5 сынып ҚМЖ дүниежүзі тарихы Ежелгі Үндістанда ғылыми білімдер қаншалықты дамыды

ҰМЖ тарауы:  2В Ежелгі Үндістан: буддизмнің гүлденуі мен индуизмнің  салтанат құруы

Өскемен қ. әкімдігінің «№35 орта мектеп» КММ

Күні

Мұғалімнің аты-жөні: Ш.З. Есенбаева  

Сынып. 5 Дүниежүзі тарихы

Қатысқандар -

Қатыспағандар -

Сабақтың тақырыбы

 Ежелгі Үндістанда ғылыми білімдер қаншалықты дамыды?

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары

 5.2.4.2 ғылымдардың (арифметика, геометрия, астрономия, медицина) пайда болып дамуына шаруашылық іс-әрекетпен әлеуметтік өзгерістердің ықпалын анықтау

Сабақ мақсаты

Барлық оқушыларға: Ежелгі Үндістанда дамыған ғылыми білімдерге мысал келтіреді және ежелгі Үндістанның шаруашылығы мен әлеуметтік құрылымын сипаттайды;

Оқушылардың басым бөлігіне:     Ежелгі Үндістандағы ғылым мен шаруашылықтың байланыстылығын түсінеді Ежелгі Үнді өркениетінің тағдырын анықтайды;

Кейбір оқушылар:  Ежелгі өркениеттердің қазіргі қоғамның дамуына қосқан үлесіне сипаттама береді.

Бағалау критерийі

-Ежелгі Үндістанда ғылыми білімдердің дамуының себептерін анықтайды

- Ежелгі Үндістанда шаруашылық іс-әрекетпен әлеуметтік өзгерістердің ғылымдардың дамуына әсерінің  ерекшеліктерін  сипаттайды

Тарихи концепт:

 Маңыздылық

Тілдік мақсаттар

Оқушылардың  оқылым, айтылым және тыңдалым дағдыларын дамытуды қамтамасыз ету үшін «джиксо» арқылы мәтіндерді (қосымша деректер) жекелей оқытып, шағын топта талқылату, басқа топтарға түсіндірту.

Оқушылар:

1.        (оқылым) Мәтінді оқи отырып,  ғылымдардың  пайда болуы шаруашылыққа қандай өзгерістер әкелгенін түсінеді.

2.        ( жазылым) Тірек сөздерді анықтайды,дәптерге жазады.

3.        ( айтылым) Ежелгі өркениеттердің қазіргі қоғамның дамуына қосқан үлесін  айта алады

4.        (тыңдалым) Бейнематериалдарды көріп,бір-бірінің пікірін тыңдайды

Пәнге қатысты лексика мен терминология: Гупта билігі, әулет , аюрведа

Сыныптағы диалог/жазылым үшін пайдалы тілдік бірліктер

Талқылауға арналған  сұрақтар: Ғылымдардың пайда болу себептері неде және шаруашылықтың дамуына қалай әсер етті?

Құндылыққа баулу

  Тарихтың, мәдениет пен тілдің біртұтастығы

Пәнаралық байланыс

Математика,жаратылыстану (Нөл санының еңгізілуі, ондық санаудың еңгізілуі)

Алдыңғы білім

    Ежелгі Үндістанда сауда орталығының болуы, өркениет, шаруашылық

Сабақтың барысы

Сабақтың жоспарланған кезеғдері

Сабақта жоспарланған жаттығу түрлері

ресурстарр

Сабақтын басы

 (5 минут)

0,5 минут

2 минут

5,5 минут

Ұйымдастыру (сәлемдесу, оқушыларды түгендеу,)  ынтымақтастық атмосферасын үйымдастыру

Шахмат фигуралары

   Сынып оқушыларын топтарға бөлу (шахмат фигуралары арқылы: король, ат, ферзь, піл) бойынша -   I топ – «математиктер»;  II топ – «дәрігерлер»,  III топ – «астраномдар»; ІҮ топ «қолөнершілер»

1. «Кім жылдам?» тәсілі бойынша сұрақтар қою арқылы үй тапсырмасы сұралады

1)       Ежелгі Үндістанда қандай шаруашылық түрлері дамыды?

2)       Қандай елдермен сауда байланыстары орнады?

3)       Шаруалар мен қолөнершілер қандай міндеттерді атқарды?

ҚБ  ауызша бағалап кету

-Ұсынылған суреттерде нелер бейнеленген?

Ғылымдар туралы суреттер мен жұмбақ сұрақтар арқылы оқушылар сабақтың тақырыбын анықтайды

- Ал, енді біраз жауаптарыңыз керек:

-Бұл ойынды екі адам ойнайды, қара және ақ шақпақтары бар тақтасы бар, фигуралармен жүреді ол қандай ойын?

-Онда 12 ай бар әр ай 30 күннен тұрады, Ежелгі Үндістанда және бүгін де қолданылады  ?....

-Үндістанда ойлап тапты күнделікті өмірде қолданамыз онсыз көбейту кестесі болмас еді?...

Сонымен бүгін біздің сабағымыздың тақырыбы не туралы деп болжайсындар?  ( тақырыпты ашу)

Дескриптор:

-          ғылымдардың дамығанын ажыратады

-          астрономиядағы жаңалықты атайды

-          Шаруашылық салаларын ажыратады

ҚБ «Өзін-өзі бағалау» «Бүркіт», «Қарлығаш»,«Торғай»

(«Бүркіт»-жылдам, дұрыс жауап бере білдім, «Қарлығаш»-жауаптарым

дұрыс ,«Торғай»-жауаптарға қатыстым) құстарға теңейді

-Ал ендеше әр топтан 4 оқушы шығып тақтаға осы сабақта қандай мәліметтер алғыларыңыз  келетінін жазып  жіберсеңіздер.

Бейнематериалды қою                                           Ежелгі Үндістан мәдениеті

  Сұрақтар қою арқылы диалогке тарту Сонымен  қандай шаруашылық түрлері және ғылымдар дамыған екен? Шаруашылық пен ғылымның дамуының байланысы неде болуы мүмкін?

https://www.youtube.com/watch?v=eAWSXAHjT58

10 минут

7 минут

10 минут

 Топтық жұмыс: оқулықпен, тарихи құжаттармен жұмыс (қосымша материалдар) 1-қадам – қосымша мәліметпен жұмыс

I топ – Үнді өркениеті мен Мысыр өркениетіндегі  ғылым мен шаруашылықтың байланыстарын анықтайды. (Кесте толтыру)

 II топ -  Ежелгі Үндістанда ғылыми білімдердің дамуының себептерін анықтайды («Т» кестесі)

  ІІІ –топ    Үнді және Мысыр өркениеттеріндегі астрономия ғылымының жаңалықтарын шаруашылықпен байланысын салыстырады (Венн диаграммасы).

 IV топ – Гупта кезеңіндегі шаруашылық жетістіктері туралы  газетке мақала жазу

Дескриптор:

-ғылым мен шаруашылық байланыстарын анықтайды

- ғылыми білімдердің дамуының себептерін анықтайды   

-ғылым  мен шаруашылық жетістіктерін сипаттайды

ҚБ «өзін-өзі бағалау» «+» «-»  «керемет»

 «Конверттегі сұрақ» тәсілін қолдана отырып сұрақтарға (А,В,С деңгейдегі сұрақтар) жауап алу. Саралау жасалынып, белсенділіктерін арттыру үшін қолданылады.

  А. Математика ғылымының дамуына қандай шаруашылықтың дамуы әсер етті?

  В. Ежелгі Үндістанның ғылым жаңалықтарын атап,маңыздылығын ашыңыз.

  С. Ежелгі Үндістандағы ғылым жаңалықтарының шаруашылықтың дамуына әсері болды ма?

Дескриптор:

-         Ежелгі Үндістанның ғылым жаңалықтарынан 2-3 дәлел келтіреді

-         Математика ғылымының дамуына әсер еткен 2-3 шаруашылық түрін айтады

-         Ғылым мен шаруашылық байланыстарын көрсетеді   

 Бағалау критерийлері:

-Ежелгі Үндістандағы ғылым жаңалықтарының шаруашылықтың дамуына әсерін  анықтаңыз.

-Ежелгі Үндістанның ғылым жаңалықтарынан 2-3 дәлел келтіріңіз.

-Математика ғылымының дамуына әсер еткен 2-3 шаруашылықты келтіріңіз.

ҚБ «Екі жұлдыз бір тілек»     

Қалыптастырушы бағалау тапсырмасымен жұмыс жасау.

 1. Кестедегі суреттердің қай ғылым саласына қатысты екенін анықтаңыз және шаруашылық іс-әрекетпен әлеуметтік өзгерістермен байланыстырыңыз

Дескриптор

-         ғылым саласын анықтайды.          

-         Ғылым мен шаруашылық іс-әрекетпен әлеуметтік өзгерістерімен байланыстырады                  

мәтін жазылған қағаздар

Сабақтың соңы

(5  минут)

Ал, құрметті оқушылар сабақ басында нені білгіміз келетінін тақтаға жазып едік енді сол жазғанымыздың қайсысына жауап алдық және тағы нені білдік?, не сіздерге әлі де түсініксіз болып тұр? (тақтадан жауап алғандарын өшіріп тастату)

 Кері байланыс: «Нысана»  әдісін қолдану  

1.Алған білімім шашыраңқы, түсінбегенім бар.

2.Тақырыпты түсіндім сұрағым бар.

3. Сабақ ұнады, жақсы түсіндім

Үйге тапсырма: 1.«Менің Ежелгі Үндістан еліне саяхатым» шағын әңгіме немесе Ежелгі Үндістан ғылымы мен шаруашылығы туралы 3 қызықты мәлімтті жазып келу

ҚБ парағы

Саралау – сіз қандай тәсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз?

Сіз басқаларға қарағанда қабілетті оқушыларға қандай тапсырмалар бересіз?

Бағалау – сіз оқушылардың материалды игеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлап отырысыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасын сақтау

Топтық кезінде қолдау көрсету, диалогке тарту. Алымы жоғару оқушылардың басқаларына көмек көрсетуін қолдау. Қабілетті оқушылардың басқалардың табысқа жетуіне ықпал етуіне көмектесу.

Визуал оқушылар қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін суреттер, слайдтар көрсетемін. Барлық  оқушылардың қатысуын қадағалау

 Мадақтап ауызша бағалау, «Екі жұлдыз бір тілек», Аяқталмаған сөйлем

Топқа бөлуде қауіпсіздік ережелерін сақтау, зейндері шашыраған жағдайда қажеттілкетріне қарай ой сергек өткізу

СЭС талаптарын сақтау. 

Сабақ бойынша рефлексия

«Сөйлемді аяқта» тәсілі

Үндістанда ауылшаруашылығын дамыту үшін қандай ғылымдардың үлесі түрткі болды.......

Жалпы бағалау

Сабақта ең жақсы өткен екі нәрсе (оқу мен оқытуға қатысты)

1:

2:

Сабақтың бұдан да жақсы өтуіне не оң  ықпал етер еді (оқытуды да оқуға қатысты)

1:

2:

Сабақ барысында мен сынып н емесе жекеленген оқушылар туралы менің келесі сабағымды жетілдіруге көмектесетін не білдім?

Бөлім

  2В Ежелгі Үндістан: буддизмнің гүлденуі мен индуизмнің  сатанат құруы

Тақырып

 Ежелгі Үндістанда ғылыми білімдер қаншалықты дамыды?

Оқу мақсаты

5.2.4.2 ғылымдардың (арифметика, геометрия, астрономия, медицина) пайда болып дамуына шаруашылық іс-әрекетпен әлеуметтік өзгерістердің ықпалын анықтау

Ойлау дағдысының деңгейі

қолдану

Бағалау критерийлері

Ежелгі Үндістанда шаруашылықтағы өзгерістердің ғылымдардың дамуына әсерінің ерешеліктерін анықтайды.

Тапсырма

1. Кестедегі «Ежелгі Үндістан ғылымы» суреттердің қай ғылым саласына қатысты екенін анықтайды, Ежелгі Үндістанда дамыған шаруашылықтың түрлерін анықтап ғылымдармен  байланыстырады.

Бағалау критерийлері

Дескриптор

Ежелгі Үндістанда шаруашылықтағы өзерістердің ғылымдардың дамуына әсерінің  ерекшеліктерін  анықтайды.

-         суреттегі ғылым саласын анықтайды.          

-         ғылымдардың шаруашылық түрімен байланыстарын атайды