Физика

Matematik mayatnik yordamida erkin tushish tezlanishini aniqlash

Ishning maqsadi: Erkin tushish tezlanishini matematik mayatnik yordamida aniqlash usulini o‘rganish.

Kerakli asbob va jihozlar. Matematik mayatnik, laboratoriya universal shtativ, sekundomer, o‘lchov lentasi.

Ipni imkoni boricha uzunroq holatda mahkamlab, uning uzunligi o‘lchanadi. Shar radiusi r aniqlanadi. Olingan natija jadvalga yoziladi. 𝑙 1 𝑙𝑙 𝑙 1 1 𝑙 1 = ( 𝑙 𝑖𝑝 𝑙𝑙 𝑙 𝑖𝑝 𝑖𝑖𝑝𝑝 𝑙 𝑖𝑝 + r) m.
Sharchani muvozanat vaziyatidan uncha katta bo‘lmagan (6° – 8°) burchakka og‘dirib, u harakatga keltiriladi. Shu onda sekundomer ishga tushiriladi.
Matematik mayatnikning tebranishlar soni sanaladi. Mayatnik 𝑁 1 𝑁𝑁 𝑁 1 1 𝑁 1 = 20 marta tebranganda sekundomer to‘xtatiladi.
Sekundomerning ko‘rsatishi qayd etiladi va jadvalga yoziladi.
T= 𝑡 𝑁 𝑡𝑡 𝑡 𝑁 𝑁𝑁 𝑡 𝑁 dan tebranish davri aniqlanadi.

𝑔𝑔= 4 𝜋 2 𝑙 𝑇 4 𝜋 2 𝜋𝜋 𝜋 2 2 𝜋 2 𝑙𝑙 4 𝜋 2 𝑙 𝑇 𝑇𝑇 4 𝜋 2 𝑙 𝑇 ifodaga ko‘ra erkin tushish tezlanishi hisoblanadi.

7. Mayatnik ipining uzunligini o‘zgartirmasdan tebranishlar soni 𝑁 2 𝑁𝑁 𝑁 2 2 𝑁 2 = 30 ta va 𝑁 3 𝑁𝑁 𝑁 3 3 𝑁 3 = 40 ta hollari uchun tajriba yuqoridagidek takrorlanadi.

8. Olingan natijalar asosida mayatnik tebranish davri va erkin tushish tezlanishining qiymatlari aniqlanib, jadvalga yoziladi.

9. Olingan natijalar asosida quyidagi jadval to‘ldiriladi.

1. Nima sababdan mayatnikning tebranish davri mayatnik sharcha massasiga bog‘liq bo‘lmaydi?
2. Nima sababdan Yerning turli geografik kengliklarida mazkur tajriba o‘tkazilsa natija turlicha chiqadi?
3. Matematik mayatnik sharchasining o‘lchamlari o‘zgartirilsa, uning tebranish davri qanday o‘zgaradi?