Буквы П,п.Звук [ п] .литературное чтение на татарском языке

Зәй районы Кадер урта гомуми белем мәктәбенең башлангыч  сыйныфлар укытучысы Садыкова Ләйсән Камил кызы Предмет:татар телендә әдәби уку (1 нче сыйныф) Тема: [П] авазы, П,п хәрефләре.  Теманың максаты: укучыларны тартык[ п] авазы, аның үзлекләре, хәрефе  белән таныштыру; сөйләмнән авазны аерып алу күнекмәсе формалаштыру;  фонематик ишетү сәләтен үстерү; табигатькә сакчыл караш формалаштыру.  УУЭ:  Шәхси: авазларны дөрес әйтү, эшләү төрен сайлый белү  Регулятив: сүзләрне иҗекләргә дөрес бүлү, тартык авазны аеру.  Танып – белү : аваз белән аны белдерүче хәреф арасындагы бәйләнешне  аңлау.  Коммуникатив: ишетә һәм тыңлый белергә өйрәнү, сүзлек хәзинәсен баету.  Эш формалары: фронталь, парлап, индивидуаль.  Материал:  И. Х. Мияссарова “Әлифба” 68­69 бит;  И.Х.Мияссарова “Әлифба” укытучылар өчен методик кулланма. “Уйный­уйный укыйбыз”Г.Гәрәева Җиһаз:   компьютер,интерактив такта, презентация,биремле  карточкалар.       Дәреснең тибы: яңа тема өйрәнү Метод һәм алымнар: әңгәмә,парларда эшләү,индивидуаль эш. Теманың төп эчтәлеге,терминнар, төшенчәләр: Сузык  аваз, тартык аваз.  Басма һәм язма хәреф. Сүзләрне иҗеккә бүлү. Кушылмалар төзү һәм уку.  Җөмләләр уку. Сузык авазларны аеру: калын сузык, нечкә сузык.   Тартыкларны аеру: яңгырау тартык, саңгырау тартык.Предметара бәйләнеш: әйләнә­тирә дөнья,татар теле                                            Дәреснең структурасы: 1.Оештыру өлеше. 2.Үзбилгеләмә, эшчәнлекнең алымнарын билгеләү. Уку мәсьәләсен кую. 3. Уку мәсьәләсен чишү, танып­белү эшчәнлеге: ­ белемнәрне актуальләштерү; ­ тартык [п]авазын ишетеп таный белергә өйрәнү;  аваз                               кушылмалары, сүз, җөмлә уку күнекмәләрен формалаштыру; 4.Рефлексия.                                    Дәрес барышы. I.Оештыру. Уңай психологик халәт тудыру. Укытучы:  Исәнмесез ,балалар! Хәерле көн! Кәефләрегез ничек сон? Балалар: Кояшлы иртә кебек! Туган телебезне Өйрәнергә, дип килдек. Укытучы: И туган тел,и матур тел, Әткәм­әнкәмнең теле!Дөньяда күп нәрсә белдем Син туган тел аркылы. ­Кем язды икән бу матур шигырь юлларын? Балалар: ­Габдулла Тукай! ­Дөрес укучылар!Бүгенге дәрескә яраткан шагыйребезнең әкият геройлары да килде.Алар безгә кызыклы биремнәр алып килгәннәр.   II. Актуальләштерү. Слайд1 (Әкият геройлары:Су анасы,Шүрәле)  Су анасы безгә сүзләр алып килгән, тиз генә шул сүзләрне укып,фонетик  анализ ясап күрсәтик әле.        Слайд2 балык    бака    бүләк III.Уку мәсьәләсен кую. ­Икенче кунагыбыз­Шүрәле. Ул да безгә  ярдәм сорап килгән. Ул  яңа  хәреф өйрәнгән һәм шул хәреф белән дәфтәренә яңа сүзләр язган булган .  Бу сүзләрне иптәшләренә күрсәтергә дип барганда , кайбер хәрефләре  төшеп калган. Ул хәрефләрне табарга булышабызмы?  Аның  өчен тактадагы сүзләрне дөрес итеп укырга кирәк. ту...                 тө... кита...              кер...е ...умала            ...еснәк ...оши                  и...и               Слайд3­Шүрәле  сүзләрендә  нинди хәрефе төшеп калган?  (П хәрефе)              Слайд 4 ­Димәк, без   бүген нинди аваз һәм хәрефне өйрәнербез? ([п] авазын һәм П п хәрефләрен өйрәнербез.) ­Ни өчен сүзләр ике баганада бирелгән? (Беренче баганада калын  әйтелешле, икенче баганада нечкә әйтелешле сүзләр язылган.  IV. Уку мәсьәләсен чишү. ­Хәрефләр кассасыннан П хәрефен кайсыгыз табып күрсәтер? ­ Бу хәреф нинди өлге элементлардан тора ? ­Әйдәгез, конвертлардан өлге элементларын алабыз һәм бу хәрефне  төзибез           ­Ягез әле, [п]авазын әйтеп карыйк.(Авазны әйтеп карау.) ­  Авазны әйткәндә авыз эчендә тынның тоткарланып калуы күренә,  димәк, тартык аваз. Колакларны каплап тикшерик, аваз колакларга  барамы? Димәк , саңгырау,[б  ] авазының пары була.               Слайд 5 Бу баш П хәрефе. Без аны кайларда кулланабыз? (Кеше исемнәре, шәһәр,  авыл исемнәре һ.б язганда.) ­ Бу юл п хәрефе.Бу хәреф кайда языла? (Бу хәреф сүзнең  башында,  уртасында, ахырында языла.) Фонетик күнегүләр 1.Машина ничек кычкырта?(Пип­пип) 2.Каз­үрдәк бәбкәләре ничек сөйләшә(Пип­пип­пип) 3.Паровоз ничек уфылдый?(Пуф­пуф­пуф)             Слайд 6­ Кунакларыбыз безгә табышмаклар алып килгән. Әйдәгез, бергәләп  җавабын табабыз.  1.Поши башында нәрсә бар?(П хәрефе) 2.Үзе кеп­кечкенә, Үзе миннән биек сикерә (Туп) 3.Күшәүче хайван үзе, Тармак –тармак мөгезле. Боланга ул бик охшый, Мөлаем күзле үзе.(Поши) Слайд7­туп,поши  сүзләрен иҗекләргә бүләргә һәм аваз анализы ясарга  кирәк. ­ Дәреслекнең 69 нче битен ачабыз һәм бирелгән кушылмаларны укыйбыз.         Слайд8 ап   әп    па     пә ып   эп     пы    пе уп    үп      пу    пү оп     өп      по     пө           ип              пи ­ Баганалап бирелгән сүзләрне уку. 66 бит. Дәреслектәге рәсемнәр буенча әңгәмә. ­ Рәсемдә нинди кошлар күрсәтелгән?(Песнәкләр) ­ Ә сез тагын нинди кошларны беләсез? ­ Алар турында нәрсәләр беләсез?(Балалар җавабы тыңлана). “Песнәкләр” хикәясен уку.(җөмләнең башын,ахырын билгеләү) ­ Хикәядә нинди  кош турында язылган? ­ Туган ягыбызда калган кошларга без ничек ярдәм итә алабыз?­ Ни өчен кошларны сакларга кирәк?һ.б. ­ V.Эшчәнлеккә контроль һәм бәя. Слайд 9 ­ 1. . Әйдәгез,тагын  биремнәр эшләп алыйк эле(парларда эшләү)  П,ч,ы,ы,к,ч(чыпчык),а,п,ч,к,к,ы(капчык).ы,ш,р,ы,п(шырпы),һ.б. Кем игътибарлы? 2.Төрле сүзләр әйтелә,[ п ] авазы кергән сүзләр ишетелсә.кул  чәбәкләргә:үрдәк,мәктәп,дуслык,капчык,җәй,туп,футбол,капка,пәрәвез, җеп,чиләк һ.б. . . VI.  Йомгаклау. ­Без бүгенге дәрестә нәрсәләр белдек?          Слайд 11 ­Афәрин укучылар! Сез бүген бик тырышып эшләдегез. Сезнең җаваплар  кунакларга да бик ошады.Алар белән саубуллашабыз. VII.        Рефлексия. ­ Бүгенге дәрес сезгә ошадымы? ­ Кәефләрегез ничек?  (Смайллар ярдәмендә күрсәтәләр)