Сабақтың тақырыбы Сөздердің байланысу түрлерін қайталау 7 кл

Сыныбы: 7 Сөздердің байланысу  түрлерін қайталау

Сабақтың Сабақтың Сабақтың Сабақтың мақсаты: мақсаты: мақсаты: мақсаты: а) Білімділігі: Сөйлем құрылысынан сөздердің байланысу түрлерін  ажыратуға үйрету, сөйлемнен тыс тұрған сөз тіркесінің құрылымын,  байланысу заңдылықтарын меңгерту, сөздердің байланысу тәсілдері  мен байланыстылығын білдірту; ә) Дамытушылығы: Оқушылардың жеке өнімді қызметтерін  дамытушылық тапсырмалар арқылы байқау, логикалық тапсырмалар  арқылы жұмыстану, танымдық тапсырмалар мен шығармашылық  тапсырмалардың ара жігіндегі дамытушылық қызметтер,  практикалық тапсырмалар арқылы оқушы қызметінің әрекетін  арттыру; б) Тәрбиелігі: Оқушыларды адамгершілікке, ізеттілікке,  әдептілікке, шапшаңдыққа тәрбиелеу, өз елін, тілін сүюді үйрету,  тапсырмалар арқылы оқушының сезіміне әсер ету, жан дүниелерін  байқау.

Сабақтың типі:  Өткен материалды Сабақтың типі: қайталау Сабақтың әдісі:  Мәтінмен жұмыс,  Сабақтың әдісі: сұрақ­жауап, талдау Пәнаралық байланыс:  Әдебиет Пәнаралық байланыс: Оқыту құралдары:  Интербелсенді  Оқыту құралдары: тақта Сабақтың көрнекілігі:  Сызбалар,  Сабақтың көрнекілігі: кестелер, мәтіндер, перфокарталар Сабақта қолданылатын  Сабақта қолданылатын  педагогикалық технология:  педагогикалық технология:  ынтымақтастық білім беруді ізгілендіру

Сабақтың барысы: Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру бөлімі І. Ұйымдастыру бөлімі ІІ. Үй тапсырмасын сұрау ІІ. Үй тапсырмасын сұрау ІІІ. Өткен материалды  ІІІ. Өткен материалды  қайталау қайталау ІІVV. Бекіту бөлімі . Бекіту бөлімі VV. Үйге тапсырма беру . Үйге тапсырма беру VVІ. Бағалау І. Бағалау

• Оқушылармен амандасу; Оқушылармен амандасу; • Тыныштауды қадағалау; Тыныштауды қадағалау; • Сабаққа даярлығын тексеру; Сабаққа даярлығын тексеру; • Сабақтың мақсат –  Сабақтың мақсат –  міндеттерімен таныстыру міндеттерімен таныстыру

Абайдың қай шығармасы матасу,                  қабысу, меңгеру тіркесінде келген?                                19­шы қара сөзі              Естілердің айтқан сөздерін ескеріп жүрген кісі  өзі де есті болады. Естілердің сөздері – бағыныңқы сыңары естілердің,  түбірі – есті – зат есім, дара, негізгі, жалпы, деректі,  ­лер – көптік жалғау, ­дің – ілік септік жалғауы;  басыңқы сыңары – сөздері, түбірі – сөз – зат есім, дара,  негізгі, жалпы, дерексіз, ­дер – көптік жалғау, ­і –  тәуелдік жалғауының ІІІ жағы, есімді матасу.

Айтқан сөздері – бағыныңқы сыңары –  айтқан, түбірі – айт – етістік, дара, негізгі,  болымды, салт, ­қан – есімшенің жұрнағы;  басыңқы сыңары – сөздері, түбірі – сөз – зат  есім, дара, негізгі, жалпы, дерексіз, ­дер –  көптік жалғау, ­і – тәуелдік жалғауының ІІІ  жағы, есімді қабысу. Жүрген кісі – бағыныңқы сыңары – жүрген,  түбірі – жүр – етістік, дара, негізгі, болымды,  салт, ­ген – есімшенің жұрнағы; басыңқы  сыңары – кісі – зат есім, дара, негізгі, жалпы,  деректі, есімді қабысу.

Еркін тіркестер мен тұрақты тіркестердің жігін ажыратып жазыңыздар 1. Жүрегі алып ұшты. 2. Ит терісін басына қаптады 3. Шексіз дала 4. Тайға таңба басқандай. 5. Балыққа бай 6. Қылқан жапырақты орман 7. Алатауда сақтаулы

Сөйлемдерді көшіріңдер. Сөйлемнен байланыс  Сөйлемдерді көшіріңдер. Сөйлемнен байланыс  түрлерін тауып анықтаңдар. түрлерін тауып анықтаңдар. 1.  Мен туып ­ өскен жерде ағаш көп қой, сондықтан  1.  Мен туып ­ өскен жерде ағаш көп қой, сондықтан  біздің елде балташы да аз болады. 2. Садық мырс етіп  біздің елде балташы да аз болады. 2. Садық мырс етіп  күлді де, үндеген жоқ, өйткені оған Әмірдің сөзі,  күлді де, үндеген жоқ, өйткені оған Әмірдің сөзі,  Дәмелінің ойы да ұнаған жоқ. 3. Осы хабарларды  Дәмелінің ойы да ұнаған жоқ. 3. Осы хабарларды  оқыған Асқар бірде – бір мәжіліске қатынаса алмайды  оқыған Асқар бірде – бір мәжіліске қатынаса алмайды  екем деп ойлады, себебі ол өкіл емес. 4. Сендердің кім  екем деп ойлады, себебі ол өкіл емес. 4. Сендердің кім  екендеріңді біз білмейміз, сол себепті сақтанамыз. 5.  екендеріңді біз білмейміз, сол себепті сақтанамыз. 5.  Ол бұл хабарға өкінген жоқ сияқты, өйткені біз  Ол бұл хабарға өкінген жоқ сияқты, өйткені біз  ешқандай өзгеріс көрген жоқпыз. 6. Уәде беруіме  ешқандай өзгеріс көрген жоқпыз. 6. Уәде беруіме  өкінген сияқтандым, өйткені Қайыздың жеңгесі  өкінген сияқтандым, өйткені Қайыздың жеңгесі  Сұлушаш асқа сараң, үйіне кісі барғанды ұнатпайтын. Сұлушаш асқа сараң, үйіне кісі барғанды ұнатпайтын.

Тіркес түрлерін анықтаңыз Тіркес түрлерін анықтаңыз Ертең оқушылар өздерінің мектептерінде қысқы спорттық  жарыстарын бастайды 1. Оқушылар бастайды – жай тіркес, еркін тіркес, етістікті тіркес,  жалғау арқылы, қиысу. Ертең бастайды – жай тіркес, еркін тіркес, орын тәртібі арқылы,  жанасу. 2. 3. Өздерінің мектептерінде ­ жай тіркес, еркін тіркес, етістікті  тіркес, жалғау арқылы,  матасу. 4. Мектептерінде бастайды ­ жай тіркес, еркін тіркес, етістікті  тіркес, жалғау арқылы,  меңгеру. 5. Қысқы спорттық ­ жай тіркес, еркін тіркес, етістікті тіркес, орын  тәртібі арқылы, қабысу. Спорттық жарыс ­ жай тіркес, еркін тіркес, етістікті тіркес, орын  тәртібі арқылы, қабысу. 6. 7. Жарыстарын бастайды ­ жай тіркес, еркін тіркес, етістікті тіркес,  жалғау арқылы, меңгеру.

Жақсы бала жеткізеді мұратқа, жаман бала  қалдырады ұятқа (мақал) 1. Жақсы бала жеткізеді – күрделі тіркес, еркін  тіркес, етістікті тіркес. 2. Жақсы бала – жай тіркес, еркін тіркес, есімді  тіркес. 3. Мұратқа жеткізеді – жай тіркес, еркін тіркес,  етістікті тіркес. 4. Жаман бала жеткізеді – күрделі тіркес, еркін  тіркес, етістікті тіркес. 5. Жаман бала – жай тіркес, еркін тіркес, есімді  тіркес. 6. Ұятқа қалдырады – жай тіркес, еркін тіркес,  етістікті тіркес.

“Қатені түзеу” ойыны Сөз тіркесі Ізгілік кілті Көпір арқылы  өту Абай – ақын Қатесі Дұрысы  Шылау арқылы Жалғау арқ. Интонация  арқылы Орын тәртібі Шылау арқылы Интонация  арқ. Орын тәртібі  арқылы Жалғау  арқылы Жалғау арқ. Жалғау арқ. Бақытты  балалық Адамзатты  сүю Білу үшін оқу Жалғау арқ. Ғажайып әлем Интонация  арқ. Шарты: сөздердің байланысу тәсілдерін дұрыс орналастыру. Шылау арқылы Орын тәртібі

Байланысу жолдары мен  жасалу түрлері № 1 перфокарта Қи ысу  Ілік септігі мен тәуелдік жалғау  арқылы байланыс Атау мен ілік септіктерінен басқа  септік жалғауы арқылы байланыс Орын тәртібі, іргелес, әрі алшақ  тұрып байланысуы Бастауыш пен баяндауыш  арасындағы байланыс Ешбір жалғаусыз, іргелес тұру  арқылы байланыс + Мең геру  Қа бы су  Жа на су  Ма та су  + + + +

№ 2 перфокарта Сөздер тізбегі Мата  Меңге Қабыс Арқаның жері Көлікпен келу Жер шары Ерте жатты Оқуға кетті су  + у  + ру  + + Жа  насу  +

№ 3 перфокарта Сөз тіркесі Етістік  ті тіркес Есімді  тіркес Алтын сағат Ауылға жету Қызық кітап Үйінде отыр Бөлме терезесі Маған келді Тез жүр + + + + + + +

Ойын шарты бойынша  кім көп сөздердің  байланысу түрлеріне мысал келтіріп  жазса,  сол оқушы жеңіске жетеді. /қиысу, матасу, меңгеру,  қабысу және жанасу. Мысалы: Ол – студент,  оқушының күнделігі, ғарышқа ұшу, т.б./

Мен бақытты көрсем деуші едім.     Біздің қақпаның алдындағы үлкен жолмен күнде бір қайыршы шал  өтетін еді.     Шал ұзын асасын жоғары көтеріп алып: ­ Е, азаматтар, бақытты  болыңдар, ­ дейтін еді.     Менің бақытты көргім келді.     Мен сонан бері талай бақытты адамды көрдім. Талай бақытпен  бетпе­бет кездестім, қазір өзім бақыттың құшағындамын.     Мен көруге құштар болған бақыт қазір мені де, менің  жолдастарымды да көтеріп, шаршатпай алға қарай алып бара жатқан  сияқты.     Бақыт өмірмен қатар келмейді екен, өмірмен араласып, өмір болып  келеді екен. Бақыт қолыңды алмайды екен, жүрегіңді алады екен.  Жүрегің бақытқа шомылып, сен өмірге өзімсініп кіріседі екенсің. Мен  бақытты көрдім. Тапсырма. Мәтіннің ішінен байланыс түрлерін ажыратып, талдау жасаңыздар. (Саттар Ерубаев).

Қиысу Мен көрсем деуші едім, шал өтетін еді, шал  көтеріп алып, бақыт келмейді екен, өмір  келеді, сен екенсің, мен көрдім. Меңгеру Бақытты көрсем, жолмен өтетін еді, асасын  көтеріп алып, бақытпен бетпе­бет кездестім,  мені көтеріп, бақытты көрдім, өмірмен қатар  келмейді, жолдастарымды көтеріп, жүрегіңді  алады екен, бақытқа шомылып.

Матасу Біздің қақпаның алды, менің көргім келді,  менің жолдастырымды. Қабысу Үлкен жол, қайыршы шал, ұзын аса, бақытты  адам. Жанасу Шал жоғары көтеріп алып.

Бүгін Төмен Биыл Ілгері Жоғары Ертең Таңертең Артта  оқиды кездесті түсті ұшты барады жүр қалды тұрды

Қосымша арқылы байланысқан сөз тіркестерін байланысу түрлеріне  қарай ажыратып орналастыр. 1. Көккөлдің сарқырмасы. 5. Балыққа бай 2. Медеу шатқалы. 3. Шексіз дала. 6. Қылқан жапырақты орман 7. Алатауда сақтаулы. 4. Алатаудың қызғалдағы

Ашық сұрақ Сіздердің  жауаптарыңыз Сөздердің байланысу  түрлерінің қандай тәсілдері  бар? “Бүгін бірінші рет әдейі  алғызып отыр”. Мына сөйлем  қандай байланыс тәсілі  арқылы байланысып тұр? Матасу дегеніміз не? Бір­екі  мысал келтіріңіз.

Көркем әдебиеттен сөздердің  байланысу түрлеріне бес­бестен  мысал келтіру