МАМЛЕКЕТТИК СТАНДАРТ

жаратылыштык, жаратылыштык-техногендик, социалдык-экономикалык кубулуштар жана жараяндар жөнүндө билимдердин негизинде географиялык компетенциялардын топтомуна ээ болгон, дүйнөгѳ руханий - баалуулук мамилеси калыптанган, реалдуу географиялык мейкиндикте ыңгайлашууга жана иштөөгө жөндөмдүү инсанды калыптандыруу болуп саналат.

Географияны окутуунун милдеттери
Когнитивдик милдеттер:
Улуттук жана эл аралык окуяларды "географиялаштыруу" кѳндүмүн калыптандыруу, географиялык объекттерди жана алардын абалын билүү жана түшүнүүнүн негизинде аймактардын өз ара аракеттешүүсүнүн мүнөзүн түшүнѳт.
Жер жаратылышынын табигый компоненттеринин (рельеф, топурак, гидросфера, климат, өсүмдүктөр) экосистемалардын ичинде жана алардын ортосунда өз ара аракеттешүүсүнүн мүнөзүн түшүнѳт.
Бир жагынан табигый шарттар адамзаттын ишмердүүлүгүнө кантип таасир тийгизерин жана экинчи жагынан, маданияттан, динден, социалдык-экономикалык, технологиялык жана саясий өнүгүүнүн деңгээлине жараша ар кандай антропогендик ландшафттарды ишмердүүлүктүн ар түрдүү түрлѳрүнѳ эркектерди жана аялдарды тартуунун гендердик аспекттерин эске алуу менен түзүүнү тактайт жана түшүнѳт.

Кээ бир гана мисалдарды берип жатабыз.

Географияны окутуунун милдеттери
Ишмердүүлүк милдеттер:
Практикалык ишмердүүлүктѳ тексттик, сандык жана символикалык маалыматтарды (тексттерди, сүрөттөрдү, графикаларды, таблицаларды, диаграммаларды, карталарды ж.б.) пайдаланат.
Реалдуу изилдөөлөрдүн тажрыйбасын алат (карта тартуу, сурамжылоо, маалыматтардын ар кандай экинчи булактарын жана статистикалык маалыматтарды түшүндүрүү).
Суроолорду жана темаларды аныктоо, маалыматты тандоо жана классификациялоо, алынган маалыматтардын, жалпылоолордун, ой жүгүртүүнүн, чечим кабыл алуунун негизинде маалыматтарды кайрадан иштеп чыгуу, топтордо иштөөдѳ алынган жыйынтыктарга ылайык жүрүм-турумдардын жана аракеттердин мүнөзүн аныктоо үчүн практикалык жана коомдук ишмердүүлүктө баарлашуу, ой-жүгүртүү кѳндүмдѳрүн пайдаланат.

Географияны окутуунун милдеттери
Баалуулук милдеттер:
Курчап турган дүйнөгө жана Жердеги жаратылыштык жана социалдык кубулуштардын ар түрдүүлүгүнө кызыгуусун кѳрсѳтѳт.
Бир жагынан жаратылыштын кооздугун, экинчи жагынан – адамдардын жашоосундагы айырмачылыктарды талдайт, баа берет, кабыл алат.
Болочок муундардын жашоосу үчүн айлана - чөйрөнүн сапатына тынчсызданууну кѳрсѳтѳт.
Чечим кабыл алууда курчап турган дүйнө жөнүндө билимдердин маанилүүлүгүн түшүнөт.
Жеке, коомдук жана кесиптик ишмердүүлүгүндө география сабактарында алган билимдерин жана кѳндүмдѳрүн максатка ылайык колдонууга даяр болот.
Бардык элдердин, алардын маданиятын, тарыхын, көз карашын жана жашоо образын сыйлайт.
Гендердик тең укуктуулуктун маанисин түшүнөт. Гендердик теңдиктин маанилүүлүгүн тааныйт.
Ар бир адамдын, коомдук топтордун жана өлкөлөрдүн бири-бирине карата укуктарына, милдеттерине талдоо жүргүзөт, аңдап - түшүнөт.

Негизги компетенттүүлүк – окуучунун социалдык тажрыйбасына негизделип жана окуу предметтеринин негизинде жүзөгө ашырылган көп функциялуулукка ээ болгон предметтен жогору турган коомдук, мамлекеттик, кесиптик заказдарга ылайык аныкталган, ченелүүчү билим берүүнүн натыйжасы.
Компетенттүүлүк – инсандын интегралдык мүнөздөмөсү, ал билимди, окуу жана турмуштук тажрыйбасын, шыктуулугун жана баалуулуктарын пайдалануу менен реалдуу турмуш кырдаалдарында пайда болгон маселелерди жана көйгөйлөрдү чече билүү жөндөмдүүлүгүн аныктайт.
Компетенция (латын сөзүнөн competentia) – бул билим аракети, инсандын алган билимин жана көндүмүн практикада пайдалануу, ачык эместик шарттарда чечим кабыл алып жана аларды ишке ашыруу жөндөмдүүлүгү.

1. Географиялык компетенттүүлүк.
2. Геоэкологиялык компетенттүүлүк
3. Социалдык-инсандык компетенттүүлүк

Биринчи деӊгээл: Түшүнүү;

Экинчи деӊгээл : Колдонуу;

Υчүнчү деӊгээл : Талдоо.

Мазмундук тилкелер предметтин окуу материалынын мазмунун чагылдырат, анын негизги ядросу болуп эсептелинет.

Окуучуларды окутуунун күтүлүүчү натыйжаларын төмөнкүдөй кодировкасы пайдаланат:
- биринчи сан – окутуу классы;
- экинчи сан – мазмундук тилкенин номуру;
- үчүнчү сан – предметтик компетенттүүлүктүн номуру;
- төртүнчү сан – күтүлүүчү натыйжанын саны.
Мисалы: 10.1.2.2.
«10» – онунчу класс;
«1» – мазмундук тилке: «Географиялык мейкиндик»;
«2» – предметтик компетенттүүлүк: «Геоэкологиялык»;
«1» – күтүлүүчү натыйжа: 10.1.2.2. Дүйнөлүк табигый ресурстардын жайгашуусундагы мейкиндиктик айырмачылыктарды сүрөттөйт

“Баш катырма”

??? Эмгектин эл аралык географиялык бөлүштүрүлүшүн, дүйнөлүк чарбанын тармактарынын өнүгүүсүндө илимий-техникалык прогресстин ролун баалайт

??? Географиялык

??? «Айрым факторлордун жана илимий-техникалык прогресстин өндүрүштүн жайгашуусуна таасири» темасында көйгөйлүү билдирүү даярдайт.

??? Социалдык-экономикалык өнүгүү

1. Мазмундук тилке
2. Компетенттүүлүк
3. Күтүлүүчү натыйжа
4. Кѳрсѳткүчтѳр

6 - сессиянын максаты

Сабакты пландаштыруу: максаты

*…« окутуу натыйжалуу болушу үчүн окуучуларды уюштуруу, мейкиндик, убакыт жана материалдарды камсыз кылуу» ”*

Эки негизги максаттар ...
Окуучулардын класстагы бардык сабактарда кызматташуусуна ѳбѳлгѳ түзүү.
Маанилүү жана продуктивдүү жумушчу чѳйрѳсүн тузүү.

*“Первые Дни Школы”, Вонг.

Сабакты пландаштыруу: Негизги суроолор

Сабактын аягында окуучулар эмнени билип жана жасай алышы керек?
Бул окутууну чакыруу үчүн эмне кылам?
Бул окутууну жеӊилдетүү үчүн окуучулар эмне кылышат?
Бул окутуунун ишке ашкандыгын кантип баалайм?
Баа берүүнүн натыйжасы менен ѳтпѳй калгандар менен кандай иш–аракеттерди кылам?

23

Предметтик компетенттүүлүк

Күтүлүүчү натыйжалар

Кѳрсѳткүчтѳр(индикатор)

Жаӊы стандарттын негизинде сабактын пландары: кайтарым дизайн

Айрым маанилүү сабактарды пландаштырууда кайарым дизайн методу пайдалуу методдордун бири болуп саналат. Мында биринчи кезекте натыйжага ѳзгѳчѳ кѳӊүл бурулат:

Күтүлүүчү натыйжаларды аныктагыла.
Окуучулардын окуп жаткандыгынын далилин аныктагыла.
Иш – аракеттерди аныктагыла ( максатка жетүү үчүн кандай аракет кылуу керек).
Окуу мазмунун (контент) аныктагыла.

Сабактын планын иштеп чыккыла.

Заманбап шарттарда шыктандыруучу билим берүүчү чөйрө татаал, көп деӊгээлдүү кубулуш катары каралат, ал өзүнө бир нече аспектилерди камтыйт:
материалдык (класстардын жана мектептин абалы);
уюштуруучулук (окуу процесси кантип уюштурулган, класстан тышкаркы ишмердүүлүк);
психологиялык (колдоо жана мотивацияларды түзүү, мугалим жана окуучулар ортосундагы мамилелер, профилдик билим берүүнүн мааниси);
педагогикалык (мугалимдин жана окуучунун деӊгээли);
технологиялык (класстын, мектептин материалдык-техникалык базасы).

Физикалык
(мейкиндиктик) чөйрө
канчалык ыӊгайлуу
уюштурулса, ошончолук
инсандын
интеллектуалдык
жана инсандык өнүгүүсүнүн,
анын тарбиялануусунун
деӊгээли,
эмоционалдык
абалынын көрсөткүчтөрү
көз каранды экендигин
изилдөөлөр көрсөтөт.

Классты кооздоодо (жасалгалоодо) түстөрдүн окуучулардын психологиялык, физикалык абалына таасирин эске алуу керек.
Бул жерден төмөнкү педагогикалык шарттарга көӊүл буруу керек:
А) окуучулардын курагы;
Б) түстү кабыл алуу мыйзамдары;
В) маани (мазмундук) жүктөм

Сабактагы психологиялык коопсуздуктун керектүү шарттары болуп:
бири - бирине (мугалим - окуучу, окуучу - окуучу) ишенимдүү мамиле;
сыйлоо жана кунт койгон өз ара мамиле эсептелет.

өнүктүрүүчү окутууга таянуу;
психологиялык коргоо
жана колдоо;
ой жүгүртүүнүн,
талдоонун жана чечимди кабыл алуунун өз алдынчалуулугун тарбиялоо жана калыптандыруу.

Сабактарда инсанга багытталган окутуу технологияларын пайдалануу менен шыктандыруучу академиялык билим берүүчү чөйрөнү түзүү мүмкүн болот.
Эгер баланы кызыктуу сабак же оюн түрүндө окутса, анда окуган жеӊил болот. Адатта окуучулар окутуунун көнүлсүз (суз), кызыксыз методдорунан тез тажашат жана алар окууга кызыгууну жоготушат.
Өнүктүрүүчү окутуу методдорун пайдалануу менен, силер окутууга кызыгууну пайда кыласыӊар жана баланы көп жана тереӊ шыктандыра аласыӊар.

Окуучулар (мугалимдер) үчүн жеткиликтүү максаттарды коюу жөн гана жакынкы келечекте жетише турган абалды ачык гана көрсөтпөстөн, кийинчерээк жетишкендиктерди ченөөгө жардам берет.
Максаттарды ишке ашыруу окуучуларга канааттануу жана ишенимдүү сезимин пайда кылат жана аларга жаӊы максаттарга жетишүүгө шыктандырат.

Окутуунун мааниси
Окутууда демилгелөө, жардам берүү, колдоо
Мактоо жана колдоо
Мугалимдин инсандыгы

Жакшы жумушчу, оптималдуу чөйрө окутууга шарт түзөт.
Ызы-чуу, туура эмес уюштуруу балдардын көнүл буруусун төмөндөтөт жана окутууда кыйынчылыктарды туудурат

Кандай суроолор бар?
Кандай комментарийлер бар?

Жыныс - адамдын биологиялык мүнөздөмөсү
Гендер тигил же бул жыныстын өкүлдөрүнүн белгилүү маданиятта кабыл алган коомдук мүнөздөмөсүнүн жыйындысы катары
Гендердик мүнөздөмөлөр тукум куучулук болуп эсептелбейт же биологиялык шартталган эмес. Алар тарыхый калыптанат, олутуу болуп жаткан саясий жана экономикалык кырдаалдан көз каранды. Мына ошентип, бул мүнөздөмөлөр эмгекти бөлүштүрүү жана салттык жазуулар менен байланышкан коомдо кабыл алынган коомдук ролдордун жыйынтыгы катары көрсөтүлөт (Мисалы, орто кылымдагы, СССР жана азыркы күндөгү аял тууралуу түшүнүктөр).

Эркек үчүн дагы, аял үчүн дагы карьераны жана жашоо образын тандоо үчүн, ошондой эле инсандык жана кесипкөлүк өсүү үчүн теӊ укуктар жана мүмкүнчүлүктөр камсыз кылынышы керек.
ЖАШЫРЫЛГАН КУРРИКУЛУМ (СТАНДАРТ)
(ПЛАН ЖАНА ПРОГРАММА)
Жыныстык жана үй-бүлөлүк ролдорго мамиле эмнеден көз каранды?

Социалдык адилеттүүлүк теӊчилик түшүнүгү жөнөкөй каралбайт, ал өзүнө төрөлгөн жери, жынысы, расасы, этникасы жана башка адамдын өзүнө көз каранды эмес факторлор менен байланышкан шарттарды жана турмуштук кырдаалдардын болгон көп түрдүүлүгүн камтыйт, мамлекеттин жана башка коомдук институттардын жардамы менен коомдук ресурстарды бөлүштүрүүнү талап кыларын түшүндүрөт.

Физикалык чөйрө (дараатканалар, кийим чечүүчү жайлар ж.б.)
Окуу процесси жана ар түрдүү предметтерди окуп - үйрөнүүгө мотивация
Кесипкөйлүк багыт алуу
Социалдык жана психологиялык чөйрө (гендердик стереотиптерди, дискриминацияны жок кылуу, гендердик ролдорду өзгөрүү) окуу ишмердүүлүгү жана класстан тышкаркы иш (өзүн өзү башкаруу, спорт, искусство ж.б.)

Билим берүүчүлүк стандарттар, окуу китептери жана окуу материалдары социалдык, маданияттык нормаларды калыптандырууда жана алдыга жылдырууда чоӊ роль ойнойт. Андыктан, алар гендердик теӊчилик, социалдык инклюзия жана маданият аралык толеранттуулук нормаларын өзүнө камтыган чен-өлчөмдөргө жооп бериши керек.

Окуу ишмердүүлүгү, предмет боюнча мугалимдердин рефлексиясы
Кесипке багыт алуу - ишмердүүлүктүн ар түрдүү түрлөрүн демилгелөө
Класстан тышкаркы иштерди жана коомдук жашоону (коммуникация) уюштуруу

Мектепте канчалык реалдуу өзүн өзү башкаруу өнүккөн?
Ал жакка эркек балдар жана кыздар кантип тартылышат?
Анда ар түрдүү кружоктор жана секциялар барбы?
Ар башка этникадагы же ар түрдүү жыныстагы балдар үчүн бул секция жана кружоктор жеткиликтүүбү?
Мектепте өзүнүн көйгөйүн же көйгөйлүү кырдаалды коркпой келип жана талкуулай турган адам же орган барбы?

катышуучулар сессиянын аягында:
шыктандыруучу билим берүүчү чөйрөнү түзүү үчүн талаптар тууралуу билишет;
сабактын планын ишке ашыруу үчүн керектүү убакытты жана ресурстарды көрсөтө алышат.

Сессия 6.1. Практикалык сессия

Тренер тѳмѳнкүдѳй нускама берет:
окуу иш - чараларын даярдоо үчүн конкреттүү теманы тандагыла;
билим, билгичтик жана жөндөмдүүлүгүн көрсөтө алган окуу ишмердүүлүгүнүн конкреттүү максатын, милдетин аныктагыла.
окутуунун методдорун жана ыкмаларын аныктагыла (мисалы, акыл чабуулу методу, талкуулоо, ролдук оюндар, интерактивдүү презентация, кырдаалдык маселелердин сереби, маселелерди чыгаруу ж.б.);
аудиторияга маалыматты берүү үчүн флипчарт же сүрѳттѳрдү пайдалануу менен, зарыл болгон шарттарда визуалдык ресурстарды түзгүлө (мисалы, схеманын ар түрдүү түрү, менталдык карталар, сүрөт, таблица, текст).
ѳзүңүздүн тобуңузда ролдорду бѳлүштүргүлө (чоң топ болгон шартта) же башка тренинг катышуучуларын кошкула.

Метод – «окуучулардын таанып билүүчүлүк жана практикалык ишмердүүлүгүн, алар тарабынан билим берүүнүн мазмунун ѳздѳштүрүүсүн уюштурган мугалимдин максаттуу багытталган аракеттери жана … окутуунун максаттарына жетишүүсү» (Я.И. Лернер и М.Н. Скаткин).
Ыкма – бул конкреттүү ишмердүүлүк, сабактын бир үзүндүсү.
Стратегия – белгилүү план боюнча, белгилүү иреттүүлүктѳ, белгилүү максатка жетишүү үчүн мугалим жана окуучулар тарабынан пайдаланган окуу материал менен иштѳѳ ыкмаларынын системасы. Мугалим жана окуучунун аракеттеринин так планы.