Cабак такырыбы: Эбу Насыр аль-Фараби

Бекітемін: Сабақ тақырыбы:Әль­Фараби  «Қашықтасың туған жер» Күні:  Сынып: 6 «В» Сабақ  негізделетін оқу  мақсаты  (мақсаттары) Сабақ нәтижесі  Барлық оқушылар:  Мектеп: №17 орта мектеп Мұғалімнің есімі:  Қатысқандар саны: 20 Қатыспағандар саны: Ақын туралы мәлімет беру. «Қашықтасың туған жер» өлеңінің мазмұнына тоқталып,  идеясын ашу. Өлеңдегі жаңа сөздердің мағынасын ұғыну.  Фарабидің еңбектерін біледі Оқушылардың басым бөлігі:  Фарабидің астроном ғалым ретіндегі іс­әрекетін талдайды Жетістік  критерийлері Тілдік мақсат Құндылықтарғ а баулу Алдыңғы  тақырып Жоспарланған  уақыт Басталуы  3 мин ортасы Кейбір оқушылар:  Өлеңдегі жаңа сөздерді қолданып, жырдың негізгі мәнін сипаттайды 1. Фарабидің ғалым екендігіне мысалт келтіреді 2. Өлеңдегі елін сағыну туралы белгілерді көрсетеді, суреттейді 3. Шығармадағы жаңа сөздерді қолданып, жырдың негізгі мәнін сипаттап,  қорытынды жасайды Оқушылар:  Жаңа сөздердің мағынасын айтады  Қобыландының Құртқаға қол жеткізудегі әрекетін айта алады Негізгі сөздер мен тіркестер:  Әль­Фараби. Отан.Ел. Елі үшін күрес – ерге тиер үлес.  Ғылым, полиглот, туған жер, жырақта, сағыну, отан, ата­ана, шетте жүру, қашықта. Талқылауға арналған сұрақтар: Ақынның елін сағынуына не себеп болды? Сіз неліктен ... екенін айта аласыз ба? Ақынның іс­әрекетінің маңыздылығын білу Тарихтың, мәдениет пен тілдің біртұтастығы Аяз би ертегісі Жоспар Жоспарланған жаттығулар Ұйымдастыру. Сәлемдесу, сыныпты түгендеу. Талқылауды жүзеге  асыру үшін топқа бөлу   Үй тапсырмасын сұрақтар қою арқылы сұраймын.  Ертегілер пайда болу кезеңдеріне қарай нешеге бөлінеді? «Серпілген сауал» тәсілі арқылы оқушылардың түсіну деңгейін  тексеремін. ___________ , ______________ жауабын  қалай  толықтырасың? ________,  жауабы туралы мысал келтір Ресурстар Суреттер Ортасы 8 мин 2 мин 4 мин 4 мин Жауап берген оқушыларды смайликпен бағалаймын  Ертегі дегеніміз не?  Ертегі түрлерін ата  Кейіпкер дегеніміз не? «Геометриялық фигуралар» арқылы бағалаймын Қызығушылықтарын   ояту.  «Кім жылдам» әдісі арқылы жаңа тақырыпқа байланысты сұрақтар интербелсенді тақтада жазылады 1. Жаманның кәсібі туралы айт? 2. Аяз би қай ертегіге жатады? Білу. Қазақ даласы Х­ХІІ ғасырларда араб халифатының  қарамағында болды. Ислам діні тарады. Ислам мәдениетін  жасауда қазақ жерінен шыққан көптеген ақын­ғалым,  ойшылдардың үлесі мол болды. Әбунасыр Әл­Фараби, Ғаббас Әл­ Жауһари, Әл­Сығанақи сияқты тұлғалар шықты. Поэзияда – парсы тілі, ғылымда араб тілі басым болғанына қарамастан, Ахмет  Иасауи, Ахмет Иүгінеки, Сүлеймен Бақырғани, Жүсіп Баласағұни, Махмұт Қашқаридай түркі даналары еңбектерін өз ана тілінде  жазды. Түркі тілінің қасиетін әлемге танытты. Ал бүкіл өмірін  араб жерінде өткізген Әл­Фараби өз еңбектерін араб тілінде жазуға мәжбүр болды. Бұл дәуір әдебиеті туындыгерлерінің шыққан  ортасына қарай Сыр бойы әдебиеті және Қарахан әдебиеті деп  екіге бөлінеді. Сыр бойы әдебиетіне Әл­Фараби, Ахмет Йасауи,  Ахмет Йүгінеки Сүлеймен Бақырғани, ал Қарахан әдебиетіне  Жүсіп Баласағұни, Махмұт Қашқари жатады. Әбунасыр Әл­ Фараби Отырар қаласында туып, он алты жасында оқу іздеп  Бағдатқа барады. Араб, парсы, грек тілдерін үйренеді, ғылымды  меңгереді. Күндіз бағбан болып, түнде ғылыммен айналысады. Ол  жүз елуге тарта ғылыми еңбектер жазып қалдырған. Музыка,  математика, логика, философия, астрономия, әдебиеттану  ғылымдарымен айналысқан, «Музыканың үлкен кітабы» деп  аталатын еңбегінде сол кезде түркілердің музыкалық аспабы  болған тоғыз ішекті домбыраның құрылысын сипаттаған. Шығыс  ғалымдары Әл­Фарабиге Аристотельден кейінгі «Екінші ұстаз»  деген атақ берген. Әл­Фараби ежелгі грек оқымыстылары: Платон, Аристотель, Пифагор, Евклид, Птолемей еңбектерін меңгеріп,  оған араб тілінде түсініктеме жазған. Ізгілікті мемлекетті  сипаттайтын «Қайырлы қала тұрғындарының көзқарасы» трактаты бар.  1. «Сағыныш» сөзін кім қалай түсінеді?                                            2. Оқулықпен жұмыс. Оқулықтағы өлеңдерін оқу.                             3.  Сұрақ­ жауап: ­ Әбу Насыр әл­Фараби қай жерде дүниеге келген? ­ Әбу Насыр бастауыш білімді қайда алған? ­ Ол қай елдерде  болған? ­ Әбу Насырдың туған еліне арналған өлеңінен қандай  сезімін байқадың?  Презентация  №2 Геометриялық  фигуралар Қобыланды,  Құртқа қыз  суреттері Презентация  №3 Презентация №4   Мультфильмнен 4 мин 5 мин 5 мин 2 мин Аяқталуы 5 мин үзінді  Презентация  №5 А3 форматты  қағаз, маркер Фараби «Өлең өнерінің қағидалары» кітабында ақындарды үш  топқа бөліп, поэзияның қыр­сыры туралы айтады. Табиғат берген  қабілетті шығармашылық ізденіспен толықтырып отыру  керектігіне көңіл аударады. Ол өзі де өлең жазған ақын, әлемдік  өркениетке зор үлес қосқан ойшыл. Түсіну. Деректі фильм көрсету. Деректі фильм не туралы болды? Оқушылар   өз   ойларын   білдіреді.  ОүБ­дан   «Құрастыр   және жауап   бер»  тәсілі   арқылы   өз   ойларын   жинақтауға   30   секунд беремін.  1. Деректі фильм не туралы болды? 2. Қай кезеңді сипаттайды? 3. Фарабидің   оқыған   өлең   жолдары   не   туралы   сұрақтарына жауап   алып  ОүБ   дан  өздерін   қолайлы   сезінуі   үшін «смайликтер» арқылы бағалаймын Тапсырмаға   кіріспес   үшін   бүгінгі   тақырыптағы   кейіпкерлермен және жаңа сөздермен танысайық. Философия  Бағдат Жырақта  Қашықтасыңс Сергіту сәті:  «Табиғат құбылысы». Оқушылар бір­бірінің артына тұрып, мына жаттығуларды кезегімен орындайды: күннің жылуы, қардың жаууы, жаңбырдың себелеуі, бұршақтың тырсылы, күннің ашылуы. Қолдану. «Ойлан­жұптас­бөліс» стратегиясы Мұғалім сұрақтар береді, оқушылар ойланып, өз жауабын жазады, оқушылар   жұптарға   бөлініп,   өздерінің   ең   үздік   сұрақтарын білдіреді, оқушылар өздерінің жаңа жақсартылған жауаптарымен сыныппен бөліседі.  1. Ақынның өлеңін мәнерлеп оқу ОүБ­дан «Екі жұлдыз, бір тілек»  тәсілін қолданамын.  Мұғалім бағаламастан   бұрын,   оқушылар   бір­бірін  бағалап,   ұсыныс   немес тілеектерін жазады.  Үй тапсырмасы:  Өлеңді  жаттау және жаңа сөздердің мағынасын ашу Бағалау.  «Бағалау терезесі» тәсілі Бағалаудағы ілгерілеуді білдіру үшін, сол арқылы олардың не  істеп жатқандарына мән берудің тәсілін табыңыз.  ­ Бүгінгі сабақта неге қол жеткіздік? ­ өз жазбаларыңызды пайдаланыңыз; Оқушының алға ілгерілеуін ескеріп, жиынтық баға ретінде  қоямын.  Презентация  №6 «Оқу  жетістіктері  жазылған  рефлексивті  қағаз   Стикер Қосымша ақпарат:  Деректі фильм  Саралау – Сіз  қосымша көмек  көрсетуді қалай  жоспарлайсыз?  Сіз қабілеті  жоғары  оқушыларға  тапсырманы  күрделендіруді  қалай  жоспарлайсыз?   Бағалау – Оқушылардың үйренгенін тексеруді қалай жоспарлайсыз?  ОүБ құралдарын қолдану арқылы бағалаймын. Оқушыларға бағыт­бағдар беремін. Салыстыру, ретімен орналастыру, Сөйлемнің  жалғасын табу тапсырмаларын беремін. Пәнаралық байланыс: тарих, халық  ауыз әдебиеті АКТ­мен байланыс  Құндылықтардағы байланыс  Рефлексия Сабақ/оқу  мақсаттары  шынайы ма?  Бүгін оқушылар  не білді? Сыныптағы  ахуал қандай  болды? Мен  жоспарлаған  саралау жолдары тиімді болды ма? Мен берілген  уақыт ішінде  үлгердім бе? Мен өз  жоспарыма  қандай түзетулер енгіздім және  неліктен? Қорытынды бағамдау Қандай екі нәрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 1: 2: Қандай екі нәрсе сабақты жақсарта алады (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 1: 2: Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды жетілдіруге  көмектесетін не білдім?