Темæ «Номдар»

2. Темæ «Номдар»  (рацыд æрмæг фæлхат кæныны  урок)  Урочы нысан:  1.Номдарæй рацыд æрмæг бафидар кæнын.  2.Ныхасы рæзтыл бакусын. 3.Мадæлон æвзагмæ уарзондзинад гуырын  кæнын.   Урочы цыд: I. Бацæттæгæнæн рæстæг. Сывæллæтæ,   уæ   бон   хорз.   Нæ   урочы   кæрон   кæрæдзимæ   бахудæм,   æмæ   афтæмæй зæрдæрухсæй нæ куыст кæнæм. 1­аг слайд.   2­аг слайд.   Дзырдбыды дзырдтæ куы базонат, уæд­иу  дзырдæн йæ орфограммæ  дæр бацамонут. Орфограммæ та цы у?    Райдайæм:   1. Адæймаг куы райгуыры, уæд ын æнæмæнг раттынц цавæрдæр …(НОМ). 2. Ирæтты райгуырæн бæстæ куыд хуыйны?  (ИРЫСТОН) 3. Хъобаны чи цард, ахæм  адæмон хъайтары ном   (ЧЕРМЕН) 4. Адæймаг кæм райгуыры, уыцы зæхх куыд фæхоны?  (ФЫДЫБÆСТÆ) 5. Адæймаджы цæрæн бынат. (ХÆДЗАР) 6. Нарты гуыппырсартæй æппæты тыхджындæры ном.  (БАТРАЗ) Ахуыргæнæг:   Нæ   дзырдбыдыл   кусгæйæ   сбæрæг   кодтам   нæ   урочы   темæ   дæр   (НОМДАР).  3­аг слайд.  II. Урочы темæйыл куыст. 1).Дзырдуатон куыст:  уындджын, орфограммæйыл).   рæсугъд,адджын,кæмттæ,фæрдгуытæ       III. Урочы темæйыл куыст. 1.  Нæ урочы хъуамæ æрдзурæм,  номдарæй цы базыдтам, ууыл.  Номдары тыххæй мах хъæуы зонын:  2­аг рæнхъы хæс: хауæнты фæрстытæ раст рафыссын  (æрдзурын   сæ 1 2. Цæйау? Куыд? Номон                   Кæйау?  Гуырынон  Дæттынон  Иртæстон  Арæзтон    Æддагбынатон  Кæимæ? Цæимæ? Цæдисон   Кæуыл? Цæуыл? Кæмæй? Цæмæй? Кæцæй? Хуызæнон  Кæмæн? Цæмæн? Чи? Цы? Кæй? Цæй? Кæм? Цæм? Кæмæ? Цæмæ? Кæдæм?                             Цы базыдтам?(Номдар хауæнтæм тасындзæг кæны) 3­аг рæнхъы  хæс:  уæлдай рæнхъ ссарын   Фарн  Æхсар  Фæсивæд  Зæнæг  Уарзт  Арв  Дзерассæ  Хъæу Цард  Цæугæдон Радзырд Æфсымæр  Ахуыргæнæг: Сбæрæг кæнæм уæ дзуæппытæ. Цы базыдтам ацы хæсæй? (Сæрмагонд æмæ иумæйаг номдартæ) 5.   Слайд. Хæс баххæст кæнын. Ахуыргæнæг:  Дзырдтæ фæпырх сты, баххæст­ма кæнæм хæслæвæрд.  Хæс.    .  Нана  Ахуыргæнæг  Постхæссæг  Æфсымæр  Франк             Горæт Алтъами Скъола Кæрт           Бæрз Цы сбæрæг кодтам? Фыццаг цæджындз – æнæуд предметты нæмттæ, дыккаг – удджын предметты  нæмттæ АУЛÆФТ  6. Слайд.   Ахуыргæнæг:    Номдар   канд   дзырды   ном   зæгъынæн   нæ  хъæуы,  фæлæ  ма  æххæст   кæны æндæр хæстæ дæр. Цавæр у фæ хæс тексты мидæг, уый базондзыстæм, текст бакæсгæйæ. 2 2.     Хæс: Текст бакæсут. Цавæр у бæрæггонд номдарты нысаниуæг?   Хъæды арæх фæхъуысы  хъæдхойы  къупп­къупп.  Цъиутæ  хуымæтæджы нæ фæхойы бæласы зæнг.  Хъæды тохтытæ  фæуидзы  бæласы зулчъытæ.           ­ Дзырд «хъæдхой» æндæр дзырдтæй ивд цæмæн æрцыд?  (Номдар у тексты хъуыдыйæдтæ кæрæдзиуыл бæттæг фæрæз) (Номдарæн ис иууон æмæ бирæон нымæцтæ). Хæс.  (Скъоладзауы   рахонын   фæйнæгмæ.   Равзарын   хъуыдыйады   уæнгтæм   гæсгæ хъуыдыйад.   Сбæрæг   кæнын   цавæр   уацмысæй   ист   у   хъуыдыйад?   Цы   базыдтæм   ацы хъуыдыйадмæ гæсгæ номдары тыххæй?) Кудзийы  дуарыл æрбалæууыд постхæссæг Илас. (Булкъаты Михал «Нæмыгдзæф фæндыр»). (Номдар хъуыдыйады вæййы сæйрат, æххæстгæнæн). 7. Хатдзæг. Цы базыдтам номдары тыххæй?  Слайд Зонын: ­ цы у номдар ­ номдары грамматикон категоритæ ­ номдары синтаксисон функцитæ ­ номдарты нысаниуæг нæ ныхасы  ­ номдары морфологион æвзæрст  Арæхсын ­ тексты номдартæ ссарын ­ номдары грамматикон категори базонын ­ номдары морфологион æвзæрст ­ номдартæ раст фыссын, ныхасы сæ раст пайда кæнын Арæхсын    IY/ Рефлексия V.  Хæдзармæ куыст. Миногон. Йæ нысаниуæг. Фарс 140,6­æм фæлт.   3 2. Гом урок ирон æвзагæй 5 къласы Темæ «Номдар» (рацыд æрмæг фæлхат кæныны  урок) Ахуыргæнæг: Æлборты Фатимæ Махарбеджы чызг. 2018аз. 4