Топырақ және құрамы мен құрылымы
Оценка 5

Топырақ және құрамы мен құрылымы

Оценка 5
Разработки уроков
doc
география
7 кл
31.01.2018
Топырақ және   құрамы мен құрылымы
Топырақ — табиғат компоненттерінің бірі. Жердің геологиялық тарихында алдымен пайда болған топырақ. Палеогеографиялық зерттеулердің деректері бойынша алғашқы жұқа топырақ қабаты 500 млн жыл бұрын кембрий дәуірінде пайда болыпты. Бұл кезде әлі өсімдік жамылғысы қалыптаспаған. Топырақ жамылғысын зерттейтін топырақтану ғылымы - жас ғылым. Оның негізін салған XIX ғасырдың 80-жылдары орыс ғалымы В. В. Докучаев - топырақтың табиғи және тарихи дене екенін анықтады.опырақтану ғылымының негізін орыс ғалымы В.В.Докучаев қалады. Оның Петербургте басылып шыққаң «Орыстың қара топырағы» (1883 ж.) атты еңбегінде топырақтың дүрыс анықтамасы, оның қасиеттері туралы ғылыми негізделген түсініктер берілген. В.В.Докучаев топырақ түзілу процесінің бес факторға байланысты екенін анықтады. Оларға: бастапқы аналық жыныстар, ауа райы, жер бедері, уақыт және өсімдіктер мен жануарлар жатады. Кейін ғылыми зерттеулердің нәтижесіне байланысты бұларға су (топырақ суы, жерасты суы) және адамның шаруашылық әрекеті қосылды. Топырақ жеке әртүрлі өлшемдегі қатты бөлшектерден тұрады. Қатты бөлшектер сумен және ауамен қоршалған. Сондықтан топырақты үш фазалы жүйе ретінде қарастырады. Топырақтың жоғарғы беті борпылдақ. Мүның қүрамында көптеген өлі органикалық заттар бар (өсімдіктер қалдығы,қарашірік). Бүл қарашірікті аккумулятивті А қабаты. Тереңірек, өте тығыз иллювиалды өтпелі В қабаты жатыр. Оның астында топырақ түзуші - С қабаты орналасқан. Барлық топырақтар бір-бірінен осы генетикалық қабаттарымен ажыратылады. Әр түрлі топырақтың генетикалық қабаттары қалыңдығымен, түстерімен, қүрылымымен, морфологиялық қасиеттерімен ерекшеленеді. Топырақтың қалыңдығы санмен көрсетіледі. Мысалы, кейбір топырақтарда А қабаты небары 0-5 см, ал кейбіреулерінде 0-50 см болады. Топырақтың типтеріне байланысты А, В, С қабаттары бірнешеге бөлінуі мүмкін. Топырақ қабаты тереңдеген сайын аэрация нашарлайды. Оттегінің мөлшері азайып, көмір қышқыл газы мен органикалық заттардын ыдырауы кезінде бөлінетін басқа да газдардың мөлшері артады. Топырақтың жоғарғы қабаттарында өсімдікке қажетті фосфор, калий, азот, кальций және басқа заттар жинақталған. Топырақтың әртүрлі қасиетіне (қышқылдығы, тұздылығы, ылғалдылығы) байланысты өсімдіктерді көптеген экологиялық топтарға бөлуге болады. Мысалы, топырақтың қышқылдығына байланысты: 1) рН 6,7-ден төмен қышқыл топырақта өсетін ацидофилді түрлер (сфагналы батпақ өсімдіктері); 2) рН 6,7-7,0 топырақта өсетін нейтрофилдер (көпшілік мәдени өсімдіктер); 3) рН 7,0-ден жоғары топырақта өсетін базифилді өсімдіктер(аққурай).
7ТОпырак.doc
Мерзімі:  Тақырып: Топырақ және   құрамы мен құрылымы Оқу  мақсаты Оқушы саны:  Мұғалімнің аты­жөні: Дауренбекова Д.Б Сабақ мақсаты Жетістік  критерийлері Тілдік міндеттер Диалогқа/жазылымға  қажетті  тіркес Терминдердің мәнін  ашу Пәнаралық байланыстар АКТ  қолданудағдылары Бастапқы бөлім 7.3.4.2.Топырақ құрамын және құрылымын анықтау (тәжірибе көрсету).  Топырақ құрылымын графиктік түрде көрсету.  Топырақ құрамын және құрылымын анықтап,  құрылымын графиктік  түрде көрсетіп талдау Топырақ дегеніміз және оның түрлерін, топырақтанушы ғалым В.В.  Докучаев туралы біледі. Топырақ кесіндісінің графикалық сызбасын жасай алады. Топырақ эрозиясының себептерін анықтап, салдарын жазады, қорғау  шараларын ұсына алады. Менің ойымша  топырақ  ...    қабаты. Топырақ  қалыптасттыратын  факторларға  ...  жатады. Топырақтың құрылымы...  қалыптасады.  Пәнге қатысты лексика мен терминология: Топырақ, қарашірік, жел және су эрозиясы, мелиорация, агротехникалық шаралар  Биология, химия  Интернет бейнематериалын қолданып,  топырақ құрамына талдау  жүргізіп, зерттеп қорытындаы жасау.  Биосфера  Сабаққұр ылымы Басы Сабақ барысы Сабақтағы жоспарланған іс­әрекет (Б) І. Қызығушылықты ояту кезеңі.  1) Бастапқы стимул.   Суретке қарап тақырыпты  анықтайық. Дереккөздері Ресурстар   Слайдтар Білу және  түсіну 2 минут (С) Сабақ тақырыбы мен оқу мақсаттарымен, бағалау  критерийлерімен таныстыру. (оқушыларды жаңа білімді  игеруге ынталандыру) 2.Мағынаны тану кезеңі.  (С)Мұғалім оқушыларға ашық сұрақ қояды. Топырақ   ұғымын қалай түсінесіңіздер?  Оқушылардың пікірін  тыңдап, талдау жасау арқылы дұрыс жауапқа  бағыттайды. Топырақ туралы https://www.youtube. com/watch? v=dY6cxqIMCeU Ортасы     Топырақ ­ өсімдіктердің, жануарлардың (әсіресе  микроорганизмдердің), климат жағдайларының және  адамдардың әсерімен өзгерген жер бетінің үстіңгі борпылдақ  қабаты. (Т)Оқушылардан топырақты қалыптастырушы  факторлар Оқушылар топырақ үлгілерін пайдаланып,  топырақ қалыптастыратын факторларды, құрылымын,  түрлерін атап өтулері керек.  (Д) Оқушылар В.В. Докучаевтың топырақтанушы ғалым  ретінде оқып үйренеді.  (Т) Оқушылар топырақ құрамын анықтауға тәжірибе жасайды.  Оқушыларға алдын ала қауіпсіздік ережелері түсіндіріледі. 1 Топ.  Жетістік критерийі:1. Оқушылар  тәжірибе жасайды.  Бір кесек топырақты стакандағы суға салып, не болғанын  зерттейді. 2. Топырақтың су эрозиясына ұшырайтынын анықтап қорғау шарасын ұсынады. Тәжірибе 1. Бір кесек топырақты стакандағы суға саламыз.   Көпіршіктер көрінді ме? Не байқадық? (Жауабы:Оқушылар бұл тәжірибеден топырақтың құрамында  ауа бар екенін айтады). 2 Топ.  Жетістік критерийі:1. Бір уыс топырақты темір  қалбырға салып қыздырып, қандай өзгеріс болғанын зерттейді.  2.Топырақ ауадағы жел эрозиясына ұшырайтынын анықтап,  қорғау шараларын ұсынады. Тәжірибе 2. Бір уыс топырақты темір қалбырға салып отқа  қойып қыздырамыз. Оның үстіне шыны ұстаймыз. Шынының  астыңғы бетіне су тамшылары пайда болды. Ол қайдан шықты? Топырақ бойында ауадан басқа тағы не бар? Оқушылар осы тәжірибе арқылы топырақтың құрамында су бар екенін анықтайды. 3 Топ.  Жетістік критерийі:1. Топырақты көбірек қыздырып,  қандай құбылыс болғанын зерттейді. 2.Топырақтың құрамында  қарашірік бар екенін анықтап, шаруашылықтағы маңызын  түсіндіреді. Рефлекси я Ең жақсы өткен екі дүние (оқуға және үйренуге қатысты) 1. 2. Қандай екі дүние сабақтың одан да жақсы өтуіне ықпалын  тигізуші еді? (оқуға және үйренуге қатысты) 1. 2. Осы сабақтың барысында мүмкіндік барлық сынып немесе  жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағыма қажет  болуы қандай ақпаратты білдім? 1. 2. Қосымша ақпарат Дифференциациялап оқыту –  Оқушыларға көбірек қолдау  көрсетуді қалай жоспарлайсыз?  Қабілетіжоғарыоқушыларғақандаймі ндеттер қоюды жоспарлайсыз? Талқылау үрдісі кезінде барлық  оқушылардың бірегей қатысуын  қадағалаймын. Дәйекті дәлелдерге ғана негізделген  қорытындыға жетудің мағынасының  мәні, сыныптағы қабілеті төмен  оқушы дәлелдерге негізделе отырып  кем дегенде өзін ойын білдіре алады,  ал қабілеті жоғары оқушы тәуелсіз,  негізгі жауап береді.   Бағалау. Оқушылардың білімін қалай тексересіз? Рефлексия   мақсаты/оқу қандай Сабақ   мақсаты қаншалықты   жүзеге   асты?   Бүгін оқушылар   нені   үйренді?   Оқыту ортасы болды? Дифференциациялап   оқыту   өз мәнінде   жүзеге   асты   ма?   Өз уақытымды   ұтымды   пайдалана алдым   ба?   Жоспарыма   қандай өзгерістер енгіздім және неліктен?     ЖЕТІСТІГІМ Пәнаралық байланыс Қауіпсіздік  ережелері  АКТ­ны қолдану Құндылықтарменбай ланыс (тәрбие элементі)

Топырақ және құрамы мен құрылымы

Топырақ және   құрамы мен құрылымы

Топырақ және құрамы мен құрылымы

Топырақ және   құрамы мен құрылымы

Топырақ және құрамы мен құрылымы

Топырақ және   құрамы мен құрылымы
Материалы на данной страницы взяты из открытых истончиков либо размещены пользователем в соответствии с договором-офертой сайта. Вы можете сообщить о нарушении.
31.01.2018