Адиабаталық процесс. КМЖ

САБАҚ: №15-16

10.1B  Жылу физикасы - молекулалық физика

Мектеп:

Күні:

Мұғалімніңаты-жөні:

СЫНЫП: 10

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар:

Сабақ тақырыбы:Адиабаталықпроцесс.

Осысабақарқылыжүзегеасырылатыноқумақсаттары

10.2.2.1 -идеал газ күйінің негізгі теңдеуін қолдану және изопроцестер графиктерін ажырату;

Сабақтың

мақсаты

Изопроцесстердің графиктерін айыра біледі; изотермиялық, изохоралық және изобаралық процестерді бір-бірінен айыра алады;  адиабаталық және изотермиялық процесстер графиктерін айыра біледі;

Бағалау

критерийі

ü  Изопроцесстердің графиктерін айыра біледі;

ü  Изотермиялық, изохоралық және изобаралық процестерді бір-бірінен айыра алады; 

ü  Адиабаталық және изотермиялық процесстер графиктерін айыра біледі;

Тілдікмақсаттар

Оқушылар орындай алады:

Изопроцестерге сәйкес заңдарды ғылыми тілде жеткізе алады

Пәндік лексика мен терминология:

Диалог құру және жазылымға қажетті пайдалы сөз тіркестер:

Жылудан оқшауланған жүйеде өтіп жатқан процесс ........... деп аталады.

Құндылықтарды дарыту

Физиканың тарихын, әртүрлі физикалық теориялардың дамуын бағалау. Мысалы, термодинамика туралы теорияның тарихы:термодинамика – ол.........және теориялардың әрқайсысын қолдау үшін дәлелдерді жинау мен интерпретациялау.

Пәнаралық байланыстар

Математика, химия

АКТ қолдану дағдылары

• Деректерді жинау, өңдеу және ұсыну үшін АКТ (ноутбуктер, веб-сайттар, электронды калькуляторлар) қолдану.
• АКТ көмегімен интернет ресурстарымен жұмыс істеу. Мысалы, веб-сайттағы ақпаратты оқып, тиісті материалды таңдайды, көшіреді және оны жеке құжат немесе файлға сақтап, ақпарат көздеріне сілтемені жасайды.

Алдыңғыбілім

8 -сынып: қаттыденелер, сұйықтықтар мен газдар құрылымы; броундық қозғалыс ; газқысымы; p= F/A; жылу энергиясын беру; ыстықтансуыққаберілетінжылуағыны; жылулықтепе-теңдік;қарапайым молекулалы-кинетикалық модель.

Жоспар

Сабақ қезеңдері

Сабақта орындалуы тиіс іс – әрекеттер

Оқыту ресурстары

   0 –2 минут

2-10 минут

I.     Ұйымдастыру кезеңі.

«Ой қозғау» . Өткен тақырып бойынша сұрақтар қойылады.

Мұғалім әрекеті: оқушыларға сұрақтар қояды. Оқушылардың жауабын тыңдайды.

Оқушы әрекеті: сұрақтарға жауап береді, өз ойларын ортаға салады.

• Меншікті жылусыйымдылығы дегеніміз не?
• Жылу мөлшері дегеніміз не?
• Жылусыйымдылығының өлшем бірлігі қандай?
• Термодинамикадағы энергияныңайналужәнесақталузаңы?
• Румфордтәжірибелерініңжылутабиғатынзерттеудегірөліқандай?
• Дэвидіңжүргізгентәжірибелеріненкейінқандайқорытындыларжасалды?
• Джоульдіңтәжірибелерініңжылутабиғатынзерттеудегірөліқандай?
• Майердіңжылулыққұбылыстардызерттеугесіңіргенеңбектеріқандай?

https://www.twig-bilim.kz/search/?search=%D0%93%D0%B0%D0%B7%20%D0%B7%D0%B0%D2%A3%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%8B

ІІ. Негізгі бөлім

(W) Сыныппен жұмыс. Видеокөрініс. Термодинамиканың І заңы. Адиабаталық процесс. Білім Land

(T) Мұғалім түсіндірмесі.

Жылудан оқшауланған жүйеде өтетін процесс адиабаталық процесс деп аталады

Мысалы: велосипад камерасы, ауа оттығы,дизель қозғалтқышы, жер атмосферасы, құрғақы мұз алу.

Адиабаталық процесс өту шарттары:

а) Жүйе жылу өткізбейтін қабықшады түру керек (Дьюар ыдысында,

термостарда)

b) Процесс өте тез өтуі тиіс, сонда жылу қоршаған ортаға беріліп

үлгермейді

c) Процесс газдың  үлкен көлемінде өтуі тиіс (атмосфера), сонда газ

параметрлерінің жеке дара кішігірім облыстарда өзгеруі процестің 

өтуіне әрекет етпейді.

(W) Сыныппен жұмыс. Видео көрініс. Адиабаталық ұлғаю.

Мұғалім әрекеті: Бейнероликті көрсетеді. Оқушыларға бейнеролик мұқият қарауға нұсқаулық береді. «Адиабата сығылғанда газ температурасы қалай өзгереді?» сұрақ қояды.

Оқушы әрекеті: бейнероликті мұқият қарайды. Сұраққа жауап іздейді. Өз ойларын ортаға салады, пікір алмасады

ІІІ.Бекіту тапсырмалары

«Конверттегі есептер». Жұптық жұмыс

Мақсаты: термодинамиканың бірінші заңын изопроцестерге қолдану, адиабаталық процесс тақырыбы бойынша бойынша формулаларды есеп шығаруда қолдану.

Мұғалім әрекеті: оқушыларға конверттегі есептерді жұппен шығаруға береді. Дескриптормен таныстырады.

Оқушы әрекеті: сабақта алған білімдерін пайдалана отырып есепті шығарады.

Дескриптор:

-          Есептің шартын жазады;

-          Өлшем бірліктерін ХБЖ-не келтіреді;

-          Формуланы тиімді қолданады;

(I). Жеке жұмыс.

«Семантикалық картаны толтыру». Сұрақ пен дұрыс жауаптың қиылысына «+» таңбасын қойыңыз. (екі сұрақтың жауабы біреу болуы мүмкін)

http://bilimland.kz/index.php/kz/Адиабатикалық сығылудағы қарапайым анимация:

http://www.youtube.com/watch?v=dQeCEqkE9eE

https://www.youtube.com/watch?v=4KEp5RxwYf0

Идеалды газдың кері изотермиялық сығылу анимациясы:

Қосымша 1

Қосымша 2

Рефлексия

·         Бүгінгісабақтан …  үйрендім

·         Бүгінгісабақтамағанұнады…

·         Мағанқиындықкелтірді…

Үйге тапсырма. Тәжірибелік тапсырма

(D) Велосипед сорғысын алыңыз және ұшына саусағыңызды қойыңыз. Оны шапшаң тербелтіңіз –оқушыларды температураның біршама артуын сезінуге шақырыңыз. Оны ақырын тербелтіңіз – температураның қандай да болмаса артуы байқалмайды.

(I) Оқушылардан изотермиялық және адиабаталық сығылу үшін көлемнен қысымға тәуелді графикті салуды сұраңыз (жоғарыдағы велосипед сорғысындағыдай).

Қосымшаақпарат

Дифференциалды оқыту – Көбірекқолдаукөрсетуүшіннеістейсіз? Қабілетіжоғарыоқушыларғақандайміндеттер қоюды жоспарлайсыз?

Бағалау – Оқушылардың берілген материалды меңгеру деңгейін қалай тексересіз?

Пәнаралық байланыс

Денсаулық және қауіпсіздік ережелері

АКТ                 

Құндылықтармен байланыс

(тәрбиелік элемент)

Бұлбарлықоқушыларғақолжетімдікіріспежәнезерттеубелсенділігі.

Қалыптастырушыбағалаужұмысыарқылы, сыныппенжұмыскезіндегіоқушыныңбелсенділіг, қойылғансұраққадұрысәрінақтыжауапбереалуы.

Осысабақкезіндегіқызметоқушылардыңденсаулығыменқауіпсіздігінеқатертөндіреді, мысалыәйнектісындырукезінде. Бұлоқушыларүшінқатердімұқиятбағалауменнақтынұсқаудыталапетеді.

Рефлексия

Сабақмақсаттары /оқытумақсаттарыжүзеге асырымдыболдыма? Бүгіноқушыларненіүйренді? Оқытуортасықандайболды? Меніңбөліпоқытқанымөзмәніндежүзегеастыма? Менөзуақытымдыұтымдыпайдаланаалдымба? Менжоспарымақандайөзгерістеренгіздімжәненеліктен?

Төменде берілген бос орынды өз сабағыңызға рефлексия жүргізу үшін пайдаланыңыз. Сабағыңызға қатысты сол жақта келтірілген сұрақтарға жауап беріңіз.

Жалпыбағалау

Ең жақсы өткен екі тапсырманы атап көрсетіңіз (оқытуға және үйренуге қатысты)

1:

2:

Қандай екі нәрсе немесе тапсырма сабақтың одан да жақсы өтуіне ықпалын тигізер еді (оқытуға және үйренугеқатысты)?

1:

2:

Осы сабақтың барысында барлық сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағыма қажетболуымүмкінқандайақпараттыбілдім?

Сұрақ

Идел газдың ішкі энергия

Адиабаталық

процесс

Изотермиялық

процесс үшін термодинамика-ның І заңы

Изохор.пр үшін термодин І заңы

Изобаралық процесс

үшін термодин

 І заңы

Майер формуласы

Термодинамика-ның І заңы

Термодинамика-лық  жұмыс

Меншікті жылу

сыйымдылық