Սովորողների հետ անհատական աշխատանքի իմ փորձը

Սովորողների հետ անհատական աշխատանքի իմ փորձը

Օտար լեզվի ուսուցման հիմնական նպատակը սովորողների բանավոր խոսքի ունակությունների և հմտությունների զարգացումն է:Այսինքն` ուրիշի խոսքը հասկանալու և իր մտքերն արտահայտելու ունակության մշակումը:Բանավոր խոսքը բաղկացած է երկու կարևոր օղակներից` ունկնդրումից և խոսելուց:

Դասատուի հմտությունից է կախված թե տվյալ պահին,որ օղակը պետք է օգտագործվի:

ՈՒսուցիչն իր էությամբ և գործադրած մեթոդների բազմազանությամբ պետք է սովորողների մեջ առաջացնի դասավանդվող առարկայի խոր,գիտական տիրապետման ցանկության ձգտում:

Դա հուսալի երաշխիք է ուսման արդյունավետ կազմակերպման,աշակերտների մեջ գիտելիքները ինքնուրույնաբար համալրելու ունակություն պատվաստելու համար:Սովորաբար սովորողների մոտ սովորելու ցանկություն առաջանում է ,երբ նրանց հետաքրքրում է դասավանդվող առարկան:

ՈՒստի ուսուցիչը դասը պետք է կառուցի այնպես,որ նոր նյութը մատուցվի հետաքրքիր ձևով:

Իմ կարծիքով դրան հասնելու միջոցներից է սովորողների հետ  տարվող անհատական աշխատանքը:

Առանձին սովորողներ հույսը դնելով այն բանի վրա ,որ

մի կերպ կփոխադրվեն դասարանից դասարան,խուսափում են սիստեմատիկորեն պարապելուց ,ուսուցչի առաջադրանքները չեն կատարում ,դառնում են ծույլ ու անկազմակերպ:

Ճիշտ չի լինի դրա պատճառը պայմանավորել միայն սովորողի անձնական հատկանիշներով և ընդունակությամբ:

Այդ պատճառով ուսուցիչն աշխատանքային պրոցեսում պետք է ավելի զգոն և ուշադիր լինի ,ճիշտ կազմակերպի սովորողների հետ անհատական աշխատանքը:Փորձով համոզվել եմ ,որ ամբողջ խմբին միևնույն հանձնարարությունը տալու դեպքում սովորողները,դիմելով ավելի հեշտ ձևի ,ինքնուրույն աշխատանք  ու ճիգ չեն թափում:Այսինքն ` արտագրում են միմյանցից:Իմ կարծիքով դասապրոցեսն ավելի արդյունավետ անցկացնելու,գիտելիքները ստուգելու  համար հարցման փուլում կարելի է օգտագործել թեստեր:Թեստեր կարելի է օգտագործել բոլոր առարկաներից: Թեստեր օգտագործելիս ես անպայման հաշվի եմ առնում սովորողների ընդունակությունները,նրանց հմտություններն ու կարողությունները անգլերեն լեզվից:

Օր` ընտրում եմ այնպիսի տեքստ որը մատչելի է տվյալ սովորողին կամ սովորողների խմբին և կիսատ եմ թողնում վերը շարադրվածը :Աշակերտը պարտավոր է լրացնել այն: Կամ առաջադրվում է մի քանի հնարավոր պատասխաններով  տեքստ,սովորողները պիտի ընտրեն ամենաճիշտը:

Գրավոր հիմքով տեքստը հանգուցային բացթողումներով շարադրանք է: Սովորողները ստանալով թեստերը կատարում են պահանջվող լրացումները և հանձնում ուսուցչին: Թեսթեր լրացնելը հնարավորություն է ընձեռում հարցմանը հատկացնել կարճ ժամանակ և ստուգել բոլորի գիտելիքների մակարդակը:Քանի որ ես դասերս հիմնականում վարում եմ համակարգչային կենտրոնում ,այն ինձ մեծ հնարավորություն է ընձեռում կատարելու բազմաթիվ և բազմաբովանդակ աշխատանք:

Օր`տրված է բառերի մի խումբ և պետք է ընտրել դրանցից մեկը,որն ունի ամենաընդհանուր իմաստը:

eg.a.grandmother,b.daughter,c.women .d.aunt

Կամ բառերի մեկ այլ խմբում գտնել այն բառը,որը չի պատկանում տրված բառերի այդ խմբին:

օր`a.performance ,b. concert,c.flight,d.film e.play

Ածական թեման անցնելիս կարելի է հանձնարարել բառերի խմբում գտնել ածականը:

Օր`a.cloudless, b. clothes , c. coldness. d. competition

Գտնել այն բառը ,որն արտահայտում է ժխտական իմաստ և այլն: Հաշվի առնելով սովորողների կարողությունները և դասարանի իմացության աստիճանը անգլերեն առարկայից երբեմն առաջադրում եմ այսպիսի աշխատանք: Ըստ տեքստի բովանդակության տրվում են մի շարք իրավիճակներ և պետք է սովորողը պատասխանի ,թե իրավիճակներից որն է խոսում ի օգուտ տվյալ հերոսի,համապատասխանում է նրա էությանը և հակառակը:

S. Maugham-ի “A String of Beads”պատվածքն անցնելիս տեքստի յուրացումը ստուգելու համար  առաջադրել եմ այսպիսի իրավիճակներ:

Օր`a.Miss Robinson had the chance of stealing a valuable string of pearls and  was a member of a gang of international crooks.

b. Miss Robinson was quite ,modest, very honest,and  nice girl and could never be a member of international crooks.

Եթե սովորողն իրոք ըմռնել է տեքստը ,ապա նա ճիշտ կկողմնորոշվի ,եթե ոչ ապա նա երկրորդ անգամ պետք է ընթերցի և եթե անհրաժեշտ է պետք է տրվի համապատսխան ցուցումներ և օգնություն:

Տեքստի յուրացումը ստուգելու համար կարելի է առաջադրել նախադասություններ ,սովորողը պետք է

լրացնի նախադասությունների շարունակությունը ,որը համապատասխանում է իրականությանը: Որոշ սովորողների մոտ ավելի զարգացած է տեսողական հիշողությունը,այդ պատճառով ես մեծ ուշադրություն եմ դարձնում դասապրոցեսի կահավորմանը,դիդակտիկ նյութերի առակայությանը: Գրեթե բոլոր դասարաններում  բոլոր թեմաների վերաբերյալ պատրաստել եմ PPT-ներ ,կամ պաստառներ : Օգտվում եմ մի շարք կայքերից,ինչպես օրինակ`www.learnenglish.com,www.britishcouncil.org … և այլն օնլայն դաս վարելիս:

ՈՒնկնդրումը նույնպես շատ կարևոր պրոցես է օտար լեզուն ընկալելու համար :Մեծ ուշադրություն եմ դարձնում հատկապես այն հնչյունների արտասանության վրա ,որոնք չկան մեր մայրենի լեզվում:

ՈՒնկնդրման պրոցեսի վրա ազդող հանգամանքները կարելի է բաժանել երկու խմբի` հեշտացնող և դժվարացնող: Հեշտացնող հանգամանք է հաղորդվող խոսքի հնչերանգը:

Օր` եթե ընթերցողը ինքը պետք է միացնի բառերը իմաստային խմբերում ,իսկ իմաստային խմբերը նախադասություններում,ապա ունկնդրման ժամանակ լսողի փոխարեն այդ անում է խոսողը: Լսողը հաղորդվող խոսքը ընկալում է առոգանության միջոցով ձևավորված վիճակում.,մի համգամանք,որ գրավոր խոսքի ընկալման

ժամանակ բացակայում է :

ՈՒնկնդրման պրոցեսը դժվարացնող հանգամանքներն են հետադարձ քայլի անկարելիությունը (չնայած եթե ձայնագրված խոսք է հնարավոր է և դա  )     բանավոր խոսքի արագությունը ,բառերի միջև հստակ սահմանագծի բացակայությունը,բառերի միաջուլումը խոսքի հոսքում:

  Օտար լեզվի ունկնդրման համար անհրաժեշտ է է,որ սովորողներն առաջին հերթին տիրապետեն օտար լեզվի բառերի ,բառակապակցությունների և նախադասության հնչյունային կերպարներին: Նրանք պետք է տիրապետեն խոսքի ներքին արագ արտասանությանը:

Այս հարցերը լուծելու համար մեծապես օգնում է համակարգչային կաբինետի հնարավորությունները:     

Սովորողներն օտար լեզվով հաղորդվող խոսքի ընկալման և մշակման համար պետք է ունենան     նաև բավականին զարգացած օպերատիվ հիշողություն:

Այս հանգամանքն հաշվի առնելով ես մեծ ուշադրություն եմ դարձնում սովորողների օպերատիվ հիշողության զարգացմանը:

Տեխնիկական միջոցների օգնությամբ կարելի է սովորողների մոտ առաջացնել ոչ կամածին ուշադրություն ,որի դեպքում ուսուցանվող նյութը ավելի հեշտ է յուրացվում ,առանց հստակ ճիգերի և ջանքեևի և երկար ժամանակ է մտապահվում :Սա հատկապես նկատվում է երգերի,բանաստեղծությունների ,դարձվածքների և խաղեչի ուսուցման ժամանակ:Օր`I can do without…,to be up on smth.,to brush up on smth.,it goes without saying և այլ դարձվածքներ ուսուցանել եմ “Kasa Manyana””I say yes ,you say no”երգերի օգնությամբ:    

Երգերը ոչ միայն  օգնում են սովորողներին ավելի լավ և ավելի արագ ընկալելու այս կամ այն լեքսիկա-քերականական նյութը,այլև պատկերացում են տալիս այլ երկրների երաժշտության ,երգարվեստի մասին:

Սովորողներն այն դեպքում են հարգանքով արտահայտվում տվյալ լեզվի վերաբերյալ ,երբ տվյալ ժողովրդի կուլտուրան հասկանալի է նրանց և մոտ է նրանց սրտին:

Երաժշտական ,էմոցիոնալ և գեղագիտական արտահայտությունը խոսքային արտահայտությունից ուժեղ է :

Երաժշտությունն օգնում է սովորողների ինչպես գաղափարա-քաղաքական,այնպես էլ բարոյական և գեղագիտական դաստիարակությանը:

Օր`Լսելով “Beatles “խմբի ”Imagine”երգը կառուցում ենք մեր երազած մոլորակի մոդելը:

Ուսուցիչը դասավանդման պրոցեսում պարտավոր է հիշել,որ որքան ուժեղ է էմոցիոնալ ազդեցությունը անհատի հոգեկանի վրա,այնքան շատ է նրա էֆեկտը:

Համակարգչային կաբինետում զույգային աշխատանք կատարելիս երբեմն նպատակարմար եմ համարում համատեղել թույլ և ուժեղ սովորողներին,նրանց կցել միասին աշխատելու ,որի արդյունքում լավ սովորող աշակերտը կարողանում է օգնել ետ մնացող իր ընկերոջը հաղթահարելու լեզվական դժվարությունները և բացատրելու չընկալված նյութը :Այս աշխատանքի դեպքում ձևավորվում է սովորողների ինքնուրույն մտածողությունը:Որպեսզի սովորողը կարողանա տիրապետի օտար լեզվի բանավոր խոսքին անհրաժեշտ է սիստեմատիկ ձևով կատարելու խոսքային վարժություններ,հնչյունների ,սինտագմաների ,բառակապակցությունների,ֆրազների և այլ լեզվական միավորների արտաբերում:

Օր`շաբաթվա օրերի անվանումներն ուսուցանելու համար ընտրել են մի գեղեցիկ և հեշտ յուրացվող բանաստեղծություն,շուտասելուկ”Solomon Grandy”վերնագրով:

Բանաստեղծության մեջ կրկնվում է շաբաթվա օրերի անվանումները : Ըստ էության ոտանավորը հումորային է ,միաժամանակ թարմացնում է սովորողներին և գրեթե բոլոր սովորողները հեշտորեն յուրացնում են շաբաթվա օրերի անվանումները և միաժամանակ սովորում,որ շաբաթվա օրերի հետ օգտագործում են on  նախդիրը : Շատ հաճախ նույնիսկ առանց պլանավորելու ստացվում է այնպես,որ անհատական աշխատանք ես կատարում ելնելով սովորողների դասի յուրացման մակարդակից:

    Հնարավոր չէ նշել կատարված բոլոր անհատական աշխատանքները ,առավել ևս, որ այն ամեն օր թարմացվում է և իրավիճակն է հաճախ թելադրում թե ինչպիսի մեթոդների դիմես: Ես պարզապես նշեցի այն հիմնակետերը ,որոնցից ելնելով կատարել եմ այդ աշխատանքները: