұратын этностық  топтардың өкілдері болып табылады. Қазақстан Халқы Ассамблеясымен Жалпыресейлік қоғамдық мекемесімен  Ресей Халқы Ассамблеясымен, РФ Татарстан Халқы Ассамблеясымен,  Қырғызстан Халқы Ассамблеясымен мәдениетаралық диалогтың келешегі  бойынша, жүзеге асыруға болады деген бірлесіп жасайтын жобалар; жалпы  азаматтық құндылықтар мен толеранттылықты сақтауды жүзеге асыру  бойынша ынтымақтастық туралы келісімге қол қойылды. 2010 жылдан бастап «Память во имя будущего»атты халықаралық жоба  жүзеге асырылуда, 31 мамыр Саяси репрессиялар құрбандарын еске алу  Күнінде жыл сайын жобаның шеңберіндегі іс­шаралар жүргізіледі.  Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия Ұлтты Университетінде Қазақстан Халқы  Ассамблеясының кафедрасы, этносаралық және діндер толеранттылығының  ЮНЕСКР кафедрасы ашылған, ҚХА қамқорлығында Р. Сулейменов атындағы Шығыстану Институтында ЮНЕСКО кафедрасы қызмет жасайды. Ассамблея өкілдері тәжірибе алмасу мақсатында әр­түрлі елдерді болды.  Қазақстанның ЕҚЫҰ­да уәкілеттілігі мерзімінде Этносаралық  толеранттылықтың Қазақстандық моделі мемлекеттердің және  қатысушылардың тілдеріне аударылды, бұл тағы да этносаралық қарым  қатынас пен қоғамдық келісім саласында Қазақстанның мақсаттарының  мойындалғандығын және халықаралық беделін растайды.    Тәжірибе алмасу үшін ҚХА Хатшылығы тәжірибе зерттеу үшін 60 мәрте не  одан көп шетелдік уәкілдерге (Франция, Германия, Ұлыбритания, Турция,  АҚШ, Швеция, Қытай, Ресей, Испания, Голландия, Израиль жне т.б.)  барды,  бұл Қазақстан Халқы Ассамблеясының қызметіне деген қызығушылықты  білдіреді. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаев 2009 жылдың      3  қазанында Әзірбайжан Республикасының Нахчыван қаласында өткен  Түркітілдес мемлекеттер басшыларының ІХ Саммитінде түркі өркениетінің  жалпыадамзаттық өркениеттегі алатын орнын бағамдап, түркі әлемінің  өткенін, бүгінін және болашағын зерттейтін халықаралық ғылыми орталық  құру туралы ұсыныс жасады.   Ұсыныс түркітілдес мемлекеттер тарапынан  қолдау тауып, 2010 жылдың 25 мамырында Қазақстан Республикасының  елордасы – Астана қаласында ғылыми орталық – Түркі академиясы құрылды.          Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 21 қазандағы №1090  қаулысымен жарғылық капиталына мемлекет 100% қатысатын «Түркі  академиясы» коммерциялық емес акционерлік қоғамы (бұдан әрі – Түркі  академиясы) құрылды. Аталған Қаулының 5­тармағына сәйкес Астана қаласының әкімдігі Түркі  академиясын орналастыру үшін Қазақстан Республикасының заңнамасында  белгіленген тәртіппен Бейбітшілік және келісім сарайы ғимаратын жалға  берді. Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Мемлекеттік мүлік және  жекешелендіру комитетінің 2010 жылғы 3 қарашадағы №721 бұйрығымен  Түркі академиясының Жарғысы бекітілді.          Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 21 қазандағы №1090  «Түркі академиясы» коммерциялық емес акционерлік қоғамын құру» туралы  Қаулысы және Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің  ұсынысы (08.11.2010, №1­04­1­2/2921) негізінде Қазақстан Республикасы  Қаржы министрлігінің Мемлекеттік мүлік және жекешелендіру комитетінің  2010 жылғы 9 қарашадағы №735 бұйрығымен Түркі академиясының  Директорлар кеңесі сайланды. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың 2010 жылғы 16  қыркүйекте Стамбұл қаласында өткен Түркітілдес мемлекеттер  басшыларының 10­Саммиті нәтижесіндегі тапсырмаларын (8­тармақ) және  Қазақстан Республикасы Премьер­Министрі К.Мәсімовтің 2011 жылғы 13  желтоқсандағы №12­34/7262 тапсырмасын (12.7­тармақ) іске асыру бойынша: ­  Түркі тарихы мұражайы және Түркі кітапханасының жұмысы  жандандырылуда; ­  «Түркі академиясы» халықаралық ұйымын құру туралы Келісімге 2012  жылы 23 тамызда Бішкекте өткен Түркі кеңесінің ІІ Саммитінде қол қойылды. Халықаралық мәдениеттер мен діндер орталығы  Мәдениеттер мен діндердің халықаралық орталығы Қазақстан Республикасы  Дін істері агенттігінің ведомствоға қарасты ұйымы болып табылады.  Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Әлемдік және  дәстүрлі дін лидерлерінің ІІ съезінде көтерген бастамаларын жүзеге асыру  жоспарына сәйкес құрылған. 2008 жылдан бастап Орталық өз қызметін Бейбітшілік және келісім сарайында бастады. Мәдениеттер мен діндердің халықаралық орталығы келесі мақсаттарда  құрылды: • Қазақстанның мәдениетаралық және конфессияаралық диалог орталығы  ретіндегі рөлін жаңа деңгейге көтеру; • Қазақстан аумағын мекен етуші халықтардың бейбіт қатар өмір сүруінің  және өзара толысуының көп ғасырлық тәжірибесін тарату; • Қазақстан Республикасы халқының рухани, білім және мәдени деңгейінің  қалыптасуына мүмкіндік туғызу; • Жақын және алыс шетел елдері арасында мәдени, конфессионалдық және  өзге байланыстарды белсендендіру; • Қазақстан халқының өзінің мәдениетін, дінін, тілін, өзіндік ерекшеліктерін,  жүйе құндылықтарын сақтау және дамытуға құқықтарын қорғауды  қамтамасыз ету және жағдайлар жасау; • Шыдамсыздыққа, ксенофобияға, діни наным үшін құдалауға қарсы әрекет  бойынша ұсыныстар құру; • Діни экстремизм мен терроризм қаупін алдын алуда халықаралық бірлестікті дамытуды кеңейту; • Мәдениет пен дін өкілдерімен кең ұйымдастырушылық жұмыстарды жүргізу. Орталық көп қырлы қызметінің маңызды тапсырмаларының бірі болып  әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшылары Съезді бастамасын насихаттау  табылады және дінаралық, этникааралық және мәдениет аралық диалогты  дамыту бастамасын алға тартушы шетелдік ұйымдармен тиімді және  конструктивті өзара қатынасты жөнге келтіру. Құрылғаннан бері Мәдениеттер мен діндердің халықаралық орталығын  философия ғылымдарының докторы, профессор Әбуов Айдар Парқұлұлы  басқарып келеді. Оның 100­ден астам еңбектері отандық және шетелдік  басылымдарда жарық көрген. А.П. Әбуов Әлемдік және дәстүрлі дін  лидерлері съезінің хатшылығы құрамына кіреді, Әлемдік және дәстүрлі дін  лидерлері съезінің бастамаларын жүзеге асыру жөніндегі Өкілетті тұлға болып табылады Орталықтың кадрлық құрамы Қазақстанның ғалымдары, дінтанушылары,  философтары мен саясаттанушыларынан құралған. «ЭКСПО­2017» көрме кешенінің құрылысы Мемлекет басшысы «Астана ЭКСПО­2017» көрме кешенін салу  жұмыстарының кестесімен танысты, сондай­ақ капсуласын салып, құрылыс  жұмыстарын бастап берді. Нұрсұлтан Назарбаев Астана қаласының мәслихат депутаттарымен, негізгі  мердігер ұйымдар басшыларымен және инвесторлармен әңгімелесті. Өз сөзінде Мемлекет басшысы бүгін «ЭКСПО­2017» нысандарының құрылыс  жұмыстары басталғанын атап өтті. – 2017 жылы елордамыздың жиырмажылдығы көрменің ашылуымен тұспа­тұс  келді. Осы жылдар ішінде мен Астананың көптеген нысандарының құрылысын бастап бердім, ал бірақ дәл мұндай нысанды біз салған емеспіз. Бұл іс жүзінде Астананың бірегей инновациялық ғимараттары бар жаңа орталығы болады.  Бұл ретте нысандардың басым көпшілігі желдің күшін, күн және өзге қуат  көздерін қамтитын «жасыл» энергиямен қамтамасыз етілетін болады. Кешен  Назарбаев Университеті үшін базаға айналады, оның студенттері мен  ғалымдары жаңа технологиялар әзірлей алатын болады, – деді Қазақстан  Президенті. Нұрсұлтан Назарбаев кешен құрамында 4 мың пәтер, жаңа қонақ үй,  Конгресс­холл, сондай­ақ ұзындығы 500 метрлік «жабық қала» салу  жоспарланып отырғанын айтты. – Жабық аймақта ойын­сауық және сауда орындары орналасады. Басты  павильонның өзі диаметрі 80 метр және биіктігі 100 метр шар пішіндес  болады, онда халықаралық павильондар орналасады. Бұған қоса, барлық  қажетті нысандары бар аллея жасалады. Жалпы, кешенді салуға өте көп  құрылысшы қатысады, шағын және орта бизнестегілер көптеген жұмыс  орындарын аша алады. Бұл орайда негізгі мақсат – құрылысқа қазақстандық  мердігер ұйымдарды тарту. Бұл үшін оларға өз деңгейлерін көтеруге, жоғары  сапа мен кәсіби шеберліктерін көрсетулеріне тура келеді, – деді Мемлекет  басшысы.  Қазақстан Президенті «ЭКСПО­2017» әлемдік қоғамдастыққа елордамыздың  да, күллі еліміздің де жетістіктерін көрсетуге мүмкіндік беретінін жеткізді.      – Көрменің өзін өткізумен қатар біз бай мәдениетімізді, тарихымыз бен  өнерімізді көрсетуге тиіспіз. Осының барлығы Үкіметтің, қала әкімдігінің,  барлық министрліктер мен ведомстволардың зор үйлесімді жұмысын талап етеді. Біз бұл маңызды міндетті атқара аламыз және әлем алдында мүлде жаңа сапада көрінеміз деп сенемін, – деді Нұрсұлтан Назарбаев. Негізгі құрылыс­монтаж жұмыстары 2014 жылғы мамырдан 2016 жылғы  желтоқсанға дейін жоспарланған. «Астана ЭКСПО­2017» көрме кешенінің  жалпы аумағы – 174 гектар, мұнда аумағы бір миллион шаршы метрден астам  нысандар құрылысы жоспарланып отыр. Көрме аймағында Қазақстанның Ұлттық Павильоны, халықаралық,  тақырыптық және корпоративтік павильондар, сауда және ойын­сауық  нысандары орналасады. Көрмеден тыс аймақта конференция орталығы,  баспасөз орталығы, төбесі жабық қалашық, тұрғын үйлер мен қонақ үйлер  құрылысы жоспарланған.  2. Пирамида­ геометриялық фигура  1.  «Алтын қима» тарихы   2.  «Алтын қиманы» сәулет өнерінде пайдалану.  3.   Бейбітшілік  пен  Келісім  сарайы  да  «алтын  қима»  қағидасын   сақтау арқылы салынғандығы туралы пікірді зерттеу.  Пирамида (көне грекше:  πυρα ίς — зәулім) — жақтарының бірі  μ көпбұрыш (Пирамида  табаны)  (кейде үшбұрыш  болуы  да  мүмкін),  ал   қалған жақтары бүйір  жақтары)  төбесі  (Пирамида  төбесі)  ортақ  болып   келетін үшбұрыштардан  тұратын  көпжақ.  Пирамида  (архитектурада)   ­пирамида үлгісіндегі  алып  құрылыс.  Пирамида  тұрғызу  негізінен  көне   заманда  етек алды.  Оны  ежелгі  Мысыр  перғауындарының  қабіріне   ескерткіш  белгі (Гизадағы Хеопс Пирамидасы, т.б.) ретінде тұрғызатын  болған.  Кейбір  Пирамидалар  ғибадатхана,  қазына  қоймасы  рөлін  атқарып   келді. Пирамидаға  ұқсас  құрылыстар  (ғибадатхана  тұғыры,  космол.   құрылыстар) Орталық және Оңтүстік Америка жерінде (б.з. 1­мыңжылдығы)  де кездеседі. Ежелгі  Рим  мен  Жаңа  Еуропа  өнерінде  Пирамида  үлгісі   мемориалды құрылыстар тұрғызу ісінде қолданылды.  3.«Алтын қима» тарихы       Алтын бөлік туралы ежелде философ және математик Пифагор өз  күнделігіне енгізген. Пифогор алтын бөлікті мысырлықтар мен  вавилондықтардан алды деген жорамал бар.Бұған Хеопс пирамидасының  пропорциясы,храмдардың, бетмүсіндердің,  Тутонхомон моласындағы  әдемілеу куә. Египеттік шеберлер пирамида жасағанда да алтын бөлуді  қолданған.Француз сәулеткері Ле Корбьзе Сети 1 Абидос фаронның   храмындағы рельфтен және Ремсес фароның  бейнелеуші рельфтен пішіндердің прапорциялары алтын бөлудің  шамаларына сәйкес екенін  анықтаған.   Ертеде  қайта  жаңару  дәуірінде  қандай  да  болмасын  бір  суретте   айқын нүктелер бар екенін ашқан.Оларды көру орталықтары деп аталған.  Суретте көлденең немесе ұзындық форматы маңызды емес. Ондай нүктелер  төртеу–ақ, олар бейненің шамасын көлденең немесе   ұзындықтарын алтын  қимамен бөледі,    яғни  олар  жазықтықтың  сәйкес  шетерінен  шамамен  3/8   және  5/8 қашықтықта  орналасқан.Сол  замандағы  атақты  суретшілер   бейнелеу  түрін  алтын қима деп атаған.  Ежелгі грек геометриялары = x/(r­x)   пропорциясын  орындалатын ұзындығы  r кесіндісі  x  r­x бөліктеріне бөлу туралы есептерге мән берген.  Есеп  орта  және  шеткі  қатынастарына  бөлу  деген  атауға  ие  болды.  Бізге жеткен көне әдбиеттерде шеткі және орта қатынасында кесіндіні бөлу  туралы  алғашқы рет  Евклид бастауларында б.з.д үш жыл шамасында, ол оны  дұрыс  бесбұрышты  салу  барысында  қолданды.  Итальяндық  математик   Леонарда  До  Винчидің  досы  әрі  замандасы  –  Лука  Пачоли,  осы  бөлуді   ғажайып пропорция  деп  атаған.  Леонарда  До  Винчи  бұған  алтын  қима   деген  атау берген.  R =1 қабылдап, пропорциядан  x 2 +x1 ­1­0 теңдеуімізді аламыз.  Бұл теңдеудің оң түбірі X= ( 5­1)/2 = 0/6180339………..тең  Алынған  q    сан  әрпімен  белгіленеді.2/  (5  ­  1)  =  1,  6180339………сан  да  қарастырылады.  Эстетикалық түсінік тұрғысынан қарағанда алтын қима бейнелеу  және сәулет өнеріне  жиі  пайдаланады.   Мәселен  егер  ғимарат  қасбетін  екі  бөлікке  бөлу қажет болса, оларда  алтын қима қатынасымен қарастырсақ әдемірек болып шығады.   Қабырғаларының ұзындықтарының қатынасы q  болып  келетін  тік төртбұрыш қабылдауға жеңіл. Ежелгі грек сәулет туындысы – Парфеноның қысқа жағы  сегіз бағанадан, ал ұзын жағы он жеті бағанадан тұрады. Ғимарат биіктігінің  оның ұзындығына қатынасы 0.618­ тең . Егер Парфенон ғимараты алтын қима  бойынша бөлетін болсақ, онда қасбеттің сол немесе сол сияқты түрлерін   аламыз.  Алтын  қима  тарихы  атақты  итальяндық  математик  сопы Пизадан   шыққан Леонардо есімімен  (Фибоначи деген атпен танымал) тығыз  байланысты.  Ол  шығысқа  жиі    сапар  шегіп,  Еуропаны  үнді  (араб)  сандарымен таныстырған. 0,1,1,2,3,5,8,13............. т.б сандар Фибоначи  қатары деп  аталады.  Шектес  сандар  қатарының  қатынасы  алтын  қима   қатынасына жуықтайды.  4 «Алтын  қиманы»  сәулет өнерінде пайдалану.  «Алтын  қима»  —  гармониялық  бөлу,  шеткі  және  орта  қатынаста   бөлу  –  берілген  АВ ≈ кесіндісін  оның  үлкен  бөлігі  (АС)  сол  кесінді  (АВ)  мен  оның  кіші   бөлігінің  (СВ) пропорционал  ортасы  болатындай  етіп  екі  бөлікке  бөлу.   Ал  АВ  =а  кесіндісінің  Алтын қимасын алгебралық жолмен табу  a:x = x (a­ x) теңдеуін (мұндағы  х=АС) шешуге келіп тіреледі.  Бұдан  х=(√5­1)а/2 0,62  а  болады.  х­тың  а­ға  қатынасын  шамамен  2/3,  3/5,5/8, 8/13,  13/21,...  т.б.   бөлшектер  арқылы  өрнектеуге  болады,  мұндағы  2,  3,  5,  8,  13,  21,...,  –  Фибоначчи  сандары.  Алтын  қима  ертедегі  грек  ғалымдарына  белгілі   болған.  Евклидтің «Негіздерінің» 2­кітабында алтын қиманы геометриялық  салу жолы x(a+x) = a2 квадрат теңдеуін шешумен пара­пар екендігі  көрсетілген. Евклидтен кейін алтын қиманы Гипсикл (біздің  заманымыздан   бұрынғы  2  ғасыр),  Папп  Александрийский  (біздің  заманымыздан бұрынғы   3  ғасыр),  т.б.  зерттеген.  Алтын  қима  немесе  оған  жақын  пропорционал  қатынастар  көптеген  әлемдік  өнер  туындыларының  композициялық   құрылымына  негіз болған. Сондықтан алтын қима 15 – 16 ғасырларда өнерде,  әсіресе сәулет өнерінде, т.б. кеңінен  қолданыла  бастады.  Алтын  қима   терминін  15  ғасырдың  аяғында  Леонардо  да Винчи  енгізген.  Табиғатта   жиі  кездеседі.  a  және  b  екі  саны  (a+b)/a  =  a/b  өрнегін қанағаттандырса,  онда олар алтын қатынасты сақтайтын болады, бұл жағдайда a/b алтын  қатынасына  тең  болады.  Бұл  шама  тікелей  Фибоначи  сандарына   байланысты.  Бұл  құрылымды Леонардо да Винчи өз өнерінде пайдаланған. Бұл құрылым  табиғатта кеңінен кездеседі:  гүлдер  спиралынан  адам  денесінің   симметриясына  дейін.  Әдетте  бұл пропорцияны  юнанның   бірге  деп  те)  әрпімен  белгіленіп  мынаған  тең болады:  φ   (сонымен     Математикалық қасиеттері    Бесжұлдыздағы алтын қатынас  φ— иррационал алгебралық сан, келесі теңдеулерінің кез келгенінің оң шешуі  болсын    дегенді шынжырлы жарнақпен көрсетеді мұндағы  сәйкес  бөлшектер  қатар  келе  жатқан  Фибоначчи  сандары   қатынасы  болып табылады  Дұрыс бесжұлдызда әр сегмент оны қиятан басқа сегменттермен алтын  қатынаста бөлінеді   . Осылайша,  .  (яғни  көк  кесіндінің  жасылға  қатынасы,  және  қызылдың  көкке,   жасылдың  күлгінге  қатынасы  φ тең).  Және бір өрнектелуі:  Алтын қатынас тұрғызу    5.   Бейбітшілік  пен  Келісім  сарайы  да  «алтын  қима»  қағидасын   сақтау арқылы салынғандығы туралы пікірді зерттеу.   Пирамиданың табаны –оның ұзындығы 62м  шаршы.Пирамиданың биіктігі  62 м. Схемасын сызайық:      S    ОК  табан  қабырғасының  жартысы  болғандықтан,    OK=31м,  өйткені       62/2=31. SO=62 м.              Пирамида   қырының ұзындығы: 2­есеп:  Егер  пирамидаға  бір­бірімен  жанасқан  үш  сфераны  іштей   сызып, төменгі сфераның радиусын есептейік:   Алдындағы есепте көрсетілгендей, ОК – табан қабырғасының жартысы:       Пифагор теоремасы бойынша:                                                                                     Осы  табылған  радиустың  пирамида  табан  қабырғасы  ұзындығының  жартысына қатынасын есептеп көрейік:     Көріп отырғанымыздай қатынас алтын қиманы береді. Архитектор  Норман  Фостердің  туындысы  Бейбітшілік  пен  келісім  сарайы 15 метр төбеде орналасқан биіктігі 62 м тең пирамида. Осы ақпаратқа  байланысты мына  бір есепті қарастырайық:  Алтын қима саны :   тең болады. Енді суреттегі берілгендедің қатынасынан осы санда алуға тырысайық.   Пирамида биіктігінің  «жасанды төбе»  биіктігіне қатынасы:          . Енді осы санның:                  Төбенің диагоналін есептеп, оның пирамида биіктігіне қатынасын  есептесек те, алтын қимамен байланысты сан алуға болатынын көреміз: ІІІ. Қорытынды  Барлығы атайтындай, әлемнің сегізінші таңғажайыбы биіктігі 62 метр және негізіндегі ені де сондай түзу пирамида пошымында салынған. Ғимарат өзі  жасанды  он  бесметрлік  үйінді  үстінде  орналасқан.  Сарай  2006  жылы  «Бейбітшілік  және  дәстүрлі  дін  көшбасшыларының  съезін»  өткізу  үшін  арнайы  салынған.  Ғимарат  негізінде  —  шаршы  бір  жағымен  61,80339887  метр, биіктігі — 61,80339887 метр, бұл «Фибоначчи кесіндінің теп­тең етіп  екіге бөліну» принципіне сәйкес келеді.  Атақты ағылшын сәулетшісі Норман Фостер өзінің жобасы үшін діни  жаққа қатысы жоқ пошымды арнайы таңдап алды. Тек осы жер ғана барлық  әлемдік дәстүрлі діндер өкілдерінің конфессиялар арасындағы қатынасына  қызмет етеді. Бейбітшілік және келісім сарайы – бұл толеранттық идеясының  апофе­озі іспеттес, Қазақстан халықтары бірлігіне ескерткіш, оның үйлесімдік пен гуманитарлық құндылықтарға ұмтылуы. Дәстүрлі дін және конфессия  басшыларының басқосуларын өткізу үшін пирамиданың  жоғарғы жағында  Қазақстан байрағының ұлттық түсімен әшекейленген 200 орындықты зал  орналасқан. Жалпы ауданы 25,5 мың шаршы метр.Сарайда 1,5 мың орындық  опера залы, қысқы бақ, көрме залдары, баспасөз орыны, діни конфессция  кеңселері, мұражай, кітапхана, ал жоғарғы залы Конференция залы  бар.Бейбітшілік және келісім сарайының ең биігіндегі  Бесік залында әлемдік  көшбасшыларының конференциясы өткізілді. Қазақстандағы түрлі ұлт  өкілдерінің әйнек мұнараағы 130 көгершін бейнелейді.Мұнара жобасының  авторы­ ағылшын  суретшісі Б.Кларк. Бейбітшілік және Келісім сарайы  әлемнің сегізінші кереметі атанды  Әлемде барлығы уақыттан қорықса, тек уақыт қана пирамидадан қорқады. Ежелгі мысырлықтар солай деп айтқан және өздерінің жұмбаққа толы  пирамидаларын тұрғызған, перғауындарының аттарын уақыт және кеңістік  аралығында мәңгіге аттарын қалдырған. Пирамида, қатты және  қырлы, бізге мәңгіліктің мызғымас символы ретінде жетіп отыр.  Астанадағы Бейбітшілік және келісім сарайына ұқсас архитектуралық культті нысан бүкіл әлемде жоқ. Әрине, әртүрлі діни дәстүрлерді өз шаңырағы астына жинайтын ғимараттар баршылық, бірақ қазақстандық ғибадатхана – бұның  олардан өзгешелігі құрылымдық диалогқа арналған бір үлкен алаңның болуы.  Әртүрлі әлемдік дәстүрлі діндер өкілдері жиналатын жерде Мәдениет  мұражайы, Өркениет университеті, 1500 орындық Опера театры  орналастырылғандығы өте орынды. Болат, алюминий, көптеген арнайы шыны  құрылымдар, бірегей техникалық идеялар, архитектуралық  жаңашылдық – ғимарат шынында да таңғажайыпқа ұқсайды. Панорамалы  лифт барлық ниет білдірушілерге жасыл террассалар мен пирамида төбесінен құйылып тұрған жарық ойынына сүйсіне қарауға мүмкіндік береді. Тағы бір  қызықты жайт: шыңға жаяу шығуға болады: қазір «Астананың аспалы  бақтары» аталатын толқынды баспалдақтары арқылы жүруге тура келеді.  Қысқасы, сыртынан қарағанда да көз тоқтатарлық жерлері бар: Фостердің  ұлы пирамидасы Есілдің екі жағалауынан да көрінеді. Ал түнде оның шыңы  ішінен жанып тұрады.  Бейбітшілік  және  келісім  сарайы   —  Астананың  назар  аударарлық  орны. Пирамида әртүрлі діндердің, этностар мен мәдениеттің бірлік белгісі,  халық пен елдің ашықтық белгісі болды. Мен – Қазақстанның патриотымын.  Іргетасы дүниенің төрт бұрышына бірдей қарап, ұшар басы күллі адамзатқа  мейір­шапағатын төккен күнге қарай ұмтылған пирамиданың кескін­ келбеті бар  әлемге  айқара  есік  ашып,  ортақ  мақсат  жолына  күш­қуатын  жұмылдырған бүгінгі біздің көп ұлтты қазақстандықтарды елестетпей ме?!                                   Әдебиеттер: 1.   Қазақ  мәдениеті.  Энциклопедиялық  анықтамалық.  Алматы:  “Аруна  Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965­26­095­8  2.  «Қазақстан»:  Ұлттық  энцклопедия  /  Бас  редактор  Ә.  Нысанбаев  –  Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5­89800­ 123­9  3.  “Қазақ Энциклопедиясы”, VII­том  4.  Мәдени мұра    бағдарламасы  5.  К.А.  Ақышев,  М.Қ.  Хабдулина  /  «Ежелгі  Астана:  Бозоқ   қалашығы»,  Астана 2011  6.   Астана –жаһандағы жаңа Елорда  7.  Арманды ақиқатқа ұштастырған   8.  Астана геометриясы, Астан 2011 НЗМ дербес білім беру ұйымы  9.  Рассел Эш Великие чудеса света,  Алматы кітап 2007ж.                                  Қосымша  Есеп: 1­5 суреттердегі көпбұрыштың қайсысы Астанадағы Бейбітшілік  және келісім сарайының  пішініндей дұрыс төртбұрышты пирамиданың  жазбасы болып табылады? Таңдау кезінде пирамиданың әрбір жағы болып  табылатын үшбұрыштың  дұрыс орналасуына көңіл бөліңдер? Есеп: Болуы мүмкін бе әлде жоқ па?  Мына сұрақтарға жауап беретін есептерді қарастыра отырып берілген  шарттарды қанағаттандыраттын төртбұрышты пирамида болуы мүмкін бе?  Егер мүмкін болса онда жауабыңызды негіздеңіз   1  Барлық қырларды тең болатын төртбұрышты пирамида бола ма?  2  Барлық жақтарының аудандары а см2 –қа тең болатын төртбұрыштарды  пирамида бола ма?  3  Табанының периметрі бүйір қырларының аудандарының қосындысына  тең болатын төртбұрышты пирамида бола ма?  4  Барлық бүйір жақтары өзара тең емес тік бұрышты  үшбұрыштар бола  ма ?  5  Табанының ауданы бүйір жақтарының аудандарының қосындысына тең  болатын төртбұрышты пирамида бола ма?  6  Бір төбесі басқа төбелерінен бірдей қашықтықты жататындай  төртбұрышты пирамида бола ма?    Жауабы:  1 иә  2 иә  3 Иә  4 жоқ  5 иә    Фотосуреттер