Jaloliddin Manguberdi Vatan qahramoni

                                                               ” Tasdiqlayman “

                                                                                                       O`IBD o`rinbosari:

                                                                                                                _____________  R.Qurbonova

                                                                                                                  “_____”____________2020yil

Farg`ona olimpiya zaxiralari

maktab-internatining tarix fani

o’qituvchisi Kadirova Zamira Saydiraimovnaning 7-sinf tarix

fanidan

            Mavzu: “Jaloliddin Manguberdi

                            Vatan  qahramoni”

                                                                                      

Mavzu: Jaloliddin Manguberdi-Vatan qahramoni

I Darsning maqsadi va vazifalari	O`quvchilar Jaloliddin Manguberdi hayoti haqidagi bilimlarni boyitish.
II Darsning mazmuni	Mavzu  haqida tushuncha berish. Mavzuni tushuntirish orqali fanga bo`lgan qiziqishini oshirish.
III O`quv jarayonini tashkil etish texnologiyasi.	Shakl-nazariy Metod-  kichik guruhlarda ishlash, interaktiv o`yin Vosita-tarqatma materiallar, AKT va boshqalar Usul- yozma, o`g`zaki, ko`rgazmali Nazorat turi-  savol-javoblar Baholash – rag`bat kartochkalari asosida baholash
IVKutiladigan natijalar.	O`qituvchi:        Jaloliddin Manguberdi hayoti haqida yratilgan asarlar haqida  ma`lumot		O`quvchi: Jaloliddin Manguberdi haqida yaratilgan tarixiy asarlar, mustaqillik yillarida Jaloliddin Manguberdi tavalludining 800 yilligi haqida o`rganadilar.O`quvchilarda fanga bo`lgan qiziqish ortadi. Qiziqarli ma`lumot oladi va darsga faolligi oshadi.
Kelgusi rejalar	O`qituvchi:   O`tilgan darsni tahlil qilish; O`z-o`zini baholash. Mavzuni yangi materiallar bilan baholash, mavzuni o`rgatishda samarali metod va usullarni shaklantirish	O`quvchi: Darsga e`tiborli bo`lish xislatlari shakllanadi. Fanga qiziqishi ortadi. O`quvchilar mustaqil ishlashga o`rganadi. O`quvchilar fanga oid qiziqarli ma`lumotlar olishga intiladi.

 

 

 

 

Darsning maqsadi:

 

A)                         Ta’limiy: O`quvchilar bilimlarni boyitish va yangi bilim berish.

B)                          Tarbiyabiy: O’quvchilarni ajdodlarimiz tomonidan qoldirilgan va davom ettirilayotgan ma’naviyatni shakllantririshga o’rgatish.

C)                          Rivojlantiruvchi: O’quvchilarni teran fikrlashga o’rgatish va tarixiy bilimlarni shakllantirish.

Dars uslubi: Interfaol

Dars usuli:  Blits savollar,  “Bilimdon” o`yini

Dars tipi: . Yangi bilim, ko'nikma hosil qiluvchi.

Darsning blok chizmasi

1	Tashkiliy qism	7 daqiqa
2	O`tilgan mavzuni	5 daqiqa
3	Yangi mavzu bayoni	10 daqiqa
4	Mustahkamlash	17 daqiqa
5	Yakuniy qism	6 daqiqa

Tashkiliy qism:

(Salomlashish, sinfning, o’quvchilarning, ko’rgazmali qurollar va vositalarning darsga tayyorgarligini  kuzatish, o’quvchilar davomatini aniqlash, o’quvchilarni uch guruhga ajratish, guruhlar nomini berib, sardorlar saylash, sinf taxtasiga sana, mavzuni yozish, dars mavzusi, shiori, maqsadi va amalga oshirish rejasini e’lon qilish. )

1.                 Ma`naviyat daqiqasi: “Mening qahramonim”

2.                 Dars metodlari: “Blits so`rov”, “Bilimdon”o`yini.

3.                Darsning didaktikasi:

4.                 jihozlar: mavzuga oid tarqatma materiallar, slayd, rag`batlantiruvchi kartochkalar,   rasmlar, “Kompyuter Lenovo” ITP tomonidan yaratilgan o‘quv filmi foydalanib  lavha,  tarix  darsligi.

 

 

 

 

 

 

 

 

Texnik vositalar: multimediya, monitor,

 

Sinf chizmasi. Guruhlarning joylashush holati

   HAHAHA

 

 

 

  O’quvchilarning e’tiborini darsga jalb qilish BKMlarni takrorlash maqsadida blits so’rov o’tkaziladi.

 

Blits savollar

I-Guruh

1.Muhammad Xorazmshoh qaysi orolda o`g`li Jaloliddin Manguberdini  taxt vorisi etib tayinlaydi?

J:Kaspiy dengizidagi Ashura orolida.

2. Jaloliddin Manguberdi  qachon Xorazmshohlar taxtiga o`tiradi?

J:1221 yil

3. Jaloliddin Manguberdi   Chingizxonning 45minglik qo`shinini qayerda yengadi?

J:G`azna viloyatining Parvon dashtida

4.Chingizxonning asl ismi?

J:Timuchin

5.Nega Jaloliddin Manguberdining  qo`shinidan  Sayfiddin Ag`roq,A`zam Malik va Muzaffar Maliklar qo`shini ajralib chiqadi?

J:G`alabadan keyingi o`ljani taqsimlashda lashkarboshilar o`rtasida o`zaro kelishmovchilik kelib chiqadi.

6.Bu vaziyatdan kim foydalanadi?

J: Chingizxon U G`aznaga qo`shin tortadi.

7.1221 yil 25 noyabrda qaysi daryo bo`yida jang bo`ladi?

J: Sind

8.Sind daryosi bo`yidagi jangni kim yakunlaydi?

J:Pistirmadagi 10ming saralangan mo`g`ul askari .

9.1221 yil 15 noyabrdagi jangda taslim bo`lishni istamagan Jaloliddin Manguberdi…

J:Sind daryosiga sakraydi

10.Jaloliddin jasoratiga qoyil qolganChingizxon nima deydi?

J: Ota o`g`il mana shunday bo`lishi lozim.

 

II-Guruh

11.Sind daryosini kechib o`tgan Jaloliddin Manguberdi qolgan askarlari bilan qayerga boradi?

J:Shimoliy Hindistonga

12. Jaloliddin Manguberdining to`liq ismi…

J:Jaloliddin ibn Alovuddin Muhammad

13. Jaloliddin Manguberdi qachon tug`ilgan?

J:1198 yil

14.Jaloliddin  Manguberdi deyilishiga sabab…

J: Burnida xoli(mank) bolgnligi uhun Mankburn talaffuzda o`zgarib Manguberdi deyilgan    

15.Jaloliddin Manguberdi Shimoliy Hindistondagi qaysi viloyat hukmdori bilan jang qildi?

J:Shatra

16.Jaloliddin Manguberdi qo`shining soni qanday ko`paydi?

J:Shatra viloyati hukmdori ustidan g`alabasidan so`ng uning qo`shini Jaloliddin Manguberdi tomoniga o`tadi,atrofadan yangi kuchlar kelib qo`shildi.

17.Jaloliddin Manguberdi Shimoliy Hindistonda qancha hukmronlik qildi?

J:3 yil

18.Nega Jaloliddin Hindistondan ketishga qaror qildi?

J:Hindistondagi hukmdorlar Jaloliddinga qarshi til biriktiradilar.

19.1224 yil Jaloliddin Manguberdi qayerga yo`l oldi?

J:Iroqqa

20.Jaloliddin Manguberdi umumiy dushman –mo`g`ullarga qarshi birga kurashishga kimni undaydi?

J:Bag`dod xalifasi Nosirni

 

 

III-Guruh

21.Nega xalifa Nosir mo`g`ullarga qarshi kurashishdan ko`ra Jaloliddinga qarshi kurshadi?

J: Jaloliddin Manguberdi qudratidan qo`rqib uni zaiflashtirmoqchi edi.

22.1225 yil Jaloliddin Manguberdi qayerlarni taslim qildi?

J: Marog`a,Tabriz,G`azna

23.Nega Ozarbayjon xalqi Jaloliddin Manguberdi siymosida qudratli kuchni ko`rdi?

J: Jaloliddin Manguberdi siymosida gurjilarga qarshi turuvchi va ozod etuvchi xaloskorni ko1rilar.

24. Jaloliddin Manguberdi 1226 yil qayerni egallaydi?

J: Gurjiston ,ya`ni Gruziya

25.Jaloliddin Ozarbayjond tuzgan davlatiga qaysi shaharni  poytaxt qiib belgilaydi?

J: Tabriz

26.Armanistonnig qadimgi nomi…

J: Shirvon

27. Jaloliddin Manguberdiga qarshi kimlar fitna uyushtirdilar?

J:Ukasi G`iyosiddin va bosh vazir Sharofulmulk.

28.1230 yil Arzinjon yaqinidagi jangda Jaloliddin Manguberdi kimlarga taslim bo`ladi?

J:Koniya ,Damashq,Misr birlashgan qo`shiniga.

29.Vaziyatdan kim va qanday foydalandi ?

J:Mo`g`ullar.Ular O`zarbayjonga bostirib kiradi

30. Jaloliddin Manguberdi qanday vafot etdi?

J:Mo`g`ullar hujumidan so`ng Jaloliddin Manguberdi Kurdiston tog`iga qochib , qaroqchilar qo`liga tushadi va fojeali vafot etadi.

 

Yangi mavzu bayoni: Videofilm namoyishi

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Jaloliddin Manguberdi (1198-1231)

jasur va mohir sarkarda.

 

Mangu barhayot. Davlatimizning mustaqilligi yillarida Sulton Jaloliddin Manguberdining mo'g'ul bosqinchilariga qarshi ko'rsatgan mislsiz jasorati, Vataniga va xalqiga sadoqati, cheksiz muhabbati yuksak qadrlandi. Prezident Islom Karimovning tashabbusi bilan 1999-yilda Jaloliddin Manguberdi tavalludining 800 yilligi keng nishonlandi. Jaloliddin Manguberdiga Xorazmda haykal o'rnatildi. Ko'cha va maydonlarga uning nomi berildi. 2000-yilda davlatimizning oliy harbiy mukofotlaridan biri - «Jaloliddin Manguberdi» ordeni ta'sis etildi.

BILIMDON intellektual o`yini

 

1.O`zbekiston hukumati  Jaloliddin Manguberdi tavalludining 800 yilligini nishonlash haqidagi qarori qachon e`lon qilindi va qachon nishonlandi?

1.Shihobiddin ibn Ahmad kim  bo`lgan?

1.Jaloliddin Manguberdining nomini abadiylashtirish uchun nimalar qilindi?

1.Jaloliddin Manguberdi haykali qaysi shaharda o`rnatilgan?

1.Jaloliddin Manguberdi ordeni qachon ta`sis etildi?

1.Kimlarga Jaloliddin Manguberdi ordeni beriladi?

 

 

2.Nasaviy Jaloliddin Manguberdi xizmatiga qachon kirdi?

2.Nasaviy nechanchi yilgacha .Jaloliddin Manguberdi xizmatida bo`ldi?

2.Qaysi tillarda Jaloliddin Manguberdi hayoti haqidagi manblar uchraydi?

2. “Jaloliddin Manguberdi”dramasini kim yozgan?

2. “Jaloliddin Manguberdi”dramasida nimalaraks ettirilgan?

2.Nasaviy o`zining  asarini yozishga qachon kirishdi?

 

3. “Siyrat as-sulton Jalol-at-Din ” asarining muallifi kim?

3. “Jaloliddin qorachadan kelgan,o`rta bo`yli ,turkiy qiyofalik va turkiyda gapiradigan  odam edi.Shu bilan birga forsiyda ham so`zlasha olardi.U mard ,jasur bo`lib,sherlar orasida eng zo`r sher edi, qo`rqmas chavandoz ,lashkarlar orasida eng botir edi.U yuvosh,muloyim odam edi,jahldor emasdi,haqoratomuz so`zlarni aytmasdi,kulmasdi,faqat jilmayib qo`yardi,kamgapirardi.U haqgo`likni,adolatni ulug`lari.” Bu tariff kimning qalamiga mansub va qaysi asardan olingan.

3.Tarixchi Ibn al-Asir Jaloliddin Manguberdi haqida qaysi asarni yozgan ?

3. “Tarixi jahon kusho” asarini kim yaratgan?

3. “Ravzat us-safo” kimning asari?

3. “Tarixi arba` ulus” yoki  “To`rt ulus tarixi” kimning asari?

Darsda  ayrim o`quvchilarga mavzuga oid vazifalar yakkatartibda beriladi:Mozaika,Pisa testi.

Baholash: darsda faol ishtirok etgan o`quvchilarni baholash.

 Uyga vazifa: darslikning  23-mavzusi bo`yicha:

1) yangi mavzuni bayoniga tayyorlanib kelish.

2) tarixiy atamlarning mazmuniga izoh berish.

3) mavzuga doir qo’shimcha ma’lumotlar to’plash.