Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі 

Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10-11-СЫНЫПТАРДАҒЫ «ҚАЗАҚ ТІЛІ» (Т2) ПӘНІНЕ 

ҚЫСҚА МЕРЗІМДІ ЖОСПАР ӘЗІРЛЕУ БОЙЫНША 

ӘДІСТЕМЕЛІК ҰСЫНЫМДАМА 

 

 

 

Әдістемелік ұсынымдама 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Астана 

2014 

 

Баспаға Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясының Ғылыми кеңесі ұсынған (2014 жылғы 26 қыркүйектегі № 8 хаттама) 

 

 

Қазақ тілді емес мектептерде 10-11-сыныптардағы «Қазақ тілі» (Т2) пәніне қысқа мерзімді жоспар әзірлеу бойынша әдістемелік ұсынымдама. Әдістемелік құрал. – Астана: Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы, 2014. – 48 б. 

 

 

Ұсынылып отырған әдістемелік құралда қазақ тілді емес мектептерде қазақ тілі пәнінің жаңартылған мазмұны бойынша қысқа мерзімді жоспарлардың үлгілері жинақталған. 

Әдістемелік құрал қазақ тілді емес мектептерде қазақ тілі пәні мұғалімдеріне әдістемелік көмек ретінде ұсынылады. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

© Ы. Алтынсарин атындағы 

Ұлттық білім академиясы, 2014 

 

 

Кіріспе 

 

Мемлекеттік тілді оқытудың жаңа жолдарын іздеу қоғамдағы әлеуметтік өзгерістерге байланысты әр кезеңде өз дәрежесіне сай сұраныста болды. 

Бүгінгі таңда еліміздің білім беру жүйесінің жаңа моделінің негізгі міндеттерінің бірі – оқыту үдерісін ұлттық құндылықтарға негіздей отырып, оқушыларға қазақ тілі пәнін деңгейлеп оқытуды ұйымдастыру, жас ұрпақтың жаңаша ойлауына, олардың біртұтас дүниетанымын қалыптастыруға, әлемдік сапа деңгейін, білім негіздерін меңгеруіне ықпал ететін жаңаша білім мазмұнын құру. 

Осы міндеттерге орай қазақ тілін оқыту сапасын арттыруда белгілі бір жүйеге құрылған, нәтижеге бағытталған, мақсатты жұмыстар атқарыла бастады. Қазіргі кезде жалпы білім беретін қазақ тілді емес мектептердегі қазақ тілі пәнінің оқу бағдарламасы Назарбаев зияткерлік мектептерінің оқу бағдарламасына негізделіп, жаңартылуда. 

Жаңартылған оқу бағдарламасы оқушының іс-әрекетіне, күнделікті өмірде қажетіне жарата білуіне қарай бағытталған. Аталған бағдарлама оқушының тек тілді меңгеруіне ғана емес, сонымен қатар жан-жақты дамуына жол ашады және таңдап алынған тақырыптар күнделікті өмірімен сабақтасады. 

Жалпы білім беретін мектептердің «Қазақ тілі» пәні бойынша жаңартылған оқу мазмұны оқушылардың білім, білік және дағдыларына қойылатын талаптар «Шет тілін меңгерудің жалпы еуропалық құзыреті» (CEFR) деңгейлерін (А1, A2, B1, B2, С1) негізге ала отырып айқындалған және әр деңгейдің соңындағы күтілетін нәтижелер түрінде берілген. Сондай-ақ бағдарламадағы екінші тіл деген терминінің орнығуы тілді үйренушілердің әлемдік деңгейіне сәйкестендірлуіне байланысты. 

Әлемдік тәжірибе бойынша тілді тиімді меңгерту төрт дағды арқылы жүзеге асырылады. Оқылым, тыңдалым, жазылым және айтылым дағдылары коммуникативтік дағдылар болып табылады. Ал бұл дағдылардың әрқайсысының өзіне тән ішкі дағдылары мен оны үйрету жолдары, яғни ерекшеліктері бар. Аталған дағдылардың ерекшілігін ескеріп сабақ құрудың өзі тілді тиімді меңгеруге мүмкіндік береді [1]. 

Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясының ұсынып отырған «Қазақ тілді емес мектептерде 10-11-сыныптардағы «Қазақ тілі» (Т2) пәніне қысқа мерзімді жоспар әзірлеу бойынша әдістемелік ұсынымдаманың» мақсаты - Жалпы орта білім беретін 11 жылдық мектептер мазмұнын ішінара жаңарту аясында Назарбаев Зияткерлік мектептерінің тәжірибесін тарату арқылы қазақ тілі пәні мұғалімдеріне күнделікті сабақ жоспарын даярлау және сабақтардың нәтижелерін бағалау үшін әдістемелік көмек көрсету. 

Қойылған мақсатқа қол жеткізу үшін төмендегі міндеттерді жүзеге асыру қажет: 

1.                     Назарбаев Зияткерлік мектеп мұғалімдерінің 10-11-сыныптарға арналған «Қазақ тілі» пәнінен қысқа мерзімді жоспардың құрылымын әзірлеу бойынша іс-тәжірибесін зерделеу; 

2.                     10-11-сыныптарға арналған «Қазақ тілі» пәнінен қысқа мерзімді жоспарлардың сабақ мазмұнын жоспарлаудың әдістемелік жолдарын іріктеп, зерделеу; 

3.                     10-11-сыныптарға арналған «Қазақ тілі» пәнінен қысқа мерзімді жоспарлардың үлгілерін құрастыруға әдістемелік ұсынымдама әзірлеу. 

Ұсынылып отырған қысқа мерзімді жоспарларда оқушылардың қоғамға араласуға қажетті жазылым, айтылым, тыңдалым, оқылым дағдылары қарастырыла отырып, оларды шығармашылықпен жұмыс істеуге және сын түрғысынан ойлауға дағдыландыратын тапсырмалар енгізілген. Сондықтан бұл әдістемелік ұсынымдама қазақ тілін оқыту сапасын арттыруда белгілі бір жүйеге құрылған, нәтижеге бағытталған, мақсатты жұмыстар атқаруға мүмкіндік береді деп күтіледі. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1                   10-11-сыныптардағы «Қазақ тілі» (Т2) пәні бойынша қысқа мерзімді жоспарды жүзеге асырудың ерекшеліктері 

 

Жаңартылған оқу бағдарламасының ерекшеліктеріне тоқталатын болсақ, бұл бағдарлама білім беру аясында оқушылардың түрлі құралдарды қолдану арқылы сыныптастарымен, мұғалімдермен, көпшілікпен ауызша және жазбаша қарым-қатынасқа түсе отырып, оқушылардың қазақ тіліне деген ынталарын күшейтіп, сауаттылыққа жетелейді. Сондай-ақ, мұғалімге оқу материалдарын таңдауға, оның білім көзі ретіндегі рөлінен білім берудегі бағыттаушы рөлге ауыстыра отырып, пәнді тереңдетіп оқытуға мүмкіндік береді. 

Аталып отырған оқу бағдарламасының құрылымы және мазмұны орта білімге арналған үздік шетелдік бағдарламаларға сәйкес келеді. 

Жаңартылған оқу бағдарламасын енгізудің ұтымды тұстары: 

-      мазмұнды іріктеудің концентрлік принципі; 

-      оқыту мақсаттарының иерархиясы мен маңызды пәндік операциялар

негізіндегі жіктелісі; 

-      оқыту мақсаттарын егжей-тегжейлі жоспарлау: сынып ішінде, пән курсы бойынша; 

-      пәндер арасындағы мазмұндас тақырыптар; 

-      қүтілетін нәтиже мен мұғалімнің академиялық еркіндігінің ұтымды

үйлесімі; 

-      пән тараулары мен тақырыптарының заман ағымына сәйкестігі, әлеуметтену дағдыларын қалыптастыруға басымдық. 

Бұл бағдарлама маңызды үш құжаттан тұрады: бағдарламаның өзі, ұзақ мерзімді жоспар, орта және қысқа мерзімді жоспар.  

Оқу бағдарламасы білім беру деңгейіндегі пән тұжырымдамасын, сағат санын, бағалау жүйесін, т.б. сипаттайды. 

Ұзақ мерзімді жоспар білім беру деңгейі бойынша барлық сыныптардағы пән тарауларын белгілеп, олардың жалпы ережелерін анықтайды. Яғни, ұзақ мерзімді жоспар – бұл оқу бағдарламасының жалғасы, онда пәндік мазмұн нақтыланады. 

Орта мерзімді жоспар нақты сынып бойынша пән тарауларының мақсаттары мен міндеттерін, мұғалім іс-әрекеттері мен ресурстық қолдауды егжей-тегжейлі ұсынады. Орта мерзімді жоспар – бұл ұзақ мерзімді жоспармен қалай жұмыс істейтінін көрсететін, оқу материалын сынып ішінде және сыныптар арасында байланыстыратын жұмыс сызбасы. 

Орта мерзімді жоспарлау немесе тізбектелген сабақтар топтамасын жоспарлаудың мақсаты: 

–   жұмыс кезеңдерінің дәйекті, тізбектеліп ұйымдастырылуы; 

–   оқыту тәжірибесіне жеті модульді ықпалдастыру; 

–   әрбір сабақ үшін оқу мақсаттарын белгілеу; 

–   оқу нәтижелерін өлшеу әдістемесін анықтау; 

–   осы нәтижелерге қол жеткізу мақсатында жоспарланған оқыту мен оқу жаттығуларын көрсету; 

–   оқудың әрбір кезеңінің басынан бастап соңына дейін алға ілгерілеуді қамтамасыз ету [2]. 

Қысқа мерзімді жоспар орта мерзімді жоспардың құрамындағы бір тақырыпқа құрылған сабақ жоспарының формасы немесе үлгісі. 

Қысқа мерзімді жоспарлауға барлық педагогтарды қамтуға болады. Мақсат қоя білу, міндеттерді белгілеу, күтілетін нәтиже, модульдерді қолдану, сабақтың барысы, мұғалімнің іс-әрекеті, оқушының іс-әрекеті, бағалау және рефлексия бөлімдері бойынша мұғалімнің жұмысын бағалау ұсынылады. 

Қысқа мерзімді жоспар құрастыру барысында жүйелі, тіпті стандартталған жолдарын қарастырған жөн. 

Қысқа мерзімді сабақ жоспарын құрудың негізгі міндеттері: 

1.            сабақтың тақырыбы анықтау;  

2.            әр тақырыпты меңгертудің мақсаттары мен міндеттерін белгілеу; 

3.            оқушылардың қызығушылығын арттыру үшін түрлі әдіс-тәсілдер қолдану; 

4.            тыңдалым, оқылым, айтылым, жазылым дағдылары бойынша түрлі жұмыс түрлерін дайындау; 

5.            төрт дағдыны қалыптастыру үшін ұсынылатын оқу материалдары мен ресурстарды оқушылардың жас ерекшеліктеріне қарай іріктеп алу; 

6.            уақытты үнемді және нәтижелі пайдаланудың жолдарын қарастыру; 

7.            жаңа тақырыпты қаншалықты меңгергенін анықтау үшін рефлексия ұйымдастыру.  

8.            сабақтың мазмұны бойынша қорытынды жасау; 

9.            оқушыларға өзін-өзі тексеруге және бағалауға арналған сұрақтар мен тапсырмалар дайындау;  

10.       тақырыпты пысықтау үшін үй тапсырмасы әзірлеу. 

 

Сабақ барысында қолданылатын педагогикалық әдіс – тәсілдер: 

-  оқушының қатесі үшін жазалап оқытуға болмайды, қателерін түзету үшін оқыту, оқытудағы басты ұстаным – оқушының жеке, өзіндік мүмкіндіктерін ескеру; 

-  оқушыларға дебат тақырыбын таңдауға, зерттеуге және «жақтаушы, даттаушы» топтарын құруға мүмкіндік беру, дәлелдер мен айғақтарды қолдана білу дағдыларын қалыптастырады, өз ойын жеткізуге, таңдауға және келісімге келуге, өнім жасауға мүмкіндік береді; 

-  тапсырмалар (белсенді іс-әрекеттер) арқылы оқу материалын өмірмен байланыстыра отырып, оқушыларды білімді өз бетімен меңгеруге талпындыру. Оқу үдерісінде мұғалім емес оқушы неғұрлым белсенді болғанына назар аударылады, мұғалім оқу материалын дайын күйінде бермейді, ашық сұрақ қою, назарын шоғырландырып оқу, шолу жасау, тәжірибе және зерттеу жасауға бағыттайды;  

-  оқылым және жазылымға негізделген сабақтарды құрылымды етіп құру сын тұрғысынан ойлауға мүмкіндік береді, яғни ол қызығушылығын ояту, мағынаны ажырату және рефлексия кезеңдерінен тұрады. Әр кезеңде белгілі бір оқыту мақсатын қоя отырып, мұғалім оқушыларға мақсатқа жетуге, мәселені анықтауға, жауаптарды іздеуге, мәселені талқылауға, қорытынды жасай отырып, өз ойын білдіруге және ашық қоғамның азаматы болуға үйретеді;  

-  интерактивті оқыту әдіс -тәсілі арқылы оқушы интелектісіне әсер ету, яғни ақпарат мұғалімнен оқушыға, оқушыдан мұғалімге өтіп отыруына мүмкіндік береді. Белсенді оқытуда оқушылар өз пікірін айта білуді және өзгенің пікіріне құрметпен қарауды үйренеді;  

-  ұжымдық оқыту технологиясы жаңа идеяларды ұсынуға және жаңа мүмкіндіктерді қолданып көруге бағыттап отырады.  

Ұжымдық оқыту технологиясының мақсаты - қиын істерді атқаруда, топтық жұмыстарда, келісімге келуде, өзін-өзі басқару және ұйымдастыра білуде қажет болатын оқушы дағдыларын қалыптастыру.  

Қысқа мерзімді жоспарды төмендегі кесте (1-кесте) бойынша құрастыруға болады. 

 

1-кесте – Қысқа мерзімді жоспар кестесі 

 

Сабақ кезеңдері		Мазмұны			Дереккөздері
1		2			3
Сабақ:				Мектеп:
Уақыты:				Мұғалімнің аты-жөні:
Сыныбы:				Қатысқан оқушылар саны:			Қатыспағандар:
Белгілі бір оқыту мақсаты; Осы сабақтың сол мақсатқа қол жеткізуде тигізетін үлесі			Бұған қатысты барлық мағлұматты өзіңіздің орта мерзімді жоспарыңыздан алыңыз
Сабақтың мақсаты			Мақсаттарыңызды қарастырыңыз, қайсысы өзіңіздің жоғарыда жазғаныңызбен сәйкес келеді немесе сол жазғаныңыздың бір бөлігі болып табылады. 40 минуттық сабақ барысында қол жеткізуге болатын нақты, шынайы әрі орындалуы мүмкін оқыту көлемі туралы ойланыңыз.
Тілдік міндеттер			Тілдік міндеттеріңізді орындаңыз, оның ішінде қолданылатын сөздер мен тіркестерге мысалдар келтіріңіз.
Алдыңғы білім			Оқушылар нені үйреніп немесе осы сабаққа қатысу үшін оларға тағы нені біліп келу керек? Сіз олардың алдыңғы алған білімдерін қалай тексересіз?
Сабақ барысы
Сабақ кезеңдері	Сабақта жоспарланған оқыту іс – әрекеттері					Оқыту ресурстары
Басы	Сабақтың басында мұғалімдер: Оқушының назарын аудара алады Сабақтың/оқытудың контекстін ұйымдастыра алады  Міндеттерді бөледі  Күтілетін нәтижелерді белгілейді					Келесі қысқартуларды қолданыңыз: МН =Мұғалімге арналған нұсқаулық  МЖ = Мұғалім жасаған ӨД = өзге дерек көздері

 

1-кестенің жалғасы
1	2					3
Ортасы	Сабақтағы басты тапсырмалар бойынша оқушылар: Сабақтың мақсатына сай дағдылар мен білімдерді дамыта алады  Әдіс-тәсілдерді қолданып үйренеді Бар білімдері мен дағдыларын пайдаланады  Ұғымдармен танысады  Түйінді мәселелерді шешеді
Соңы	Сабақтың соңында оқушылар: Өз түйгендеріне көз жүгіртеді  Келесі сабақтың міндеттерін айқындайды  Өздерінің және құрбыларының жұмыстарын бағалайды.
Қосымша ақпарат
Бөліп оқыту – Көбірек қолдау көрсету үшін Сіз не істейсіз? Қабілеті жоғары оқушылар алдында қандай міндеттерді қоюды жоспарлайсыз?			Бағалау – Оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалайша тексеруді көздейсіз?	Пәнаралық байланыс  Денсаулық пен қауіпсіздік ережелері  АКТ  Құндылықтармен байланыс (тәрбие)
Берілетін тапсырма, күтілетін нәтиже, қолдау, берілетін уақыт, қолданатын дерек көздеріне байланытсы бөліп оқыту. Бөліп оқыту сабақтың кез келген бөлімінде қолданылады.			Бұл бөлімді оқушылардың алған білімін бағалау үшін қолданатын әдіс- тәсілдеріңізді жазу үшін пайдаланыңыз.	Осы сабақ жоспарын құру үшін сізге өзге пән мұғалімдерінің кеңесі қажет болды ма? Берілген тапсырмалардың қайсыбірі оқушылардың қауіпсіздігіне немесе денсаулығына кері әсер етеді?  Оқушылар сабақ барысында өздерінің АКТ дағдыларын дамыта ала ма?  Осы сабақ барысында НИМ құндылықтарын дамытуға мүмкіншілік бар ма?
Рефлексия   Сабақ мақсаттары/оқыту мақсаттары қол жетімді болды ма? Бүгін оқушылар нені үйренді? Оқыту ортасы қандай болды? Менің бөліп оқытқаным өз мәнінде жүзеге асты ма? Мен өз уақытымды ұтымды пайдалана алдым ба? Мен жоспарыма қандай өзгерістер енгіздім және неліктен?			Берілген бөлімді өз сабағыңызға рефлексия жүргізу үшін пайдаланыңыз. Сабағыңызға қатысты сол жақта келтірілген сұрақтарға жауап беріңіз.
1-кестенің жалғасы
1		2			3
Қорытынды бағалау   Ең жақсы өткен екі дүниені атап көрсетіңіз (оқытуға және үйренуге қатысты) 1:    2:    Қандай екі дүние сабақтың одан да жақсы өтуіне ықпалын тигізуші еді? (оқытуға және үйренуге қатысты)  1:    2:    Осы сабақтың барысында менің келесі сабағыма қажет болуы мүмкін барлық сынып немесе жекелеген оқушылар туралы қандай ақпаратты алдым?

 

Жалпы, қысқа мерзімді жоспардың жоғарыда көрсетілген ерекшеліктері арқылы мұғалімдер: 

-  оқушылардың жеке пікірін тыңдай білу, олардың бұған дейін алған білімдері мен қалыптасқан түсініктерін одан әрі дамыту үшін оларды қолданудың маңыздылығын құптау; 

-  мұқият іріктелген тапсырмалар мен іс-әрекет түрлері арқылы оқушыларды ынталандыра және дамыта оқыту; 

-  проблемаларды шешу әдіс-тәсілдерін оқушыларға түсінікті жолмен құру және көрсету; 

-  оқушылардың білім алуына «Оқыту үшін бағалау» арқылы қолдау

көрсету; 

-  оқушылардың зерттеу жұмыстарын жүргізуіне және зерттеу әдіс–

тәсілдеріне; 

-  негізделген белсенді оқытуға бейімдеу; 

-  оқушылардың сын тұрғысынан ойлау дағдыларын дамыту; 

-  оқушылардың жеке, топтық және тұтас сыныптық жұмыс түрлерін ұйымдастыра алады. 

Ал оқушылар: 

-  тілдің қоғамдық-әлеуметтік қызметін түсінеді; 

-  сөздік қоры мен тілдік сауаттылығын дамытады; 

-  ойлау және танымдық қабілеттерін дамытады; 

-  коммуникативтік дағдыларын жағдаятқа сай дұрыс қолдана білуді және өзгелермен еркін қарым-қатынасқа түсуді үйренеді; 

-  қазақ халқы мен мемлекеттік тілге деген құрмет сезімін қалыптастырады, қызығушылығын арттырады. 

Қазақ тілі пәні бойынша оқу бағдарламасында мыналар қамтылған: 

-  басқа ойға, көзқарасқа, наным-сенімге, іс-әрекетке, әдет-ғұрыпқа,сезім– күйге, идеяларға толеранттылық көрсете білу қасиеті; 

-  оқушының көп тілді, көп мәдениетті қоғамда өзін еркін сезінуі, пікірін түрлі көзқарастарды талдай отырып, өз көзқарасымен өзгенің пікірін салыстыра отырып ашық жеткізу дағдысы; 

-  Қазақстанда тұратын ұлт өкілдерінің салт -дәстүріне және әдет-ғұрпына құрметпен қарай білу және ұлт мәдениетін сыйлай білуге үйрену; 

-  басқа ұлт пікірлерімен санаса білу құзіреттелігін арттыру; 

-  Қазақстан халықтарының келісімі мен ұлтаралық бірлікті сақтауды қолдау дағдылары қалыптасады; 

-  оқушы дағдыларды тілдік жағдаяттар мен көркем шығармалар арқылы қалыптастырады; 

-  қазақ тілі арқылы қалыптасқан білім, білік және дағдылар әртүрлі мәселелерді шеше білуге үйретеді. 

Қорыта айтқанда, қысқа мерзімді жоспарлардың ерекше құрылымы мен пайдаланылатын әдіс-тәсілдері арқылы мұғалім оқушының пікірін тудырады, ізденуге көмектеседі, қызығушылығын оятады. Әр оқушының өзіне деген сенімі нығаяды және өзінің меңгерген біліктілігінің нәтижесі күнделікті білім деңгейін көтеруіне ықпалын тигізеді. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2                   Жаңартылған    оқу    бағдарламасының      мазмұнына         сәйкес        оқу материалдары 

 

Жалпы білім беретін мектептердің «Қазақ тілі» пәні бойынша 10-11-сынып оқушыларына арналған жаңартылған оқу бағдарламасы төмендегідей бөлімдерден тұрады: 

10-сынып оқушыларына арналған оқу бағдарламасының бөлімдері: 

1-бөлім Туризм: экотуризм. 

2-бөлім «Өнер және әдебиет». Көркем жеткізудің әртүрлі жолдары. 

3-бөлім Өнегелі өмір. 

4-бөлім Ғылыми жаңалықтар мен технология. 

5-бөлім Мейрам және салт-дәстүрлер. 

6-бөлім Адам еңбегі және жасампаздық қабілеті. 

7-бөлім Сауда және сауда түсімі: екі жақты келісімді сауда. 

8-бөлім Адам өмірін сақтау (Денсаулық үшін жасалатын таңдаулар). 

9-бөлім Жастар мәдениеті. Қоғам және интернет. Қазіргі қоғам. 

11-сынып оқушыларына арналған оқу бағдарламасының бөлімдері: 

1-бөлім Бос уақыт қоғам дамуының көрсеткіші. 

2-бөлім Қазіргі әлемдегі театр. 

3-бөлім Қазақстан бейнесі: Қазақстанның өткені мен келешегі. 

4-бөлім Қазіргі Қазақстан: Экономиканы дамыту жолдары. 

5-бөлім Зиялы ұлт – болашақ тірегі. 

6-бөлім Экология. Мұнай және атомдық индустрия. 

7-бөлім Қазіргіт қоғам. Миграция, зияткерлік миграция. 

8-бөлім Қазіргі қоғам: Әлем және қауіпсіздік. 

9-бөлім Қазақстан халықтарының рухани құндылықтары. 

 

Бұл бөлімдер бойынша оқушылар әртүрлі медиа құралдарды қолданады, сол арқылы сыныптастарымен, мұғалімдермен және көпшілікпен ауызша және жазбаша қарым-қатынасқа түседі. 

Көрсетілген бөлімдер бойынша төмендегідей тапсырма үлгілері беріледі. 

 

Тыңдалым. «Алдар көсе – өнер күші» (http://kaztube.kz/ru/video/98673) мультфильмінің бастапқы    бөлігін        көріп,         аяқталуын өздеріңіз    болжап, ерекшелігін кестеге толтырыңыздар (2-кесте).  

 

Жазылым. Мәтінмен танысып, «Маған сыры мәлім болған бір құпия...» тақырыбында достарыңызға хат жазыңыздар. 

Бағаланатын қабілеттер: 

-       өткен шақта жазу; 

-       төл және төлеу сөз қолдану; 

-       бірінші жақты қолдану; 

-       уақытқа байланысты жалғаулықтарды қолдану; 

-       толық сипаттау; 

-       соңында эмоциялар мен сезімдер жазу. 

2-кесте – Болжау кестесі 

 

Мәтін бөлімдері	Қандай мәселе көтеріледі? (не болады?)	Шындығында          қандай мәселе көтерілді?  (Не болды?)
	2        сөйлемнен кем    емес болжау.	2 сөйлемнен кем емес ақпарат.

 

Менің Мұқағалиым немесе ақын рухымен сырласу 

 

Мен де өз Мұқағалиымды мақтан тұтамын. Себебі ақын еңбектерін оқи отырып шабыттанасың, таза бұлақтан су ішіп, мейріміңді қандырғандай ләззат алып қанаттанасың, кемелденіп, бірге мұңайып, бірге толғанасың... 

Иә, жұмбақ пен сырға толы ақын болу үшін ол адам бойына еш дәлелсіз 5 талапты шегелеп теорема жасады. Олар: 

Бірінші: талант (білімді, сұңғыла талант). 

Екінші: ұят (өзінің нашар өлеңдерін оқығанда өзінен-өзі ұялу үшін). 

Үшінші: қарапайымдылық (Пушкин мен Абайдікіндей болмаса да, басқалар түсінетіндей адамдық қарапайымдылық). 

Төртінші: түйсік (басқалар көре алмайтынды көру және тану). 

Бесінші: еңбек (үнемі шыңдалып отыру үшін). 

Менің Мұқағалиым – данышпан. Себебі ол болашағын болжап білген, көреген адам. 

Өлеңдерім жай болып атылғанда,  Атылғанда, аспаннан оқылғанда, 

Мылқауларға тіл бітіп, керең естіп. 

Жанар пайда болады соқырларға. 

Айна-қатесіз дәл солай болды. Жырының жай болып атылғаны да, аспаннан оқылғаны да бүгінгі күннің бұлтартпас шындығы... [3]. 

 

Айтылым. «Қазақ халқының салт-дәстүрлері» тақырыбындағы бейнебаянды көріп, (http://go.mail.ru/search_video) «Үш қадамды сұхбат» стратегиясы арқылы талқылаңыздар. 

 

«Үш қадамды сұхбат» стратегиясы 

 

Топтарға бөлініп, тақырыпқа байланысты көрген бейнебаян бойынша 3 түрлі сұрақ, пікір айтып талқылаңыздар. Негізгі ақпаратты анықтап, сол салтдәстүрді бүгінгі өмірмен байланыстырыңыздар. Таныс емес сөздерді жазып алыңыздар. Жаңа сөздермен жеке немесе жұптасып жұмыс істеңіздер. Меңгерген сөздерді орынды пайдаланыңыздар, кесте бойынша «Сөздік» жұмысын жүргізіңіздер (3-кесте). 

 

3-кесте – Сөздік кестесі 

 

Сөз	Біздің анықтама	Сөздіктегі анықтама	Сөйлем

Жазылым. Саудаға байланысты мақал-мәтелдермен танысыңыздар. Жұпта бір-біріңізбен талқылаңыздар. Кестені толтырыңыздар (4-кесте). 

 

 

4-кесте – Мақал-мәтелдердің мағынасы 

 

Мақал- мәтелдер	Түсіндірме (коммментарий)

 

1.   Жақсымен сауда қылсаң, керіс болмас,  Жаманмен сауда қылсаң, тегіс болмас. 

2.   Сау басын саудаға салды.  

3.   Сауда сақал сипағанша.  

4.   Саудаға достық жүрмейді.  

5.   Сауда түбі – борыш, шаруа түбі – кеніш.  

6.   Үйдегі есепті  Базардағы нарық бұзар.  

7.   Сөзіңе қарап саудагер екеніңді білдім.  

8.   Теңге тиыннан өсер.  

Жылқы құлыннан өсер.  

9.   Есепсіз дүние жоқ.  

 

Жазылым. Тақырып бойынша берілген материал мазмұнына сәйкес төмендегі кестені пайдаланып, жай сөйлем мен құрмалас сөйлемнің түрлерін ажыратып жазыңыздар. Кестені толтырып (5-кесте), өз ойларыңызды дәлелдеңіздер. 

 

5-кесте – Сөйлем түрлері 

Сөйлем	Жай сөйлем	Құрмалас сөйлем	Сөйлем мүшелері

 

Өз денсаулығыңды қалай сақтау керек 

 

Денсаулық дегеніміз – адам өміріндегі ең үлкен байлықтың бірі, денсаулықтың арқасында адам еңбек етіп, жетістікке жетеді және бақытты өмір сүреді. Бірақ дені сау адам бұл жағдайға аса көңіл бөлмейді. Денсаулықтың қадірі мен оның маңызын адам тек ауырғанда барып түсінеді. 

Денсаулық – адамның өмірге қанағаттанып, өз ағзасының жағдайының жақсы екенін сезінуі. Бірақ та мұндай жағдай өзінен-өзі келмейді. Адам ауырмай, оның денсаулығы жақсы болу үшін, ең негізгі жағдай – ол жұмыста, спортпен шұғылданғанда немесе күнделікті тіршілігінде, өзінің жүріс-тұрысы мен іс-қимылында белгілі бір тәртіпке бағынуы керек. Әуелі адам денсаулығына зиянды немесе денсаулықты сақтау үшін ең қажетті және пайдалы нәрселерді анықтап алады [4].  

 

Оқылым. Мәтінді оқып, кесте толтырыңыздар (6-кесте). Кейіпкердің ісәрекетін анықтаңыздар. Шағын топтарға бөлініп, бос уақытты қалай тиімді өткізуге болатынын талқылаңыздар. 

 

6-кесте – Мәліметтер кестесі 

 

Оқиға	Кейіпкердің іc- әрекеті.

 

Менің бос уақытым 

 

Мен мектепке аптасына алты күн барамын, сондықтан менің демалысым тек – жексенбі. Жексенбі күні басқа күндерге қарағанда кешірек тұрамын. Қыста таңертеңгі астан кейін шаңғы тебуге кетемін. Серуеннен түскі тамаққа бірақ ораламын. Кейде достарыммен кездесіп, ән тыңдаймыз, бейнетаспа көреміз. Жазғы демалысымды таза ауада қызықты өткізуге тырысамын. Сенбі күні кешке ата-анаммен, бауырларыммен саяжайға кетемін. Біздің саяжайымыз өзенге жақын. Өзеннің жанында тоғай бар. Мен тоғайға барып саңырауқұлақ, жидек теремін. Егер далада жауын жауып тұрса, үйден шықпай, кітап оқып, теледидар көремін, үй шаруасына көмектесемін [5]. 

 

Айтылым. «Уақыттың қадiрi» (www. youtube. com/watch?v =5iYydLgs6cU) бейнебаянын көріп, «Ойлаудың алты қалпағы» әдісі арқылы өз ойларыңызды айтыңыздар, өзгенің пікірін бағалаңыздар. 

 

Ойлаудың алты қалпағы 

 

«Ақ қалпақ» киген оқушы қажетті ақпаратты анықтап сөйлейді. 

«Сары қалпақ» киген оқушы тақырыптың тиімділігін сендіре айтады. 

«Қара қалпақ» киген оқушы тақырып бойынша кемшіліктерді анықтайды. 

«Қызыл қалпақ» киген оқушы тақырып бойынша болжам жасайды. 

«Жасыл қалпақ» киген оқушы тақырып бойынша креативті, жаңа идеялар айтады. 

«Көк қалпақ» киген оқушы тақырыпқа сараптама жасайды. 

Тыңдалым.   «Қазақстан барысы»    (www.         youtube. com/watch?v=k_tKP6o8BP8) мультфильмінің бастапқы бөлігін көріп, аяқталуын өздеріңіз болжап, ерекшелігін кестеге толтырыңыздар (7-кесте). 

 

7-кесте – Болжау кестесі 

 

Мәтін бөлімдері	Қандай мәселе көтеріледі? (не болады?)	Шындығында      қандай мәселе көтерілді? (Не болды?)
	2 сөйлемнен кем емес болжау.	2сөйлемнен          кем          емес ақпарат.

 

Айтылым. «Тәуелсіз Қазақ елі» (www. youtube. com/watch?v=69Zh1Gms6Ls) атты мультфильмді көріп, әңгімелесіңіздер. 

 

Жазылым. «Диктоглас» әдісі. Қаламдарыңды қойып, мұғалімнің оқыған сөйлемін тыңдаңыздар. Естігендеріңізден есте қалған сөздердің барлығын қағаз бетіне түсіріңіздер. Мейлінше дұрыс сөйлем құрап, сөйлемдерді салыстырып, тақтаға дұрыс сөйлемді жазыңыздар. Өзге сынып оқушылары сөйлемге өзгерістер енгізуі тиіс. Соңында мұғалім нұсқасымен салыстырыңыздар. Осылайша мәтіндегі әрбір сөйлеммен жұмыс жүргізіңіздер. 

 

Қазақстан 

 

Қазақстан (Қазақстан Республикасы) – Еуропа мен Азияның тоғысында Еуразия құрлығының қақ ортасында орналасқан мемлекет. Жер көлемі жағынан әлем елдерінің ішінде 9-ншы орында. Жер көлемі – 2 724 900 шаршы шақырымды құрайды. 

Қазақстан батысында Еділдің төменгі ағысынан, шығысында Алтай тауларының етегіне дейін 3000 шақырымға созылып жатыр. Солтүстіктегі Батыс-Сібір жазығынан, оңтүстіктегі Қызылқұм шөлі мен Тянь-Шань тау жүйесіне 1 600 шақырымға созылып жатыр. Қазақстан Каспий теңізі арқылы Әзірбайжан, Иран елдеріне, Еділ өзені және Еділ-Дон каналы арқылы Азов және Қара теңіздерге шыға алады. Дегенмен мұхитқа тікелей шыға алмайтын мемлекеттердің ішінде Қазақстан – ең үлкені. 

Бес мемлекетпен көршілес, солтүстігінде Ресей Федерациясымен – 6 467 шақырым, оңтүстігінде – Түрікменстан – 380 шақырым, Өзбекстан – 2 300 шақырым және Қырғызстан – 980 шақырым республикаларымен, ал шығысында – Қытаймен – 1 460 шақырым шектеседі, батыста Каспий теңізімен, оңтүстікте Арал теңізімен шайылады. 

Қазақстан Республикасының халқы 2011 жылдың 1 қаңтарына 16 441 959 адамды құрады. 2010 жылдың басында халық саны 16 204 617 адам болатын. Республикада қазақтардан басқа 131 ұлыстың өкілдері тұрады. 2009 жылы өткізілген халық санағының қорытындысы бойынша халықтың этноқұрамы келесідей болды: қазақтар – 63,1%, орыстар – 23,7%, өзбектер – 2,9%, украиндар – 2,1%, ұйғырлар – 1,4%, татарлар – 1,3% , немістер – 1,1%, кәрістер – 0,6%, түріктер – 0,6%. 

Елордасы – Астана қаласы. Әкімшілік жағынан 14 облыс және республикалық маңызы бар 3 қалаға (Астана, Алматы, Байқоңыр) бөлінеді. 

Қазақстан Республикасының Мемлекеттік тілі – қазақ тілі, орыс тілі ресми тіл қызметін атқарады [6]. 

 

Айтылым. «Дербес пікір» айту тәсілі арқылы «Экономиканы дамыту жолдары» тақырыбы бойынша сөйлесіңіздер. 

 

«Дербес пікір» айту тәсілі 

 

1.        Өзіндік пікір (ой, идея). 

2.        Дәлел. 

3.        Өз пікірін айғақтайтын мысал. 

4.        Өз пікіріне қарсы дәлел. 

5.        Қарсы дәлелді жоққа шығаратын мысал. 

6.        Қорытынды. 

 

Жазылым. «Экономиканы дамыту жолдары» тақырыбы бойынша бүгінгі күннің өзекті мәселелерімен салыстыра отырып, креативті эссе жазыңыздар. 

 

Айтылым. «Зиялы ұлт – болашақ тірегі» тақырыбында әңгімелесу үшін қалташаларға салынған жекелеген сөздер мен сөз тіркестерін пайдаланыңыздар. Шеңбер жасап отырып, сол сөздермен мәтін құрастырыңыздар. 

 

Тыңдалым. Ұсынылып отырған «Мұнай өндіруді арттыру мүмкіндігі қарастырылады» бойынша бейнебаянды зейін қойып тыңдаңыздар (http://kaztube.kz/kz/video/122476). Топтарға бөлініп, бейнебаян бойынша пікірлесіңіздер.Тақырып бойынша қандай ұсыныстар жасайсыздар? 

 

Айтылым. «Сұрақ қоя білу» тәсілі арқылы мұғалімнің төмендегідей сұрақ түрлеріне жауап беріңіздер. 

 

Негізгі сұрақ 

Мұнай және атом индустриясының қазіргі кездегі жағдайы қандай? 

Жанама сұрақ 

Құрастырған сұрақтарыңызды басқа топтарға айтып, талқылаңыздар.  Анықтауыш сұрақтар 

Алдыңғы сұрақтардың жауаптарын жазып одан тағы да сұрақ туындатыңыздар. 

Жауаптағы детальдар негізгі сұраққа жауап бере ала ма? 

Сұрақтар мен жауаптар шынайы ма? Әлде шындыққа жанаспай ма? 

Жазылым. Мәтінмен танысып, «Маған сыры мәлім болған бір құпия...» тақырыбында достарыңызға хат жазыңыздар. 

Бағаланатын қабілеттер: 

-       өткен шақта жазу; 

-       төл және төлеу сөз қолдану; 

-       бірінші жақты қолдану; 

-       уақытқа байланысты жалғаулықтарды қолдану; 

-       толық сипаттау;  - соңында эмоциялар мен сезімдер жазу. 

 

Айтылым. «Дәстүрлі әңгіме» әдісі бойынша қауіпсіздік туралы әңгімелесіңіздер. Сондай-ақ басқа топқа мәтіннің мазмұны бойынша 5 сұрақ құрыңыздар. Әңгіме мазмұны мен маңызы туралы идеяларыңызбен пікір алмасыңыздар. 

 

Қауіпсіздік 

 

Қауіпсіздік – жеке адамның, қоғамның, мемлекеттің өмірлік маңызды мүдделерінің ішкі және сыртқы қатерден қорғалуы. Қауіпсіздіктің негізгі нысандары: жеке адам – оның құқықтары мен бостандықтары. 

Қауіпсіздік: 1) қауіп-қатерлерден қорғаныс; 2) нысанның, құбылыстың немесе үдерістің басқа нысандардың, құбылыстардың немесе үдерістердің тарапынан болатын кері ықпалдарына қарамай өзінің негізгі белгілері мен мәнін қорғау, сақтау қабілеті; 3) аса ауыр зиян немесе залал келтіруі мүмкін емес нысанның қалпы; 4) қызмет ету барысында жағымсыз өзгерістерге ұшырау мүмкіндігі аса жоғары емес нысанның тұрақты дамуының қалпы; 5) қауіпті тудыратын факторлар әрекетін шектеу, қауіп-қатердің аса жоғары емес деңгейі (қауіп-қатерден қорғаныс деңгейі); 6) басқа нысандарға аса қауіпті залал, зиян тигізуі мүмкін емес нысанның қалпы. «Қауіпсіздік» ұғымын осылайша түрлендіру, оның адам өмірінің көптеген нысандарына, үдерістеріне, құбылыстарына қатысты қолданылуына байланысты [7]. 

 

Жазылым. «Бестармақ» тәсілі арқылы «Әлем және қауіпсіздік» тақырыбы бойынша ойларыңызды тиянақтап, өзіндік түсініктеріңізді нақты сөздермен келтіріңіздер. 

Бестармақтың құрамы 

 

1.   Бірінші тармақ (жол) 1 зат есімнен тұрады. 

2.   Екінші тармақ 2 сын есімнен тұруы керек. 

3.   Үшінші тармақта 3 етістіктің болуы шарт. 

4.Төртінші жол кез келген сөз таптараынан тұратын 4 сөзден тұрады. 

5. Бесінші жол (әдетте зат есім) тағы да бір сөзден тұрады. 

 

Жазылым. «Қазақстан халықтарының рухани құндылықтары» тақырыбы бойынша бүгінгі күннің өзекті мәселелерімен салыстыра отырып, креативті эссе жазыңыздар. 

Ұсынылып отырған тапсырмалар тыңдалым, оқылым айтылым, жазылым дағдыларын қалыптастыру арқылы жүзеге асырылуы тиіс. Дағдыларды қалыптастыруға байланысты әрбір тапсырма оқушының жас ерекшелігін ескере отырып түрлендіріп беріледі Тыңдалымға берілген бейнематериалдардың сілтемелері көрсетіледі. 

Жаңартылған оқу бағдарламасының мазмұнына сәйкес оқу материалдары бойынша білім деңгейі жоғары, ой-өрісі дамыған, өз ойын еркін жеткізе алатын, туындаған мәселелерді шеше білетін және шынайы өмірге бейім жаңашыл ұрпақ тәрбиелеуде септігін тигізері сөзсіз. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3                   10-11-сыныптарға арналған «Қазақ тілі» (Т2) пәні бойынша қысқа мерзімді жоспар үлгілері 

 

Ұсынылып отырған 10-11-сыныптардағы «Қазақ тілі» (Т2) пәніне қысқа мерзімді жоспар әзірлеу бойынша әдістемелік ұсынымдаманың бұл тарауында қысқа мерзімді сабақ жоспарларының үлгілері көрсетіліп отыр. 

Төмендегі кестеде (8-кесте) көрсетілген қысқа мерзімді сабақ жоспарының мақсатын жүзеге асыру арқылы оқушылар «гиперреализм» терминімен, оны енгізген Иса Брахотпен және Крис Вудс, Шерил Келлей Роберто Бернарди, Джейсон Ярмоски сияқты гиперреалисттермен таныса отырып, шығарма мазмұны бойынша түйінді ой қорытады, басқалардың пікірі мен көзқарасына баға береді.  

 

8-кесте – Қысқа мерзімді жоспар үлгісі. Гиперреализмді меңгерген қылқалам шеберлері 

 

Сабақ кезеңдері		Мазмұны			Дереккөздері
1		2			3
Қазақ тілі  Сабақтың тақырыбы: Өнер және әдебиет бөлімі. Гиперреализмді меңгерген қылқалам шеберлері
Мерзімі:		Оқытушы аты-жөні:
Сыныбы: 11 (Т2)		Қатысқан оқушылар саны:	Қатыспағандар:
Сабақтың оқу мақсаттары		О3 Өзіндік көзқарасын білдіру және бағалау Шығарма мазмұны бойынша түйінді ой қорытады, басқалардың пікірі мен көзқарасына баға береді.
Тілдік міндеттер: қылқалам, шебер, гиперреализм, суретші, жанр, мүсін
Жоспарланға н уақыт	Жоспарланған іс-әрекеттер			Дереккөздері
Сабақтың басы  3 минут            5 минут	І. Ұйымдастыру. «Суреттер сыры».  Төменде ұсынылған суреттерге назар салып көріңіз. Суреттердің қалай жасалғаны туралы ойланып көріңіз   Жеке жұмыс. Оқушыларға шашыранды ой бөліктері таратылады. Олар содан мәтін құрастыруы керек. Оқушы жеке құрастырып, кейін көршісімен салыстырады. Мәтін сыныпта дауыстап оқылады.			https://www.go ogle.kz/search? q     massaget.kz/m adeniet/persona /10760  А мәтіні

 

8-кестенің жалғасы
1	2	3
Сабақтың ортасы  5 минут	Мұғалімнің мәліметі     Крис        Вудс (Chris         Woods)       - суретші    -гиперреалист.      1970 жылы Канаданың Нью-Брансуик қаласында өмірге келген.  Шерил Келлей (Cheryl Kelley) - Техас штатының тумасы. Автокөліктерді гиперреализм жанрымен салады.  Роберто Бернарди 1974 жылы Италияның Тоди қаласында өмірге келген. 19 жасынан бері қылқалам шебері        атанған       Роберто      Бернарди    көбіне гиперреализ жанрымен тәттілерді салады.  Джейсон Ярмоски (Jason Yarmosky) 1987 жылы Нью-Йоркте туылған. Оның өнерінің басты кейіпкерлері - атасы пен әжесі.  Хавьер Агилера (Javier Aguilera) 1969 жылы Испанияда өмірге келген.  Синди Райт (Cindy Wright) 1972 жылы Бельгияда өмірге келген. 1996 жылы Royal Academy for Fine Artsпо оқу орнын сурет мамандығы бойынша тәмамдаған.	Б мәтіні
5 минут          7 минут	Оқылымнан кейінгі тапсырмалар: Жеке Ж Тапсырмалар №1 Мәтінді мұқият оқып шығып жалпы мазмұнын қамтитындай 3 сұрақ құрастырыңыз.  1.   ______________________________________ 2.   ______________________________________ 3.______________________________________ №2 Нақты мәлімет алатындай етіп 7 сұрақ құрастырыңыз.  1. ____________________________________ 2._____________________________________ 3._____________________________________ 4._____________________________________ 5._____________________________________ 6._____________________________________ 7._____________________________________

 

8-кестенің жалғасы
1	2				3
8 минут	№3 Төмендегі сұрақтар легіне толық, жүйелі жауап жазыңыз.  Мәтінде аталған өнердің түріне қандай баға берер едіңіз? Жалпы сіз оны өнердің түріне жатқызасыз ба? Бұл өнердің түрі қоғамға қандай пайда әкеледі деп ойлайсыз?______________________________________ _______________________________________________ ___________________________________________
Сабақтың соңы  4 минут            3 минут		Оқылымнан кейінгі тапсырма.   Екі тұжырымның бірін таңдап, ойыңызды дәлелдеңіз.   Бұл өнердің ерекше түрі ретінде болшағы зор деп қылқалам шеберлерін аса бағалаймын! Қазіргі дамыған заманда техниканың көмегімен суретке түсіруге әбден болады, сондықтан да бұл өнердің болашағы жоқ! Иә+ Жоқ - Иә+ Жоқ - Рефлексия. «Бес саусақ » әдісі арқылы сабақты қорытындылау.  Бағалау. Жетістік критерийі арқылы бағаланады.  Оқылым тапсырмасының жетістік критерийлері: 1. Шығарма мазмұны бойынша түйінді ой қорытады  2. Мәтін мазмұнына баға береді 3.      Өз пікірін дәлелдейді.  4.      Дұрыс, мазмұнды сұрақ қоя біледі.  Үйге тапсырма: «Өнерлі өрге жүзер», «Жігітке жеті өнер де аз» тақырыптарының бірін таңдап, 120-150 сөз көлемінде эссе жазыңыз.
Қосымша ақпарат
Ажырату – сіз қалай көбірек қолдау беруді жоспарлайсыз? Басқаларына қарағанда анағұрлым қабілетті оқушыларға қандай тапсырма бересіз?			Бағалау –  Оқушылардың оқуын қалай тексермексіз?	Пәнаралық байланыстар Денсаулық және қауіпсіздік тексеріс АКТ байланыстары Құндылықтар байланыстары
Топтар бір-біріне қолдау көрсетеді. аз болуы мүмкін. Анағұрлым қабілетті оқушыларға қарасөздің мазмұнындағы нақыл сөздерді теріп жазуды тапсырамын.			Меңгеруді бақылау Сұрақ және жауап Өзара кері байланыс, топтар бір-бірінің жауабын дескрипторлар арқылы бағалайды.	Топтарда жұмыс істеу дағдылары (құрмет көрсету, кезекпен сөйлеу және т.б.)
Қорытындылау			Төмендегі бөлікті сабағыңыз туралы өз ойыңызды
8-кестенің жалғасы
1	2				3
Сабақ мақсаттары/оқыту мақсаттары жетімді болды ма?  Бүгін оқушылар нені үйренді?  Оқу атмосферасы қалай болды?  Менің жұмысым жоспарлы болды ма?  Мен уақытымды дұрыс жоспарлай алдым ба?  Жоспарыма қандай өзгертулер енгіздім және неге?			жазуға қолданыңыз. Сол жақ бағанадан өз сабағыңызға ең орынды келетін сұрақтарға жауап беріңіз.
Қорытынды бағалау  Ең жақсы екі нәрсе (оқытуды да, оқуды да қатар қарастырыңыз)?  1. 2. Қандай екі нәрсе сабақты жақсартар еді (оқытуды да, оқуды да қатар қарастырыңыз)?  Бұл сабақтан мен келесі сабағыма әсер ететін, сынып туралы немесе оқушылар туралы нені білдім?

 

А мәтіні. 

 

Гиперреализм – ағылшын тілінен аударғанда фотореализм дегенді білдіреді. Ол бейнеленген заттың сырт көз аңғара бермейтін тұстарын сол қалпында суреттелуіне немесе әр адамның әр тал шашынан бастап, әр қырына дейін айна-қатесіз сомдалуын талап ететін өнер түрі.

Гиперреализм жанры суретте де, мүсінде де көрініс табады. Гиперреализм жанрымен салынған суреттен жай фотосуретті ажырату қиынға соғады. Сол секілді гиперреализм өнерімен жасалаған мүсін де жансыз заттың нақ өзін көз алдыңа елестетеді.

1973 жылы Иса Брахот «гиперреализм» терминін енгізді. Гиперреализм жанры жиырмасыншы ғасырдың алпысыншы жылдары Америка Құрама Штаттарында пайда болды. Осы жанр өмірге келсімен-ақ бүкіл шығармашылық пен өнер бір сілкінді. Гиперреализм өнер жолында өзіне кішкене ғана жол ашып алды да, алға қарай дами берді. Шамамен отыз жылдай уақыт өткенде гиперреализмнің сол жолы үлкен даңғыл жолға айналып үлгерді. Әлемдік өнерде гиперелистер тобы пайда болып, түрлі гиперреалистік туындылар мәдени тұғырдан төбе көрсетіп жатты. Гиперреализм жанры нақты затты дәл айнытпай келтіру емес, одан кішкене болса да шынайылықтың иісін шығару.

Гиперреализм жанрының бүгінгі шеберлері мен олардың туындылары Патрик Крамер (Patrick Kramer) Америкада Юта штатының Кейсвилл қаласында туылған. Brigham Young University оқ орнын аяқтаған суретші гиперреализм жанрымен айналысады.

 

Тапсырмалар 

№1 Мәтінді мұқият оқып шығып жалпы мазмұнын қамтитындай 3 сұрақ құрастырыңыз. 

1.   ____________________________________________________________

2.   ____________________________________________________________

3.   ____________________________________________________________ №2 Нақты мәлімет алатындай етіп 7 сұрақ құрастырыңыз. 

1. _____________________________________________________________

2._______________________________________________________________

3._____________________________________________________________

4.______________________________________________________________

5.____________________________________________________________

6.____________________________________________________________ 7._______________________________________________________________

№3 Төмендегі сұрақтар легіне толық, жүйелі жауап жазыңыз. 

Мәтінде аталған өнердің түріне қандай баға берер едіңіз? Жалпы сіз оны өнердің түріне жатқызасыз ба? Бұл өнердің түрі қоғамға қандай пайда әкеледі деп ойлайсыз? ______________________________________________________ ____________________________________________________________________

________________________________________________________________  Білгенге - маржан!

Б мәтіні 

Крис Вудс (Chris Woods) – суретші

-гиперреалист. 1970 жылы Канаданың Нью-Брансуик қаласында өмірге келген.  Шерил Келлей (Cheryl Kelley) - Техас штатының тумасы. Автокөліктерді гиперреализм жанрымен салады. 

Роберто Бернарди 1974 жылы Италияның Тоди қаласында

өмірге келген. 19 жасынан бері қылқалам

шебері атанған Роберто Бернарди көбіне гиперреализ жанрымен тәттілерді салады. 

Джейсон Ярмоски (Jason Yarmosky) 1987 жылы Нью-Йоркте туылған. Оның өнерінің басты кейіпкерлері - атасы пен әжесі.  Хавьер Агилера (Javier Aguilera) 1969 жылы Испанияда өмірге келген. 

Синди Райт (Cindy Wright) 1972 жылы Бельгияда өмірге келген. 1996 жылы Royal Academy for Fine Arts оқу орнын сурет мамандығы бойынша тәмамдаған. 

 

9-кесте – Қысқа мерзімді жоспар үлгісі Кедейлік  

 

Сабақ кезеңдері	Мазмұны			Дереккөздері
1	2			3
Қазақ тілі
Сабақтың тақырыбы	:	Кедейлік
Мерзімі:
Сыныбы: 11 (Т2)		Қатысқан оқушылар саны:	Қатыспағандар:

 

9-кестенің жалғасы
1	2			3
Сабақтың оқу мақсаттары		А1 Сөз көлемі және сөздік қорының алуандылығы Сөйлесім барысында кез келген тақырыпта термин сөздерді тиімді қолданып, өз пікірін басқа пікірлермен салыстыра отырып жүйелі жеткізе алады.
Тілдік міндеттер: кедей
Алдыңғы білім:		Тақырып оқушыларға алдыңғы сабақтардан таныс
Жоспарланған уақыт	Жоспарланған іс-әрекеттер			Дереккөздері
Сабақтың басы  3 минут    2 минут	І. Ұйымдастыру. Топқа бөлу «Жер сілкінісі, үй және үй иесі»  «Дыбыс шкаласы» арқылы «Кедей» өлеңін дауыстап оқыту.   КЕДЕЙ ҚЫЗМЕТІ ҺӘМ АЯНЫШ ХАЛІ Күзгі түн, шөптің басын қырау көмген, Ызғар шашып, бұлт мынау жерге төнген. Қараңғы, итпен бірге қой күзетіп, Мен ояу, ел ұйқыда, оттар сөнген.   Ұзақ түн, жолдасым жоқ иттен басқа, Бүтін киім менде жоқ жаурамасқа, Бір бүтін, кірсіз киім кигенім жоқ, Туғаннан міне шықтым талай жасқа.   Өкпемнен барады өтіп күзгі суық, Бір жағынан қышытып биттер буып, Бит жеген, ескі күпі жабағысы Жөргекке оралғанда іштен туып.			http://toraigyrov.ps u.kz/kedei.html
Сабақтың ортасы        7 минут          5 минут      8 минут                Сабақтың соңы  12 минут    3 минут	Топтық жұмыс. 1.                  Топ болып өлеңде айтылған кедей сөзіне топтастыру   2.                  Қазіргі заманның кедейлер бейнесіне анықтама жазады.  3.                  Бұрынғы кедейлер мен қазіргі заманның кедейлеріне Венн диаграммасын орындайды.      4.                  Топтық жұмысты әр топтан 1 спикер шығып қорғайды. (Спикерді балмұздақ таяқшаларын суыру арқылы мұғалім таңдайды) 5.                  «Қоғамдағы кедейлікті жоюдың жолдары» тақырыбында бизнес жоспар дайындайды.			http://www.youtube .com/watch?v=Pjch YmI_bUs       ғаламтор, ноутбук
9-кестенің жалғасы
1	2			3
Қосымша ақпарат
Ажырату – сіз қалай көбірек қолдау беруді жоспарлайсыз?  Басқаларына қарағанда анағұрлым қабілетті оқушыларға қандай тапсырма бересіз?		Бағалау –  Оқушылардың оқуын қалай тексермексіз?	Пәнаралық байланыстар Денсаулық және қауіпсіздік тексеріс АКТ байланыстары Құндылықтар байланыстары
Топтар бір-біріне қолдау көрсетеді. аз болуы мүмкін. Анағұрлым қабілетті оқушыларға қарасөздің мазмұнындағы нақыл сөздерді теріп жазуды тапсырамын.		Меңгеруді бақылау Сұрақ және жауап Өзара кері байланыс, топтар бір-бірінің жауабын дескрипторлар арқылы бағалайды.	Топтарда жұмыс істеу дағдылары (құрмет көрсету, кезекпен сөйлеу және т.б.)
Қорытындылау   Сабақ мақсаттары/оқыту мақсаттары жетімді болды ма?  Бүгін оқушылар нені үйренді?  Оқу атмосферасы қалай болды?  Менің жұмысым жоспарлы болды ма?  Мен уақытымды дұрыс жоспарлай алдым ба?  Жоспарыма қандай өзгертулер енгіздім және неге?		Төмендегі бөлікті сабағыңыз туралы өз ойыңызды жазуға қолданыңыз. Сол жақ бағанадан өз сабағыңызға ең орынды келетін сұрақтарға жауап беріңіз.
Қорытынды бағалау    Ең жақсы өткен екі нәрсе не (оқытуды да, оқуды да қатар қарастырыңыз)?  1.  2.  Қандай екі нәрсе сабақты жақсартар еді (оқытуды да, оқуды да қатар қарастырыңыз)?  Бұл сабақтан мен келесі сабағыма әсер ететін, сынып туралы немесе оқушылар туралы нені білдім?

 

«Кедей» тақырыбы (9-кесте) мен «Қалың қалай, қазақ театры?» (10-кесте) тақырыбы бойынша құрастырылған қысқа мерзімді жоспарларда оқушылардың қызығушылығын арттыратын түрлі әдіс-тәсілдер көрсетілген. Кедей» тақырыбында мұғалім бұрынғы кедейлер мен қазіргі заманның кедейлерін салыстырып қарауы оқушыларды адамгершілікке тәрбиелесе, «Қалың қалай, қазақ театры?» балаларға эстетикалық тәрбие береді. 

 

10-кесте – Қысқа мерзімді жоспар үлгісі. Қалың қалай, қазақ театры? 

 

Сабақ кезеңдері		Мазмұны		Дереккөздері
1	2			3
Пән: қазақ тілі			Мектеп:
Сабақтың тақырыбы:			Қалың қалай, қазақ театры?
Күні:
Сынып:  11-сынып Т2			1. О4 Іріктеп оқу.  2. Ж4 Грамматикалық нормалар.
Белгілі бір оқу мақсаттары			1.                 Тақырыпқа сай алуан түрлі мәтіндерді басқа ел шығармаларымен салыстырады, әр алуан жаңалықтың өзектілігіне анализ жасайды. 2.                 Тіл мәдениеті нормаларын сақтай отырып, сауатты да әсерлі жазады.
Уақыты	Сабақ барысы			Дереккөздер немесе көрнекіліктер
Басы      5 минут                  Ортасы    10+10 минут	Қызығушылықты ояту.    Көршіңмен талқыла!  1.                 Театрға байланысты неліктен қуаныш пен мұңды бейнелейтін бетперде суреттері қолданылады?  2.                 Актерлер образдарды шынайы сомдай ала ма?  3.                 Театрға жиі барасың ба?  4.                 Қандай жанрдағы қойылымдар ұнайды?  Оқылым тапсырмасы  Мәтінмен танысып, төмендегі тапсырмаларды орында!  А. Мен «Болашақ» бағдарламасымен шет елде театр өнері саласы бойынша магистрлік білім алған студенттердің бірімін. Францияға барғандағы мақсатым – Еуропаның театр өнерін танып қана қоймай, кәсіби тұрғыда білім алып, ғылыми бағытта еңбектену болатын. Заманауи режиссура бойынша оқуым Мәскеуде жалғасты. Париж қаласында 300ге жуық театр бар. Әсіресе, әлем жұртшылығын өзіне қаратқан ғажайып театр бар. Театр жетекшісі, режиссерреформатор Питер Брукпен де жүздестім.   Ә. Ал Мәскеу – театр өнерінің ордасы секілді. Бір-біріне ұқсамайтын театрлар саны 150-ден асады. Осы сыртта жүрген жылдарда өз еліміздің өнеріне өзге көзбен қарауға мүмкіндік туды. Еліміздің барлық аймақтарындағы театр сахналарының бәрінде бір ұқсастық. Сол бір өзгермейтін, басына үкілі тақия мен бөрік киіп, жасанды бұрым таққан «сұлулар» мен қолына қылыш ұстаған «батырлардың» дауыс мәнері мен қимыл-қозғалыстары да бір-бірінен айнымайды. Жауыр болған «геройлар» сахна төрінде жалған күліп-жылауға, жасанды сөйлеуге әуес.

 

10-кестенің жалғасы
1	2	3
	Б. Әрине, ұлттық құндылықтар ешқашан жоғалмауы тиіс. Мысалы, Астанадағы Президенттің мәдениет орталығында режиссер С. Асылханов жетекшілік ететін дәстүрлі театр бар. Бізге осындай 5-6 театр қажет. Себебі, шетелден келген басқа ұлт өкілдеріне қазақтың болмысбітімін танытуға тиіспіз. Екіншіден, театрға кең ауқымда қарауға тиіспіз. Егер әлемнің басқа түкпірінен келген қонақтар «Дәстүрлі театрларың мен фольклорларың керемет екен, ал енді сіздердің заманауи театрларыңды тамашалайық» десе, қайда апарамыз? Инкубатордың балапанындай ұқсас театрларға алып бармақпыз ба? Алайда заманауи кино мен теледидар көріп өскен жас көрерменнің өзі сахнадағы найзаласу мен қылыштап өлтіруге мүлдем сенбейді. Сондықтан, тарихи пьесаларды қазіргі уақытпен үндестіріп, жаңаша «заманауи трактовкамен» сөйлету қажет. Заңғар драматургтер Мұхтар, Ғабиттердің тілін бұзбай, классикалық шығармаларды қазіргі заманғы трактовкамен сахналаудың формаларын табу – менің де басты мақсатым. Себебі, «Көксерек», «Қаралы сұлу», «Қарагөз» секілді дүниелер – күллі адамзатқа ортақ туындылар.  В. Театр – тірі организм. Жаңалыққа ұмтылмау – «өшу» деген сөзбен бірдей. Кино мен теледидар дамыған заманда театр өнері дамымау керек пе?! Мен үшін маңыздысы – бүгінгі Жібек пен Баян. Қазір дәл осы уақытта олар не істеп жүр? Әрине, киім киісі, сөйлеу мәнері, қимылы бәрі-бәрі бөлек. Театрға бет алған жас көрермен шындықты, естігісі, көргісі келеді. Ал біз оларға өзіміз көрмеген, тек оқыған этнографиялық бағыттағы, жаны өлген Қозы-Баяндарды көрсетеміз. Жас көрермен олардың бойынан өздеріндегідей жастық жалынды, аяулы арманды, үкілі үмітті көре алмаса не пайда? Театр бірінші кезекте өмір шындығын көрсетуі тиіс емес пе?!  Асхат Маемиров  1-тапсырма. Төменде берілген сандарды мәтіндегі қандай ақпаратпен байланыстырасың?  2-тапсырма. Кестені мәтін негізінде толтыр.  1. Мәтінде қандай танымал режиссерлердің есімдері аталды? Қазақ режисерлері: Шет елдік режиссерлер:

 

10-кестенің жалғасы
1	2				3
		2.	Қандай театрлар жөнінде сөз болды?
		3.	Әлемдік драматургиямен тең түсетін қандай қазақ қойылымдары аталды?
		4.        Қай кейіпкерлердің     аттары аталды?    3-тапсырма.  Автор қандай ұсыныстар жасады?  1.__________________________________________________ 2.__________________________________________________ 3.__________________________________________________ Автор еліміздегі театрлардың қандай кемшіліктерін баса айтады? 1.__________________________________________________ 2.__________________________________________________ 3.__________________________________________________ 4-тапсырма. Осы кемшіліктерді жою үшін қандай іс-әрекет жасар едіңіз? ____________________________________________________ Автор жазған мақаласының қай тұсында театрларды... А. Сынайды _______________________________________    Ә. Салыстырады ___________________________________  Б. Бағалайды ______________________________________ Мәтіннен дәлелдер келтір!
10 минут	Театр реформаторы Вл. И. Немирович-Данченко айтқан үш шындық бар. Олар: өмір шындығы, сахна шындығы және әлеуметтік шындық. Осы үшеуі әркез үйлесім табуы тиіс.  Сіз осы 3 ұғымға қалай анықтама бересіз?  1.   Өмір шындығы___________________________________  2.   Сахна шындығы__________________________________  3.   Әлеуметтік шындық_______________________________
Соңы 2 минут Рефлексия бөлімі	Есте сақтаңыз!  1.              Жұртшылықты өзіне қарату – таң қалдыру;  2.              Заманауи – қазіргі заманның талабына сай, жаңа;  3.              Өзге көзбен қарау – сын тұрғысынан бағалау;  4. Болмыс-бітімі – табиғаты;  5. Тілін бұзбау – өзгертпеу.    Бүгін мен нені үйрендім?

Бүгінгі таңда «Ер мен әйелдің айырмашылығы» тақырыбы (11-кесте) өте қызықты және жиі қарастырылатын мәселелердің бірі болғандықтан, 11-сынып оқушыларымен мұндай тақырыптарды талқылау өте нәтижелі. Оқушылардың сабаққа деген қызығушылығы артып, өзіндік ой қорытуға, өзгенің пікірін тыңдауға ынталандырады. 

 

11-кесте – Қысқа мерзімді жоспар үлгісі. Ер мен әйелдің айырмашылығы 

Сабақ кезеңдері	Мазмұны	Дереккөздері
1	2	3
Пән: қазақ тілі	Мектеп:
Мұғалім:
Сабақтың тақырыбы:	Ер мен әйелдің айырмашылығы
Күні:
Сынып:  11-сынып Т2	1.                 Т3 Мәтіндегі мәліметтерді түсіну және болжау.  2.                 Ж6 Аудиовизуалды материалдар бойынша сенімді жауап беру және қысқаша қорытындылау.
Белгілі бір оқу мақсаттары	3.                 Ғаламдық тақырыптағы мәтіндердегі әлеуметтік өзекті мәселелерді талдайды.  4.                 Бейнекөрініс, аудио, ақпараттық құралдар материалдарын тыңдай отырып, ғаламдық мәселелермен үндестіріп, өзіндік ой қорытып жазады.
Уақыты	Сабақ барысы	Дереккөздер немесе көрнекіліктер
Басы  5 минут	Қызығушылықты ояту.   «Қыздар мен жігіттер» әнін тыңдайды. Әннің мазмұнына сай пікірлерін ортаға салады.	http://www.youtube.co m/watch?v=fPoxAj_- __M
Ортасы    10+7 минут	Тыңдалым тапсырмасы    «Ер мен әйелдің айырмашылығы» тақырыбындағы бейнематериалды тамашалайды. Соның негізінде төмендегі кестені толтырады.  Ер адамның ерекшелігі Әйел адамның ерекшелігі Эмоцияға көп берілмейді нәзік	http://www.youtube.co m/watch?v=C3f3V6X4 Ez4
5 минут	Ер мен әйелдің жұмыстарын бөліп жаз.  Тамақ пісіру, табыс табу, көлік айдау, бала бағу, қонақтарды қарсы алу, үйді тазалау, дүкенге бару, нан турау, қоқыстарды шығару, шаң сүрту  Ер адамның жұмысы Әйел адамның жұмысы Екеуіне ортақ жұмыстар.
		11-кестенің жалғасы
1	2	3
10 минут	Жұбыңызбен А және Ә болып бөлініп, төменде берілген тұжырымдарды біреуіңіз қолдасаңыз, екіншіңіз қарсы шығып, дәлелді жазыңыз. Жазылым саны – 120-130 сөз. -                     Әйел адам ер адамға қарағанда диета туралы көп ойлайды.  -                     Қыз бала ұлға қарағанда көлікті ұқыпты айдайды.  -                     Әйел адам ер адамға қарағанда көп сөйлейді.  - Қыздардың       ұлдарға             қарағанда       талғамы жоғары.
Соңы  3 минут Рефлексия бөлімі	Ер адам мен әйел адамның 5 жақсы қасиетін және 5 жағымсыз қасиеттерін атаңыз.

 

11-сыныптарға арналған «Ер мен әйел қандай тақырыпта сөйлеседі?» тақырыбындағы қысқа мерзімді сабақ жоспарында оқылым мен айтылым дағдылары бойынша екі мақсат қойылған. Осы мақсаттарды жүзеге асыру барысында оқушылар әйелдер мен ер адамдардың әңгімелейтіні, қандай тақырыпта сөйлесетіні туралы мәліметтер ала отырып, . негізгі ойға өзіндік ой қорытып, зерттеп оқиды (12-кесте). 

 

12-кесте – Қысқа мерзімді жоспар үлгісі. Ер мен әйел қандай тақырыпта сөйлеседі?  

Сабақ кезеңдері	Мазмұны	Дереккөздері
1	2	3
Пән: қазақ тілі	Мектеп:
Мұғалім:
Сабақтың тақырыбы:	Ер мен әйел қандай тақырыпта сөйлеседі?
Күні:
Сынып:  11-сынып Т2	1.     О5 Қосымша ақпарат көздерінен алынған мәліметтерді оқу.  2.     А1 Сөз көлемі және сөздік қорының әр алуандығы
Белгілі бір оқу мақсаттары	3.                  Ғаламтор, медиақұралдардан түрлі мәтіндегі негізгі ойға өзіндік ой қорытып, зерттеп оқиды.  4.                  Сөйлесім барысында кез келген тақырыпта термин сөздерді тиімді қолданып, өз пікірін басқа пікірлермен салыстыра отырып, жүйелі жеткізеалады.
Уақыты	Сабақ барысы	Дереккөздер немесе көрнекіліктер
Басы  5 минут	Қызығушылықты ояту.  Көршіңмен бірге төмендегі берілген тақырыптарға кімдер көп сөйлесетінін анықта. Егер ер адам десең, «Е» әрпін, әйелдер десең, «Ә» әрпін белгіле.  спорт ______ жұмыс _______ киім _______ денсаулық ______ отбасы_______ фильмдер________ саясат ______ көлік_____ өз үйі_____  қарсы жыныстағы адам______

 

12-кестенің жалғасы
1	2	3
Ортасы  10 минут	Оқылым тапсырмасы  Төменде берілген мәтінді оқып, автордың сенің бел келісетінін не келіспейтінін анықта.	гілегеніңмен
	Әйелдер әңгіме айтудан алдына жан салмайды және олар қарапайым нәрселер туралы әңгімелейді. Ал, ер адамдар бұл туралы жай ғана ойлайды. Ер адамдар бір-бірімен жай сөйлесіп тұрған кезде, әйелдер көптеген тақырыптарды қозғайды және оған жеңіл-желпі қарамайды. Әйелдердің айтатын әңгімелері денсаулықтан бастап үй, саясат, сән, фильм, отбасы, білім, одан ары туысқандардың арасыңдағы кикілжіңдерге дейін қамтиды. Мұның арасында футбол туралы әңгімеге жол жоқ. Ал, ер адамдардың айтатын әңгімесінің аясы тар. Дәлірек айтқанда, жұмыс, спорт, әзіл, көлік және әйелдер туралы.  Лондон Университетінің профессоры Петра Бойнтонның зерттеуі бойынша, әйелдер бір әңгімеден екінші әңгімеге ауыса береді. Ер адамдар болса, бір тақырыптың аясында әңгімелесе береді. Жұмыс уақытында ерлердің бұл қасиеттері өздеріне жақсы, себебі олар бір нәрсеге ғана назар аударып, табанды жұмыс істей алады. Ал, жиналыс кезінде бірнеше мәселелер қаралып жатқанда, барлық ақпараттарды қабылдау керісінше, қиындық тудырады.  Профессор Байнтонның айтуынша, ерлер мен әйелдер әңгімелесуінің түрлі себептері бар. Әйелдер көбіне мәселелерді шешу үшін әңгіме соқса, ерлер пікірлерін білдіру үшін не күлкі үшін әңгімелеседі.
5 минут	Нақты ақпарат бойынша жұмыс.  Мәтінді оқып, автордың айтуы бойынша сұрақтарға жауап бер.  1. Әйелдер бір-бірімен мынадай тақырыптар бойынша сөйлеседі:  А. маңызды емес нәрселер.  Ә. өте маңызды нәрселер.  С. әр түрлі тақырыпта.
12-кестенің жалғасы
1	2	3
	2.                  Ерлер әйелдерге қарағанда  А. көп сөйлеспейді  Ә. көп тақырыптарда сөйлеспейді Б. көп жұмыс істемейді 3.                  Әңгіме кезінде әйелдер ерлерге қарағанда А. жылдам сөйлеседі Ә. тақырыпты жиі өзгертеді Б. жұмыс туралы көп сөйлеседі 4.                  Жұмыстағы жиналыстарда қайсысы ақпараттарды жақсы қабылдайды? А. ерлер  Ә. әйелдер Б. екеуі де 5.                  Әйелдердің бір-бірімен әңгімелесу себебі: А. демалу үшін Ә. мәселелерді шешу Б. әзілдесу үшін.
7 минут	Мәтіндегі ойлардың қате екенін дәлелде. Жұппен жұмыс істе.  Егер қыз бала болсаң, 2 минут төмендегі тақырыптардың біреуі жөнінде сөйлес.  футбол көлік компьютер  Егер ер бала болсаң, 2 минут төмендегі тақырыптар бойынша әңгімеле.  сән сауда жасау диета ұстау
10 минут	«Не себепті ер балаға-көк, ал қыз балаға қызыл, қызғылт түстер тән?» Осы сұраққа бірнеше дәлелдемелер ойлап тап!  1.__________________________________________  2.__________________________________________  3.__________________________________________
Соңы  3 минут  Рефлексия бөлімі	Бекіту сұрақтары  - Әңгімені ерлер көп айта ма, әйелдер ме?  - Ерлер мен әйелдердің әңгімелерінің тақырыптары қандай?

 

«Өнер және әдебиет бөлімі. Сүйікті кітаптар» тақырыбындағы қысқа мерзімді сабақ жоспарында (13-кесте) тыңдалым мен жазылым дағдылары бойынша екі мақсат қойылып отыр. Осы мақсаттарды жүзеге асыру арқылы оқушылар оқиға мазмұнын зерттеп, ғаламдық тақырыптармен үндестіріп көлемді әңгіме, мәтін, мақала, баяндама, үндеу хат жазуға үйренеді.  

 

13-кесте – Қысқа мерзімді жоспар үлгісі. Өнер және әдебиет бөлімі. Сүйікті кітаптар 

 

Сабақ кезеңдері	Мазмұны			Дереккөздері
1	2			3
Қазақ тілі
Сабақтың тақырыбы:		Өнер және әдебиет бөлімі. Сүйікті кітаптар.
Мерзімі:		Оқытушы аты-жөні: Алмагамбетова Ж.К.
Сыныбы: 11 (Т2)		Қатысқан оқушылар саны:	Қатыспағандар:
Сабақтың оқу мақсаттары		Т5 Аудиовизуалды материалдарды түсіну және оған дұрыс жауап беру  Бейнефильм тақырыбын ғаламдық тақырыптармен байланыстырып, сын тұрғысынан жауап береді. Ж3 Мәліметтерді жинақтау Медиа құралдарындағы (постерлер, ақпарат құралдардары, жарнама, бейнекөрініс, аудио) оқиға мазмұнын зерттеп, ғаламдық тақырыптармен үндестіріп көлемді әңгіме, мәтін, мақала, баяндама, үндеу хат жазады.
Тілдік міндеттер: өнер, әдебиет, қаламгер, туынды, заманауи, шабыт
Жоспарланған уақыт	Жоспарланған іс-әрекеттер			Дереккөздері
Сабақтың басы  3 минут             3 минут          5 минут            14 минут    Қайда? Жаңадан қой	І. Ұйымдастыру. Жұпқа бөлу «Ол кім? Бұл не?» Кітаптар мен авторлар жазылған парақшалар таратылады. Қай автордың шығармасы екенін тауып, жұптасуы тиіс. Тіл үйренуші сынып болғандықтан, мұғалім көмектесуі керек.    ЖЖ. Көршіңмен талқыла!    Төмендегі суреттерге қарап, тақырыпты болжап көру және тапқан сөздеріңізге анықтама беру тапсырылады.    Тыңдалым алды сұрақтар: ЖЖ  -                    Қай өнердің түрі жаныңа жақын? Неге?  -                    Бос уақытыңды қалай өткізесің?  -                    Кітап оқығанды ұнатасың ба?  -                    Көбінесе қандай жанрдағы кітаптарды сүйіп оқисың?  - Ең сүйікті ақының мен жазушыңды атап берсеңіз? Не себептен ұнайды?  -                    Үйіңде кітапқа арналған сөре бар ма?  -			https://www.go ogle.kz/search? q

 

13-кестенің жалғасы
1	2			3
14 минут                                                  12 минут                                  3 минут	Тыңдалым тапсырмасы: (ҚБ)    Қандай кітаптармен бөліскісі келеді?_____________________________ Негізгі кітаптарды қандай түрлерге бөліп оқиды?_____________________________ Ең алғаш ұсынған кітабы қалай аталады?____________________________ Аталған алғашқы кітап арқылы жүргізушінің неге қызығушылығы арта бастады?____________________________ Заманауи әдебиеттен өзіне қатты ұнап жүрген қандай шығарма?___________________________ Психологиялық кітаптарды бастап тұрған қай шығарма? Авторы кім?________________________________ Әрбір қыздардың оқуы тиіс кітабы қалай аталады?____________________________ «11-ші қаламұш» туындысының авторы кім?_________________________________ Қазіргі оқып жүрген кітабын атаңыз?_______________________________ Әйгілі кинодраматург кітап туралы не деп айтқан болатын?_____________________________    Тыңдалымнан кейінгі тапсырма Бейнекөрсетілімде айтылған кітаптардың қайсысын оқыдың?_______________________________________ _______________________________________________   Бейнекөрсетілімде айтылған кітаптардың қайсысын алдағы уақытта оқыр едің?__________________________________________ _______________________________________________ _______________________________________________ _ Өзің оқып, қатты әсерленген кітаптардың 5-тігін жасаңыз.  1______________________________________________ 2______________________________________________ 3______________________________________________ 4______________________________________________ 5______________________________________________    Тыңдалымнан кейінгі тапсырма.   Оқушы өзі анықтаған «Бестік» негізінде мақала жазу. Сөз көлемі – 100.   Рефлексия. «Екі жұлдыз, 1 тілек» әдісі арқылы сабақты бекіту.			http://www.you tube.com/watc h?v=PjchYmI_ bUs http://www.goo gle.kz/imgres
13-кестенің жалғасы
1	2			3
	Бағалау. Жетістік критерийі арқылы бағаланады.  Тыңдалым тапсырмасының жетістік критерийлері: 1.       Бейнекөрсетілім тақырыбын түсінеді.  2.       Сыни сұрақтарға жауап бере алады.  Жазылым тапсырмасының жетістік критерийлері: 1. Ақпарат құралдарындағы оқиға мазмұнын зерттейді.  2. Тақырыппен байланыстырып мақала жазады.  Үйге тапсырма: «Ерекше өнердің түрлері » тақырыбында 5 беттен тұратын слайд дайындау. ЖЖ.
Қосымша ақпарат
Ажырату – сіз қалай көбірек қолдау беруді жоспарлайсыз?  Басқаларына қарағанда анағұрлым қабілетті оқушыларға қандай тапсырма бересіз?		Бағалау –  Оқушылардың оқуын қалай тексермексіз?	Пәнаралық байланыстар Денсаулық және қауіпсіздік тексеріс АКТ байланыстары Құндылықтар байланыстары
Топтар бір-біріне қолдау көрсетеді. аз болуы мүмкін. Анағұрлым қабілетті оқушыларға қарасөздің мазмұнындағы нақыл сөздерді теріп жазуды тапсырамын.		Меңгеруді бақылау Сұрақ және жауап Өзара кері байланыс, топтар бір-бірінің жауабын дескрипторлар арқылы бағалайды.	Топтарда жұмыс істеу дағдылары (құрмет көрсету, кезекпен сөйлеу және т.б.)
Қорытындылау Сабақ мақсаттары/оқыту мақсаттары жетімді болды ма?  Бүгін оқушылар нені үйренді?  Оқу атмосферасы қалай болды?  Менің жұмысым жоспарлы болды ма?  Мен уақытымды дұрыс жоспарлай алдым ба?  Жоспарыма қандай өзгертулер енгіздім және неге?		Төмендегі бөлікті сабағыңыз туралы өз ойыңызды жазуға қолданыңыз. Сол жақ бағанадан өз сабағыңызға ең орынды келетін сұрақтарға жауап беріңіз.
Қорытынды бағалау    Ең жақсы нәрсе (оқытуды да, оқуды да қатар қарастырыңыз)?  1.  2.  Қандай екі нәрсе сабақты жақсартар еді (оқытуды да, оқуды да қатар қарастырыңыз)?  Бұл сабақтан мен келесі сабағыма әсер ететін, сынып туралы немесе оқушылар туралы нені білдім?

 

11-сынып 

Сабақтың тақырыбы: ______________________________________ 

Мақсаты: Өнер және әдебиет тақырыбы аясында білімдерін толықтырып, сөздік қорларын дамыту. Тыңдалым мен айтылым дағдыларымен жұмыстану. 

Жұптық жұмыс 

Көршіңмен талқыла! 

Төмендегі суреттерге қарап, тақырыпты болжап көріңіз және тапқан сөздеріңізге анықтама беріңіз. 

 

 

Тыңдалым алды сұрақтар: 

-        Қай өнердің түрі жаныңа жақын? Неге? 

-        Бос уақытыңды қалай өткізесің? 

-        Кітап оқығанды ұнатасың ба? 

-        Көбінесе қандай жанрдағы кітаптарды сүйіп оқисың? 

-        Ең сүйікті ақының мен жазушыңды атап берсеңіз? Не себептен ұнайды? 

-        Үйіңде кітапқа арналған сөре бар ма?  Тыңдалым тапсырмасы: (ҚБ) 

1.  Қандай кітаптармен бөліскісі келеді? ______________________________

____________________________________________________________________ 

2.  Негізгі кітаптарды қандай түрлерге бөліп оқиды? ____________________

____________________________________________________________________ 

3.  Ең алғаш ұсынған кітабы қалай аталады? ___________________________

____________________________________________________________________ 

4.  Аталған алғашқы кітап арқылы жүргізушінің неге қызығушылығы арта бастады? ____________________________________________________________ ____________________________________________________________________ 

5.  Заманауи әдебиеттен өзіне қатты ұнап жүрген қандай шығарма? _______

____________________________________________________________________ 

6.  Психологиялық кітаптарды бастап тұрған қай шығарма? Авторы кім? __

____________________________________________________________________ 

7.  Әрбір қыздардың оқуы тиіс кітабы қалай аталады? _________________

____________________________________________________________________ 

8.  «11-ші қаламұш» туындысының авторы кім? _______________________

____________________________________________________________________ 

9.  Қазіргі оқып жүрген кітабын атаңыз? ______________________________

____________________________________________________________________ 

10.                      Әйгілі кинодраматург кітап туралы не деп айтқан болатын? __________

____________________________________________________________________  Тыңдалымнан кейінгі тапсырма 

 

Бейнекөрсетілімде айтылған кітаптардың қайсысын оқыдың? 

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________ 

Бейнекөрсетілімде айтылған кітаптардың қайсысын алдағы уақытта оқыр едің?________________________________________________________________

____________________________________________________________________  Өзің оқып, қатты әсерленген кітаптардың 5-тігін жасаңыз. 

1   _______________________________________________ 

2   _______________________________________________ 

3   _______________________________________________ 

4   _______________________________________________ 

5   _______________________________________________ 

 

Жазба жұмысы 

_____________________________________________________ _________________________________________________________

_________________________________________________________

_________________________________________________________

_________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________

____________________________________________________________________  

 

Жұпқа бөліну 

 

Бердібек Соқпақбаев	«Менің атым Қожа»
Бейімбет Майлин	«Шұғаның белгісі»
Жұбан Молдағадиев	«Мен қазақпын»
Ғабит Мүсірепов	«Ұлпан»
Мұхтар Әуезов	«Абай жолы»

 

«Саяхат. Көрікті жерлер» тақырыбындағы қысқа мерзімді жоспарда (14кесте) екі мақсат қойылып отыр. Осы мақсаттарды жүзеге асыру арқылы оқушылар Қазақстанның көрікті жерлері туралы мәліметтермен таныса отырып, мәтіндегі негізгі бөліктерге көзқарасын білдіреді және пікірталасқа түседі. Құрылымы шағын дәріс,сұхбат, пікірталас, талқылауларды түсінеді.  14-кесте – Қысқа мерзімді жоспар үлгісі. Саяхат. Көрікті жерлер 

 

Сабақ кезеңдері		Мазмұны		Дереккөздері
1		2		3
пән: қазақ тілі (L2)		мектеп:
күні: 05.10.13		мұғалім:
сынып: 10		оқушы саны:	келмегендер:
Сабақтың тақырыбы: Саяхат. Көрікті жерлер
Оқу бағдарламасына сілтеме		А2 Тыңдалған мәтіндер бойынша өз пікірін айту,қорытындылау. Т6 Көлемдері әртүрлі мәтіндермен жұмыс
Сабақтың мақсаты		Оқушылар мыналарға қабілетті болады:  Мәтіндегі негізгі бөліктерге көзқарасын білдіреді және пікірталасқа түседі. Құрылымы шағын дәріс,сұхбат,пікірталас,талқылауларды түсінеді
Тілдік мақсаттар		Оқушылар түсінеді және сипаттайды... Тақырыпқа байланысты сөздер мен терминдер: шипалы су. емдік шөптері бар, табиғаты көрікті жерлер, күн сәулесі, мекен етеді., саябақ , қорық, орманды алқап, жануар әлемі,жанға жайлы, ауасы таза, таңғаларлық сұлулық , жұмбақ үңгірлер, мақтан етеді.
Алдыңғы меңгерілген білім		Саяхат тақырыбында дамытылған тілдік дағдыларды одан әрі жетілдіреді.
Сабақ барысы
Сабақтың кезеңдері	Сабақта орындалатын Сабақтаорындалатыніс- іс әрекеттер-                                       Оқытуресурс әрекеттер				тарыОқыту  ресурстары
Қызығушылықты ояту	Жылы ахуалды атмосфера (бір біріне тілек бір сөзден)  2 минут				Қазақшаорысша сөздік
Мағынасын ашу  кезеңі	Т.Ж."Жаһанды бинго" Белсенді оқыту арқылы әр оқушы бір-бірінен сұхбат алады.    Демалыста қай жерлерде болдың? Саяхатқа немен бардың? Ол жердің табиғаты қандай? Ол жерде кіммен таныстың ? Қандай ескерткішт ерді көрдің?   Қандай тағамдар ы ұнады?   Қандай кәдесыйлық алдың? Келесі жылы қайда барғың келеді?   Белгілі бір уақытта, көп ақпарат жинаған оқушы жеңімпаз атанады (3минут)				Quiz (қысқа сынақ) Үлкен парақтар (А1) және маркер.    Тірек сөздерді/ұғымд арды жазу.  Анықталған ерекшеліктерді үлкен параққа жазу.

 

14-кестенің жалғасы
1	2						3
	(       3	Сөз	Менің аудармам	Сөздіктегі аударма	Сөйлем
		1
		2
		3
		4
		5
		6
		Топқа бөлу. Аймақтар бойынша төрт топқа бөлу картаны қиып,аймақтар арқылы бөлу) 1 минут  Таңғаларлық сұлулық 1  Жұмбақ үңгірлер 2  Мақтан етеді 3    Мекен етеді 4       Қорық 5       Орманды алқап 6        2+2 = І.ТЖ. «Сөздік гол» белсенді оқыту.  Жаңа сөзді меңгерту.  Сынып топқа бөлініп, сабаққа қатысты жаңа сөздерді бірлесіп меңгереді. Әр сөзден соң болған топ қақпаға «гол» салып тұрады.   минут

 

14-кестенің жалғасы
1	2	3
	ІІ. Бейнекөрініспен жұмыс.  Оқушылар неге назар аудару керек.  http://www.youtube.com/watch?v=gmo2350jiC4   жетісу.avi  1 минут    Т.Ж.  1. «Табыс табудан гөрі,туристтерді тарту керек» деген ойға дәлелдеп жауап беріңіздер.  2.Осы бағдарламаны дамытуға қандай жоспар құруға болады? Өз жоспар үлгілеріңізді құрыңыздар.  3. Осы бағдарламаға өз көзқарастарыңызды және пікірлеріңізді білдіріңіздер.  4.Аудиоматериалдағы мәтіннің негізгі ойын ашатын 3 сұрақ дайындаңыздар. (5 минут)  Бақылаушылар 2 жұлдыз 1 тілек арқылы топ жұмыстарын бағалайды  ІІІ. Аймақтар бойынша  Топ тапсырмасы.  А) Әр аймақтың көрікті жерлері бойынша суреттерді жинақтап, жарнама жасау (сол топ аймақтары бойынша) 5 минут         В) Жарнамаларын топ алдында қорғау. Әр топқа 3 минут - 10-12 минут  С) Бағалау критерийлері арқылы топтар бір-бірін бағалайды.

 

14-кестенің жалғасы
1	2							3
Ой толғаныс кезеңі.  Кері байланыс	нақты		№	Критерийлер	Ұпай	Топ ұпайы	ын
			1	Топ бірлесе жұмыс істеді.	1
			2	Жаңа сөздерді пайдалана білді.	1
			3 .	Жарнама мазмұны толық ашылды.	1
			4 .	Эстетикалық жағынан тартымды.	1
			5 .	Топ алдында қорғауы.	1
			6	Тек қазақша сөйлеу	1
			7	Уақытқа бағыну	1
			8	Сабақта тәртіп сақтау	1
			Сабақ соңында: (10 минут)   "кесте " арқылы өзіне баға беру.Алған бағас  айғақтармен түсіндіру. (Бүгін сабақ бойынша әр оқушы өз білім деңгейін смайлик арқылы бағалайды) Қазақстанның басқа аймақтарындағы оқушыларға хат жазу
Қосымша ақпарат
Дифференциациялап оқыту – Оқушыларға көбірек қолдау көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндеттер қоюды жоспарлайсыз?		Бағалау – Оқушылардың білімін қалай тексересіз?					Пәнаралық байланыс  Қауіпсіздік ережелері  АКТ-ны қолдану  Құндылықтарменбай ланыс
Жұптар бірі-біріне қолдау көрсетеді Нәтижені саралау. Қабілеті жоғары оқушыға қосымша тапсырма алады.  Ерекше дарынды баланы сабақ басында бағалаушы ретінде тағайындап, баға береді.  Белсенділігі төмен: Егер топ ішінде талқылауға ынтасы жоқ бала болса, ол оқушы суреттер салуға көмектеседі		F бағалау  1.              Топ жұмысы критерий бойынша бағаланады. Топ жұмысын бағалау критерийі.  2.              Сабақтың соңында «кесте» арқылы әр оқушы өзін бағалайды.					1. География, экология пәндерімен байланысты 2. АКТ дағдыларына жаңа сөздердің аударуға ұялы телефондар, компьютерден онлайн сөздікті пайдалану;  Интенрактивті тақта 3. Ынтымақтастық, бірлесе жұмыс істеу дағдылары
14-кестенің жалғасы
1	2							3
Рефлексия. Сабақ мақсаттары/оқыту мақсаттары шынайы болды ма? Бүгін оқушылар нені үйренді? Оқыту ортасы қандай болды? Менің бөліп оқытқаным өз мәнінде жүзеге асты ма? Мен өз уақытымды ұтымды пайдалана алдым ба? Менжоспарымақандайөзге рістеренгіздімжәненеліктен ?		Түсінікті  Сұрақтары м бар   Түсінбедім   Есімде қалды
Қорытынды бағалау  Ең жақсы өткен екі жағдаятты атап көрсетіңіз (оқытуға және үйренуге қатысты)  1:  2:  Қандай екі жағдаят сабақтың одан да жақсы өтуіне ықпалын тигізуші еді? (оқытуға және үйренуге қатысты)  1:  2:

 

Жоғарыда көрсетілген қысқа мерзімді жоспарларда қолданылған түрлі әдіс-тәсілдер әр оқушының сабаққа қызығушылығын арттырып, үнемі ынталандырып отыруға мүмкіндік берсе, ынталандырылған оқушылар өзінің оқу үлгеріміне назар аударып, өзінің қателерін анықтап, алдағы сабақта меңгеруіне тиіс білім мен дағдыларын қалыптастыруына жағдай жасайды. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қорытынды. Бағалау 

 

Бүгінгі таңда жас ұрпақтың жаңаша ойлауына, олардың біртұтас дүниетанымын қалыптастыруға, әлемдік сапа деңгейін, білім негіздерін меңгеруіне, яғни жас ұрпаққа сапалы, мән-мағыналы, өнегелі тәрбие мен білім беруге ықпал ететін жаңаша білім мазмұнын құруға бағытталған жаңартылған бағдарламалар өте маңызды рөл атқарғалы отыр. 

Жаңартылған бағдарламалар бойынша әзірленген қазақ тілді емес мектептерде 10-11-сыныптардағы «Қазақ тілі» (Т2) пәніне қысқа мерзімді жоспар әзірлеу бойынша әдістемелік ұсынымдама мұғалімдерге оқушылардың айтылым, тыңдалым, оқылым және жазылым дағдыларымен қатар түсіну және жауап беру, анализ, салыстыру және бағалау дағдыларын қалыптастыруға, шығармашылықпен жұмыс істеуге және сын тұрғысынан ойлау қабілеттерін дамытуға көмектеседі. Сондай-ақ, оқушылардың патриотизмін, мораль және адамгершілік нормаларын, ұлтаралық келісім мен төзімділігін, физикалық және рухани дамуын, заңды құрметтеуін қалыптастыруына бағыттайды. Ал мұның барлығы жоғарыда айтылғандай оқу жыл көлемінде пайдаланылатын формативті, ішкі жиынтық сыртқы жиынтық бағалаудың үш түрі арқылы жүзеге асырылады. Яғни, оқушылардың оқу үлгерімі мен оқудағы жетістіктері туралы мәліметтерді жинау үшін оқу жыл көлемінде бағалаудың үш түрі пайдаланылады: 

Формативті бағалау – әр тоқсан бойы жүргізіледі; 

Ішкі жиынтық бағалау – әр тоқсанның соңында жүргізіледі; 

Сыртқы жиынтық бағалау – белгілі пәндер бойынша бағалаудың негізгі кезеңдерінде бағалау мен куррикулум моделіне сәйкес жүргізіледі (15-кесте). 

Оқушылардың ілерілеу көрсеткішінің екі түрі ұсынылады: 

Тоқсандық баға – формативті және тоқсандық ішкі жиынтық бағалаудың нәтижелері енгізілген әр тоқсанның соңындағы баға. 

Қорытынды баға – формативті және төрт тоқсандағы ішкі жиынтық бағалау мен сыртқы жиынтық бағалаудың нәтижелері енгізілген оқу жылының соңындағы баға. 

Төмендегідей әр бағалау түрінің аралық үлес салмағы қолданылады: 

 

15-кесте – Бағалау көрсеткіштері 

Бағалау көрсеткіштері	Қалыптастырушы бағалау	Ішкі жиынтық бағалау	Сыртқы жиынтық бағалау
Тоқсандық баға	30%	70%	0%
ЖБ есептегендегі қорытынды баға	25%	25%	50%

 

Оқушылардың формативті және тоқсандық ішкі жиынтық бағалаудың нәтижелері енгізілген әр тоқсанның соңындағы бағалары мен формативті және төрт тоқсандағы ішкі жиынтық бағалау мен сыртқы жиынтық бағалаудың нәтижелері енгізілген оқу жылының соңындағы бағалары арқылы ұсынып отырған бағдарламаның қаншама нәтижелі екенін көрсетсе, 21 ғасыр дағдылары деп есептелетін оқу жетістіктерін бағалаудың төрт критерийі оқу бағдарламаларында анықталған жетекші дағдылардың жетістіктерін бағалауға мүмкіндік береді. 

Оқушылардың оқу жетістіктерін бағалау төрт критерий бойынша жүзеге асады. Бұл критерийлер жетекші дағдылардың жетістіктерін бағалауға мүмкіндік береді. Оларға төмендегілер жатады: 

-       зерттеушілік (анализ және синтез); 

-       мәселені шешу; 

-       сыни ойлау; 

-       өздігінен білім алу; 

-       ынтымақтастық; 

-       ақпаратты өңдеу; 

-       креативтілік; 

-       практикалық және тәжірибелік дағдылар. 

Аталған дағдылардың жетістіктерін бағалау үшін формативті және ішкі суммативті бағалауға арналған келесі критерийлер (16-кесте) пайдаланылады: 

 

16-кесте – Бағалау критерийлері 

 

Критерийлер		Сипаттамасы
	1	2
Тыңдалым		Оқу бағдарламасындағы сыныптар мен пәндердің мақсатына сәйкес тыңдалымның түрлі стратегияларын пайдалана отырып, мәтін түрлері мен тыңдалымға арналған мәтіндердің мазмұнын түсіну.  Бастауыш мектепте сөздер мен негізгі сөз тіркестерін тану дағдыларын дамытуға бағытталады.
Оқылым		Оқу бағдарламасындағы сыныптар мен пәндердің мақсатына сәйкес оқылымның түрлі стратегияларын пайдалана отырып, оқылымға арналған әр түрлі мәтіндердің мазмұнын түсіну.  Бастауыш мектепте көбіне пішін мен әріптері салыстыру дағдыларын дамытуға бағытталады..
Жазылым		Оқу бағдарламасындағы сыныптар мен пәндердің мақсатына сәйкес оқиғалардың егжей-тегжейін еске түсіре отырып, түрлі жазбаша мәтіндерді құру.  Бастауыш мектепте әріптердің пішінін жасау дағдыларын дамытуға бағытталады.
Айтылым		Оқу бағдарламасындағы сыныптар мен пәндердің мақсатына сәйкес ресми, ауызекі және айрықша сөйлеу стилін сауатты және тиімді қолдану.  Бастауыш мектепте сөздер мен негізгі сөз тіркестерін айта алу дағдыларын дамытуға бағытталады.
16-кестенің жалғасы
1			2
Барлық оқушылар үш тапсырманы орындайды. 1-тапсырма: Тыңдалым және айтылым			Шамамен 20 минут, дайындыққа 20 минут
Берілген тест жұппенен өткізіледі және 40 балмен бағаланады. Тест басталардан 20 минут бұрын әр оқушыға 11-сыныптың тақырыбына немесе өтілген тақырыпқа сәйкес келетін 200 сөзден аспайтын мақала (статья) беріледі. Тест уақытысында А оқушы алдымен мақаланың қысқаша мазмұнын және онда қозғалған сұрақтарды айтады. В оқушы оны тыңдайды және А оқушыға мәтіннің мазмұнына байланысты сұрақтарды қояды. Содан соң бұл ары қарай емтихан алушы мен екі кандидат арасындағы мақалада қозғалған маңыздырақ мәселе төңірегіндегі пікірталасқа ұласады. Тестің екінші бөлімінде дәл осы жағдай қайталанады. Яғни мұнда өз мақаласының қысқаша мазмұнын айтуды В оқушы бастайды. Сөздіктерді қолдануға тыйым салынады.
Жалпы балл санынан 33%
2-тапсырма: Оқылым және мәтінді талдау			2 сағат 15 минут
Оқушылар 50 балмен бағаланатын екі міндетті тапсырманы орындайды  1-сұрақ өтілген тақырыптарға сәйкес келетін жалпы көлемі 700 сөзден аспайтын 2 үзіндіден тұрады. 1-сұрақ екі жазбаша тапсырмадан тұрады: (а) бөлімінде үзіндінің тілі
мен стилін салыстыру қажет, (b) бөлімінде мақсатты (белгілі-бір) аудиторияға арналған нақтылы мақсаты бар 120-150 сөзден тұратын мәтін жазу керек. 2-сұрақ құрамы 600 сөзден аспайтын ауызекі сөйлеу тіліндегі мәтінге талдау жүргізу қажет. Оқушының жауабында фактілер мен аргументер немесе мәтіннің тілі мен стилі айқын болу керек.  Сөздіктерді қолдануға тыйым салынады.
Жалпы балл санынан 33%
3-тапсырма: Жазылым			1 сағат 45 минут
Оқушылар жалпы 50 балмен бағаланатын берілген алты тапсырманың ішінен 2 тапсырманы орындайды. Әр сұрақтың жауабы үшін бірдей сандағы балдар беріледі. Оқушылар А бөлімінен бір тапсырманы – шығармашылық хат жазуды таңдайды, және В бөлімінен бір тапсырманы - мақсатты (белгілі-бір) аудиторияға арналған хатты таңдайды. Әр бөлімде құрамы 450-600 сөзден тұратын хат жазу керек немесе құрамы 225-300 сөзден тұратын қысқаша екі азат жолдан тұратын, мазмұны бойынша байланысып келетін хат жазу керек. А бөлімінде оқушылар хабарлама немесе сипаттама мәтінін, ал В бөлімінде дискуссиялық немесе аргументті мәтін жазу қажет. Екінші бөлімнің жұмысы мақсатты (белгілі-бір) аудитория үшін анықталған форматта (мысалы, журналдағы үлкен мақала, кәдімгі мақала, сыни мақала, газетке хат, сахналық сөз, дикторлық мәтін) ұсынылу керек.  Сөздіктерді қолдануға тыйым салынады.

 

Қорыта айтқанда, қысқа мерзімді жоспарды құрастыру барысында мұғалімдер әрбір сабақтың мақсаттарын, міндеттерін дұрыс анықтап алғаны жөн. Сол арқылы сабақтың құрылымын жасай отырып, оқушылардың қабілеттерін дамытатын, шығармашылық ойлауға, жылдамдыққа, икемділікке, тапқырлыққа үйретуге бағытталған түрлі әдіс-тәсілдерді пайдалана алады. Ұлы ағартушы Ахмет Байтұрсыновтың: «Ұстаз үздіксіз ізденгенде ғана, шәкірт жанына нұр құя алады», – деген сөзі ізденімпаз, жаңаша ұстаздарға арналғандай, мұны әрбір мұғалім жадында сақтай отырып, жан-жақты ізденіп, шығармашылықпен жұмыс істеуі тиіс [12]. 

 

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 

 

1     Құлмағамбетова А.Ш. Тілдік         дағдылардың       меңгерту   жолдары.

[Электрондық ресурс]: http://nis.edu.kz/ 

2     «Орта білім мазмұнын. Назарбаев Зияткерлік мектептері тәжірибесі негізінде жаңарту» әдістемелік құрал. Астана – 2004. [Электрондық ресурс]:

goo.kz/loader/load/23088 

3     Жарқынбеков С. Менің Мұқағалиым немес ақын рухымен сырласу.

[Электрондық ресурс]: http://baq.kz/  

4     Денсаулық энциклопедиясы. –Алматы. «Балалар әдебиет» баспасы,

2007, - 263 б. 

5     Ағзамова З., Шаймерденова К. Қазақ тілі. –Алматы. Мектеп. 2009. - 25 б. 

Қазақстан.	[Электрондық ресурс]: http://referattar.info/qazaqstan/
Орысша-қазақша заңдық түсіндірме сөздік-анықтамалық. - Алматы:

6

7

«Жеті жарғы» баспасы, 2008. - 203 б. 

8Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11-сыныптары үшін «Қазақ тілі»

(Т2) пәнінен оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде емес мектептерге арналған) 2014 жыл. [Электрондық ресурс]: http://nis.edu.kz/ 

9Максутова Ж. А. 10-11-сыныптарға арналған «Қазақ тілі» (Т2) пәні бойынша қысқа мерзімді жоспар үлгілері. Орал Назарбаев Зияткерлік мектебі. [Электрондық ресурс]: http://nis.edu.kz/ 

10                   Алмагамбетова Ж.К. 10-11-сыныптарға арналған «Қазақ тілі» (Т2) пәні бойынша қысқа мерзімді жоспар үлгілері. Орал Назарбаев Зияткерлік мектебі. [Электрондық ресурс]: http://nis.edu.kz/ 

11                   Нұрпейісова Ш.Т. 10-11-сыныптарға арналған «Қазақ тілі» (Т2) пәні бойынша қысқа мерзімді жоспар үлгілері. Назарбаев Зияткерлік мектебі.

[Электрондық ресурс]: http://nis.edu.kz/ 

12                   Рухани құндылықтар.[Электрондық ресурс]: http://rukhanialem.psu.kz  Мазмұны 

 

Кіріспе..................................................................................................................... 3 

1 10-11-сыныптардағы «Қазақ тілі» (Т2) пәні бойынша қысқа мерзімді жоспарды жүзеге асырудың ерекшеліктері.............................................................................. 5 

2 Жаңартылған оқу бағдарламасының мазмұнына сәйкес оқу материалдары...... 11 

3 10-11-сыныптарға арналған «Қазақ тілі» (Т2) пәні бойынша қысқа мерзімді жоспар үлгілері.................................................................................................................. 19 

Қорытынды. Бағалау.............................................................................................. 43 

Пайдалынған әдебиеттер тізімі.............................................................................. 46 

 

10-11-сыныптардағы «Қазақ тілі» (Т2) пәнінің жаңартылған мазмұны бойынша дидактикалық материалдар» 

 

Әдістемелік құрал 

 

 

Басуға 30.10.14 қол қойылды. Пішімі 60×84 1/16. Қағазы офсеттік. Офсеттік басылыс.

Қаріп түрі «Times New Roman». Шартты баспа табағы 3,0. 

 

 

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі 

«Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы» РМҚК 

010000, Астана қ., Орынбор көшесі 4, «Алтын Орда» БО, 15-қабат