"Лечебные минеральные воды Республики Таджикистан" на таджикском языке

Обњои минералии шифобахши Љумњурии Тољикистон  

         Љумњурии Тољикистон аз обњои гуногуни минералї хеле бой мебошад ва аксари онњо хосияти баланди шифобахшї доранд. Дар њудуди Тољикистон зиёда аз 200 чашмањои оби минералї мављуд аст, ки машњуртарини онњо обњои гарм ва хунуки оксиди карбондор (IV) мебошанд. Аксари обњои минералии Тољикистон дар таркиби худ анионњои карбонат, йоду бром, силикат, нитрат, инчунин сулфиди гидроген, радон ва метан доранд. Њарорати обњои минералї низ якхела нестанд, обњои минералї вобаста ба тарзи пайдоиш ва дар ќишри замин љойгир шуданашон хунук (то 20⁰С), мўътадил (20-37⁰С), гарм (37-42⁰С) ва љўшон (42⁰С ва аз он боло) мешаванд. Бо маќсади муолиља кардани касалињои гуногун дар назди чашмањои гарми минералї табобатгоњњо ва истироњатгоњу осоишгоњњо сохта шудаанд, аз љумла Њавотоѓ, Хољаобигарм, Шоњамбарї, Явроз, Андигон, Обигарм, Тамдикўл, Гармчашма ва ѓайра барои табобати касалињои тарбод, дарди миён, пўсти бадан, муолиљаи гулўю узвњои нафас ва касалињои занона истифода мебаранд.

         Обњои минералии Анзоб, Алмосї, Шоњамбарї, Зарафшон, Њавотоѓ, Бадахшон, Зулол, Авитсена, Сиёма ва Файзободро дар зарфњои шишагину пластмассї љой карда, чун оби нўшокї ва шифобахш истеъмол мекунанд. Масъалањои пайдоиш ва тарзи истифодаи обњои минералиро гидрогеология ва курортология меомўзад.

         Акнун оид ба баъзе табобатгоњњо ва истироњатгоњу осоишгоњњое, ки дар асоси обњои минералии шифобахш сохта шудаанд, мухтасар маълумот медињем:

         Оби Шифо – ин оби минералї дар шањри Исфара воќеъ аст, њарораташ 23-28⁰С буда дар 1 литри он аз 80 то 130 грамм намак мављуд аст, таркибаш сулфиди гидроген дошта аз рўи хусусиятњои шифобахшиаш ба оби  Матсестаи Сочї монандї дорад.

         Оби Њавотоѓ – ин об дар шањри Истаравшан воќеъ буда, њарораташ 54⁰С аст, таркибаш миќдори зиёди силитсий ва каме оњак дорад.

         Чашмањои Хољаобигарм – ин чашмањо дар доманакўњњои Њисор љойгир шудаанд, њарорати об 62-96⁰С буда, њарорати буѓ ба 98⁰С мерасад. Дар 1 литри он 0,4 грамм намак мављуд аст. Оби љўшони чашмањои Хољаобигарм элементњои камрадиоактиви њалшуда-радон дорад, ин чашмањо ба бисёр дардњои буѓум ва устухон, асаб ва узвњои њаракат шифобахш мебошанд.

         Оби гарми Шоњамбарї – дар водии Њисор љойгир буда, таркибаш миќдори зиёди намакњо ва сулфиди гидроген дорад. Ин об чун оби нўшокии шифобахш писанди ањолї гардидааст ва барои касалињои меъдаю рўда фоидабахш аст.

         Оби минералии Файзобод – дар дењаи Мењрободи ноњияи Файзобод воќеъ аст. Ин об махсусан барои касоне, ки ба касалии рўда, меъда ва љигар гирифторанд, шифо мебахшад.

         Обњои Зулол ва Сиёма њам дар таркибашон минералњои гуногун доранд ва аз љињати тозагиашон дар љањон љои махсусро ишѓол мекунанд.

         Њамин тавр, Љумњурии Тољикистон дорои ганљинаи бузурги обњои минералии шифобахш мебошад. Дар инљо бисёр обњои минералї зикр наёфтаанд, масалан дар водии Вахш ва Кўлоб обњои минералии гарм ва љўшон бисёранд.