«Жол ережесін білейік, аман-есен жүрейік!» ХХІ ғасыр көшбасшысы 3 сынып

Қараоба орта мектебі Тақырыбы: «Жол ережесін білейік, аман­есен жүрейік!»    ХХІ ғасыр көшбасшысы 2017 ­ 2018 оқу жылы Тақырыбы:«Жол ережесін білейік,аман­есен жүрейік!»   ХХІ ғасыр көшбасшысы Мақсаты: Оқушылардың жолда жүру ережесі туралы білімдерін толықтыру, іс­жүзінде  асыра  білуге үйрету. Жолда   жүру ережелерін ойда сақтай білуге үйрету. Тәртіптілікке,   сақ болуға, көшеде  өздерін дұрыс ұстап жүруге тәрбиелеу. Сабақтың барысы: 1.Ұйымдастыру. Көрнекілік: Интерактивті тақта, жол белгілері суреттері Барысы: Ұйымдастыру кезеңі: 2.Кіріспе сөз. Сайыстың тақырыбы мен мақсатын хабарлау. ­Балалар ,бүгінгі сайыста біздер жол жүру ережелер қаласына барамыз. Жол ережелер  қаласындағы  сендерге дайындап  отырған  тапсырмалары бар. Сендерді жол тәртібі  бойынша білімдеріңді сынамақшы. Сыннан өтуге дайынбыз ба? Мұғалім: Жол заңы дұрыс жүріп, абай болуды талап етеді. Жол тәртібін бұзба қатер  тудырады. Жолдың қалыпты қозғалысы көбінесе балалардың жол бойында,қалай болса  солай доп қуалайтыны, шанғы тебетіні, жүріп бара жатқан машинаға жабысатыны,  қалтарыстан жолға шыға келу салдарынан. Аман жүру үшін әрқашан Жол ережесін бұзбаңдар ешқашан. Жолда мұқият болып жүргейсің, Жол шетіндегі белгілерді білгейсің. Бәйгеге түсіп жарыспай Жүйріктің бағы жанар ма? Білім мен өнер жарысып, Тәрбие, тәлім табар мән. Бұл бәйге ойдың бәйгесі Кім жүйрік ойға, сол алда,­дегендей, бүгінгі интеллектуалды ойынымыз сайыс түрінде  өтеді.  Сайысымыздың шарттары: 1. «Бәйге» кезеңі ­ сұрақтар 2. «Полиглот»  кезеңі ­ жұмбақтар 3. «Жолдан өте біл» ­  «Бағдаршам» ойыны 4. «Саналы жүрек» кезеңі – жол белгілерін атау “ХХІ ғасыр көшбасшысы ” атты интеллектуалдық ойынымызды бастайық. Ойынға 3”а”  4”а” сынып оқушылары қатынасады. ӘДІЛ­ҚАЗЫЛАР АЛҚАСЫ САЙЛАНАДЫ 1 2. 3. 4. Сұрақтар қойылған кезде дұрыс қол көтеріп, нақты , толық жауап береміз. Тез әрі жауабы  дұрыс оқушыға ұпай беріледі. 1.«Бәйге» кезеңі Сұрақтар:  1. Жолдағы қозғалыс бағдаршамның басқа қандай белгілермен реттеледі? Арнайы бағанаға орнатылған жасыл ­ қызыл түсті, «жүріңіз, тұрыңыз» дегенді білдіретін  адам кейпінде көрнекі белгілермен реттеледі. 2.Жүргіншілерге қай жолмен жүру керек? Жиек жолмен жүреміз. 3. Жиек жол болмағанда ше? Жер асты жолымен. 4.Жолдың қай жағынан жүру керек? Жолдың он жағынан жүру керек. 5. Қоғамдық көлікке қай жерден отырасыз? Аялдамадан отырамыз. 6.Жолаушылар дегеніміз кімдер? Кез — келген көлік түрін пайдаланатын адамдар 7.Бағдаршам дегеніміз не? Бағдаршам автомат жүйесіне қосылған үш көзді аспап. Жол қозғалысын реттейді. 8.Велосипедпен неше жастан бастап жолмен жүруге болады? Жол бойына 14 жасқа толған балаларға ғана рұқсат. 9. Көшеде бағдаршам болмаса не істеу керек? Өз көзіне сену керек, жол ортасына жеткенше, әуелі сол жаққа қара6 ортасынан асқан  соң, оң жаққа мойныңды бұр 10.Қандай көліктің түрлеріне бағдаршамның қызыл жарығына жүруге рұқсат етеді? Жедел жәрдем, полиция, өрт сөндіру машинасы. 11. Жақындап қалған көліктің алдынан жүгіру неліктен қауіпті? Жүргізуші көлікті тоқтата алмай, адам өміріне қауіп төнеді. 12.Полиция, жедел жәрдем, өрт сөндірушілер көліктері өтіп кеткенше күтіп тұру міндетті  ме?  Иә, міндетті. 13.Жолда қай жерден өту керек? Жаяу жүргіншілер өтпесі белгісі қойылған жерден 2.«Полиглот»  кезеңі ­ жұмбақтар 1. Ала таяқ ұстаған,  Жол тәртібін нұсқаған. Өміріңді күзеткен,  Ысқырықпен түзеткен. (Жол полициясы) 2. Көше бойлап аяңдайды, Адам тасып аялайды. (Автобус) 3. Көліктің қаншасын үстінен өткізген, Іргеден басталып, алысқа жеткізген. (Жол) 4. Жоқ өзінде бас та, ауызда да, құлақ та, Бақырайған үш көзі бар бірақ та. (Бағдаршам) 5. Арқаным бар тым ұзын, Ала­алмайсың бір үзім. Табыңдаршы, балалар, Бұл жұмбақтың шешуін. (Жол) 6.Бір тұлпар су ішпейді, жем жемейді, Есіркеп ешбір адам жемдемейді. Жүк емес жануарға жүз адам да, Доғасын сымына сүйреп, жол жөндейді. ( Трамвай) 7.Қозғалмасаң құлайды, Сүйемесең сұлайды. Құйымшақты ері бар, Бұл не деген жануар? (Велосипед) 3. «Жолдан өте біл» ­  «Бағдаршам» ойыны Бағдаршам ­ өмірімізді жазымнан сақтандыратын көмекшіміз, оның сырын біліп, тілін алу  баршамызға керек.  Қызыл көзі жанғанда Қалт тоқтай қал табанда.  Сары көзі жанғанда, Сақ, абай бол барынша.  Жасыл жарық жол ашық, Жүре бергін бел асып. Сергіту ойынын ойнайық. Орнымыздан тұрмайық Бағдаршамның белгісін Қимылмен келтіріп шығайық. ( Мен қызыл дөңгелекті көтергенде отырасыңдар, сары дөңгелекті көтергенде тұрасыңдар,  жасыл дөңгелекті көтергенде орындарыңда жүресіңдер.) 4.«Саналы жүрек» кезеңі –  жол белгілерін атау Әр оқушыға түрлі белгілер бейнеленген суреттер таратылады, оқушылар оларды  топтастырады және олар қандай қызмет атқаратынын айтады. 1. Ескерту белгілері. 2. Басымдылық белгілері 3. Тыйым салатын белгілер. 4. Нұсқау белгілері 5. Ақпараттық көрсеткіш белгілері.   6. Қызмет көрсету белгілері. 7. Қосымша ақпарат белгілері ­ Өте жақсы, балалар. Осы жол белгілерін үнемі естеріңде сақтаңдар.  Қорытынды: Әділқазылар алқасы өз шешімін шығарғанша біз Жолда жүру ережесі туралы ережелерді  еске түсірейік. 1. Сен көшеге шықтың. Жүріп келе жатқан адамдарға бөгет жасамау үшін әуелі сол  жағыңа, содан кейін оң жағыңа қара. 2. Мектепке барар жолды, не көшені барынша аз қиындықпен өтетін ең қауіпсіз жолды  таңдап ал. 3. Қала көшесімен келе жатқанда абай бол! Асықпа! Тек тротуармен немесе жол жиегімен  ғана жүр. 4. Тар тротуармен келе жатқаныңда алдыңнан қарсы келе жатқан үлкен кісіге жол бер! 5. Көшеде келе жатып қақпадан шығып келе жатқан машинаны көрсең күте тұр. Қай көше, қалаға қарай барсаңыз да Қай ақыл өлшеміне салсаңыз да Жолда жүру ережесі заңды тәртіп Ол ортақ үлкен ­ кіші баршамызға – дей отыра бүгінгі «Жолда жүру ережесін білесің бе?»  атты іс – шарамыздың  нәтижесін білу үшін сөзді әділқазылар алқасына береміз. Жол заңы дұрыс жүріп, абай болуды талап етеді. Жол тәртібін бұзба, ол қатер тудырады.  Жолдың қалыпты қозғалысы көбінесе балалардың жол бойында қалай болса солай жүріп,  доп қуалайтыны, шаңғы тебетіні, жүріп бара жатқан машинаға жабысатыны, қалтарыстан  жолға шығып келетін салдарынан бұзылады. Жол тәртібін бұзғандықтан кейбіреулер машина дөңгелегіне ілініп қаза тауып, кейбіреулері жарақат алады. Ал кейбіреулері өмірлік мүгедек болып қалады. Сондықтан әрбір оқушы  мектепте оқылатын «Жолда жүру ережесі» тақырыбындағы сабақты мұқият тыңдап, әр  сабақтан қорытынды жасап отыруға міндетті.  Үлгілі, тәртіпті оқушы көшеде, жолда жүру  ережесін, заңын бұзбайды.Міне, балалар, біз сендермен жолда қалай жүру керек екенін  білеміз. Жол ережесін әрқашан есте сақтау керек. Жол ережесін жақсы білсек өзімізді жол апатынан сақтаймыз. Ал енді осы ережелерді әрқашан орындап, аман болайық! 1 ­Ескерту белгілері. Үшбұрышты қызыл бояумен көмкерілген бұл белгілер жол бойында  жағдайсыз, яғни қауіпті жерлер бар дегенді білдіреді.(суреттерін көрсете отырып әр оқушы екіден ескерту белгілерін атап шығады). • жаяу жүргінші өтпесі • балалар • тайғақ жол • жол жөндеу жұмыстары • екі жақты қозғалыс • велосипед жолымен қиылыс • шлагбаумы бар темір жол • шлагбаумы жоқ темір жол 2 ­ Басымдылық белгілері – бұл белгілер жүріс бөлігінің немесе жолдың жіңішкерген  бөліктерінің көше қиылыстарын өтпелерін кесіп өту керектігін бейнелейді. • басты жол • басты жолдың аяқталуы • жол беріңіз • аялдамасыз қозғалуға тыйым салынады. 3 ­ Тыйым салатын белгілер. Дөңгелек шеңбер түрінде қызыл бояумен беріледі. Ол  қозғалыс атаулының бәріне тыйым салады (суреттерін көрсете отырып әр оқушы екіден  ескерту белгілерін атап шығады). • кіруге тыйым салынады • қозғалысқа тыйым салынады • велосипедпен жүруге тыйым салынады • жаяу жүргіншілердің қозғалысына тыйым салынады • аялдауға тыйым салынады 4 ­ Нұсқау белгілері – бұл топтағы белгілер жаяу жүргіншілер мен велосипедшілер жүретін жерлерді көрсетеді, қандай да болмасын көлік түрлерінің біреуінің нақты  бағыттағы қозғалысына рұқсат береді. • түзу қозғалыс • оңға қозғалыс • айналма жол • велосипед жолы • жаяу жүргінші жолы • ең төменгі қозғалысты шектеу 5 ­ Ақпараттық көрсеткіш белгілері.  Бұл топтағы белгілер жол қозғалысына  қатынасуларға, жаяу жүргіншілер өтпесі орналасқан жер, қоғамдық көлік аялдамасы, көлік тұратын орын туралы хабарлайды. • автобус немесе троллейбус тоқтайтын жер • трамвай тоқтайтын жер • біржақты қозғалыстағы жол • тұрақ орны • жаяулар өтпесі • жер асты жаяулар өтпесі 6­ Қызмет көрсету белгілері.  Қызмет көрсету белгілері ­ тиісті объектілердің орналасуын хабарлайды. • алғашқы медициналық көмек пункті • аурухана • телефон • тамақтану орны • ауыз су • демелыс орны 7 ­ Қосымша ақпарат белгілері (табличкалар) ­ өздерімен бірге пайдаланылатын  белгілердің ықпалын нақтылайды немесе шектейді. • объектіге дейінгі арақашықтық • ықпал ету аймағы • қолданылу бағыттары. Сұрақтар:  1. Жолдағы қозғалыс бағдаршамның басқа қандай белгілермен реттеледі?. 2.Жүргіншілерге қай жолмен жүру керек?. 3. Жиек жол болмағанда ше? 4.Жолдың қай жағынан жүру керек? 5. Қоғамдық көлікке қай жерден отырасыз? 6.Жолаушылар дегеніміз кімдер? 7.Бағдаршам дегеніміз не? 8. Велосипедпен неше жастан бастап жолмен жүруге болады? 9. Көшеде бағдаршам болмаса не істеу керек? 10. Қандай көліктің түрлеріне бағдаршамның қызыл жарығына жүруге рұқсат етеді? 11. Жақындап қалған көліктің алдынан жүгіру неліктен қауіпті?. 12. Полиция, жедел жәрдем, өрт сөндірушілер көліктері өтіп кеткенше күтіп тұру міндетті  ме?  13. Жолда қай жерден өту керек? 1.«Бәйге» кезеңі Сұрақтар:  1. Жолдағы қозғалыс бағдаршамның басқа қандай белгілермен реттеледі? Арнайы бағанаға орнатылған жасыл ­ қызыл түсті, «жүріңіз, тұрыңыз» дегенді білдіретін  адам кейпінде көрнекі белгілермен реттеледі. 2.Жүргіншілерге қай жолмен жүру керек? Жиек жолмен жүреміз. 3. Жиек жол болмағанда ше? Жер асты жолымен. 4.Жолдың қай жағынан жүру керек? Жолдың он жағынан жүру керек. 5. Қоғамдық көлікке қай жерден отырасыз? Аялдамадан отырамыз. 6.Жолаушылар дегеніміз кімдер? Кез — келген көлік түрін пайдаланатын адамдар 7.Бағдаршам дегеніміз не? Бағдаршам автомат жүйесіне қосылған үш көзді аспап. Жол қозғалысын реттейді. 8.Велосипедпен неше жастан бастап жолмен жүруге болады? Жол бойына 14 жасқа толған балаларға ғана рұқсат. 9. Көшеде бағдаршам болмаса не істеу керек? Өз көзіне сену керек, жол ортасына жеткенше, әуелі сол жаққа қара6 ортасынан асқан  соң, оң жаққа мойныңды бұр 10.Қандай көліктің түрлеріне бағдаршамның қызыл жарығына жүруге рұқсат етеді? Жедел жәрдем, полиция, өрт сөндіру машинасы. 11. Жақындап қалған көліктің алдынан жүгіру неліктен қауіпті? Жүргізуші көлікті тоқтата алмай, адам өміріне қауіп төнеді. 12.Полиция, жедел жәрдем, өрт сөндірушілер көліктері өтіп кеткенше күтіп тұру міндетті  ме?  Иә, міндетті. 13.Жолда қай жерден өту керек? Жаяу жүргіншілер өтпесі белгісі қойылған жерден 2.«Полиглот»  кезеңі ­ жұмбақтар 1. Ала таяқ ұстаған,  Жол тәртібін нұсқаған. Өміріңді күзеткен,  Ысқырықпен түзеткен. (Жол полициясы) 2. Көше бойлап аяңдайды, Адам тасып аялайды. (Автобус) 3. Көліктің қаншасын үстінен өткізген, Іргеден басталып, алысқа жеткізген. (Жол) 4. Жоқ өзінде бас та, ауызда да, құлақ та, Бақырайған үш көзі бар бірақ та. (Бағдаршам) 5. Арқаным бар тым ұзын, Ала­алмайсың бір үзім. Табыңдаршы, балалар, Бұл жұмбақтың шешуін. (Жол) 6.Бір тұлпар су ішпейді, жем жемейді, Есіркеп ешбір адам жемдемейді. Жүк емес жануарға жүз адам да, Доғасын сымына сүйреп, жол жөндейді. ( Трамвай) 7.Қозғалмасаң құлайды, Сүйемесең сұлайды. Құйымшақты ері бар, Бұл не деген жануар? (Велосипед) Оқушының аты­ жөні:_________________________________________________________ 1.Жүргіншілер деген кім? А) машина жүргізетін адамдар        В) көшеде жаяу жүрген адамдар     С)  белгілер 2.Қоғамдық көлікке қай жерде отырамыз? А) есік В) аялдама С)перрон 3. Көлік жүріп келе жатқанда жолаушыға жүргізушімен сөйлесуге бола ма? А) болады          В) болмайды           С)  білмеймін 4.Жолаушылар таситын қоғамдық көлікті қай жерден күтіп,міну керек? А) аялдамалардан          В) кез­келген жерден          С) дүкен алдарынан 5. Қала көшелерінде жаяу адамдар қандай жолмен жүруге тиіс А) кез­келген жолмен      В) тротуармен         С) автомобиль жолдарымен 6. Қала көшелерінде велосипедпен жүруге неше жастан бастап рұқсат етіледі?                           А) 10               В) 12           С) 14 7. Дөңгелек шеңбер түрінде қызыл түспен белгіленген белгілер қандай ұғымды  білдіреді? А) ескерту белгілері                 В) көрсеткіш белгілер        С) тыйым белгілері 8.Жол бойына балалардың ойнауына неге қатаң тыйым салынған ? А) машинаға жол беру үшін В) бала қауіпсіздігі үшін С) тыйым салынбаған 9. Қай түс жанғанда машиналар жүреді? А) сары             В) жасыл                С) қызыл 10. . Мына белгі нені білдіреді? А) Абайла,балалар! В)Қозғалысқа тиім салынады С) Автобус аялдамасы Оқушының аты­ жөні:_________________________________________________________ 1.Жүргіншілер деген кім? А) машина жүргізетін адамдар        В) көшеде жаяу жүрген адамдар     С)  белгілер 2.Қоғамдық көлікке қай жерде отырамыз? А) есік В) аялдама С)перрон 3. Көлік жүріп келе жатқанда жолаушыға жүргізушімен сөйлесуге бола ма? А) болады          В) болмайды           С)  білмеймін 4.Жолаушылар таситын қоғамдық көлікті қай жерден күтіп,міну керек? А) аялдамалардан          В) кез­келген жерден          С) дүкен алдарынан 5. Қала көшелерінде жаяу адамдар қандай жолмен жүруге тиіс А) кез­келген жолмен      В) тротуармен         С) автомобиль жолдарымен 6. Қала көшелерінде велосипедпен жүруге неше жастан бастап рұқсат етіледі?                           А) 10               В) 12           С) 14 7. Дөңгелек шеңбер түрінде қызыл түспен белгіленген белгілер қандай ұғымды  білдіреді? А) ескерту белгілері                 В) көрсеткіш белгілер        С) тыйым белгілері 8.Жол бойына балалардың ойнауына неге қатаң тыйым салынған ? А) машинаға жол беру үшін В) бала қауіпсіздігі үшін С) тыйым салынбаған 9. Қай түс жанғанда машиналар жүреді? А) сары             В) жасыл                С) қызыл 10. . Мына белгі нені білдіреді? А) Абайла,балалар! В)Қозғалысқа тиім салынады С) Автобус аялдамасы