Білім керек бәріне

«Әдебиеттік оқу» пәнін оқытудын күнтізбелік жоспары Оқу жоспары бойынша 136 сағат № Тақырыптар I тоқсан – 36 сағат  Менің елім –Қазақстаным Сағат саны 1­қыркүйек. Білім күні. Қыркүйек қоңырауы. С. Мәуленов Қазақ тілі. М. Мақатаев Туған өлкем. Ө. Тұрманжанов Қазақстан. Қ. Жұмағалиев Қазақстан туы. С. Қалиұлы Қазақстан елтаңбасы Ата Заң. Б.Үсенбаев Астана. Е.Өтетілеуұлы Алматы қаласы. С.Оспанов Қасиетті шар. Ә.Табылды Алтын бесік. Н.Ғабдуллин Қазығұрт. Сұлтан Бейбарыс. А.Қыстаубаева Шығарма Тоқтар ­ тұңғыш ғарышкер Ғасыр саңлағы. С.Ләмбекұлы Туған жер. Қ.Мырза Әли Айналдым Отаным! С.Асанов Медеудегі мұзайдыны. Т.Молдағалиев Өз үйім ­ өлең төсегім. Кішкентай Әлкей. А.Жақсыбаев II тарау. Асыл сөз Әдепті сөз. Ә.Табылды Ата тәлімі. С.Ақаев Мейірім. А.Хамзин Оқығанның көзі ашық. С.Шаймерденов Қайырымдылық. Б.Данабеков Төлеш пен Игілік. М.Дүйсенов Ақ кептер. Ә.Шынбатыров Қайсар құмырсқа. ТДәуренбеков Жел мен Күн Қайсар. ТДәуренбеков Аялы алақан. Ш.Күмісбаев Әйнек адам. В.Сухомлинский Әдептілік әліппесі Арыстан мен тышқан. Ертегі Үш аю II тоқсан – 28 сағат Әдеп. Т.Қажыбаев Ғылым таппай мақтанба. Абай Білім. Ө.Тұрманжанов Оқуға шақыру. А.Байтұрсынов Балықшы мен балық. А.Байтұрсынов III тарау. Адам болам десеңіз Талаптың пайдасы. Ы.Алтынсарин Ақылды көмекші. Н.Бөкейханов Адамның досы Әл­Фараби туралы аңыздар 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 I 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 1 2 3 4 5 6 7 8 910 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 Тау, Қаңбақ және Бүркіт. Ертегі Көңілді ғарыш әткеншегі. М.Солтанғазина Балабидің білгірлігі Керемет баға. Р.Әбдіқадырова Сөз сиқырын ұғайық. Ө.Ақыпбекұлы Құштарлық. Ж.Аймауытов Тасымал. Д.Қасенов Аппақ бала. Ә.Табылды Он алтыншы желтоқсан. Т.Молдағалиев Қайратым ­ қайсарым. Ж. Дәуренбеков Көңілді қыс. Ш.Мұхамеджанов Шығарма IV. Еңбек түбі –береке Еңбектің бәрі мамандық. Н.Айтов Мұғалім. Д.Қанатбаев Көйлекті маған кім берді? Қ.Әжікеев Ұйқы қайдан табылды? Е.Өтетілеуұлы Еңбек жұмысы. Б.Әділ Күн күлше. М.Айымбетов Мен ғарышкер боламын. Ж.Смақов III тоқсан – 40 сағат Мұнайшы. Қ. Жұмағалиев Омарташы. О.Асқар Еңбекпенен ел көгерер. Ертегі Ертең мен бүгін. Ертегі Кім болсам екен? Н.Сералиев Даланың дәмі. Д.Қасенов Жалқау немере. Ертегі Етікші. Ертегі. Бір минут. Минут деген немене? М. Әлімбаев Сараңдық пен жинақылық. Ы.Алтынсарин Тарауды қайталауға арналған сұрау­тапсырмалар V. Өнегелі өмір Шәкірт балаларға. Ж. Жабаев Жезтаңдай әнші Дарынды суретші. Домбыра. М.Әлімбаев Құрманғазы Д.Нұрпейісова айтқан әңгіме. С.Әмірханов Әнші Әміре. М.Әлімбаев Ғабиден ата ғибраты. А.Жақсыбаев Қажымұқан. С.Сейфуллин Сусын ішу тәртібі Үш батыр. Е.Сәрсенбаев Ержүрек қыз. Ә. Нұршайықов Әлияның ерлігі. Ж.Жұмақанов Ер туралы жыр. Н.Байғанин Талғат. С.Бақбергенов Батырдың аты өлмейді. Ж. Ерғалиев М.Шоқай кім? Шығарма Жазғұтырым. І. Жансүгіров Мақтаншақ бұлақ. Қ.Омарұлы Көртышқан. С.Қалиұлы Сегізінші наурыз күні. С.Оспанов VI. Табиғат ­ тіршілік белгісі 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 1 1 1 1 1 1 1 1 2 1 1 1 1 1 1 11 1 1 1 1 1 1 1 135 36 37 38 39 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 Табиғатты бүлдірмейік. М.Кеңесбаева Қарлығаштың қасиеті Жер­Ана. Ж.Ақылбайұлы Наурыз. О.Асқар Балапан торғай. Б.Соқпақбаев IV тоқсан – 32 сағат Гүлдер, көбелектер. Ө.Тұрманжанов Талшыбық. А. Жақсыбаев Құстар келді. Т.Молдағалиев Су. Е.Өтетілеуұлы Кім күшті? Ертегі Ауа, су, күн ­ адамның досы. М.Шомбалұлы Қызыл кітап. Қ.Мырза Әли Торғай ағаш қорғайды. Б.Ысқақов. Әдемі құс. Шығарма VII. Біздің тілегіміз ­ достық Бауыржан. Ә.Бөриев Жеңіс күні. Т.Молдағалиев Егер барлық балалар. Е.Өтетілеуұлы Туысқан ел. Ж.Жабаев Филипок. Л.Толстой Біріміз үшін бәріміз. Ю.Тувим Том Сойердің басынан кешкендері. М.Твен Менмен емен жайлы ертегі Жыл мезгілдері. К.Малина Ай кімдікі? Д.Родари Қамқор қойлар. А.Синявский Тәтті тоқаш. А.Лопатина Өсем мен. А.Барто Адал бала. Корей халық ертегісі Қарлығаш пен Торғай. Түрік халық ертегісі Ең шебер ісмер. Украин халқының ертегісі Жазда. Ел аузынан Шығарма Жыл бойына өткенді қайталау, қорытындылау 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 1 1 1 1 1Әдебиеттік оқу. 2­сынып  №1 Күні: 03.09.2013ж Сабақтың тақырыбы: 1­қыркүйек. Білім күні. Қыркүйек қоңырауы. Сабақтың мақсаты: 1) «1­қыркүйек ­ Білім күні» мәтінін және «Қыркүйек қоңырауы» өлеңінің мағынасын аша отырып, негізгі ойды анықтауға көмектесу. 2) Тақырыпқа   байланысты   сұрақтар   мен   тапсырмаларды   орындату   арқылы   есте   сақтау, байланыстырып сөйлеу қабілеттерінің дамуына ықпал ету. 3) Оқу­білімге, ізденімпаздылыққа, еңбекқорлыққа баулу Әдістері: сұрақ­жауап, әңгімелеу, түсіндіру. Сабақтың барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі. Сынып оқушылары «Мектеп», «Кітап», «Білім» атты үш топқа бөлінеді. II. Жаңа сабақ. 1. Әр топ өз аттарына сай мақал­мәтел айтады. 2. Топ аттарының өмірге қажеттілігін, өмірдегі орнын дәлелдейді. 3. Оқулықтағы «1­қыркүйек ­ Білім күні» мәтіні оқылып, оқушылар түсініксіз сөздерді белгілейді. 4. Сұрақтарға жауап, мәтіннің негізгі ойын анықтату. 5. «Қауышу», «Дидарласу», «Жігерлерін жану» сөздеріне сөздік жұмысы жүргізіледі, оқушылар  бір­бірімен пікір алмасады, топта талқылайды. 6. «Қыркүйек қоңырауы» өлеңі оқылып, ондағы негізгі ой анықталады. 7. Оқулықтағы сұрақтарға жауап береді, тапсырмаларды орындайды. Әр топқа тапсырма: 1­топ. «Мектеп» тобы мәтіннің мазмұнын әңгімелейді.  2­топ. «Кітап» тобы мәтін, өлең мазмұнына сай мақал­мәтелдер айтады. 3­топ. «Білім» тобы өлеңнің алғашқы шумағын жатқа айтады, мағынасын түсіндіреді. III.Сабақты бекіту. «Маған білім неге керек?» тақырыбында шағын әңгіме жаздырту. IV.Бағалау. V. Үйге   тапсырма:  1)   «1­қыркүйек   ­   Білім   күні»   мәтінін   және   «Қыркүйек қоңырауы» өлеңін мәнерлеп, түсініп оқып келу. 2) Алғашқы қоңырау туралы сурет салып келу.Әдебиеттік оқу. 2­сынып  №2 Күні: 04.09.2013ж Сабақтың тақырыбы:   Қазақ   тілі. Сабақтың мақсаты:  1. Өлеңді оқып, мағынасын түсіндіру. Өз тілінде көркем, шешен сөйлеуге үйрету. 2. Оқушылардың сөйлеу тілін дамыту. Ана тіліне деген сүйіспеншілігін арттыру. 2. Ана тілін қастерлеуге, бағалауға, құрметтеуге тәрбиелеу. Әдістері: сұрақ­жауап, ой қозғау. Көрнекілігі:   кітап,   авторлар  портреті,   шығармалар  жинағы,  нақыл сөздер, мақал­мәтелдер. Сабақтың түрі: аралас сабақ. I. Ұйымдастыру кезеңі. II. Үй тапсырмасын сұрау. III.Өткен сабақты пысықтау. IV.Жаңа сабақ. Қызығушылығын  ояту.  «Ой  қозғау»  стратегиясы.  Тақтада  жазылған  тіл  туралы  мақал­ мәтелдердің мағынасын ашу. 1. Өнер алды­қызыл тіл. 2. Тіл тас жарады, Тас жармаса, бас жарады. 3.Отыз тістен шыққан сөз, Отыз рулы елге тарайды. Сұрақтар: 1. Балалар, осы мақалдардың мағынасын қалай түсінесіңдер? 2. Тіл не үшін керек? 3. Ана тілімізде қалай сөйлеу керекпіз? 4. Басқа қай ұлттың тілін білесіңдер? 5. Орыс тілінің біздің елімізде қандай маңызы бар деп ойлайсыңдар? 6. Өлеңнің авторлары туралы түсінік беру. 7. а) «Үш бақытым» өлеңін мәнерлеп оқып беру. ә) Оқушыларға кезекпен оқыту, талдау. ­ Ақын неліктен халықты, тілді, Отанды үш бақытқа теңеп отыр? ­ «Тас   жүректі   тіліммен тілімдедім»   деген   өлең   жолдарын   қалай түсінесіңдер? б) «Ана тілім» өлеңін оқып беру. Оқушыларға кезекпен оқыту, талдау. ­ Ақын неліктен «Ана тілі ­арың бұл» деген? «Ана тілі» деген тіркестерге сәйкес тіркестер табу. Ана тілі халық тілі. бабам   тілі. дана тілі. ­ Ақын «өзге тілдің бәрін біл» дейді. Сендер басқа тілдерді білгілерің келеді ме? Басқа тілді мемлекеттік тіл. қалай үйренуге болады деп ойлайсыңдар? Өзге тілді үйренудің керегі бар ма? Ой толғау.а) Үш бақытқа сендер нені жатқызар едіңдер? Өлең жолына салып өлең құрастыру.  ә) «Ана тілі» өлеңін жалғастыру. VI.Сабақты қорытындылау. Сұрак­жауап. Өлеңге қатысты сұрақтарға жауап беру. VII.Бағалау. VIII.Үйге тапсырма беру. Өлеңді мәнерлеп,түсініп оқу.«Ана тілім» тақырыбында шағын шығарма жазғызу. Әдебиеттік оқу.     2­сынып  №3 Күні: 06.09.2013ж       Сабақтың тақырыбы: Туған өлкем. Мақсаты:  1.   Оқушыларға   өлеңді   дауыстап,   түсініп,   мәнерлеп   оқыту   арқылы   оқу   дағдысын қалыптастыру. 2. Оқушылардың   сөздік   қорын,   тіл   байлықтарын   дамыта   отырып,   көркем   сөйлеу   дағдыларын жетілдіру. 3. Оқушыларды өз елін, жерін сүюге, құрметпен қарауға баулу. Әдіс­тәсілдері: сұрақ­жауап, түсіндіру, көрнекілік. Көрнекілігі: Қазақстан жайлы суреттер. Сабақтың барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі. II. Жаңа сабақ. Кіріспе   әңгіме.  Қазақстан   Республикасы,   табиғаты,   жерінің   байлығы,   ұлы   адамдар   туралы оқушыларды қатыстыра отырып әңгімелесу. 1. Біз елімізді несімен мақтан етеміз? 2. ҚР мемлекеттік рәміздері туралы не білесің? 3. ҚР Президенті кім? 4. Туған жер дегенді қалай түсінесің? т.б. а) Ө. Тұрманжанов жайлы мағлұмат беру. ә) Өлеңді мәнерлеп оқу. б) Окушылардың іштей оқуы. в) Сөздік жұмысы. Қиын сөздер мен сөз тіркестерінің мағынасынашу. г) Мәтінменжұмыс. Өлеңде не туралы айтылған? Туған өлкеміздің табиғатын сипаттаған жерлерін тауып оқы. Еліміздің қандай байлығы туралы айтылған? III. Сабақты бекіту. 1. Өлеңді бірнеше рет мәнерлеп оқыту. 2. Өзің туған жерің туралы айт. 3. Қазақстан Республикасы, туған жер, ел туралы тағы қандай өлеңдер білесіңдер?IV Үйге тапсырма беру. Өлеңді мәнерлеп оқу. Өздеріне ұнаған шумақтарын жаттап келу. Өлең мазмұнына сәйкес сурет салу. V. Бағалау. Әдебиеттік оқу.     2­сынып  №4 Күні: 07.09.2013ж Сабақтың тақырыбы: Қазақстан. Сабақтың мақсаты: 1. Оқушыларға өлеңнің идеясын өз білімдері арқылы түсінуге бағыт беру. 2. Өлеңді талдау, түсіну арқылы өз ойын жеткізе білуге дағдыландыру. 3. Бірлесе жұмыс істеу арқылы өз пікірін білдіруге, дәлелдеуге, басқаларды тыңдауға баулу. Сабақтың стратегиясы: топтастыру, түртіп алу, эссе. Сабақтың барысы: I. Қызығушылықты ояту. «Топтастыру» ­Балалар, «Қазақстан Республикасы» дегенде көз алдымызға не елестейді? Астана,   Алматы,   Шымкент,   Семей,   Атырау   сөздері   жазылған   қиындыларды   оқушылар   таңдап алып,   аталған   қалалардың   атымен   топқа   бөлінеді.   Әр   топ,   мәселен,   Алматы   атауын   неліктен таңдағандарын топта талқылап, бір­екі оқушы пікірін айтады. II.Мағынаны ашу. 1. Ақын Қайрат Жұмағалиевтің   «Қазақстан» атты өлеңі оқылады. Мәнерлеп оқу. Оқушыларға дауыстап оқыту. Сөздік жұмысы: «Түртіп алу» Дана ­ кемеңгер, данышпан, ақылды, білімді. Пейіл ­ көңіл. Дәуір ­ тарихи кезең, заман. 2. Осы өлең мазмұны бойынша төмендегідей жұмыс жүргізіледі: 1­топ: «Астана» тобы өлең мазмұнына сай «Менің Қазақстаным» тақырыбына эссе жазады. 2­топ: «Алматы» тобы «Қазақстан» жайлы өлең   құрастырады. 3­топ: «Атырау» тобы өлеңді мәнерлеп оқып, соңындағы сұрақтарға жауап береді. 4­топ: «Шымкент» тобы Қазақстан жайлы сурет салады. 5­ топ: «Семей» тобы «Қазақстан Республикасы жайлы не білеміз?» сұрағына еркін түрде жауап жазады.III.Ой толғаныс. ­   Балалар,   туған   еліміздің   болашағын   қалай   елестетесіңдер?   Болашақта   Қазақстан   қандай мемлекет болады деп ойлайсыңдар? (Әңгіме). IV. Үй тапсырмасы: Өлеңді мәнерлеп оқу. Қазақстан жайлы  материалдар жинау. Әдебиеттік оқу.     2­сынып  №5 Күні: 10.09.2013ж Сабақтың тақырыбы: Қазақстан. Қазақстан туы. Мақсаты:  1.   Оқушының   бұрынғы   алған   білімін   тереңдетуіне,   бір­бірінің   жауабын   толықтыру арқылы ізденімпаздықпен жұмыс жасауына жағдай жасау. 2. Баланың сөйлеу мәдениетін, ойын дамыта отырып, дәлелді сөйлеуге үйрету. Бейнелі сөздерге көңілдерін аудара отырып, дұрыс қолдануға бейімдеу. 3. Сабақ барысында бір­бірін құрметтеуге тәрбиелеу. Қолданылатын   стратегиялар: «Білемін»,   «Білгім келеді», «Не үйрендім?» Сабақтың барысы: 1. Қызығушылықты ояту. Оқушылармен «Білемін. Білгім келеді. Не үйрендім?» стратегиялары арқылы жұмыс жүргізу. Осымақстатта кестенің 1­бөлімі толтырылады. Әр оқушы «Мен Қазақстан жайлы не білемін?» деген сұраққа жауап беріп, жауаптарын жазады. Білемін Егеменді ел, тәуелсіз. Мемлекеттік тіл ­ қазақ тілі.  Президенті   бар.   Жергілікті халық ­ қазақтар. Басқа  ұлт өкілдері де тұрады.    Мысалы,    орыс,   ұйғыр,  татар, т.б. Жері  үлкен,  елтаңбасы, туы,     астанасы,      әнұраны  және конституциясы бар. Білгім келеді Жер көлемі қанша?  Тудың ені менұзындығы  қандай? Тудың авторы  кім?  Елтаңбаның авторы  кім? Не үйрендім? II. Мағынаны тану.  I, II бөлім толықтырылған соң оқушыларғаҚазақстан және Қазақстан туы жайлы жазылған мәтіндер оқылады. Бұлжерде оқушыларға қосымша жаңа мағлұмат беріледі. ­   Шәкен   Ниязбеков   ұсынған   жоба   негізінде   жасалған.   Туымыздағы   Күн   бейнесі   ­нағыз   өмір символы,   «Көгімде   күнім   сөнбесін»   деген   тілеу.   Ал   тудағы   бүркіт   бейнесі   –   тәуелсіздік   алып,қанатына қомдаған қазақ елінің әлемдік өркениет биігіне ұмтылуы. Төл туды даралап тұрған тағы бір белгі алтын жолақ­қошқар мұйіз оюы. Оқушыларға мәтінді өздеріне тізбектей оқыту. Өлең мазмұны бойынша сұрақтарға жауап алынады. III.Ой толғаныс. «Елдің бәрі жақсы, өз елің бәрінен де жақсы»деген мақалдың мағынасын ашу. «Нені үйрендім?» бөлімін толықтыру. IV.Үйге тапсырма беру: Өлеңді жаттап алу. V.Бағалау. Әдебиеттік оқу.     2­сынып  №6 Күні: 11.09.2013ж     Сабақтың тақырыбы: Қазақстан елтаңбасы. Мақсаты:  1.Оқушыларга Қазақстан елтаңбасы жайлы түсінік беріп, өлеңнің мағынасын ашып, идеясын түсіндіре отырып оқыту. 2.Баланы өзіндік ой­пікірін айта білуге баулу. 3.Рәміздерге, өз еліне, жеріне құрметпен қарауға тәрбиелеу. Әдіс­тәсілдері: сұрақ­жауап, түсіндіру, әңгімелеу.  Көрнекілігі: Қазақстан елтаңбасының суреті. Сабақтың барысы: Ұйымдастыру кезеңі: Оқушыларды сабаққа дайындау. Жаңа сабақ. Оқушыларға жұлдыз, ат, шаңырақ болатын жұмбақтар жасырылады. Сол жұмбақтар  шешімі табылған соң суреттер ілінеді.  Мысалы:  Жымыңдатып көздерін Түнде алыстан жанады. Таң атқанда өздері Жасырынып қалады.  (Жұлдыз) Оқушыларға жұлдыз, ат, шаңырақ сөздерін қатыстырып, оқиға құрату. Өз ойларымен шығарған оқиғаларын оқыту.Оқулықпен жұмыс. Балаларға «Қазақстан елтаңбасы» мәтінін және «Елтаңбасы елімнің» өлеңін оқып беру. Келесі кезекте оқушылар мәтін мен өлеңді тізбектей оқып шығады. III. Сабақты қорыту. Рәміздер   ­   елтаңба   мен   тудың   ұқсастығы   мен   айырмашылықтарын   анықтау   мақсатында   Венн диаграммасы толтырылады. Қазақстан туы. Күн, қыран бейнеленген. Ою­өрнекпен ернектелген. Тік бұрышты. Ені 1 метр. Ұзындығы 2 метр. Көгілдір түсті. Қазақстан елтанбасы. Шаңырақ бейнеленген. Уық шаншылған.  Пырақ қанат көмкерген. Қазақстан деген  жазуы бар. Реңдік бейне екі түсті.   Рәміз IV. Үйге тапсырма: Өлеңді жаттап алу. Суреттер жинап, альбом дайындау. V. Бағалау. Әдебиеттік оқу.     2­сынып  №7 Күні: 13.09.2013ж Сабақтың тақырыбы: Ата Заң. Мақсаты: Оқушылардың айналадағы дүниеден көргендерін пайдалана отырып, өлеңнің мазмұнын терең түсінуге көмектесу.  Сабақтың міндеттері: 1. Ата Заң туралы ұғым қалыптастыруға жағдай жасау. 2. Оқу дағдыларының жетілуіне және өз ойларын дәлелді, жинақы айтуға ықпал ету. 3. Ата Заңды құрметтеуге, оны мүлтіксіз орындауға әсер ету. Сабақтың барысы: 1. Қызығушылықты ояту. 2. Психологиялық дайындық. «Бөгде планеталықтар» атты фантастикалық әңгіме. Жұлдызды алыс  планетада  бір бала  дүниеге  келеді.  Ол өзгелерге  мүлде  ұқсамайтын еді.  Бұл планета   тұрғындары   ерекше   қабілетті   болатын.   Олардың   нақ   төбесіндегі   айналмалы   3   көздері бармезетте бірнеше нәрсені көріп, ал буынсыз аяқтары әп­сәтте мыңдаған шақырымға жете алатын. Сондықтан бөгде планеталықтар үшін 2 көзді адам  ұрпағының  әлсіздігі мүлде түсініксіз еді. Бірақ бала өз жолдастарындай дүниені сүреңсіз (түссіз) емес, түрлі түсті етіп көретін. Мысалы, көк аспан, мөлдір бұлақ, қып­қызыл шоқ гүлдер.Бала өз достарындай ержетті. Енді оның өзге балалардай ойнағысы, мектепке барғысы келеді. Сұрақтар: 1. Осы балаға бөгде планеталықтардың арасында өмір сүру үшін неқажет деп ойлайсыңдар? 2. Сендер қандай көмек берер едіңдер? Жауап: 1. Барлық адам тең құқылы. Адамның еркі мен бостандығы заңмен қорғалады. 2. Мағынаны ашу. 3. Сабақтың тақырыбымен таныстыру. 4. Өлеңді тұтастай оқу. 5. Сөздік жұмыс. (Иілгіш, алшаң басып, жасампаз, нышан сөздерінің мағынасын түсіну). 6. Сұрақтарға жауап беру. Тапсырмаларды орындау. 7. Шумақтар бойынша мағынасын түсіну. Талдау. 8. Өлеңді оқушыларға оқыту. V. Ақын өлеңде ­ не туралы жырлаған? 1. «Ата заңым алтын заңым» деп қай заң туралы айтылған? 2. Қазақстан азаматы несімен мақтана алады? 3. «Ақиқаттың аппақ жолы» тіркестерінен нені түсінуге болады? Кесте толтыру. Құқығың бар 1. Ойнауға 2. Демалуға 3. Білім алуға Құқығың жоқ 1. Көк шөпті жұлуға 2. Құс ұясын бұзуға 3. Достарыңды ренжітуге Ой толғаныс. «Ата Заңым» тақырыбына эссе жазу. Бағалау. Үйге тапсырма: 1.  Өлеңді түсініп, мәнерлеп оқып келу.                              Әдебиеттік оқу.     2­сынып  №8 Күні: 14.09.2013ж             Сабақтың тақырыбы:   Астана. Мақсаты:  1. Оқушыларға «Астана» өлеңін түсініп оқыту. 2. Баланың   сөздік   қорын,   тіл   байлығын   дамыта   отырып,   өз   ойын   еркін   жеткізе   білуге дағдыландыру. 3. Оқушыны басқаның ойын тыңдай білуге, ұйымшылдыққа тәрбиелеу. Әдістері: сұрақ­жауап, түсіндіру, әңгімелеу. Көрнекілігі: қаланың әсем суреттері, оқулық. Сабақтың барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі: Оқушыларды сабаққа дайындау. II. Жаңа сабақ.Көрнекі суреттер арқылы оқушыларға Астана қаласының әдемі жерлерін көрсету, әңгімелеу. ­ Астана ­ біздің еліміздің бас қаласы, Отанымыздың астанасы.   Олбұрын Ақмола, кейіннен Целиноград деп аталып, ал 1992 жылдан бастап Ақмола, 1998 жылдың 6 мамырынан Астана деп   тағайындалды.   Қала   іргесі   Нұра   өзені   бойындағы   Ақмола   деген   жерге   салынбақшы болды да, ол жер су астында қалатын болғандықтан құрылыс Қараөткелге көшірілді. ­ «Астана» өлеңін оқып беру. Оқушыларға оқыту. Өлеңмен жұмыс сұрақ­жауап түрінде өтеді. 1. Ақын Астана қаласын қалай суреттеген? 2. Астана Республикамыздың қай жерінде орналасқан? 3. Ақын Қараөткел, Ескі Ақмола деп қай қаланы айтып отыр? 4. Қаланың болашағы қандай? III. Сабақты қорытындылау. Топпен жұмыс. Оқушылардың 1­тобы Астана қаласының суретін салады. 2­тобы «Менің Астанам» деген тақырыпта эссе жазады.  Астана  туралы білетіндерін әңгімелеп айтып беру. IV.Үйге тапсырма: Өлеңді жаттап алу. V. Бағалау.                              Әдебиеттік оқу.     2­сынып  №9 Күні: 17.09.2013ж       Сабақтың тақырыбы: Алматы қаласы. Мақсаты:  1. Оқушыларға «Алматы қаласы» өлеңін түсініп оқыту. 2. Баланың сөз байлығын дамыта отырып, тіліміздегі сөз мағыналарының түрлілігіне көңіл аудару. 2. Оқушыны сұлулық пен әдемілікті сезініп, сүйсіне білуге тәрбиелеу. Әдістері: сұрақ­жауап, түсіндіру, әңгімелесу.  Көрнекілігі: оқулық, суреттер. Сабақтың барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушының сабаққа зейінін аудару.II. Жаңа сабақ. Балаларға еліміздің бұрынғы астанасы Алматы қаласы жайлы әңгімелеу. Суретін көрсету. ­   Алматы   ­   Қазақстан   Республикасының   ғылыми,   саяси,   шаруашылық   және   мәдени   орталығы. Әдемі алаңдары, кең даңғылдары, биік үйлерімен көрікті қала. ­АлматыдаҰлттық  Ғылым  академиясы,  Қ.  Сәтбаев  атындағы  Ғылымдар  институты,  Ә.  Қастеев атындағы мұражай, Медеу спорт кешені, т.б. мәдениет орындары бар. ­Бүгін ақын С. Оспановтың «Алматы қаласы» өлеңін оқимыз. а) Алдымен өлеңді мұғалім дауыстап, мәнерлеп оқиды. ә) Оқушыларға тізбектей оқыту. б) Ақын өлеңде Алматы қаласын қалай суреттеген? в) «Жаннаты жерімнің ­ Алматы қаласы» дегенді қалай түсінесің? г) Алматы қаласы туралы не айтуға болады? III.Сабақты қорыту. Оқушыларға тақтаға сызып берілген әңгімелер кестесін толтырту. Алматы қаласы. С. Оспанов Верный. Оңтүстікте. Өлендер аты: Астана Авторы Е. Өтетілеуұлы Бұрынғы аты Ақмола Орналасқан орны. Орталықта Мәдени орындары. Конгресс Холл Аяқталуы. Болады ертең жайнаған Ақ Астана­бас қала Медеу мұз айдыны, Республика алаңы Жаннаты жерімнің Алматы қаласы! IV. Үйге тапсырма: Өлеңді мәнерлеп оқу. Өз бетімен өлеңді жалғастыру. V. Бағалау.                              Әдебиеттік оқу.     2­сынып  №10 Күні: 18.09.2013ж       Сабақтың тақырыбы: Қасиетті шар. Мақсаты:  1.Баланың сөздік қорын, сөз байлығын қолдана отырып, мәтіннің мағынасын дұрыс түсініп оқуына жағдай жасау. 2. Оқушының өзіндік ойын еркін жеткізе білуіне дағдыландыру. 3. Табиғатты сүюге, қорғай білуге тәрбиелеуӘдістері: сұрақ­жауап, болжау, түртіпалу. Көрнекілігі: оқулық, Венн диаграммасы. Сабақтың барысы: 1. Қызығушылықтыояту. Жұмбақтаршешкізу. Сулары жоқ, көлдері бар, Үйлері жоқ, елдері бар. Тастары жоқ, таулары бар, Қарбыздай­ақ аумағы бар. (Глобус) Көтерейіндесемауыркілем. Көтермейін десем тәуір кілем. (Жер шары) ­Осы глобус пен жер шарын салыстырып, Венн диаграммасынтолтырайық. (Дүниетану сабағымен байланыстырылады). Глобус. Жер   шарының   кішірейтіліп   алынған   шар   тәріздес   кейпі,   шартты   белгілері   ­   параллельдер, меридиан сызықтары бар. Жер планетасы. Күнді   айнала   қозғалатын,   Күннен   кейін   үшінші   тұрған   планета,   өзен­көлі   бар,   материктер, теңіздер, шөлді жерлер, нулы жер, ормандар, таулары бар, жануарлар тіршілік етеді, адам өмір сүреді, тіршілік бар. Жаңа сабақтың тақырыбын хабарлау. Жазушы, ақын Әдібай Табылдының «Қасиетті шар» әңгімесі. ­Қалай ойлайсыңдар бұл әңгіме не туралы болуы мүмкін? (Болжаустратегиясы). Енді   осы   әңгімені   өзара   оқыту   стратегиясы   бойынша   топпен   оқимыз.   (Бөлімдерді   мұғалім көмегімен   бөліп   алып,   белгілеп   қою)   Әңгіменің   I   бөлімін   оқығаннан   кейін   әр   топтан   бір   оқушы қорытындылайды. Бөлім бойынша өз тобындағы оқушыларға сұрақ қояды. Келесі бөлімде не айтылатыны болжанады. Келесі бөлімді оқуға басқа оқушыға тапсырылады. Осылайша оқушылар бірін­бірі оқытады. Мәтіннің мазмұны ашылады. III.Ой толғаныс. Оқушыларға «Жер­Ананы қадірлейік» деген тақырыпта эссе жазғызу. IV.Үйге тапсырма: Мәтінді рөлге бөліп оқуға дайындалу. Жер туралы мақал жазу.                              Әдебиеттік оқу.     2­сынып  №11 Күні: 20.09.2013ж       Сабақтың тақырыбы: Алтын бесік. Мақсаты:  1. Оқушыларға әңгімені түсінітіп оқыту.2. Әңгіменің   мазмұнын   аша   отырып,   баланың   сөздік   қорын   толықтыру,   сөйлеу   тілін   дамыта отырып, әсерлеп, мағынаны әңгімелей білуге дағдыландыру. 3. Туған жерге деген сүйіспеншілік сезімін ояту. Әдістері: сұрақ­жауап, түсіндіру. Көрнекілігі: оқулық. Сабактың барысы: I.Ұйымдастыру кезеңі. II.Өткенді қайталау. «Қасиетті шар» әңгімесін рөлге бөліп оку. ­ Балалар, Ардақ ағай інісінің Жер­Ананы ардақтағаны үшін риза болды. Ал сендер ше? (Оқушы жауаптары тыңдалады). III.Жаңа сабақ. ­Бүгінгі сабақта жазушы Нығмет Ғабдуллиннің «Алтын бесік» деген әңгімесін оқимыз. а)Мұғалім «Алтын бесік» әңгімесін мәнерлеп оқиды. ә) Түсініксіз сөздерге сөздік жұмысы жүргізіледі. б)Оқушылар іштерінен оқып шыққаннан кейін, дауыстап, тізбектейбір рет оқылып шығады. IV.Жаңа сабақты бекіту. Осы әңгімедегі жер аттарын дәптерлеріне жазып шығады. Осы атаулардың себебін ашатындай әркім бір жер атауын алып, аңыз­әңгімені өз қиялдарынан құрастырып жазады. Үзіндісі оқылады. V. Сабақты қорытындылау. Мақалдың мағынасын түсіндіру. Туған жердің жері де көрікті, Елі де сүйікті. VI.Үйге тапсырма беру. Әңгімені оқу. Мазмұнын айту. VII.Бағалау.                              Әдебиеттік оқу.     2­сынып  №12 Күні: 21.09.2013жСабақтың тақырыбы: Шежірелі жерлер. Қазығұрт. Сабақтың мақсаты: 1) Мәтіннің мазмұнын түсіне отырып, Қазығұрт тауы туралы толық түсінік алуларына жағдай жасау. 2) Тіл байлығының, ауызша және жазбаша сөйлеу тілінің, шығармашылық қабілеттерінің дамуына ықпал ету. 3)Елін, жерін сүюге, тарихын білуге, оларды құрметтеуге баулу. Әдістер: сұрақ­жауап, түсіндіру, баяндау. I.  Ұйымдастыру кезеңі. Сабақтың барысы: II. Жаңа сабақ. а) Қазақстан жеріндегі таулар туралы мәлімет беріледі, суреттері көрсетіледі. Мысалы, Алатау, Алтай, т.б. ә) Шежірелі жерлер туралы айту. ­ Қазақтың бар жері қасиетті, бар жері әулиелі. Ата­бабаларымыз өзінің туып­өскен осынау сайын даласының әр төбесі киелі болғаннан кейін де сүйем  жері үшін алысқанмен алысып, жандасқанмен жандасып   өмір   кешкен.   Ал   қазақ   үшін   Қазығұрттың   орны   бөлек.   Орны   бөлек   болатынын «Қазығұрттың басында кеме қалған, ол әулие болмаса неге қалған?» деген өлең жолдарының өзі айтып тұр. Алайда қазақ үшін ол орын қашан да Қазығұрттың ұшар басы болып қала береді. Егер олай болмаса Майқы би, Қорқыт ата, Асанқайғы, т.б қандай да бір ұзақ сапарға шығар алдында осынау тауға арнайы келіп, тәу етпес еді ғой. Қазығұрт тауының төбесі ойпаң һәм барынша жазық. Алыстан қарағанда шөгіп жатқан қос өркешті түйені елестететін төбенің ұзындығы 20 м, ені 10 шақырымдай болады, биіктігі теңіз деңгейінен 1768 м болып есептеледі. Онда  «Адам ата шоқысы», «Пайғамбар тоқтаған», «Пайғамбардың саусағы» деп аталатын жерлер бар. б)  Оқулықпен жұмыс. 1. Мәтінді оқып, мазмұнын ашу. 2. Мәтін бойынша түсініксіз сөздермен жұмыс жургізу. 3. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беріп, тапсырмаларды орындау. ­Мәтінде не туралы айтылған? ­Қазығұрт тауы Қазақстаннның қай жерінде? ­Қазығұрттың «киелі жер» деп аталу себебі неде? 4. Мәтінді оқушылар түсіне отырып оқиды. 5. Нұқ пайғамбардың кемесі тоқтаған жерді тауып оқыту. III. Сабақты бекіту. Өздері білетін шежірелі жерлерді атату. IV.  Бағалау V. Үйге тапсырма: 1. Мәтінді оқып, мазмұнын айтып келу. 2. Шежірелі жерлер туралы деректер жинау.Сабақтың тақырыбы: Сұлтан Бейбарыс. Мақсаты: 1.Эвристикалық сұрақтар арқылы әңгіменің негізгі идеясын түсіндіру. 2.Мазмұнын  айтқызу арқылы  баланың  сөйлеу  тілін  дамыту,  яғни әңгімелеуге, суреттеп айту  дағдыларын қалыптастыру. 3.Сабақ барысында туған елге, жерге деген, Отанына деген жылы сезімін ояту. Әдістері: сұрақ­жауап, түсіндіру, әңгімелеу. Көрнекілігі: оқулық. Сабақтың барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі. II. Жаңа сабақ. 1. «Сұлтан   Бейбарыс»   әңгімесі   оқылады.   Қиын,   түсініксіз   сөздерді оқушылар түртіп алып  отырады. 2. Сөздік жұмысы жүргізіледі. 3. Оқушылар іштерінен оқып шығады. 4. Бөлімдер бойынша оқушылар дауыстап оқып, әр бөлімге ат қояды. Мысалы: 1. Жусан мен бойтұмар. 2. Бейбарысты сатып жіберуі. 3. Сұлтан Бейбарыс. 4. Жусан иісі. 2. Дәптермен жұмыс. Оқушылар дәптерлеріне Сұлтан Бейбарысты суреттеп жазады, жазғандарын оқыту. Мысалы: Көзі оттай жайнаған, денесі шымыр. Өзі теңдес құлдар ішінде ерекше. Ақылына күші сай жігіт болып өседі, ел билеуші болып сайланады. Сабақты   қорыту. Осы әңгімеге байланысты әр оқушының өз туған қаласы, туған ауылы туралы әңгімелету. Үйге тапсырма: Әңгімені түсініп оқу. V. Бағалау.Сабақтың тақырыбы: Тоқтар ­ тұңғыш ғарышкер. Сабақтың мақсаты:   1. Өлеңнің мазмұнын түсіне отырып, Байқоңыр ғарыш аймағы туралы түсінік беру. 2. Сөздік қорын, тіл байлығын дамытуға, дүниетанымын кеңейтуге ықпал ету. 3. Ғалам құпияларын оқып  білуге, шақыру. Өз елін, жерін, мәдениетін сүюге баулу. Әдістері: түсіндіру, сұрақ­жауап, әңгімелеу. Сабақтың барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі. II. Жаңа сабақ. Топқа бөлу. 1­топ «Ай». 2­топ «Күн». 3­топ «Жер». 1. Самұрық құс самғады.  Көктен өтіп, Айға жетіп, Жеңілдеді салмағы. (Ғарыш кемесі) 2.Аспанда бір алып құс Ызғып ұшып барады. Қарап тұрсаң ғажайып Соңында із қалады. (Зымыран) 3.Құстан аумайды, Көкте заулайды. (Ұшақ) ә) Ай, Күн топтары өздеріне берілген аспан денелері туралы білетін білімдерін ортаға салады. Жер тобы төмендегідей сұраққа жауап беріп, тапсырманы орындайды. Қандай ғарышкерлерді білесіңдер? Қазақ ғарышкерлерінің есімдерін ата. ­ Бүгін біз қазақтың тұңғыш ғарышкері Тоқтар Әубәкіров туралы кеңінен мағлұмат аламыз. Тоқтар Әубәкіров 1946 жылы маусымның 27­сінде Қарағанды облысы, Қарқаралы ауданы, 1­Май ұжымшарында   дүниеге   келген.  Ұлты   ­   қазақ.   Білімі   жоғары.   Техника   ғылымдарының   докторы, профессор, академик, авиация генерал­майоры. 1965­69ж.ж. Армавир Әуе қорғанысы ұшқыштарының жоғары әскери оқу орнында оқыған, ұшқыш­инженер. Тоқтар Әубәкіров 1991 жылы қазанның 2­сінде зерттеуші ғарышкер есебінде Александр Волков және Аустрия ғарышкері Франц Фибок, «Союз ТМ­13» ғарыш кемесімен ғарышқа ұшуға кірісті. Апта бойы   «Мир»   орбиталды  кешенінде   жұмыс   істеді.   1991   жылы   қазанның   10­да   Тоқтар   Әубәкіров Анатолий Арцебарский, Аустрия ғарышкері Франц Фибок «Союз ТМ­13» ғарыш кемесімен Жерге қайтып қонды. Ғарышта болған мерзімі ­ 7 күн 22 сағат 13 минут. Тоқтар Әубәкіров ­ Қазақтың тұңғыш және Кеңес Одағының соңғы (72) ғарышкері.Бүгінгі   сабағымызда   Е.   Өтетілеуовтың   «Тоқтар   ­   тұңғыш   ғарышкер»   атты   өлеңімен   таныс боламыз. 1. Әр топ өлеңді мәнерлеп оқиды, түсініп талдайды. 2. Түсініксіз сөздерге топта жауап ізделінеді. 3. Үлкен ұжымда талқыланады. Сөздікжұмысыжүргізіледі. Оқулықтағысұрақтарғажауапберіледі, тапсырмаларорындалады. III.Сабақты бекіту. 1­топ. Басқа планеталар туралы білетіндерін әңгімелейді. 2­топ. «Құдіретті Жер­Ана» тақырыбында әңгіме жазады. 3­топ. Ай, Күн, Жердің суреттерін салады. IV.Бағалау. V. Үйге тапсырма:  1. Өздеріне ұнаған өлең шумағын жаттау. 2. Ғарышкер ағаларға арнап өлең шығару.Такырыбы: Әдепті сөз. Мақсаты: 1. Мәтіннің мазмұнын аша отырып,   балалардың отбасында, мектепте, әдеп пен өнер, мәдениет туралы түсініктерін кеңейту. 2. Отбасы мүшелерінің қарым­қатынасы, тәлімдік үлгі­өнегесі, жора­жолдастың тәрбиедегі әсері жайындағы түсініктерін дамыту. 3.Жақсы қасиеттер мен жаман қасиеттерді ажырата білуге баулу. Әдістері: түсіндіру, сұрақ­жауап, көрнекілік, топтау, ой қозғау стратегиялары. Сабақтың барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі. II. Үй тапсырмасын тексеру. III.Жаңа сабақ. 1. Ой қозғау стратегиясы. ­ «Жақсы деген немене, Жаман деген немене?» деген сөзді қалай түсінесіңдер? а) Оқулықпен жұмыс. «Әдепті сөз» мәтінін оқыту. Мазмұнын ашу.  Оқушыларға тізбектей оқыту. ә) Дәптермен жұмыс. 1. Мақал­мәтелдерді жаздырту. 2. Кішіден ізет, үлкеннен парасат. 3. Әдептілік сөзден білінеді. Осы мақал­мәтелдердің мағыналары ашылады. Қызығушылықтарын ояту. б) Топтастыру стратегиясы. асқар тау ақылшы береке қамқоршы бәйтерек әке в) Мәтіндегі сұрақтарға жауап беру. Тапсырмаларды орындау. ­Мәтін неліктен «Әдепті сөз» деп аталған? ­Асан ата неліктен немересіне «Асан атаңа ұқса» деді? ­Әдептілік, имандылық, инабаттылық деген сөздердің мағынасын қалай түсінесің? г) Мәтіннен Әділет айтқан әдепті сөздерді тауып оқыту.ғ) «Әдептілік белгісі ­ иіліп сәлем бергені» мақалының мәтінге қатысты екенін әңгімелету. д) Өнер, мәдениет, отбасы жайында оқушылардың пікірін тыңдау. IV.Жаңа сабақты бекіту. Ой қорыту. Әдепті сөздерді топтастырады. Сәлеметсіз бе? Сау болыңыз Рақмет! Кешіріңіз! Ғафу етіңіз! Рұқсат па?  Өтінемін.V. Бағалау. VI.Үйге тапсырма беру. Мәтінді түсініп оқып келу. «Әдептілік ­ әдемілік» тақырыбына шығарма жазу Сабақтың тақырыбы: Мейірім. Мақсаты:  1. Оқушыларды    әңгімені түсініп, мәнерлеп оқуға үйрете отырып, оқу  дағдысын қалыптастыру. 2. Оқушылардың сөйлеу тілін, сөздік қорын дамыту. 3. Оқушыларды мейірімді, адал, қайырымды болуға, адамгершілікке тәрбиелеу. Әдістері: сұрақ­жауап, әңгімелеу, көрнекілік. Көрнекілігі: ойыншықтар (қоян, түлкі, қасқыр, аю,) карточкалар, плакатқа көрнекі етіп салынған сурет. Сабақтың барысы: I.Ұйымдастыру кезеңі. II. Өткен материалмен жұмыс. III.Жаңа сабақ. Кіріспеәңгіме. ­Балалар,  бізбілетін  «Бауырсақ»  ертегісінесімізгетүсірейікші.  Қалайбасталушыеді? (Оқушыларайтады). ­Қараңдаршы, Бауырсақ домалап келе жатыр еді, алдынан не шықты? ­Қоян шықты. ­ Ол қоянға қалай әндетті? Оқушылар хормен Бауырсақтың өлеңін айтады. ­Қане,   балалар,   Қоян   Бауырсақты   жеп   қоюы   мүмкін,   сондықтан   құтқарып қалайық. Көмектесеміз бе?     оны Қоянның тапсырмасы: ­Олай   болса,   сендерге   түсінетіндігімізді айтайықшы.   мынадай   тапсырма:   «Мейірімділік»   деген   сөздіқалай Мейірімділік Гүл өсіру. Тал егу. Табиғатты қорғау.  Көмек көрсету.  Жақсылық жасау.  Инабатты болу. Кішіпейіл болу. Үлкендерді сыйлау. Қайырымды   болу.  Мұгедектерді   қорғау.  Қарттарды   құрметтеу.   Аңдарды аялау.Құтарға қамқорлық жасау.Олай болса, балалар, біз бүгін А.Хамзиннің «Мейірім» атты әңгімесімен танысамыз. Сөздік жұмысын жүргізу. Қасқырдың тапсырмасы: «Мейірім» мәтінін   өздері іштен түсініп оқып шығу. Аюдың тапсырмасы: ­Дауыстап оқыту. ­Сұрақтарға жауап беру. 2. Бала сабаққа неге кешікті? 3. Мұғалім оған неге ұрысқан жоқ? 4. Ол баланың орнында болсаң, сен не істер едің? 5. Мәтін неліктен «Мейірім» деп аталған? Түлкінің тапсырмасы: Шығармашылық жұмыс 1­топ. Тірек сөздер арқылы әңгіме құрату. Қарт әже,   кішкене бала,  ағаш   ыдыс,   баланың әке­шешесіәжейді сыйламайды, бала ағаштан ыдыс жасап отыр. 2­топ. Плакатқа көрнекі етіп салынған сурет бойынша әңгіме құрастыру. 3­топ.  Мейірімділікке байланысты карточкадағы  әңгімелерді  іштей оқып,  мазмұнын айту. IV.Сабақты бекіту. V. Бағалау. VI.Үйге тапсырма беру. Мәтінді түсініп оқып, мазмұнын айтып келу. Тақырыпқа байланысты мақал­мәтелдер жинау.Сабақтың тақырыбы: Қайсар құмырсқа. Сабақтың мақсаты: 1. Оқушыларды мәтіннің мазмұнымен таныстыру. 2. Мәтінді оқыта отырып, сөздік қорын молайту, тіл байлығын арттыру. 2. Еңбекқорлыққа, қайсарлыққа, табандылыққа тәрбиелеу. Сабақтың түрі: Аралас сабақ.  Сабақтың әдіс­тәсілі: сөздік, көрнекілік. Көрнекілігі: суреттер. Сабақтың барысы: I.Ұйымдастыру кезеңі. II.Өткен сабақты қайталау. «Ақ   кептер»   мәтінінің   мазмұнын   әңгімелету.   Құстардың       пайдасы   туралы   әңгіме жүргізіледі. III.Жаңа сабақ. Жұмбақ жасыру. Қиналмай көтеріп, Өзінен ауырды Жорғалап жетеді, Жүкшідей кәдімгі. (Құмырсқа) Мәтіннін мазмұнын әңгімелеу. Мәтінді мәнерлеп оқу. Мәтіннің неліктен     «Қайсар құмырсқа» деп аталғанын айтқызу. Құмырсқа асқабақ дәнін үйіне қалай жеткізетінін әңгімелету. Мәтіннен инелік пен қәмырсқаның сөзін   тауыпоқыту. «Қайсарлық» деген сөздің мағынасын түсіндіру. IV.Сабақты қорытындылау. «Еңбекқор құмырсқа» тақырыбына әңгіме жаздыру. V. Үйге тапсырма беру. Мәтінді түсініп оқу. VI.Бағалау. Сабақтың тақырыбы: Абай. Ғылым таппай мақтанба. Сабақтың мақсаты: 1.Оқушыларға білімнің өмір нәрі екенін ұғындыру, ғылым сөзіне талдау жасау. 2. Ауызша   және   жазбаша   тілдерін   дамыту,   сөздік   қорын,   байланыстырып   сөйлеуін, шығармашылық қабілеттерін арттыру. Топпен шығармашылық жұмыс істеуге үйрету. 3. Қазақстанның болашағына деген сенім және білімнің әрқашан қымбат екенін түсіне білуге тәрбиелеу. Сабақтың көрнекілігі: А.Құнанбаевтың суреті, шығармалары, тірек сызба. Сабақтың әдісі: түсіндіру, сұрақ­жауап, көрнекілік. Сабақтың түрі: аралас сабақ. Сабақтың барысы: I. Ұйымдастыру. Оқу құралдарын дайындатып, назарларын сабаққа аударту. II. Үй тапсырмасын тексеру. III.Жаңа сабақ. 1. Ой қозғау. Оқу ­ білім бұлағы, Білім ­ өмір шырағы. ­Білімді неге шырақ дейміз? (Оқушылар ойларын айтады). ­Автор туралы түсінік беру.­Абай аталарының жатқа білетін өлеңдерін сұрау. ­Абай туралы не білеміз? Қүнанбай Зере Ұлжан Ибрагим АБАЙ Ұлы ақын Әсемпаз болма әрнеге Күз Қыс Ғылым таппай мақтанба Жазғытұрым Кіріспеәңгіме. Абай  ­  қазақхалқыныңұлыақыны,  ойшылы.  Абайдыңшынаты  –  Ибраһим. АбайҚұнанбайұлы 1845 жылы 10 тамыздатуып, 1904 жылы 6 шілдедеқайтысболды. АбайСемейоблысы, АбайауданыныңШыңғыстауыныңбаурайындағыҚасқабұлақдегенжердетуған. АбайдыңәкесіҚұнанбайбайадамболған. мейірімдікісіекен, депатаған. Абайғакішкенекезіненәңгімелердіқызықтыраайтып, оныңсанасынақұябілген.  алАбайдыәжесіЗеретәрбиелеген.  Қосанақазақтыңертегі,  ОлИбраһимдіеркелетіп,  АбайдыңанасыҰлжанақылды,   «Абай»  аңыз­жырларынкөпбілген. Абай  12  жасынан  бастап,  өлең  жаза  бастайды.  Өз  өлеңдеріне  20­дан  астам  әндер шығарған үлкен сазгер. Абай үлкен аудармашы. Лермонтов, Пушкин, Крылов өлеңдерін қазақшаға аударған. Ой қозғау. Төмендегі сұрақтар арқылы өлеңді талдау. ­«Ғылым таппай мақтанба, Орын таппай баптанба» деп неге айтып отыр? ­Ғалымға неліктен ұқсау керек? ­Ғылымды неге дүниеге, малға теңеп отыр? ­Адам білімді, ақылды болуы үшін не істеу керек? Сергіту сәті. Шынығу үшін шымыр боп, Шынығамыз шаршамай. Бұлшық еттер шымыр боп, Аламыз сосын тыныс жай. ­Ғылым сөзін айтқанда ойларыңа тағы қандай сөздер келеді? Өлеңді мәнерлеп оқу. Оқушылар іштерінен оқиды. Сосын дауыстап оқиды. Сөздік жұмысы. Топпен жұмыс. 1. Сурет бойынша әңгімеқұрастыру. 2. Оқу, білім туралы мақал­мәтел жазу. «Егер мен ғалым болсам» тақырыбына әңгіме жазу. III.Сабақты қорытындылау. ­ Ақын ғалым мен адам болу екеуінің тамыры бір дейді. Ғалым болудың басты шарты ­ не нәрсені болсын ақылға салу.IV.Үйге тапсырма беру. Өлеңді жаттап келу. Оқу, білімге байланысты мақал­мәтелдер жинастыру. V. Бағалау. Сабақтың тақырыбы: А. Байтұрсынов. Оқуға шақыру. Сабақтың  мақсаты: 1. Өлеңді мәнерлеп оқу. Оның мазмұны мен идеясын ашу. 2. Оқушының   ой­өрісін,   дүниетанымын   кеңейту,   ойлау,   көру,   сезіну,   қабылдау қабілеттерін дамыту. 3. Жақсы мен жаманды ажырата білуге, адамгершілікке тәрбиелеу. Сабақтың түрі: аралас сабақ. Сабақтың   көрнекілігі:  А.   Байтұрсынов   суреті.  Венн   диаграммасы,   геометриялық фигуралар, мақал­мәтелдер. Сабақтың   әдіс­тәсілдері:  сын   тұрғысынан   ойлауды   дамыту   технологиясының стартегиялары. Сабақтың барысы:I.Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды сабаққа әзірлеу. II.Үй тапсырмасын сұрау. III.Жаңа сабақ. 1. Қызыгушылықты ояту. Оқушылар өздері таңдап алған фигуралар бойынша топқа бөлінеді. 2. Ой шақыру. ­«Оқу мен еңбек ­егіз» дегенді қалай түсінесің? 3. Мағынаны ашу. А.   Байтұрсынов   1872­1937   жылдары   өмір   сүрген.   Аудармашы,   ақын,   ғалым.   Қазақ тілінде   тұңғыш   Әліппені   жазған.   Балаларға   арналған   бірнеше   өлеңдері   бар.   Мысалы: «Тарту», «Оқуға шақыру» өлеңдері. Өлеңді мәнерлеп оқу. Алдын ала таратылып берілген қағаздарға +, ­­, ? белгілерін қойып, не білетіндіктерін,  ненің олар үшін жаңа екендігін анықтайды. IV. Сабақты қорытындылау. 4. Ой толғаныс. Венн диаграммасы «жалқау», «еңбекқор» деген сөздергежасалынады. V Үйге тапсырма: Өлеңді жаттау. VI. Оқушыларды бағалау. Адам болам десеңіз Сабақтың тақырыбы: Ы. Алтынсарин. Талаптың пайдасы.  Сабақтың мақсаты: 1. Мәтін мазмұнымен таныстыру. Жүйелі сөйлеуге үйрету. Ы.  Алтынсарин туралы мағлұмат беру.  2. Баланың логикалық ойлау дағдысын дамыту. З.Оқушыны ізденуге жетелеу. Жауапкершілікті сезінетін өнегелі тұлғаны тәрбиелеу. Сабақтың әдісі: түртіп алу жүйесі, Венн диаграммасы.Сабақтың түрі: аралас сабақ. Сабақтың   көрнекілігі:  Ы. фигуралар,суреттер.   Алтынсарин   суреті.   Венн   диаграммасы, Сабақтың барысы: I.Ұйымдастыру кезеңі. II.Үй тапсырмасын сұрау. III. 1.Қызығушылықты    ояту.    Оқушыларды      өздері    таңдап    алған геометриялық Жаңа сабақ. фигуралар бойынша топқа бөлу. 2.Ой қозғау. «Талапты» деген сөздің мағынасын қалай    түсінесің?» сұрағы бойынша топтау әдісін пайдаланып, білгендерін қағазға түсіру. Әнші,  суретші,  күйші,  биші, зерек,  шебер,  іскер, тағы басқа сөздер, жазуы мүмкін. Осыған байланысты топтағы жұмыс жүргізіледі. 3.Мағынаны ашу. ­   Ы.   Алтынсарин   ­   ағартушы   педагог,  1841­1889   жылдар   аралығындаөмірсүрген. Олқазақхалқыныңәдет­ғұрпынакөпкөңілбөлген.   Оныңоқу­білімдіүндеген,   адамгершілікті, табиғаттыжырлаған «Кел, балалар, оқылық», «Байлықнеде?» «ҚыпшақСейтқұл», «Өзен», т.б. шығармаларыбар. Мәтіндіоқыптүсіндіру. Түртіпалужүйесі. + ­ менүшінжаңалық. ? ­ менүшінтүсініксіз Ү ­ менбілемін ? ­ менүшінжұмбақ. Сөздікжұмысы. Патша­елбилеуші. Шіркеу ­ құдайғасыйынатынүй. Даңқ– атақ, абырой. Талап–ынта, жігер. Осыныңішінентүсініксізұғымдарғаталдаужүргізу. IV. Сабақты қорыту. Ой толғаныс. «Талапты», «талапсыз» сөздеріне Венн диаграммасын толтыру. IV.Үйге тапсырма: Талаптың пайдасы мәтінін оқып келу V. Оқушыларды бағалау. Сабақтың тақырыбы: Ақылды көмекші. Н. Бөкейханов. Сабақтың мақсаты:  1. Оқушыларға «Ақылды көмекші» атты әңгіменің мазмұнымен таныстыра отырып, мәтіндегі негізгі идеяны ұғындыру.  Оқушылардың компьютер туралы сауаттарын одан әрі кеңейте түсу. 2.Мәтін бойынша танымдылық тапсырмалар беруарқылы өз ойларын тұжырымдап жеке,топта   жұмыс   жасауға,   көп  ізденуге,  бір­бірін  тыңдап,  өз  ойын   еркін,  қысылмай  айтуға дағдыландыру. 3.Компьютерді күнделікті өмірде пайдалана білуге баулу. Сабақтың түрі: аралас сабақ. Сабақтың әдісі: сұрақ­жауап, «Түртіп алу», «Топтастыру» стратегиялары. Сабақтың көрнекіліктері: оқулықта берілген суреттер, компьютердің суреті. Сабақтың барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі. II. Үй тапсырмасын сұрау. III. Жаңа тақырыпты түсіндіру. 1.Қызығушылықты ояту. «Ой қозғау» стратегиясы. ­ Балалар,    сендер    тақтадағы    мына    суреттерге    назар    аударыпқараңдаршы. Бұлнедепойлайсыңдар? ­ Компьютер. ­ Компьютерді сендер қайдан көрдіңдер? ­ Осы компьютермен не істейді? ­ Мен қазір сендерге   бір  жұмбақ жасырайын. Шешуін   кім   табар екен? Өзі жазады, Өзі сурет салады. Сенімен де ойнай алады. Қане, кім шешуін табады? (Жауабы: компьютер). 2. Мағынаны ажырату, тани білу. «Түртіп   алу»   стратегиясы   бойынша   оқушылармен   жұмыс.   Мәтінді   оқу,   таныстыру, тиісті белгілерді қою, анықтау. + ­жаңа білдім ­ білмеймін. Сирена  Тапқышбек  Компьютер Касса Электронды  ЭЕМ ? ­ таңғалдым. Баланың кеуде сіндегі  экранмен цифрлар не  үшін керек? V ­ білемін 1.Апайым 2. Экран 3.Цифр 4. Жолаушы 5.Мамандық 6.Сурет 7. ... Мәтінді оқып болған соң өздері белгілеп алған сөздерді кестенің әр бағанына жазып топтастырады.   «Таңғалдым»   атты   баған   бойынша   әр   оқушының   пікірін   тыңдап   барып, қорытынды жасау, содан соң жазу. IV. Сөздік жұмысы. Касса­билет сататын арнайы орын. ЭЕМ ­ электронды есептеуіш машина. Сирена ­ дабыл, белгі. Компьютер — ақпараттық процестерді жүзеге асыратын құрал.V. Әңгімені   жекелеген   оқушыларға   оқыту.  Әңгіме   мазмұнына   сайсұрақтар   беру. Жауап алу, толықтыру. 1. Айгүләуежайғаәкесіменнеүшінбарды? 2. Олар неліктен билет ала алмады? 3. Айгүлдің сұрақтарына кім жауап береді? 4. Ол сирена туралы не білді? VI.Мәтінмен жұмыс. 1. Әуежай радиосы жолаушыларға не туралы айтып ескертті? Мәтіннен тауып оқу. 2. Айгүл мен әкесі не жайында сөйлесті? 3. Олардың сөздеріне кім араласты? 4. Тапқышбектің не деп жауап бергенін мәтіннен тауып оқыңдар. 5. Тапқышбектің орнында сен болсаң не деп түсіндірер едің? VII.Сабақты қорытындылау. Ой толғаныс. «Топтастыру» стратегиясы. теміржолда әуежайда сапаржайда офистерде банкте емханада мектепте дәріханада фирмаларда үйде VІIІ.Үйге тапсырма.  Мәтінді оқып келу. Және түсініктерін айту, әңгімелеу. Сурет салу.Сабақтың тақырыбы: Адамның досы. Сабақтың мақсаты:  1.Мәтіннің мазмұнын ашу, негізгі ойды ұғындыру.  Оқушыларды білімділікке   үйрете   отырып,   кітап оқуға  деген   қызығушылығын ояту. 2.Оқушылардың ой­өрісін, ойлау қабілетін, ақыл­ойын, тіл байлығын, сөздік қоры мен сөйлеу тілін дамыту. Шапшаң оқу дағдыларын қалыптастыру. Кітапты ұыпты, таза үстауға   баулу. Сабақтыңтүрі: дамытушылықсабақ. Сабақтыңәдісі:  сұрақ­жауап,   ойқозғау,   түртіпалу,   бесжолдыөлеңжазу, топпенжұмысстратегиялары. Сабақтыңкөрнекілігі:  таза, (көрмесі), ертегікітаптаржиынтығы.   ұқыптыұстағансыныпоқушыларыныңоқулықтары Қанаттысөздер: Кітаптысүйіңдер, олөмірдінұрландырады. (М.А. Горький) Кітап ­ білім бұлағы, Білім — омір шырағы. Сабақтың барысы: I.Ұйымдастыру кезеңі. II. Үй тапсырмасын сұрау. III.Жаңа сабақ. 1. Қызығушылығын ояту. Ой қозғау. Жұмбақтар шешіледі. Коп әңгіме, өлеңім, Күнде ақыл беремін. Жақсы көрсе мені кім, Мен де жақсы көремін. (Кітап) Бір қойым бар, қаны жоқ, Қанатының саны жоқ. Адамменен сөйлесер Ақылы бар, жаны жоқ. Тілі бар да, үні жоқ, Өзін адам түсінген,  Жүрегі бар, қаны жоқ,  Сойлей туған ішінен. а)   Кітаптың   қалай   шығатыны   туралы   не   білесіңдер?   ә)   Сол   жайында   коршіңмен (Кітап) пікірлес, талқыла. 2. Мағынаны ажырату, тани білу. INSERT стратегиясы немесе «Түртіп алу» жүйесі бойынша оқушылармен жұмыстар жүргізу.   Мәтінді   мұғалім   оқып   таныстыруы   арқылы   тыңдау,   тиісті   белгілерді   қойып анықтау.V —сәйкес келу. ­мен ойланғаннан бері. ­ кітап адамның досыекендігі; ­көп жақсы нәрселердіүйренеміз; ­кітапты жасапшығару өте қиын. Оқулықтарымыз   сияқты басқа   кітаптардың   бізге тигізер пайдасын білдім. + ­ жаңа ақпарат Кітаптан көп   ақыл аламыз. ? ­ таңғалдым Сөздер қалай   ақыл береді? Мәтінді   оқып   болған   соң,   жазғандары   мен   белгіленген   сөздерін   дәптердегі   кестеге толтыру. Содан соң жеке, топта, жұпта талдап оқу, толықтыру. IV. Сөздік жұмысын жүргізу. Сөре­кітап қоятын арнайы орын. Уағына шейін ­ уақытқа шейін, кезге шейін. Жан серігіміз ­ досымыз. Мәтінді жекелеген оқушыларға түсіне отырып оқыту. Үш оқушыға рөлдермен бөліп оқыту. Анық және қатесіз оқуға назар аудару. Әңгіменің мазмұнына сай сұрақтар қою. 1. Қандай баланы ақылды бала дейміз? 2. Балғын әкесінен не туралы сұрады? 3. Кітаптан не үйренуге болады? 4. Сен   өзің қалай ойлайсың? 5. Кітап оқуды ұнатасың ба? 6. Қандай кітапты ұнатасың? IV. Сабақты қорытындылау. 3. Ой толғаныс. «Менің оқулықтарым» атты тақырыпта ойларын айту. Бір­бірін тыңдау, толықтыру, жинақтау. «Бес жолды өлең» стратегиясы. 1.Не? Кітап. 2. Қандай? Қалың, жаңа, әдемі. 3. Не істеді? Оқыды, ашты, үйренді. 4. Сөз тіркесі. Қалың кітап, кітапты оқыды, кітапты ашты. 5. Ерлан кітапты ашып оқыды. V. Үйге тапсырма:  «О, мен қандай ақылды болдым» деген тақырыптаәңгіме жазып келу. VI.Бағалау.Сабақтың тақырыбы: әл­Фараби туралы аңыздар. Ізгілік. Өнерлі жігіт. Сабақтың мақсаты: а) Мәтінді түсініп оқуға, оны өз сөзімен әңгімелеп беругеүйрету. Ғылымның, білімнің пайдасы туралы түсініктерін арттыру. ә) Мәнерлеп қатесіз оқуға, тез жүгіртіп оқуларын жетілдіру, оқу­дағдысынжаттықтыру, тіл байлықтарын, сөздік қорларын молайту. б)   Білім   алуға   құштарлықтарын   ояту,   ынталарын   арттыра   отырып   ізденушілікке, ізгілікке тәрбиелеу. Сабақтың көрнекіліктері: әл­Фарабидің суреті, білім туралы нақыл сөздер. Сабақтың әдістері: сөздік­түсіндірмелік, көрнекілік. Сабақтың түрі: аралас сабақ. Сабақтың барысы: I.Ұйымдастыру кезеңі. II.Үй тапсырмасын сұрау. ­Ж. Әлмашов «Адамның досы» мәтінінің мазмұнын әңгімелету. ­«Мен қалай ақылды болдым» тақырыбындағы әңгімелерін тыңдау. III.Жаңа материалдармен жұмыс. 1) Кіріспе: Мұғалімнің Әбу­Насыр әл­Фараби туралы әңгімесі. ­Әл­Фараби Отырарда дүниеге келген. Отырарды арабтар Фараб депатаған. Әл­Фараби деген сөз Отырарда туылған деген мағынаны білдіреді. Әл­Фараби жасынан өнер­білімге құштар болған, бірнеше тілді жетікмеңгерген. 2) Мәтіндерді оқу: ­ мәтінді мұғалімнің оқуы. ­ іштей оқу. 3) Сөздік жұмыс: ғұлама ­ ғалым, оқымысты. Гәп ­ бір нәрсенің сыры, мәні. Делдал ­ екі кісінің арасын келістіру үшін жүретін дәнекер, келістіруші адам. Диуана ­ ризығын көктен тілеп кәсіпсіз жүрген адам, дәруіш. IV.Сабақты бекіту. 1. Мәтінді талдау. ­Мәтін кім туралы? ­Жұрт неліктен ақылды адамға ренжіді? ­Әбу­Насырға қандай сұрақ қойды? 2. Мәтіннен тауып оқу. —Әл­Фарабидің соңғы сөзін тауып оқыңдар. ­ Әл­Фарабидің өнерлі жігітке айтқан сөзін тауып оқыңдар.3. Мақал­мәтелдермен жұмыс. Мақалдардың мағынасын түсіндірту. V. Қорытындылау. ­Біз нені үйрендік? ­Ғұлама деген кім? ­Әбу­Насырдың соңғы сөзінен не түсіндің? ­Әл­Фарабидің жігітке ерекше көңіл бөлу себебі не деп ойлайсың? VI.Бағалау. VII.Үйге тапсырма беру. Мәтіндерді оқып, мазмұндау. Білім, ғылым туралы мақалдар жаттау. Сабақтың тақырыбы: «Тау, Қаңбақ және Бүркіт» ертегісі. Сабақтың мақсаты:  1. Оқушыларға   ертегідегі негізгі ойды, идеяны ұғындыру. 2.Оқушының ойлау қабілетін дамытып, сөздік қорларын молайту. 3.Оқушыларды еңбексүйгіштікке, тұрақтылыққа тәрбиелеу. Сабақтың түрі: аралас сабақ. Сабақтың барысы: I.Ұйымдастыру кезеңі. II.Үй тапсырмасын сұрау. III. а)Ертегітуралыжалпытүсінікберіледі. ­Халықауызәдебиетіталайғасырларбойыжинақталған. Жаңа сабақ.  Халықәдебиетініңбасқатүрлерісияқтыертегілердеадамбаласыныңеңбегі, Ауызәдебиетінетөрттүліктуралыжыр,  аңыз,  мақал­мәтел,  жұмбақ,  жаңылтпаш,  ертегі,  т.б. жатады.  тұрмыс­ тіршілігінебайланыстытуындаған.  Ертегілердехалықтыңой­арманы,  әдет­ғұрпы,  мұң­шері, арман­мұратыбаяндалады. ә) Жұмбақтаршешіледі. Жұмбақтар Бар екен бір асыл зат жерден өнген, Кезуге жер­дүниені өзі көнген. Барады дөңгеленіп   жорғадай, Айдалада жүруге тым­ақ жөндем. (Қаңбақ) Биікте ұшып жүреді, Елік, қоян бүреді. Қия таста ұясы,  Бұл құсты кім біледі? Жұмбақтардың   шешулері   арқылы   ертегінің   қаңбақ,   бүркіт   туралы   екені   назарға (Бүркіт) алынады. ә) Мұғалім ертегіні ауызша баяндап айтады. Баяндау барысында қаңбақтың еш жерде тұрағы жоқ, мақтаншақ екендігі туралы баса айтылады. б)Ертегіні оқушылар рөлге бөліп оқиды. (2­3 рет).IV.Ертегіні әңгімелеу. V. Ертегі бойынша қорытынды әңгіме. 1. Ертегіде қандай кейіпкерлер туралы айтылған? 2. Қаңбақтың   ісін   дұрыс   деп   ойлайсыңдар   ма?   Неліктен?   Сендерге   ертегі кейіпкерлерінің қайсысының ісі ұнайды? VI.Үйге тапсырма беру. 1. Мәтіндімәнерлеп, рөлге бөліп оқу. 2. Мәтін бойынша сахналық көрініс дайындаңдар Сабақтың тақырыбы: Көңілді ғарышкер әткеншегі. Сабақтың   мақсаты:  а)   Мәтінді   оқи   отырып,   Күн   жүйесіндегі   аспан   денелерімен таныстыру, түсінік беру. Мәтінді түсініп, рөлге бөліп оқуға жаттықтыру. ә) Мәтінді өз сөздерімен әңгімелеп беруге төселдіру, ақыл­ойларының дамуьша, сөздік  қорларының молаюына ықпал ету.  б) Мейірімділікке, татулыққа, бірлікке тәрбиелеу. Сабақтың көрнекілігі: ғарышқа байланысты суреттер, плакаттар. Сабактың әдістері: иллюстрациялық түсіндірмелік, сұрақ­жауап, т.б. Сабақтың барысы: I.Ұйымдастыру. II.Жаңа сабақ. 1. Сөзжұмбақ шешу. Сөзжұмбақ   шешу   арқылы   тақырыптың   мазмұнын   ашу.   Ғарыш   туралы   әңгіме жүргізіледі. 2. Жұмбақ шешу. Үйүстіндеалтынтас Алайын десем табылмас. (Жұлдыз) 3. Ертегіні  оқу.  Мұғалімнің  оқуы,  тізбектей  оқу,  релге  боліп  оқужүргізіледі. 2. Мәтіннен тауып оқу: 3. Юпитер туралы ойды білдіретін тұсты; 4. Марс, Шолпан, Меркурий туралы тұсты тауып оқу. 3. Сөздік жұмыс. III.Бекіту. Дәптермен жұмыс. 1). Күн жүйесіндегі планеталардың аттарын дәптерге жазып алу.  2) Ертегіні сұрақ­жауап арқылы талдау. ­ Ертегі не туралы? ­ Ертегі кейіпкерлерін ата? ­ Жер планетасы мен ананың қандай ұқсастықтары бар? IV.Қорытындылау.Ертегіні рөлге беліп әңгімелету, жаңылтпаш айтқызу. V. Бағалау. VI.Үйге тапсырма беру. Ертегіні рөлге беліп оқу, әңгімелеу. Сабақтың тақырыбы: Керемет баға. Сабақтың мақсаты:  1.   Оқушыларды   әңгімемен   таныстыру   арқылы   шығармашылық жұмысқа жетелей отырып, оларға мәдени, әдеби сөйлей білу нормаларын үйрету. Кейіпкерлердің   ісін   талдау,   рөлге   беліп   оқу   дағдыларын,   сұрақтарға   толық,   нақты жауап беру әрекеттерін іске асыру. 2. Оқушылардың ой орісін кеңейту, ауызша сөйлеу тілін жетілдіру. 3. Әдептілікке, адалдық пен еңбекқорлыққа тәрбиелеу. Әдіс­тәсілдері: сұрақ­жауап, салыстыру, топтау, әңгімелеу.  Көрнекіліктер: әңгіме желісі бойынша сурет. Сабақтың барысы: I.Ұйымдастыру кезені. II.Жаңа сабақ. 1.   Адамға   білімнің   қаншалықтығы   керектігі,   оқушының   білімі   мен   еңбегі   қалай бағаланатындығы және ең теменгі баға мен жоғарғы бағаның айырмашылығы туралы әңгіме жүргізіледі. Әр оқушы оз ойын ортаға салады. ­Әр бағаның езіне тән қасиеті бар екен. Оқушы еңбегіне қарай осы бағаларды алады. Бүгінгі танысатын әңгіме «Керемет баға» деп аталады. Ол баға несімен керемет екенін оқып білейік. Оқулықпен жұмыс. 1. Мәтінді тізбектей оқу. 2. Кейіпкерлерді атау. 3. Рөлге беліп оқу. Сұрақтарға жауап алу және тапсырмаларды орындау. 1. Айжарық неге мектептен кеңілді келді? 2. Айжарыққа мінездеме берейікші. 3. Сен оның орнында болғаныңда қайтер едің?4. Айжарықтың «үші» неге «керемет баға» болды? 5. Сен үшін «керемет баға» қай баға?  Дәптермен жұмыс. Әңгімені жоспарлау. (Әр баланың жазған жұмысын оқыту, талдау). III.Сабақты бекіту. Мәтінді іштей оқыту. ­ Бұләңгімеден  озіме  керекті,   алда  есіме  ұстап  орындап  жүретін қандай ой түйдім? (Әр баланың ойын тыңдау). III. Сабақты қорытындылау. ­Мәтін неге «Керемет баға» деп аталған? ­Айжарық «керемет баға» алу үшін не істеді? Еңбек, білім туралы тақпақ, мақал­мәтелдер айту. Мағыналарын ашу. ­ Үздік оқушы болу үшін қандай болу керек? (Топтастыру). әдепті тәрбиелі көп дайындалады ізденеді ұқыпты көмекші айтқанды екі етпейді, т.б. IV.Үйге тапсырма беру. 1. Рөлге бөліп оқып келу. 2. «Менің керемет бағам» тақырыбына шағын шығарма жазып келу. V. Бағалау. Сабақтың тақырыбы: Ө. Ақыпбекұлы. Сөз сиқырын ұғайық. Сабақтың мақсаты: а) Өлеңді түсініп, мәнерлеп оқуға үйрете отырып, мемелекеттік тіл туралыұғымдарын кеңейту, «тіл ­ халық қазынасы» екенін түсіндіру. ә)   Тілді   меңгеруге   құштарлықтарын   арттыру,   сөздік   қорларын   тереңдету,   дұрыс сөйлеуге төселдіру. б) Тілді сүюге, құрметтеуге тәрбиелеу. Сабақтың барысы: I.Ұйымдастыру. II.Жаңа сабақ. 1. Кіріспе әңгімені «Өзге тілдің бәрін біл, Өз тіліңді құрметте!» дегенді қалай түсінеміз? деген ой төңірегінде өткізуге болады. Сұрақтар: 1. Біздің еліміз қалай аталады? 2. Мемлекеттік тіл қай тіл? Мемлекеттік   тіл   қазақ   тілі   болуының   себебі   неде?   т.б.   сұрақтар   қою   арқылы тақырыптың мазмұнын ашу. 2. Өлеңді оқу. 1) Автор туралы әңгіме. 2) Үш тұғырлы тіл туралы айту. Өлеңді мұғалімнің оқуы. Оқушылар бір рет іштей оқиды, мағынасы түсініксіз сөздерді қарындашпен белгілейді. Шумақтап оқу, тұтас оқу. 3) Сөздік   жұмысытіл   сындыру,   тіл   ұстарту,   елдестіру  деген   сөздерге жүргізіледі.Тіл ұстарту ­ дұрыс сөйлеуге, шешендікке үйрету. Тіл сындырту ­ жаңадан тіл үйрету.  Елдестіру ­ табыстыру, татуластыру, келістіру. 4) Өлең мазмұны бойынша сұрақ­жауап жүргізу. 5) Адам өз ойын қалай жеткізеді? 6) Қазақ тілі ­ мемелекеттік тіл. Елбасымыздың «Үш тұғырлы тіл» туралы жолдауында қандай тілдер көрсетілген? 7) Олардың қандай қажеттілігі бар? (Проблемалық сұрақ). III.Бекіту. а) Сөз, тіл туралы жұмбақтар шешкізу. Ауыздан ұшып, Құлаққа қонар. ә) «Сөз сиқыры» туралы ойларын жазғызу. Дәптермен жұмыс. Тіл ұстарту, тіл сындыру, сөз сиқыры, елмен елді елдестіру, халық мұңы сияқты сөз (Сөз)  тіркестерін жазғызу. IV.Қорытындылау. Тіл туралы мақал­мәтелдер айтқызу V. Бағалау. VI.Үйге тапсырма беру. Өлеңді мәнерлеп оқу, тіл туралы мақал­мәтелдер   жинау. Сабақтың тақырыбы: Құштарлық. Сабақтың   мақсаты:  1.   Мәтінді   дұрыс   түсініп,   мәнерлеп   оқуға   дағдыландыру. Табиғаттың адам өміріне, жан­жануарларға қажеттілігі туралы ғылыми түсінік беру. 2.Оқиғаны елестетіп, жүрекпен жете сезіну қабілетін және өзіндік ойын айтып, жеткізу мүмкіндігін дамыту. 3.Қоршаған ортаны сақтауға, «кітап ­ білімнің қайнар көзі» дегенді түсіндіре отырып, оқулықты күтіп ұстауға тәрбиелеу, білімпаз болуға баулу. Көрнекілігі: Ж. Аймауытов суреті, әңгіме желісіне салынған суреттер, мақал­мәтелдер жазылған плакат, графопроектор. Сабақтың түрі: жаңа тақырыпты меңгеру сабағы. Сабақтың барысы: I.Ұйымдастыру кезеңі. II. Жаңа сабақ. а) Қызығушылығын ояту. Тақтадан   Ж.   Аймауытовтың   суретін   көрсету.   Оқушылардан   суретке   қарап,   содан өздеріне қандай ой келгенін сұрау. Оқушылардың автор туралы ойлары: Үлкен кісі; Акылды; Ойланып отыр; Акын не жазушы.­ Жүсіпбек Аймауытов (1889­1931) ­ аса көрнекті қазақ жазушысы.Көптеген тартымды әңгімелері   мен   «Күнекейдің   жазығы»   атты   тамашаповесть,   қазақ   әдебиетіндегі   шын мәніндегі   тұңғыш   романдар   болыптабылатын   «Ақбілек»,   «Қартқожа»   сияқты   көркем шығармалары бар. ә) Ой толғау. ­ Оқулық (кітап) туралы не білесіңдер? (Кесте толтырады). Нені білемін? Зат. Ақ қағаздан жасалады.  Түрлері өте көп. Кітап – біздіңдосымыз. Күтіп– ұстаукерек. Не білгім келеді? Не үйрендім? Ескірген, жыртылған  оқулықтарды не істейді? Ескірген   кітап,  оқулықтарды қаитадан  өңдеп, ақ қағаз жасап шығарады. ­ Дұрыс. Кітап туралы біраз мағлұмат біледі екенсіңдер. Ал енді не білгілерің келеді? Кітап, оқулық туралы білімдері толықтырылады. ­ Кітап   ­   баспада   дайындалып,   баспаханадан   басылып   шығарылғанмәдени   рухани қазына. Ал осы кітапты жасау үшін орманнан қаншама ағашкесіледі. Яғни қағаз ағаштан алынады.   Жыл   сайын   кесілген   ағаштардыңорнына   жаңадан   ағаштар   отырғызылады. Адамдар   ескірген   кітап,   журнал,газет,   дәптерлерді   фабрикаларға   қайтадан   өткізеді. Фабрикада   оларды   өңдеп,қайтадан   қағаз   жасайды.   Ол   қағаздардан   баспаханаларда қайтадан кітапбасып шығарады. Оқушылар түсінгендерін баяндайды. Олардың айтқандарын қысқаша түрде кестедегі үшінші   бағанға жазу. ­ Міне, балалар, біз кітап туралы көп білдік. Ондай болса кітаптыбоямай, жыртпай ұстауымыз керек. Себебі сол кітап арқылы біз сауаттыболып, хат танимыз, білім аламыз. Енді автордың «Құштарлық» әңгімесін оқып, таныстыру. б) Мәтінді жартылай оқып беру, түртіп ал стратегиясын қолдану. Мәтінді жартылай оқытудағы мақсат ­ Қартқожаның кітапты оқуда немен аяқталғанын оқушыларға жалғастыру. Мәтінді оқу барысында оқушылар қолдарына қарындаш алып, сөз тіркестерін, мағынасы түсініксіз сөздерді белгілейді. Сөздік жұмысы. Қаңтарып тұсау­аттың басын көтере байлау. Көзін қадау­қадала қарау, көздерге анықтап қарау. Иегін созды­иегін алға қарай созу. III. Жаңа тақырыпты бекіту. 1.Қартқожа туралы не білеміз? Қартқожа Ізденімпаз Ынталы Оқуды аңсайды Сыпайы Еңбекқор Еңбексүйгіш Өз ісіне тиянақты ­Қартқожаны не нәрсе қуантты? ­ Қартқожа өзіне қандай серт берді? IV.Үйге тапсырма беру. 1. Мәтіндімәнерлеп, түсініп оқу.2. Мәтінмазмұнына сай мақалдар жинау. V. Бағалау. Сабақтың тақырыбы: Ш. Мұхамеджанов. Көңілді қыс.  Сабақтың   мақсаты:  а)   Өлеңді   мәнерлеп   жатқа   оқуға   төселдіре   отырып,   жыл мезгілдері, қыс туралы түсініктерін тереңдету. ә) Дұрыс байланыстыра сөйлеп, өз ойын жеткізе білуге баулу.  б) Табиғатты қорғауға, сүюге тәрбиелеу. Сабақтың көрнекіліктері:  жыл мезгілдеріне байланысты суреттер, қыс тақырыбына салынған суреттер. Сабақтың барысы: I.Ұйымдастыру кезеңі. II.Өтілген материалдармен жұмыс. «Қайратым ­ қайсарым» мәтіні оқылып, мазмұны айтылады. Желтоқсан   оқиғасы   туралы   әңгіме   жүргізіледі.   Желтоқсан   оқиғасына   қатысқан азаматтарға арналған ескерткіштің суреті көрсетіліп, еліміздің тәуелсіздігі туралы пікірортаға салынады. III.Жаңа материалмен жұмыс. 1. Кіріспе әңгіме. а) Сурет бойынша әңгіме. ­Суретте жылдың қай мезгілі бейнеленген? ­Қыс мезгіліне жататын айларды ата. Қысқы ойындар туралы не білесіңдер? 2)Өлеңді оқу. • Мұғалімнің мәнерлеп жатқа оқуы. • Оқушылардың іштей оқуы. • шумақтап екі жолдан оқуы. 3)Өлеңді талдау. ­ Өлең неге «Көңілді қыс» деп аталады? ­ Қыс мезгілі несімен көрікті? ­ Адам қимылына тән суреттелген тұсты тауып оқы. Қандай қысқы ойындардың аты аталған? IV. Бекіту. 1) Қыс, аяз, қар туралы жұмбақтар шешкізу. 2) Оқушыларды IIIтопқа бөліп шығармашылық тапсырмалар беру. Iтоп «Көңілді қыс» тақырыбына сурет салады. IIтоп «Көңілді қыс» тақырыбына  шағын әңгіме жазады. IIIтопқа жұмбақтарды құрастыру немесе өлең шығаруды ұсынуғаболады. V. Бағалау. VI.Үйге тапсырма: Өлеңді мәнерлеп жатқа оқу. Еңбек түбі ­ береке. Сабақтың тақырыбы: Еңбектің бәрі мамандық. Сабақтың   мақсаты:    1.Окушыларға   өлеңді   мәнерлеп   оқыта   отырып,түсініп       оқу дағдысын жетілдіру. 2.Оқушылардың сөздік қорын, тіліндамыту. 3. Оқушыларға  мамандық  таңдау, халыққа пайда келтіру туралы әңгімелей отырып, мамандық иелерінің еңбегін құрметтеуге тәрбиелеу. Көрнекілігі: мамандық иелерінің суреттері, Н.Айтовтың суреті, еңбек туралы нақыл  сөз.Сабақтың барысы: I.Ұйымдастыру кезеңі. II. Үй жұмысын тексеру. III.Жаңа сабақ Тақтаға төмендегідей мақал жазылған плакат ілінеді. Еңбек етсең ерінбей, Тояды қарның тіленбей. Магынасын түсіндіру. Мамандық иелерінің суреттерімен жұмыс.  Сұрақтар: 1. Ержеткенде кім болғың келеді? 2. Мамандық иесі болу үшін не істеу керек? Әке­шешең қандай жұмыс істейді? Автор туралы қысқаша мәлімет Ақын  Несіпбек  Айтов 1950  жылы  22 қыркүйекте  Шығыс  Түркістанның  Тарбағатай аймағы, Шәуешек ауданына қарасты Теректі ауылында (Қытайда) дүниеге келген. 1962 жылы ата­анасымен атамекенге оралды. Шығармалары:   «Әке   туралы   сыр»,   «Жаңбыр   әні»,   «Балабақшаға   барар   жолда», «Бәйтерек», т.б. Өлеңді мәнерлеп оқып беру. Сұрақ қою арқылы өлеңнің мазмұнын талдау. 1. Мамандық деген не? 2. Қандай мамандық ұнайды? 3. Неге мамандық иесі болу керек? 4. Өзіңе ұнаған мамандық иесі болу үшін не істеу керек? Шумақ бойынша оқыту. Әр шумақтың мазмұнын айту.  Іштей оқыту. Дауыстап мәнерлеп оқу. Сергіту сәті. Дәптермен жұмыс. IV.Сабақты қорытындылау. Мақалдың мағынасы ашылып, сабақ қорытындыланады. Адал еңбек, алғыр ой,  Анық досың біліп қой. V.Үйге тапсырма: Мәнерлеп, түсініп оқу. Еңбек туралы мақалдаржазып келу. Сабақтың тақырыбы: Көйлекті маған   кім берді? Сабақтың   мақсаты:  1.   Мәтін   мазмұнын   түсіндіре   отырып,   ондағы   негізгі   ойды анықтау. Рөлге боліп оқыту. 2. Балалардың ойларын, қиялдарын, зейінін, сөздік қорларын дамыту. 3. Ұқыптылыққа, әсемділікке баулу. Әдістері: әңгімелеу, INSERT жүйесі. Көрнекілігі: суреттер.Сабақтың барысы: I. Ұйымдастырукезеңі. II. Үйтапсырмасынсұрау. III.Жаңасабақ. 1. Қызығушылығынояту. ­Үстіміздегікиімдеріміздібізқайданалдық? (Балалардыңпікірінтыңдау). 2. Мағынанытүсіну. Суретпенжұмыс. Балалардыңойларынтыңдау. Көйлек ­ дүкен ­ қойма ­ тігін     фабрикасы ­ мата ­ мақта ­мақташы. INSERT   жүйесі   бойынша   жұмыс.   Мәтінді   мұғалім   мәнерлеп   оқиды,   оқушылар түсініксіз создерді белгілеп отырады.  Создік жұмысы жүргізіледі (қоза, шит, косек).  Қоза ­ мақта өсімдігінің сабагы. Шит ­ мақтаның тұкымы, дәні. Көсек­макта дәнінің сыртындагы қабығы. Мәтінге байланысты берілген сұрақтармен жұмыс. Мәтін неліктен «Койлекті маған кім берді?» деп аталған?  Өзіңнен кіші баланың сұрақтарына қалай жауап бересің? Мәтінді рөлмен оқыту. IV.Сабақты қорытындылау. 1. Ой толғау. ­Мәтін не туралы? ­Бүгін біз қандай жаңа ақпарат алдық? V. Үйге тапсырма беру. 1. «Менің әдемі койлегім» деген тақырыпта эссе (шығарма) жазу. 2. Мәтінді оқып, түсіну. VI.Бағалау. Сабақтың тақырыбы: Ұйқы қайдан табылды? Мақсаты:  1. Мәтінді түсініп оқу, мәтіннің негізгі идеясын ашу. 2. Оқушылардың ойын, қиялын, тілін дамыту.3. Еңбексүйгіштікке, бос жүрмеуге тәрбиелеу. Түрі: топпенжұмыс. Әдістері: болжауәдісі, ойқозғау, шығармашылық, түртіпалу. Көрнекіліктері: суреттер. Сабақтың барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі: II. Үй тапсырмасын сұрау, бағалау. III.Жаңа сабақ. 1. Қызығушылықты ояту. «Адасқан әріптер» дидактикалық ойыны. Қыйұ ­ ұйқы. 2. Ой қозғау. Тапсырмалар беру. 1­топ: Ұйқы деген не? Ұйқының қандай пайдасы бар? 2­топ: Сендер қалай ұйықтайсыңдар? 3­топ: Ұйқыны жақсы көресіңдер ме? Не үшін? 3. Мағынаны ашу. а)Мәтінмен таныстыру. Мәтіннің бір бөлігін оқу. Түртіп алу жүйесі бойынша жұмыс істеу. Болжау кестесін  толтыру. ә) Атасы мен Арман ұйқыны қайдан іздейді деп ойлайсыңдар? б) Үйге келген соң Арман не істеді деп ойлайсыңдар? Сұрақтарға жауап беру. 1­топ: Мәтін неліктен «Ұйқы қайдан табылды?»деп аталған?  2­топ: Адамдардың ұйқысы неліктен қашады деп ойлайсыңдар?  3­топ: Мәтін мазмұнын ашатын сурет салып коріңдер. Мәтін боліктерін тауып оқу. 1­топ: Атасы мен Арман ұйқыны бірінші қайдан іздеді?  2­топ: Атасы мен Арман ұйқыны одан кейін қайдан іздеді?  3­топ: Үшінші жолы қайдан іздеді? IV.Үйге тапсырма: «Ұйқы қайдан табылды» мәтінінің мазмұнынайту. V. Бағалау.Сабақтың тақырыбы: Еңбек жемісі. Сабақтың мақсаты:  1.  Мәтінді түсініп оқу, автордың айтайын деген негізгі ойының мәнін ашу. 2. Оқушылардың ойын, қиялын дамыту. 3. Еңбексүйгіштікке, татулыққа, бірлікке тәрбиелеу. Түрі: аралас сабақ. Әдістер: түртіп алу жүйесі, ой қозғау, әңгімелеу, сұрақ­жауап. Көрнекілігі: суреттер. Сабақтың барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі: П. Үй тапсырмасын сұрау, бағалау. III.Жаңа сабақ. 1. Қызығушылығын ояту. ­Балалар, қандай жеміс­жидек, көкөністерді білесіңдер? Әркім өзінің жақсы көретін, сүйіп   жейтін   жеміс­жидек,   көкөнісінің   суретін   салсын.   Олардың   пайдасы   туралы әңгімелеңдер. 2. Мағынаны ашу. ­ Енді Асан деген баланың отбасы осы жеміс­жидек, көконістерді өсіріп, қалай пайда тапқандары жайлы «Еңбек жемісі» деген мәтінді оқу арқылы білейік. Мәтінді оқу. Түртіп алу жүйесі бойынша жұмыс істеу. Жаңа создердің мағынасын ашу (шартақ, теңкиіп, атыз, бешпент, насос). Сергіту сәті. 3. Ой толғаныс. ­ Ал, балалар, осы мәтінді оқи отырып, оздеріңе қандай ой түйдіңдер? Сендерге бұл әңгіме   қалай   әсер   етті?   Өздерің   осы   мәтін   бойынша   қысқаша   әңгіме   етіп   ойларыңды жазыңдар. Эссе жазу. Эсселерін оқыту, талдау. IV.Бекіту. Еңбек жайлы мақал­мәтелдер айту. V. Үй тапсырмасын беру. «Еңбек жемісі» мәтінін түсініп оқып келу. VI.Бағалау.Сабақтың тақырыбы: Күн күлше. Мақсаты:  1.   Оқушыларды   мәтін   мазмұнымен   таныстыру.   Жүйелі   сөйлеуге   үйрету. Оқушыларды өз ойларына қорытынды жасай білуге дағдыландыру. 2. Оқу мен жазу арқылы ойлау қабілеттерін дамыту. 3. Еңбексүйгіштікке, шыдамды болуға, нанды қастерлеуге тәрбиелеу. Түрі: Жаңа сабақ. Әдіс­тәсілдері: Ой қозғау, проблемалық оқыту, түсіндіру, сұрақ­жауап, топтастыру. Көрнекілігі:  тірек   сызбалар,   үлестірмелі   қима   қағаздар,   егін   шаруашылығына байланысты суреттер. Сабақтың барысы: I.Ұйымдастыру кезеңі: II. Жаңа сабақ. ­Балалар, сендер «Күн күлше» сөзін қалай түсінесіңдер?  Иә, қызарып піскен нанды айтамыз. Ал нан, яғни күлше ұннан, ұн бидайдан әзірленеді. адамға тағам малға азық Бидай өндіріске шикізат Бидай егіндікте өседі. Егіндікте бісқа да дәнді дақылдар өседі егін Бидай, күнбағыс, жүгері,   күріш, қызылша, мақта. Егін ­ бидай ­ ұн ­ нан ­ күлше. 1. Мәтінді оқушыларға мәнерлеп оқып беру, түсіндіру. 2. Оқушыларға тізбектей оқытқызу. 3. Мәтін соңындағы сұрақтарға жауап алу, тапсырмалармен жұмыс, мақалды  түсіндіру. а) Сейтектің әжесі күлшені қалай пісіргенін әңгімеден тауып оқы. ә) Әңгіменіңекіншібөлімінтүсініпоқы,     мазмұнынайтыпбер, әңгіменімәнерлепкезектесіпоқыңдар. б) Күлшеніңтәттіболусебебінатайдыңқалайтүсіндіргенінәңгімеден тауыпоқыңдар. в) Қып­қызыл, ып­ыстық, сап­сары,       ерсілі­ қарсылысөздерініңоқылуынжәнежазылуынбіліпал. Сергітусәті. III. Қорытынды. Оқушылардың   білім   дәрежесін,   жас   ерекшеліктерін   ескеріп   сын   тұрғысынан   ойлау технологиясының топтастыру әдісі арқылы қорытындылау, қосымша сұрақтар қою. Әжей, Сейтек  Күн күлшеТағам, ас Авторы М. Айымбетов  Комбайншы Құрманжан Күлән әжей пісірді. а) Сейтектің әжесі қырман басына не әкелді? ә) Аппақ ұнды қалай жасады? б) Тәтті күлшені кімге бөліп берді? V. Үйге тапсырма беру: «Күн күлше» мәтінін оқу, мазмұндау VI.Бағалау. Сабақтың тақырыбы: Мұнайшы. Сабақтың мақсаты:  1. Оқушыларға мұнайшы туралы түсінік беру. 2. Оқушылардың ойлау қабілеттерін,   логикасын, ой­өрісін дамыту. 3. Оқушыларды   адамгершілікке,   табиғатты   сүюге,   еліміздің   қазба   оіійлықтарын бағалауға, қастерлеуге тәрбиелеу. Түрі: жаңа білім беру. Әдіс­тәсілдері:  түсіндіру,   баяндау,   мәнерлеп   оқу,   сұрақ­жауап,   талдау,   жіінақтау, пысықтау. Көрнекіліктері:  мұнай   орындарының   суреттері,   мұнай   шығаратын   бұрғылау машиналарының суреті, Маңғыстау қаласының суреті. Сабақтың барысы: 1. Ұйымдастыру кезеңі: 2. Үй тапсырмасын сұрау. 3. Жаңа сабақ. Мұнай жайында мағлұмат беру. ­ Мұнай ­ қоймалжың, майлы, сұйық зат. Мұнай жанғанда қызудыкөп береді. Ол күл қалдырмай жанып кетеді. Мұнайды   айыру   арқылы   жанармай,   жағармай,   машина   майы,   т.б.   заттар   бөлініп алынады. Мұнайды жер қойнауынан бұрғылау арқылы алады. Балалар, мұнай өндіру ісімен шұғылданатын адамның кәсібі қалай аталады? ­ Мұнайшы. ­Ендеше, біз қазір «Мұнайшы» өлеңін оқимыз. Қайрат Жұмағалиев туралы мағлұмат беру. Қайрат   Жұмағалиев   1937   жылы   Батыс   Қазақстан   облысының   Орда   ауданының Бесқұдық   деген   жерінде   дүниеге   келген.   Кернекті   ақын.   Шығармалары   араб,   француз, неміс, қытай, испан, поляк, болгар тілдеріне аударылған. Шығармалары:   «Таба   нан»,   «Жампоз»,   «Кәмпит   туралы   баллада»,   «Соқыр  қыран» сияқты дастан, балладалары, «Тұңғыш», «Перзент үні», т.б. өлеңдер жинағы жарық көрген. Сөздік жұмысын жүргізу. 4. Жаңа сабақты бекіту. (Сұрақ­жауап арқылы). 1. Өлеңде кім туралы айтылған? 2. Мұнай қалай алынады? 3. Мұнайдан алынатын өнімдер туралы не білесіңдер? Топтастыру әдісі: Мұнаймашина майы бензин шам керосин 5. Үйге тапсырма беру. Үйде өлеңді жаттау, мазмұнын айту. Мұнайшы жайлы мағлұмат жинап келу. Тақырыбы: Омарташы. Мақсаты:  1. Оқушыларга омарташы кәсібі туралы түсінік беру. 2. Оқушылардың ойлау қабілетін, іскерлік дағдысын, есте сақтау қабілетін, ой­өрісін  дамыту. 3. Отансүйгіштікке, табиғатты аялауға, үлкенді сыйлауға тәрбиелеу. Түрі: жаңа сабақ. Әдіс­тәсілдері: түсіндіру, баяндау, Венн диаграммасы, жинақтау талдау, сұрақ­жауап.  Көрнекілігі: ребус. Сабақтың барысы: I.Ұйымдастыру кезеңі. II. Жаңа сабақ. а) Психологиялық дайындау. ­ Балалар, бүгін біз «Омарташы» деген жаңа тақырыппен танысамыз.Жаңа тақырыпты бастамас бұрын ребусты шешіп алайық. (Ребустыңшешуі­омарташы деген сөз) ­ Балалар, омарташы ­ бал арасын өсіруші, омарта ұстаушы адам. Өлең оқылып, сұрақтар қою. 1. Омарташы деген кім? 2. Ол немен айналысады? 3. Бал араларының пайдасы туралы айт. Дәптермен жұмыс. Жаңылтпашты дәптерге көшіріп жазыңдар. Сергіту сәті. III. Қорытындылау. Оқушыларға жұмбақ шешкізу. омарташы баптайды бал алады араларға қамқорлық жасаушы IV.Үйге тапсырма беру. «Омарташы» өлеңін жаттап келу. V. Бағалау.Сабақтың тақырыбы: Еңбекпенен ел көгерер. Мақсаты:1.   Оқушыларды   мәтінді   мәнерлеп   оқуға   баулу,   мазмұнын   ашу   арқылы олардың сөздік қорларын толықтыру. 2. Еңбектің арқасында өсіп­енетіндері жайлы түсіндіре отырып балардың ой­өрісін,  қиялын, шығармашылығын  дамыту. 3. Еңбек етуге, сүюге, еңбекті бағалауға тәрбиелеу. Түрі: жаңа сабақ. Көрнекілігі: плакат (сызба). Әдістері: түсіндіру, талдау, сұрақ­жауап. Сабақтың барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі: II. Жаңа сабақ. «Еңбекпенен ел көгерер» мақалының мазмұнын ашу. Еңбек Тәрбиелейді, қызығын көреді, өсіреді, табысқа жеткізеді. Арманы орындалады. Еңбек туралы түсініктерінқалыптастырған соң «Еңбекпенен ел көгерер»ертегісін оқып, талдату, өздеріне оқытқызу. Сергіту сәтін ұйымдастыру. «Он   саусақ» өлеңін мәнерлеп оқыту.Мазмұнын ашу. Өмірмен байланыстыру. III.Сабақты қорытындылау. 1. Ертегідегі ағайынды төртеуіне қандай атақ беріледі?2. Ертегі сендерге ұнады ма? (Сұрақтар қою арқылы сабақтықорытындылау). 3. Ертегіменөлеңнежайында? IV.Үйге тапсырма беру. Ертегіні мазмұндау, «Жалқаудың ертеңі бітпейді» тақырыбына шығарма жазу. Өлеңді  мәнерлеп оқу. V. Бағалау. Сабақтың тақырыбы: Кім болсам екен? Мақсаты:  1.   Оқушыларға   әртүрлі   мамандықтар   жайлы   айту   және   «Кім   болам?» сұрағына жауап алу. 2.Оқушыларды   өз   ойларын   жеткізе   білуге,   іскерлік   дағдыларын,   есте   сақтау қабілеттерін дамыту. 3.Тазалыққа,  патриоттыққа,  батыл,  батыр  болуға,  тәртіпті  болуға тәрбиелеу. Әдістері: талдау, түсіндіру, баяндау, әңгімелеу, сұрақ­жауап. Көрнекілігі: нақыл сөздер, ыдыс­аяқ суреттері, қасиетті сөздер. Сабақтың барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі. II. Өткендіқайталау. IV. Жаңасабақ. Жаңа сабақты модуль арқылы ашып, балаларға түсіндіру. Кім болсам екен? ұшқыш инженер кенші экономист жол полициясы әнші жүргізуші суретші мұғалім Дәрігер прокурор аудармашы. Балалардың болашақтағы армандары жайлы пікірлерін ортаға салу.Оқулықпен жұмыс. Дәптермен жұмыс. Әр балаға кім болғысы келетіні туралы ойларын жаздыру. Сергіту сәті. IV.Қорытындылау. Венн диаграммасы арқылы сабақты бекіту. Айырмашылыгы дәрігер емдеуші адам өмірімен күресуші Айырмашылыгы мұғалім оқытушы білім беру. тәрбие білім негізін салушы Ортақ Адамдарға пайдасы бар мамандық иесі V. Үйге   тапсырма: Мәтінді оқу, мамандық иелері туралы жұмбақтар жазу. VI.Бағалау. Сабақтың тақырыбы: Даланың дәмі. Мақсаты:  1.Оқушыларға «Даланың дәмі» мәтінін оқып беріп, сұрақ­жауап арқылы  мазмұнын ашу. 2. Сұрақтарға жауап бергізе отырып, оқушылардың ой­өрісін, қиялын дамыту. Мәтіннің   мазмұнын   ашу   арқылы   оқушыларды   еңбексүйгіштікке,   имандылыққа, адамгершілікке, қоршаған ортаны қорғауға тәрбиелеу. Сабақтың көрнекілігі: даланың суреті бейнеленген суреттер. Әдіс­тәсілдері: түсіндіру, баяндау, әңгімелеу, сұрақ­жауап, пысықтау, жинақтау. Сабақтың барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі.  Оқушылармен амандасу, түгендеу, зейіндерінжаңа өтілетін сабаққа аудару. Жаңа сабақ. II. Үй тапсырмасын тексеру. Үйге берілген әңгіменің мазмұнынсұрау. III. Мәтінмен жұмыс. Сұрақтарға жауап алу. 1.Ермектің әкесі не деді? 2. Ермектің әкесі неліктен «Далада ішкен тамақ тәтті болады» деді? 3. Ермек даланың дәмін тату үшін қайда барды? 4. Тамақ неге тәтті болды? Сөздік жұмысы жүргізіледі. IV.Жаңа сабақты бекіту. Ермек қандай? Тіл алғыш, еңбексүйгіш, ақылды V. Үйге тапсырма беру.Мәтінді оқып, мазмұнын айту. Сабақтың тақырыбы: Етікші (ертегі). Мақсаты: 1. Ертегіні түсініп оқып, мағынасын ашу. 2. Ойлау, қиялдау қабілеттерін дамыту. 3. Еңбексүйгіштікке тәрбиелеу Әдіс­тәсілдері: әңгімелесу, сұрақ­жауап. Сабақтың барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі: II. Жаңа сабақ 1. Қызығушылығын ояту. «Сөз жасау» ойыны Орны ауысқан әріптерден сөз құрау. т і е ш к і Жауабы: етікші. ­ Олайболса, бүгінгіоқитынертегіміздіңаты «Етікші» екен. 1. Ертегіні оқу талдау. 2. Сұрақтарға жауап беру. 3. Сөздік жұмысын жүргізу. 4. Ертегіні рөлге бөліп оқу. 5. Етікшіге мінездеме беру. III.Сабақты бекіту. Ертегіні басқаша қалай аяқтар едің? IV.Үйге тапсырма беру.  Ертегінің мазмұнына сәйкес сурет салу,ертегінің мазмұнын айтып келу.