Конспект урока по кабардинской литературе по теме "Анэ бгъафэ" Шыбзыхъуэ М. (3 класс)

Темэр. «Журт Биберд «Гуэлым». Мурадыр: ЕджакIуэхэм  я къеджэкIэр егъэфIэкIуэн, я бзэм зегъэужьын.  Къэбэрдей­Балъэрым   щыIэ   гуэл   гъэщIэгъуэнхэм   щыгъэгъуэзэн,   абыхэм щIыуэпсым   щаIэ   мыхьэнэр,   сэбэп   цIыхухэм   зэрахуэхъур   къегъэхутэн, республикэм ипсхэм хэс бдзэжьейхэм, ахэр зэрысэбэпым сабийхэр  щыгъуазэ щIын.   ЩIыуэпсым   и   зы   Iыхьэ   –   псыхэр,   псыхъуэхэр   хъумэным,   абыхэм   я къабзагъэм   кIэлъыплъыным   сабийхэр   къыхуеджэн.   ЩIыуэпсыр   ялъагъуу, хуэсакъыу яхъумэу сабийхэр гъэсэн. Урокым ехьэлIапхъэр.  «Гуэл» сурэт гъэлъэгъуэныгъэхэр,  компьютер  презентациехэр,  «Къэбэрдей­Балъкъэр» кинофильмым щыщу псыхэм теухуа     фIыуэ пычыгъуэ. Урокыр зэрекIуэкIынур. I. Унэ лэжьыгъэр къэпщытэжын. 1. Бжьыхьэм теухуауэ сабийхэм ягъэхьэзыра гъэлъэгъуэныгъэхэр,  компьютер презентациехэр къегъэгъэлъэгъуэн,  усэхэм къегъэджэн.  2. «Бжьыхьэ» зи фIэщыгъэцIэ гъэлъэгъуэныгъэ къызэгъэпэщын.   Къэбэрдей­ Балъкъэр   сурэтыщI,   сурэттех   цIэрыIуэхэмрэ,   сабийхэмрэ     я   лэжьыгъэхэм еджакIуэхэр егъэплъын, нэхъ гурыхь ящыхъуа сурэтхэм тегъэпсэлъыхьыжын. Сурэтхэм   екIу   усэхэм   адыгэбзэкIи   урысыбзэкIи   къегъэджэн.   УрысыбзэкIэ ТемэщIэм елэжьын. къызэджа усэхэр адыгэбзэкIэ зэрегъэдзэкIын. II. 1. Къэбэрдей­Балъкъэр   Республикэм   и   гуэлхэм   теухуа   кинофильм,   сурэт гъэлъэгъуэныгъэ   е     компьютер   презентацие     сабийхэм   егъэплъын,   абыхэм теухуа зэпсэлъэныгъэ егъэкIуэкIын. (Гуэл щхъуантIэ, Тамбукъан, Шэтхъурей, IэрыщI гуэлхэр). Абыхэм теухуа материалхэр  Емуз Л.З., Борей Р.А. сымэ я «География КБР»  тхылъым къибгъуэтэнущ. 2. Журт Биберд и «Гуэлым» рассказым и фIэщыгъэцIэм сыт къыбжиIэр? 3. Журт Биберд и гъащIэмрэ и литературэ лэжьыгъэмрэ сабийхэр щыгъуазэ щIын.4. ЕджакIуэхэр   рассказым   къегъэджэн. къагурымыIуэхэм я мыхьэнэр гъэбелджылын. 5. Зэджар къазэрыщыхъуам тегъэпсэлъыхьыжын.   КъыщеджэкIэ   псалъэ  Хэт сымэ рассказыр зытеухуар?  Хэт гурыхь фщыхъуар, сыт абы удэзыхьэхыу хэлъыр?  Хэт гурымыхь фщыхъуар? Сыт абы и щхьэусыгъуэр?  ЩIалэхэм   гуэлыр   зэрызэрахьэм   теухуауэ   Мурид   жиIар   къэвгъуэти фыкъеджэ.   Бдзэжьейхэм адыгэбзэкIэ зэреджэр къыжыфIэ. Абыхэм я сурэтымрэ я   къыщывгъуэтынущ   Сыкъун   Хьэсэнрэ   Сыкъун фIэщыгъэцIэхэмрэ   Иринэрэ я «Къэбэрдей­Шэрджэс­Урыс­инджылыз­тырку псалъалъэм» Шубакъ (окунь). Бдзэжьейкъулэн (форель). Бдзэжьейплъыжь  (краснопёрка). Джатэ­бдзэжьей (меч­рыба). ХьэмцIажьэ (мелкая рыба).  ХьэмцIэжьей (уклейка). ГуащэIупэ (усач). НэкIыхь (хамса). КIэмажьэ  (плавник). Хьэбдзэжьей (щука). ПащIэкIапсэ (пескарь). Аргъей (лосось). 6. Рассказым хуэгъэува упщIэхэм я жэуап ефт. 7. Сыт и гупсысэ нэхъыщхьэр мы рассказым? Сыт хуэдэ дерс къыхэхын  хуейуэ къэфлъытэрэ? III. Унэ лэжьыгъэ. Рассказым гупсэхуу къеджэн. Тетрадым ит лэжьыгъэхэр гъэзэщIэн.  «Къэбэрдей­Балъкъэр республикэм и гуэлхэр» тхылъ IэрыщI цIыкIу щIын.