Урок по осетинскому языку на тему "Славный город России- Петербург" 9 класс. (для дифференцированных групп)

Темæ:  «Уæрæсейы цытджын горæт ­ Бетъырбух» адæмы   æвзаг   æмæ   культурæйæн   кад   кæнын   ахуыр Урочы нысæнттæ: Хъомыладон   хæс:  кæнын; коммуникативон æмæ æвзаджы культурæйыл ахуыр кæнын. Ахуырадон хæс:    Уæрæсейы рæсугъддæр горæтыл адзурын. Райрæзтон хæс:      Уæрæсейы горæтты  тыххæй  зонындзинæдтæ фылдæр кæнын, сæ бастдзинад Ирыстонимæ. Урочы цыд.                       I. Бацæттæгæнæн рæстæг. II.Фонетикон æрмæг. Раст дзур         Хъуыстгонд – куыстхъом        Æнæхъæн – æнæконд         Рахъавын – ракафын         Хъæугæ – кæугæ         Хъæздыг – кæрдæг         Фехъусын – фæкусын         Хъахъхъæнын – кад кæнын III.   Лексикæ   æмæ   нымæцонтæ   зæрдыл   æрлæууын   кæнын.   (хæдзармæ   куыст сбæрæг кæнын).  Сараз раст дзырдбæстытæ     Æддагон                                            горæт, скъола           Бындуронæй                                     бынат, фыстæг           Æнæмæлгæ                                        кадджын, ахуыргонд Базарад                                              политикæ, знаг Зæрдылдарæн                                    кусын, ахуыр кæнын Разамонæг                                          ныхæстæ, поэт Бындур æвæрд æрцыд                      уæрæх, хорз Нымæцонтыл бакусын: 1703     1990    1918     1712     1782      IV. Æмдзæвгæмæ гæсгæ  базонын урочы темæ  (для гостей) Санкт­Петербург – гранитный город, Взнесенный Словом над Невой, Где небосвод давно распорот Адмиралтейскою иглой! Как явь, вплелись в твои туманы Виденья двухсотлетних снов, О, самый призрачный и странный Из всех российских городов! Недаром Пушкин и Растрелли, Сверкнувши молнией в веках, Так титанически воспели Тебя в граните и в стихах. И майской ночью в белом дыме, И в завываньи зимних пург Ты всех прекрасней, несравнимый Блистательный Санкт­Петербург! Перенесёмся в этот дивный город…  Бакæсын видеонывмæ.   V.  Урочы темæ рабæрæг кæнын: «Уæрæсейы цытджын горæт ­ Бетъырбух»      В Петербурге множество достопримечательностей. С некоторыми из них нас  познакомят ребята. (Сообщения­ Маша, Дана, Аделина, Хасан, Дзера). 1. Чиныгмæ гæсгæ бакусын. Нывтæм гæсгæ сбæрæг кæнын, цæуыл дзырд цæудзæн нæ тексты? Текст кæсын цыбыргондæй æмæ тæлмац кæнын:      Уæрæсейы цытджын горæт – Бетъырбух.    Бетъырбухæн бындур æвæрд æрцыдис 1703 азы. Уæрæсемæ æддагон знæгтæ бырстой  алы заманты дæр. Цæмæй паддзахадæн йæ цæгатаг сыхæгтæй тæссаг ма уал уа, уый  тыххæй Петр I сфæнд кодта цæугæдон Невайы былгæрæттыл горæт­фидар саразын.  Уырыссаг паддзахы ном хъуыстгонд уыдис æнæхъæн Европæйы. Йæ реформæтæ  бындуронæй базмæлын кодтой Уæрæсе. Уыдоны фæрцы бæстæйы фæзындис  индустриалон куыстуæттæ, хæцæнгарзуадзæн заводтæ, райрæзтис базарад, арæзт  æрцыдысты æфсад æмæ денджызон флот.      Хæрз чысыл рæстæгмæ Бетъырбух ссис дунейы рæсугъддæр горæттæй иу. Горæт  бавзæрста æртæ революцийы, Фыдыбæстæйы Стыр хæсты та – блокадæ.       Ирыстон æмæ Бетъырбухы æхсæн æнгом бастдзинæдтæ фæзындис дыууæсæдæ азы  размæ. Ацы горæты, Нывкæнынады академийы ахуыр кодта Хетæгкаты Къоста. Ам  арфдæр базонгæ ис уырыссаг литературæйы бындурæвæрæг Пушкины поэзиимæ,  Достоевский, Тургенев, Толстой æмæ иннæ уырыссаг фысджыты уацмыстимæ,  уырыссаг культурæимæ. Мадæллон æвзагау бауарзта уырыссаг æвзаг, уырыссагау  фыста аивадон уацмыстæ дæр. Хæлардзинады руаджы дард Цæгатаг Пальмирæ алы  ирон адæймаджы зæрдæмæ дæр у æввахс.       Бетъырбухы иунæг татт чи уыдис, уый йæ цæрæнбонтæм нал ферох кæндзæнис. Знаете ли вы, что в Академии художеств Санкт­Петербурга учился   не   только   Коста   Хетагуров?   По   его   пути   прошли   еще   два   представителя Хетагуровых – это Казбек и его сын Аслан.  Что примечательно, но Аслан Хетагуров реставрировал стены Алагирского собора, которые когда­то расписывал его далекий предок ­ Коста. VI. Текстыл куыст. Хæслæвæрдтæ сæххæст кæнын. 1. Хъуыдыйæдтæ ахæццæ кæн дарддæр, тексты æрмæгæй пайдагæнгæйæ  ­ Бетъырбух у (цавæр?) …, …, …  . ­ Бетъырбухы фидауц æмæ хъæздыгдзинад сты (цы?) …, …, …   ­ Къоста Цæгат Пальмирæйы базонгæ …, …, … уацмыстимæ.  ʼ  ­ Ирон адæм сæрыстыр сты, Бетъырбухы чи цæры, уыцы  мзæххонтæй: …, …, …  . 2.  Базон, цæуыл дзурынц нывтæ. Ссар тексты хъуыдыйæдтæ æмæ сæ ратæлмац кæн.      «Æрхуы барæг»;   Ленин;      Бæгæныфыцæн завод «Балтика», Боллоты Т.; Мариины театр. Гергиты Валерий; «Цæгатаг Пальмирæ». 3.Тест: (взаимопроверка)   1.  «Æрхуы барæджы» цыртдзæвæн æвæрд æрцыдис : а) Петр I            æ) Екатерина  II             б)  Николай  II 2. Цавæр цæугæдоны былгæрон ис горæт Бетъырбух?  а) Волга             æ) Нева                          б) Терк 3. Цал революцийы бавзæрста горæт? а) 1                      æ) 2                               б) 3 4. Бетъырбухы зындгонддæр бынæттæ сты: а) Эрмитаж, Уырыссаг музей, Кремль; æ) Смольный, Зымæгон галуан, Эрмитаж; б) «Æрхуы барæг», Третьяковы нывты галерей, Невайы проспект.  5. Бетъырбухы нывкæнынады академийы ахуыр кодта: а) Тугъанты Махарбег        æ) Хетæгкаты Къоста         б) Сабанты Хаджумар 6. Мариины театры разамонæг у:  а) Гергиты В.           æ) Сохиты Т.               б) Кокойты А. VII. Урочы хатдзæг.  ­Куыд уæм кæсы, нæ урочы сæйраг хъуыды цавæр ныхæсты ссарæн ис? Бетъырбухы иунæг татт чи уыдис, уый йæ цæрæнбонтæм нал ферох кæндзæнис. ­ Уæдæ байхъусут ацы диссаджы горæт йæ зæрдæйы фæд кæмæн ныууагъта, уымæ. Видеоæмдзæвгæ. Урокæн аргъ скæнын, бæррæггæнæнтæ сæвæрын.  Хæдз. куыст­ аив кæсын текст; бацæттæ кæнын цыбыр хъусынгæнинæгтæ Бетъырбухы тыххæй.