Урок литературного чтения на тему «Ун ятне этемлẽх манмẽ» (4 класс)

ẽ «Ун ятне этемл х манм » ẽ ẽ ẽ ẽ  (4­м ш класра И.П.Прокопьевӑн  калав  тӑрӑх ирттерн  урок т сл х ) ẽ ẽ ẽ Урок т ллев сем: ẽ ẽ 1) Вулав техникине аталантарасси, сӑмах йышне аталантарасси; 2) Космос паттар н пурнӑҫ пе,  ҫ пе паллашасси; 3) Тӑван халӑхӑн культурине юратма, хисеплеме хӑнӑхтарасси. ẽ ẽ ẽ ẽ Урока кирл  хат рсем: ẽ ẽ  компьютер, экран, мультимедиа проектор .ẽ Урок юхӑм :ẽ Паянхи урока эп  Василий Давыдов­Анатри ҫырнӑ сӑвӑпа пуҫласшӑн. ẽ 1.Урока й ркелени: ẽ ẽ В рентекен:  ẽ М н­чул ырлӑх кунти таврара, Шуршӑл ял  ларать умӑмра. Выртать в ҫс р уй­хир сарӑлса, Ҫавал шыв  юхать юрласа. Кам п лмест­ши паян Шуршӑла?! Хисеплетп р эпир ҫак яла. Кунта пир н тӑван Андриян, Курнӑ ҫутӑ т нче чи малтан! ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ Ачасем, эсир м нле шутлатӑр, ку сӑвӑра асӑннӑ Андриян кам­ши вӑл? (А.Г.Николаев  ẽ космонавт). 2. Урок темипе тата т ллев семпе паллашасси. ẽ В рентекен:  халаллатпӑр. Унӑн пурнӑҫ пе паллашӑпӑр, вӑл чӑн­ чӑн паттӑр пулнине  Паянхи урокра эпир Андриян Николаев космонавт ҫуралнӑ кунне  ẽ ẽ ẽ ҫир плет п р. И.П.прокопьев ҫырнӑ «Ун ятне этемл х манм » ӑнланса ӑса хывӑпӑр. ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ Слайд ҫинче А.Г.Николаев портречẽ ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ 3. А.Г.Николаев  ҫ ­х л пе паллашни. 1­м ш ача: Эпир, чӑвашсем, пир н ентеш А.Г.Николаев малтанхи космонавтсен йыш нче  пулниш н мухтанатпӑр. Ун ҫинчен нумайрах п лес т р м р. Шуршӑлти музее кайса ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ куртӑмӑр, иблиотекӑран т рл  к неке илсе вуларӑмӑр, кино та пӑхрӑмӑр. 2­м ш ача: Андриян Григорьевич Николаев 1929 ҫулхи сентябр н 5­м ш нче хресчен ҫемйинче  ҫуралнӑ. Ачалӑх кун сене вӑл Шуршӑлта ирттерн . В сен ҫемйинче 4 ача пулнӑ.  ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ ẽẽ Амӑш . Анна Алексеевна, ачисене ура ҫине тӑратма п т м вӑй­халне хунӑ. Тӑван  ẽ ẽ ҫ р шыва юратма в рентн .  ẽ ẽ ẽ Слайд ҫинче Анна Алексеевна портречẽ ẽ 1­м ш ача:  8 ҫул тултарсан Андриян ялти шкула в ренме каять. Кунта хӑйне лайӑх  ẽ енчен ҫеҫ кӑтартать. В ренме те вӑл тӑрӑшса в ренн . Унӑн п ррем ш в рентекен   Клавдия Ивановна пулнӑ. Пулас космонавтпа п рле в ренн  Антонина Тимофеевна  ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ ак ҫапла аса илет: «Андриян лӑпкӑ ача пулнӑ, никама та кӳрентермен. Май пулнӑ чух  пурне те пулӑшма тӑрӑшнӑ». ẽ Слайд ҫинче Андриян хӑй н в рентекен пе ẽ Шкул п терн  хыҫҫӑн Андриян Николаев С нт рвӑрринчи вӑрман  ẽ 3­м ш ача:  техникумне в ренме к рет. 1947 ҫулта вӑрманҫӑ техник дипломне илн  хыҫҫӑн  Карелие тухса каять. Унта вӑл мастер помощник нче  ҫлет, каярахпа хӑй мастер  ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ пулать. 4­м ш ача:  пулнӑ. Салтак пулнӑ хыҫҫӑн тӳпе ҫӳлтен ҫӳле в ҫме пушшех те ил ртн . Ун тата  ẽ 1950 ҫулта Андрияна салтака илеҫҫ . Ҫарта вӑл самолет стрелок   ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ хӑвӑртрах инҫерех в ҫес килн . Ҫак шухӑша пурнӑҫлама Николаев ҫар летчик сен  училищине в ренме к рет. Кунта вӑл хӑйне хушнӑ  ҫе вӑхӑтра та тирпейл  тума  ẽ в ренет, техникӑна лайӑх п лсе ҫитет. 1960 ҫулта космонавтсен п ррем ш ушкӑнне  туса хураҫҫ . Унта летчик­истребительсем пулнӑ:Ю.Гагарин, Г.Титов, А.Николаев,  ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ П.Попович тата ыттисем те.  Слайд ҫинче Андриян космонавтсен ушкӑн пеẽ ẽ 4. Текстпа  ҫлени. ẽ ẽ В рентекен:  калава вуласа тишкер п р, план й ркелесе содержании калама хӑнӑхӑпӑр. ẽ Малалла эпир сир нпе И.П.прокопьев ҫырнӑ «Ун ятне этемл х манм » ẽ ẽ ẽ ẽ 1. Ӑнланма йывӑр сӑмахсен п лтер шне уҫса пани: ẽ ẽ ẽ ẽ ир кл н  ­ ҫыхӑнмасӑр ẽ ẽ м т – шухӑшлани митинг – пысӑк пуху ẽ ẽ тимл н ­ т пл н ẽ йыхрав ­ ч нсе калани ẽ ẽ 2. Вулав хӑвӑртлӑхне аталантарни (текста 1 минут ик  хут вулани) 3. Текста сасӑпа вуласа тухни, ыйтусем ҫине хуравлани. ­ Андриян космоса п ррем ш хут хӑҫан в ҫн ? (1962 ҫулта Восток­3 караппа). ẽ ẽ ẽ ẽẽ В рентекен:  шӑрҫаланӑ. Вӑл космоса в ҫн ш н п т м чӑваш ҫынни савӑннӑ. Поэтсем сӑвӑсем  ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ Андриян космосра м н­м н курнӑ­ши? (Ҫ р, х вел, уйӑх, ҫӑлтӑрсем – доска ҫине  ҫыпӑҫтарни) ẽ ẽ ẽ ẽ Кану саманчẽ ẽ В рентекен:  пулнӑ­ши?  (В.Севостьянов). ẽ ẽ Икк м ш хут космоса в ҫн  чух Андриянпа п рле карап ҫинче кам  ẽ ẽ ẽ ẽ В сем миҫе талӑк в ҫн ? (18 талӑк хушши). Хал  Ухсай Якӑв  ҫырнӑ сӑвва итлесе  пӑхар. ẽ ẽ ẽ ẽ 5­м ш ача: ẽ Аслаҫу, аҫу та сан, Савнӑ тусӑм, Андриян, Аслӑк тӑрринчен ҫӳле Хӑпарса п ртте курман. ẽ Эс  ҫӑлтӑр т нчине ẽ ẽ ẽ К нипе чӑваш ятне Ху ҫуралнӑ ҫ р­шыва  ẽ ẽ К ртр н аслӑ мухтава! ẽ ẽ ал  калава теп р хут вулӑпӑр, содержании калама план  ẽ В рентекен: Х тӑвӑпӑр.Килте ҫак план тӑрӑх содержании калама хӑнӑхӑр. (Абзацсене вуласа план  туни). ẽ План:ẽ ẽ 1. Андриян Николаев п ррем ш хут космосра. 2. А.Николаев 1962ҫулта Шупашкарта. ẽ ẽ 3. А.Николаев – космонавтсен отряч н командир . 4. Икк м ш в ҫев 5. Николаевӑн хисепл  яч сем. ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ Ачасем, эсир м нле шутлатӑр, Чӑваш Республикинче ҫуралнӑ  ẽ В рентекен:  космонавтсем тата пур­ши? (Улатӑр хулипе район нче пурӑннӑ Николай Бударинпа  Муса Манаров). ẽ ẽ Слайд ҫинче Н.Бударинпа М.Манаров космонавтсем Хал  эсир текста м нле ӑнланнине тестпа т р сл п р.  ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ В рентекен:  Тест ẽ ẽ 1. Чи малтан космоса кам в ҫн ? a) Г.Титов b) А.Николаев c) Ю.Гагарин ẽ 2. А.Г.Николаев миҫем ш ҫулта ҫуралнӑ? a) 1950 b) 1929 c) 1931 3. А.Николаев миҫем ш космонавт пулнӑ? ẽ a) 3 b) 2 c) 5 ẽ 4. А.Николаева миҫем ш ҫулта космонавтсен отрядне илн ? ẽ a) 1950 b) 1960 c) 1970 5. А.Г.Николаев космосра миҫе  хут пулнӑ? a) 5 b) 2 c) 1 ẽ В рентекен: А пӑрахнӑ. Уншӑн п т м халӑх куляннӑ, юлашки ҫула ӑсатма ҫ р­ҫ р ҫын пынӑ.  нчах та 2004 ҫулта пир н ентеш н А.Г.Николаевӑн ч ри тапма  ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ ẽКосмос паттӑрне Шуршӑлта пытарнӑ. Эпир те ун вил тӑпри ҫине чечексем хурса  хӑвартӑмӑр.  Слайд ҫинче ачасем Андриян Николаев вил  тӑпри ҫинче чечек хураҫҫẽ ẽ В рентекен:  ӳкерн . Николай Овчинников Андрияна халалласа «Салам сана, Ҫ р!» ӳкерч к  Николаев космоса в ҫсе кайсан чӑваш художник сем те картинӑсем  ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ тӑвать. Каярахпа Николаев урам  пуҫланакан вырӑнта Анатолий Брындин  скульптурине вырнаҫтараҫҫ . ẽ ẽ Слайд ҫинче Анатолий Брындин скульптури, ẽ  Николай Овчинников «Салам сана, Ҫ р!» ӳкерч к ẽ ẽ ẽ В рентекен:  сӑмах  Андрияна ҫывӑх­ши? ẽ Ачасем, хал  доска ҫинчи ваттисен сӑмах сене вулар. Хӑш ваттисен  ẽ Ӗҫ ҫынна илем кӳрет. ẽ Атте­анне пил  ҫитет теҫҫ . ẽ Кайӑк хитрее ­ т к пе, этем хитре  ҫ пе. ẽ ẽ ẽ ẽ Юлхава ялан уяв. (Ачасем суйласа илеҫҫ )ẽ 6­м ш ача: ẽ Андриян Григорьевич Николаев ҫинчен ҫакӑн пек п т млетӳ тума пулать: ẽ ẽ ẽ ẽ «Андриян чӑн­ чӑн паттӑр. Вӑл йывӑрлӑхсенчен хӑрамасӑр 2 хут космоса в ҫн .  Андриян Григорьевич чӑн­ чӑн чӑваш. Вӑл чӑваш ятне космоса ҫити хӑпартнӑ.  Андриян Григорьевич Николаев ­ чӑн­ чӑн ҫын. Вӑл хӑй н хыҫҫӑн ырӑ ят хӑварнӑ. ẽ 5.Урока п т млетни, ачасен  ҫне хаклани. ẽ ẽ ẽҪакӑнпа пир н урок в ҫленч . Паян урокра эпир Андриян Григорьевич ẽ ẽ ẽ В рентекен:  пурнӑҫ пе паллашрӑмӑр.  ẽ ẽ Вӑл ҫ клер  ҫ р­шывӑн чысне, ẽ ẽ ẽ Вӑл ямар  чӑвашӑн ятне. ẽ Яч  ун ҫӑлтӑр пек ҫутатса ẽ Йӑлтӑр­ йӑлтӑр ҫиҫсе, йӑлкӑшса Пыр  т п  м ртен  м ре, ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ ẽ Тӑр  пир н сӳнми ч рере! ẽ ẽ ẽ