Егиншиликпен мал шаруашылыгынын пайда болуы. Енбек болиниси.

САБАҚ:Қазақстан   тарихы  Күні: 16. ХІ  –  2016  Мұғалімнің есімі:  Әбсаттар  Қ  Мектеп: 202 СЫНЫП: Сабақ негізделген  оқу мақсаты  (мақсаттары) Сабақ мақсаттары Алдыңғы оқу Жоспар Жоспарланған  уақыт Басталуы Ортасы Қатысқандар саны: 18 ІІ тарау  бойынша  қайталау . Егіншілікпен  мал шаруашылығының   пайда  болуы. Еңбек  бөлінісі.  Қатыспағандар  саны: Барлық оқушылар: Адама  өміріндегі  өзгерістер .Қоғамдық  өмірдегі жетістіктер  туралы   түсінік қалыптасады. Оқушылардың басым бөлігі:Тас дәуірінің  палеолит ,мезолит , неолит, кезеңдерің , олардың жалпы ерекшеліктерімен артықшылықтарын ажырата алады.  Кейбір оқушылар: шаруашылық түрлеріне сипаттама  береді,қоғамдық  еңбек  бөлінісі   ұғымын  түсінеді.Қол өнер ,оның  түрлеріне  сипаттама  береді. Өнер және діни түсінік   туралы біле алады. Ресурстар Интерактивті  тақта  слайдтар Плакат Маркер стикер смайлик дәптер карта Жоспарланған жаттығулар (төменде  жоспарланған жаттығулармен қатар, ескертпелерді жазыңыз) Оқушылар тас дәуіріне байланысты жазылған сөздерді ала отырып ,сол сөзге   байланысты   өз     тобын   тауып   отырады.мысалы   олар     үш   топқа бөлінген   :   палеолит   ,мезолит   ,   неолит   топтары.Әр   топқа   бағалау парақшасы   таратылып   және   ол   әр   тапсырма   орындау   кезеңдерінде бағаланып отыруы ескертіледі.  Осылайша үш топқа бөлінген оқушылар түрлі тапсырмаларды  орындай отырып , өздеріне  және топтарына ұпай жинайды.  Оқушыларға берілген тапсырмалардың «Кім жылдам» бөлімінде   бес,жеті ,он ұпайлық сұрақтар таратылып оған жауап алынады . Бұл жерде жылдамдықпен тапқырлық талап етіледі.                                        Кім  жылдам     10   Инициация ( бағыштау) ғұрпы  туралы  не  білесін ?  Неолит  төңкерісі  деген  не?  Қоғамдық  еңбек  бөлінісі  дегеніміз  не?  Энеолит  кезеңінің  ерекшелігі  неде?  Ботай  мәдениеті  туралы не  білесің  7   Аналық  ру  деген  не?  Палеолит  кезендері  қандай?  Егіншілік  пен  мал шаруашылығы  қалай  пайда  болды?  Мезолит  дәуірінің  үлкен  жаналығы  Қола   қалай  алынды.  5  Адамзат  тарихынан  дәуірлері  Қазіргі  адамға  ұқсас  Ежелгі  адамдардың  дүние туралы  наным –сенімі  Орта  тас  дәуірі  Тарихтағы  ең алғашқы  адам  Осы арқылы әр бір оқушы өз тобына ұпай жинайды.Салыстыру кестесі  арқылы  үш топқа үш түрлі тапсырма  беріледі .                  Салыстыру кестесі Епті адам                       Саналы адам Алғашқы тобыр            Рулық  қауым Палеолит                       Энеолит Бұл  тапсырмада олар берілген тақырыптарды салыстыра отырып   сипаттама береді.  Ал сәйкесін тап тапсырмасы  бойынша оқушылар  Әр ұғымды  өзіне сәйкес уақытымен сипатына қарай сәйкестендіреді.                          «Сәйкесін тап» 1.Мал шаруашылығы                    палеолит 2.Егіншілік                                     гоминид 3.Б.з.б.5­3 мың жылдық                неолит 4.Олдувэй,ашель,мустье               мезолит 5.Епті адам                                     синантроп 6.Тік жүретін адам                         хомо сапиенс 7.Қытай    адамы                            питекнтроп 8.саналы  адам                                мезолит    9.Адамдар тобыры                         алғашқы  еңбек  құралы 10. Қазғыш  таяқ, шоқпар             палеолит  11.терімшілік ,аңшылық                мезолит 12.ұшы  сүйектен  жасалған  сүңгі              палеолит 13.ерте тас дәуірі                                           неолит 14.жаңа  тас дәуірі                                        палеолит 15.орта тас дәуірі                                          энеолит 16.Б.з,б, 12­5 мың жыл                                 неолит 17.садақ  пен жебе                                        энеолит 18.Өндірушы  шаруашылық                        гарпун 19. Құмыра  жасау                                        мезолит 20. Мыс – тас                                                неолит 21.Қола алу                                                   мезолит 22.Алғашқы метал  өндіру                          неолит 23.Аталық  ру                                               мезолит 24.Ботай  тұрағы                                          палеолит 25.Мұз  басу  дәуірі                                     алғашқы  адам  кәсібі                                                                                                                                           РАФТ  әдісі .  Әр топ  өз аттарына  байланысты, хабарлама, жарнама, бұйрық , хат , өтініш  секілді  тапсырмалар  орындайды.                                   Жаңа  сөздермен   жұмыс  Инициация – бағыштау  Неолит­ жаңа  тас дәуірі  Неолит  төңкерісі ­ адамдардың  өнім  өндірін  құрал­ сайман   жасауда   жеткен  жетістіктері  Теселі егіншілік – шаруашылықтың  жаңа  түрі  Өрмешілік  , ыдыстар жасау ,  тері  өңдеу – жаңа  кәсіп  түрлері  себет  ыдыстар , шарбақ  тоқу , құмыра  жасау  Мысты  тас дәуірі  –  энеолит  Қола ­  мыс + қалайы  Патриархалдық   билік  ­  әке билігі  Пиктография – тасқа  түсірілген  хат  Анимизм,   тотемизм, фетишизм ,магия –   діни  наным – сенім  түрлері  Пұт – ағаш тас, балшықтан  қашап  жасалынған  аруақтар , құдайлардың   бейнелері  Гравюра – ойма   суреттер                               Графикалық   диктант Мезолит  заманында  рулық  қауым  күшейді.  Қауым  5  топқа  бөлінді.  Б,з,б 5­3 мың  жыл аралығы  энеолит  дәуірі.  Мезолит  дәуіріде  мал  шаруашылығы  пайда  болды. Тас өндеудің гүлденген кезеңі – мезолит  болды.  Адамдардың   өнім  өндіріп ,  құрал –сайман   жасауы  ­ өндіруші   шаруашылықтың  басы  болды.   Тас  дәуірінің   соңғы  кезеңі­ неолит.   Малды  қолда  ұстау  үшін  жіңішке  шыбықтардан  себет  ыдыстар   жасады.  Күнделікті  тұрмысқа  қажеттілік ,адамдарды ­ қыш  құмыра  (керамика)  жасауды  үйренуге  алып  келді. Металдың ішінде  адам  баласының  ең  бірінші пайдаланғаны – алтын .  Қазақстан  аумағында   800­ге  жуық  неолиттік  тұрақтар  табылған.  Оңтүстік  Қазақстан  ­ ежелгі  металлургия  орталығы .  Энеолит  дәуірінде  2 ірі өзгеріс:  еңбек  бөлінісі  мен  аталық  ру  орнады.  Неолиттік  ең  көне  тұрақ  Оңтүстік  Қазақстандағы ­  Қараүңгір.  Ежелгі  адамдардың  дүние туралы ең  алғашқы наным – сенімі­ анимизм.  Алғашқы  адамдар  әлемді  басқарып, жерге  тіршілік сыйлап  тұрған  от  пен су  деп   түсінген.  Жана  тас дәуірі мен  мыстас  дәуірінің  басты  ерекшеліктерінің  бірі –  өнер.  Тотемизм  ­жан  мен  рухтың  барлығына  сену.  Ботай тұрағын  мекендегендер – Еуразия  даласындағы  ең алғашқы  қой   өсірушілер  болған.  Маңғыстаудағы Шебір  тұрағының  тұрғындары ұлу  қабықтарын   моншақ етіп  таққан.    Дұрыс   жауабы:    ^^ ^ ― ― ―― ― ― ――― ― ―  ^ ^ ^ ^ ^^   Тест тапсырмалары   әр топқа 10  сұрақтан  Көлемі 40­60 шаршы  метр болатын мезолиттік  баспана  табылған   өңір.  А) Ертіс бойы                                        В) Жайық  бойы  Б) Есіл өзені аңғары                                 Г) Қаратау   баурайы                           В) Егін егуді үйрене                                       В) Мезолит  Малды қолға үйрете бастаған дәуір.  А) Мезолит                          В) Неолит  Б) Палеолит                                Г) Энеолит  Егіншілік калыптаса бастаған кезең.  А) Неолит Б)Палеолит                                    Г) Энеолит  Б.з.б 5­3 мың жылдықтар аралығын қамтитын кезең.     А) Неолит                                  В) Мезолит    Б)Палеолит                                    Г) Энеолит  5 .Неолит дәуірінің  ерекшелігі  А) Өндіруші шаруашылыққа көшу бастады  Б) Малды қолға үйрете бастау                           Г) Мыс өндіру дамыды  6.Неолит  дәуірі адамдары  негізгі  кәсібінің  бірі  А) Аншылық                                    В) терімшілік  Б) Мал  өсіру                                 г) Металл  өндеу  7. Неолиттік  дәуірге жататын  ұршық  басы  табылған өңір  А) Ертіс  бойынан                                    В) Жайық  өзені манынан  Б) Есіл өзені аңғарынан                           г) Тобыл өңірінен  8.Қыш  құмыралар  заманы  А) неолит                                  В)мезолит  Б) палеолит                             г) энеолит  9.Неолит  дәуірінің   басты ерекшелігі  А) жеке  меншік қалыптасты.                           В) малды қолға  үйрете  бастады.  Б) Тас өңдеу  биік деңгейге  көтерілді.              Г) егін  егуді  игере бастады.  10.Қазақ  жерінде  кездесетін неолит тұрақтары  А) ең көнесі                                      Б)б,з,б 8  мың жылдық  В)б,з,б мың 6 мың                           Г)б,з,б мың 5 мың  жылдық  1 .Неолит кезеңі  ең көне  тұрақтардың  бірі  А) Қараүнгір                                  Б)Семізбұгы  В)Батпақ                                      Г) шағалалы       2.Неолит  дәуірінде  орнаған  рулық  қатынас  А) аталық  ру                                    Б) тайпалық  бірлесатік  В) аналық  ру                                      Г) тобырлық қауым   3.Б.з.б.з – б,з,б. 2 мың  жылдар  аралығынның  атауы  А) неолит                                    Б) палеолит  В) мезолит                                 Г) энеолит  4.   Ең  бірінші  қолданған  метал  А) қалайы                                Б)қола  В) мыс                                    Г) темір  Ең алғаш металл  өндірілген  аймақ  • • а) Орталық  Қазақстан                         в) Барлық  өңірлерде  өндірілген  б) Оңтүстік  Қазақстан                       г) Темір  Еңбек  өнімі  дегеніміз  а) Адамның  жасағаны ойлап  тапқаны        в) аң  аулау   кәсібінің  пайдасы  б) адамның  теріп  әкелгені                        г) Егіншіліктің  мал   шаруашылығынан  7.Энеолит дәуірінде орнаған   рулық  қатынас   А) аталық  ру                                    Б) тайпалық  бірлесатік  В) аналық  ру                                      Г) тобырлық қауым  • Энеолиттік  ескерткіш  а) Шағалалы                                           в) Ботай  б)Сексеуіл                                               г)Арқайым  9.  Энеолиттік  ескерткіш  Шебір  елді  мекені  А) Ертіс бойы                                        В) Жайық  бойы  Б) Есіл өзені аңғары                                 Г) Қаратау   баурайы  10.Питография  сөзінің  анықтамасы.  а) Көне  жазу                                                     в) тасқа  түсірілген  хат  суреттер  б)тасқа танбалаған  таңба – белгілер             г) тасқа  жазылған  жазу  1  Ежелгі   адамдардың  шығу  тегін  жануарлармен  байланыстыруы  а) анимизм                                   в) магия  б)тотемизм                                г) фетишизм  2. Ежелгі  адамдардың   белгілі  бір  материалды  затқа  табынуы.  а)пұтқа жалбарыну                          в)фетишизм  б) жан –жануарларға  табыну        г)аруақтарға  сиыну  3.Ежелгі адамдардың  түсінігі  бойынша  кез келген  заттын  иесі  а)аруақ                                      в) ине  б) тәңір                                   г) жаратушы  4.Сүйек  пен мүйізден  жасалған бейнелерде  жиі  кездесетіні  а)тағы  аңдар                                  в) әйелдер  бейнесі  б) түйе, жылқы                               г)ер  адамдар  бейнесі  5. Ежелгі  суретші  сурет салуға  пайдаланған  зат  а) көмір                                  в) жануарлардың  қаны  б)әктас                                 г) шөп  тамырларынан  әзірлейді 6. Неолиттік  тұрақтар  орналасу  сипатына  қарай  неше  түрге   бөлінеді  а) 2                                 в)4  б) 3                                 г)5  7. Мезолиттік  аңшылардың  мекендеген   жерлері  а) Ертіс , Есіл , Жайық  өзендер  жағал                  в) Шу Іле  бойы  б) Сырдария , Амудария өзендер жағасы                г)Арал  маңы  8.Орталық Қазақстанда  Қарағанды, Зеленая  Балка  тұрақтарынан   не  табылған  а) Әшекей  бұймдар                                   в) ауыр  тас  балталар  б) үй  малының  сүйектері                        г) найзалардың ұшы  9.   Қола  қалай  алынды?  а) Табиғата  дайын  күйде  кездеседі.     в) қалайыға  темір  қосады  б)мысқа  алтынды  қосады                     г) Мыспен  қалайыны  қосып   алынады  10.Шебір  тұрағының  тұрғындары  нені  А) моншақ  есебінде  таққан                           в) тарақ  тістерін  Б)ұлу  қабықтарын                                           г)ұсақ тастары  н е т с е к й ә С у р і д а ң а Ж р е д з ө с р ы т с ы л а С у   і м К м а д л ы ж Ж й а п ұ л а к и ф а р Г     қ ы         ы п л а   Т Ф А Р т с е Т р\с Оқушы Аяқталуы Сабақты  бекіту,қорытындылау,бағалау, үйге тапсырма беру.Әр  оқушы  бүгінгі сабақ туралы «кері байланыс» парақшасын  жазып,түсіндіріп өткізеді. Білемін  Білдім  Білгім  келеді  Әр топ жетекшілері бағалау парақшасын толтырып өз  тобындағы мүшелерін  бағалап , өз ұсыныс ,пікір , тілектерін  білдіреді. Үйге тапсырма . Еңбекке байланысты мақал ­ мәтел жазу ,  «Ежелгі адамдардың  діни наным ­ сенімдері » туралы  эссе  жазу . Қосымша  ақпарат Саралау –Сіз  қосымша көмек көрсетуді  қалай  жоспарлайсыз? Сіз   қабілеті жоғары  оқушыларға   тапсырманы күрделендіруді   қалай  жоспарлайсыз? Ғаламтордан  тақырыпқа байланысты  түрлі сайттарды  пайдалану. Бағалау – Оқушылардың   үйренгенін  тексеруді  қалай  Жоспарлайсыз ? Пәнаралық  байланыс  Қауіпсіздік  және еңбекті   қорғау ережелері АКТ­ мен   байланыс  Құндылықтардағы  байланыс  Ұпайы жоғары   сұрақтарды қою ,   Оқушылардың өзі –өзі бағалауы  Әдебиет, Дүние жүзі  ескеріледі тарихы, Тапсырмалардың  мазмұның күрделендіру  (түрлендіру) География.Бейнелеу  өнері. Төмендегі бос ұяшыққа  сабақ туралы өз пікіріңізді  жазыңыз. Сол  ұяшықтағы Сіздің сабағаңыздың  тақырыбына сәйкес  келетін  сұрақтарға  жауап  беріңіз. Оқушылар жоспар  бойынша  қойылған  мақсаттарға жетті Өз  қабілеттері мен  белсенділіктерін  көрсете білді. Көптеген әдіс – тәсілдер арқылы  қайталау сабағы өз ойымдағыдай болды және  берілген уақытқа  сай  үлгердім Рефлексия Сабақ/оқу Мақсаттары Шынайы ма?  Бүгін Оқушылар не  білді? Сыныптағы ахуал Қандай болды?Мен Жоспарланған  Саралау шаралары тиімді болды ма? Мен берілген  уақыт ішінде үлгердім  бе? Мен өз жоспарыма Қандай түзетулер енгіздім және  неліктен? Қорытынды  бағамдау Қандай  екі нәрсе табысты  болды ( оқытуды  да ,оқуды да ескеріңіз )? 1: Топқа бөлу әдісі. 2:Кейіпкерге хат Қандай екі нәрсе сабақты жақсарта алды ( оқытуды да оқуды да ескеріңіз )? 1: Графикалық диктант 2: салыстыру кестесі Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі  сабағымды  жетілдіруге көмектесетін не білдім? Сынып  өте белсенді болғандықтан алдағы уақытта  жекелеген  шығармашылық –дамытушылық  бағытағы  тапсырмаларды қосуға  болады деп түйіндедім Бағалау    Сабақ  бойынша  өзін –өзі бағалау жүргізілген, сол бойынша  жоғары ұпайымен «өте жақсы »деп   қорытынды  бағалау  жасадым