Разработка урока по чтению на тему "Чтение стихотворения Мусы Джалиля "Лес"

Тема

Муса Җәлил. “Урман” шигыре.

Максат

Әсәр белән таныштыру, сәнгатьле уку күнекмәләрен  үстерү.

Сөйләм телен, фикерләү сәләтен, анализлау, синтезлау күнекмәләрен үстерү.

Туган илгә мәхәббәт тәрбияләү; ирекле булуның кадерен белергә кирәк икәнлеген төшендерү.

Планлаштырылган нәтиҗә

Әсәрнең эчтәлеген аңлау, вакыйгалар бәйләнешеннән чыгып нәтиҗә ясау.

Предметара бәйләнеш

Татар теле, тарих, әйләнә-тирә дөнья, рәсем.

Ресурслар:

- төп

- өстәмә

Р.Х.Ягъфәрова “Уку китабы” 4нче сыйныф өчен дәреслек.

Компьютер, экран, презентация, рәсемнәр.

Эшне оештыру төрләре

Фронталь, индивидуаль, парлап эшләү.

Үткәрү технологиясе

Һәр этапның өйрәтү һәм үстерү биремнәре. Укытучы эшчәнлеге.

Укучылар эшчәнлеге

I этап.  Оештыру.

Максат: белем алуны мотивлаштыру.

I этап.  Оештыру.

- Һәр әдәби уку  дәресендә куллана торган кагыйдәләрне искә төшерегез әле.

I этап.   Оештыру.

1.Тулы җөмләләр белән дөрес итеп җавап бир!

2. Игътибар белән тыңла!

3. Кеше фикерен кабатлама, үз фикереңне әйт!

II этап. 

Актуальләштерү

Максат: алдагы дәрестә алган белемнәрне искә төшерү

II этап.  Актуальләштерү.

- Бик уңган безнең бакчачы бабай,

Яше үзенең туксанда бугай....

-         Балалар, бу шигырь юллары сезгә таныщмы? Кемнең дәвам итәсе килә?

Әйдәгез, өйгә бирелгән эшләрне тикшерәбез.

II этап.  Актуальләштерү

- Әйе, бу юллар Муса Җәлилнең “Бакчачы”шигыреннән. Без бу шигырьне үткән дәрестә өйрәнгән идек.

- М.Җәлилнең биографиясен сөйлиләр

- Рәсемнәр эленә (һәр укучы үз рәсеме турында 1-2 җөмлә әйтә)

- Сәнгатьле уку күнегүләре.

(Шәхси, рефлексив  универсаль укыту эшчәнлегенен формалаштыру).

Үзбәя

III этап. Уку мәсьәләсе кую.

III этап.Уку мәсьәләсе кую.

Укучылар, ә хәзер әйдәгез үткән дәрестә өйрәнгәннәргә нәтиҗә ясыйк. Мин сезгә кроссворд әзерләп килдем, аны чишкәч без

бүгенге дәрестә нишлибез икән? дигән сорауга да җавап табарбыз.

1.     Без нинди шагыйрьнең иҗатын өйрәнә башладык? (Муса Җәлил)  СЛАЙД

2.     Ул кайсы өлкәдә туган?(Оренбург) СЛАЙД СЛАЙД

3.     Шагыйрьнең туган авылы. (Мостафа) СЛАЙД

4.     Шагыйрьнең тоткынлыкта язылган шигырьләре тупланган “дәфтәр” (Моабит дәфтәре) СЛАЙД

5.     “Таң йолдызым син минем...” дип Җәлил кемне атаган? (Кызы Чулпанны) СЛАЙД

      III этап. 

“Урман” сүзе килеп чыкты.

- Без бүген дәрестә М.Җәлилнең“Урман”шигыре белән танышырбыз.

Ничек уйлыйсыз: ул нәрсә турында икән?

Укытучының үрнәк укуы.

Бу шигырь урман турында булырга тиеш.

Танып белү УГ. Коммуникатив УГ.

IV этап.Сүзлек өстендә эш.

Максат: таныш булмаган яңа сүзләрнең мәгънәләрен истә калдыру.

IV этап.Сүзлек өстендә эш.

Коллык – (Кол, әсир, тоткын)

Керсез (антын) – ихлас, чын күңелдән

Мәгърур- (горур)

Шушы сүзләрне сез сөйләмдә кулланасызмы?

IV этап.Сүзлек өстендә эш.

1. Сүзләрне уку.

Сүзләрнең мәгънәләрен тормыш белән бәйләп ачыклау.

(Танып-белү универсальукытуэшчәнлегенен формалаштыру).

Физминутка

Физминутка

Физминутка

V этап.Уку мәсьәләсен этаплап чишү: әсәрне уку.

Максат: уку күнекмәләрен үстерү өстендә эшләүне формалаштыру.

V этап. Уку мәсьәләсен этаплап чишү: әсәрне уку.

V этап.Уку мәсьәләсен этаплап чишү: әсәрне уку.

Балалар гөжләп укыйлар.

Аерым балалардан укыту.(укуның төрле төрләрен кулланырга мөмкин)

(Коммуникатив, шәхси универсаль укыту эшчәнлеген формалаштыру.)

VI этап. Әсәрне аңлауларын тикшерү.

Максат: сөйләм күнекмәләрен үстерү өстендә эшләүне формалаштыру

VI этап. Әсәрне аңлауларын тикшерү.

- Бу шигырь    кайчан һәм кайда язылган дип уйлыйсыз?

Моны кайдан белеп була?

Шигырьдән шул юлларны табып укыгыз.

-Шагыйрьгә урман шаулавы нәрсә булып ишетелә?

VI этап. Әсәрне аңлауларын тикшерү.

Шигырь Бөек Ватан сугышы елларында язылган. Шагыйрь төрмәдә утырганда язган. Ул  - кол, әсир.

2- строфа

Коммуникатив универсальукытуэшчәнлегенен формалаштыру

VII этап. Әсәргә анализ ясау.

Максат: балаларның аралашу, сөйләм  күнекмәләрен үстерү өстендә эшләүне формалаштыру.

Логик  гомумбелем универсаль укыту эшчәнлеген формалаштыру.

VII этап. Әсәргә анализ ясау.

- Әсәрдәге төп катнашучыларны табыгыз.

- Шигырьнең 1 строфасын укыгыз.

VII этап. Әсәргә анализ ясау.

- Автор, урман.

Шагыйрь урманга карап авыр уйга кала.

Бу юлларны 1җөмлә белән ничек әйтеп була?

Шигырьнең калган строфаларын  шул тәртиптә анализлау. (Парларда эш)

-Шагыйрь үзе чәнечкеле тимер койма артында булса да, аның горур күңеле иректә.

-Күңеле белән ул урман буйларында йөри, аның сукмакларын барлый, дәшкән тавышын ишетә.

-Урман Җәлилне  үзенә чакыра, аңа соңгы көрәш җырын өйрәтә.

-Муса әсирлектә булуына хурлана, урманнан  илдәш дусларын кайда яшерүен сорый.

-Ул урманнан үзенә корал бирүен үтенә һәм сугыш кырында үләргә тели.

Сугышка киткәндә шагыйрь нинди ант бирде икән?

-Туган илен немец-фашистлардан азат итәргә.

Ә сез ничек уйлыйсыз, Җәлил үзенең антына тугры каламы?

-Әйе, ул төрмәдә утырганда да фашистларга каршы көрәшен дәвам итә.Ул үзенең дуслары белән яшерен оешма төзи һәм күп кенә ватандашларына үзебезнең якка чыгарга ярдәм итә.

Нәтиҗә ясау.

Укучылар, ә хәзер әйтегез инде: бу шигырь урман турында булдымы?

 Исеме “Урман!” дип куелган бит?!

Нәтиҗә ясау: менә без сезнең белән әсәрнең эчтәлеген таптык.

Ә Җәлилнең гомере ничек өзелә? Слайд

- Автор бу шигыре аша  ни әйтергә теләде икән?

Димәк әсәрнең мәгънәсен таптык. –

- Әсәрнең мәгънәсен тапкач, без дә катнашкан булабыз.

Муса Җәлил, аның әсирлектә булуы, иреккә омтылуы турында.

Җәлилгә төрмә тәрәзәсеннән урман гына күренә, ул аңа карап юану эзли.

Коллыкта яшәүгә караганда, иректә үләргә дә риза.

(Коммуникатив, танып-белү универсаль укыту эшчәнлеген формалаштыру.)

VIII этап. Сәнгатьле уку.

Максат: балаларның сәнгатьле уку күнекмәләрен үстерү өстендә эшләү.

VIII этап. Сәнгатьле уку.

- Бу шигырьне нинди тавыш белән укырга кирәк?

VIII этап. Сәнгатьле уку.

Укучыларның һәр строфаны дөрес интонация белән укулары.

 (Коммуникатив  универсаль укыту эшчәнлеген формалаштыру.)

Йомгаклау

Мин нәрсә белдем?

Ничек белдем?

X этап. Өй эше бирү.

X этап. Өй эше бирү.

X этап.  Үзбәя.

Кемнәр бу дәрестә “5”гә җавап бирдем дип уйлый?

Кем бераз тырышырга кирәк дип уйлый?

- Сез өйдә нинди эш эшләрсез?

Өй эше бирү.

1)    Шигырьне сәнгатьле укырга

2)    Яттан өйрәнергә мөмкин

3)    Башка шагыйрьләрнең “Урман” исемле шигырьләре бармы икән? Алар нәрсә турында? 

(Рефлексив, шәхси универсаль укыту эшчәнлеген формалаштыру.)